Y Brython

IGwawr Las Buddugoliaeth I YN wyneb medr, dewrder, a baddugoliaethau diball ein byddin oddiar Orffennaf laf, gallem ni'n gyfreithlm fel gwlad chwyfio'n baneri ac ymollwng i orohian calonnog. Ond gadawn hynny i'r Ellmyn a'i darostyngodd i grefft, ac a fedr ei gweithio i fyny yn ol yr achos a'r gofyn. Meddianasom ein heneidiau mewn atnynedd yn ny&diau du ein cyni, a hynny heb ubain, chwedl Lloyd George ac yn nyddiau ein llwyddiant, ymgadwn yn ddoeth rhag hyd yn oed orfoledd cymedrol, heb son am rysedd yr Ellmyn. Y mae'r amserau'n rhy ddifrifol i orohian, ond byddem yn llai na dynion pe na baem yn llawen. Dywedai un gohebydd fod Buddugoliaeth yn symud ar adenydd cyn gyflymed yn awr, fel mai amhosibl cadw i fyny a hi. Ni all un ond clunhecian ar ol, a phigo i fyny bluen yn awr ac yn y man, a syrthiodd o'i hesgyll, a chroniclo ei hehediad oreu y gallo. Ap aiff buddugoliaethau mawrion ychydig ddyddiau'n ol yn fychan ynymyl y dlai hedd- e-U nPf 'th a'u had- I noddau yn eu liymdi evkicn tSifesUit wnddeng-.» ys ein byddinoedd yn chwanegu atynt, gan fynd ymlaen o nerth mawr i nerth mwy. 0 ddechreu'r ymgyrch ar y Somme ar Or- ffennaf 1, hyd y pryd yr ysgrifennir y llinellau hyn, ni fu ball ar Iwyddiant byddinoedd Prydain a Ffrainc. Enillasant bsntref ar ol, pentref oddiar yr Ellmyn, ac ni ehollasant, oddigerth efallai am ennyd yn achlysurol, un He na chyfranohono, drwy wrthymosodiadau y gelyn. Ac yr oedd y rhandir a feddiennid gan y gelyn yn rhwydwaith o warchffosydd ac amddiffynfeydd o'r .math mwyaf celfydd a chadarn y buwyd am ddwy flynedd yn eu perffeithio. Ymffrosbiai'r gelyn eu bad yn anorchfygadwy. Ond meddiannwyd hwy o un i un gan ddewrion Ffrainc a Phrydain a choronwyd eu cyfres ddidor o fuddugol- iaethau pan gymrwyd Thiepval yn un o frwydrau mwyaf hanes. Yr ydym ballach ar y blaen i'r gelyn mewn cyflegrau, gynnau a darpar rhyfel. Y mae'n hawyr-longau, llyg- aid y fyddin, yn lly wodraethu uwchben. A'u llygaid hwy'n cymiiwair drwy wersylloedd y gelyn, ni faidd y gelyn ag-ahau i gystremio i'n gwersylloedd ni. Nid yw awdurdodau gor- uchel na swyddogion ein byddin yn llai eu crebwyll a'u medr, a dywedyd y lleiaf, nag eiddo'r gelyn. Gall ein milwyr yn gyffredin wynebu'n ddiofn bigion y gelyn, dyweder y Wurtembergiaid a amddiliynnai Thiepval ond drwodd a thro, nid yw cyfangorff milwyr y gelyn i'w cymharu a'n milwyr ni. A beth a ddywedwn am yr aughcnfilod a elwir Tancod, a heria grebwyll Gwr y Drych i'w disgrifio ? Cydnebydd y TywysogRupprecht fod byddin- oedd Ffrainc a Phrydain yn rhy gryf i'r Ellmyn. Ymhobman, y mae'r gelyn ar yr amddiffynnol. A gyrrwyd eisoes lu mawr o'i longau tanforawl i'w lie eu hunain i waelod y m6r. Dywed popeth fod ein buddugoliaeth derfynol yn sicr.

Basgedaid o'r Wlad O'R HEN SIR, SEF SIR FON. Llef gynhyrfus a glybu gwyr Bad Bywyd Caergybi y dydd o'r blaen o'r sgwner Jarde oedd ymmherygl y don a'r corwynt. Orid daeth ym wared mewn pryd drwy i Fad y Bywyd farchog y tonnau a chymryd y criw i gyd i ddiogelwch. Drwg gan lawer ddeall i ddiddorwr y miloedd, yr amryddawn Ap Harri, gwrdd ag anhap, trwy gael tarawiad i'w yrgwydd ym Mhwllheli, lle'r aethai o'r Waenfawr, ar ol bod yno n ysgafnu calon- nau'r milwyr.^ Y mae'r Caplan, y Parch. Hugh Jones, Glanwydden: gynt,' ar fedr ym- weled a'i hen Sir. Trefnir yn Llangefni iddo gwrdd a theuluoedd pryderus y gwahanol filwyr o Fon syddyn y gyflafan, ac a theulu- oedd galarus y dewrion sydd dan y dy- warchen. Mor faleh fydd llawer o'i gyfarfod, a chael ei lioli.Xi bu gweinidog ym Mon a haeddai ei anrhydedda'n fwy na'r Parch. W. Lloyd Davies (W.), Caergybi, a fu. farw mor gynnar ar ei oes ac ni bu neb ychwaith a Hai o angen colofn ar ei fedd nag efe, oblegid erys ei fywyd da a llafurus yn well cofgolofn iddo na dim all celfyddyd roi uwch ei lweh., Wedi'r cwbl, dymunol yw gweled ei enwad a'i gyfeillion yn rhoddi cofgolofn mor hardd ar ei fedd, ac eglwysi ei gylchdaith wedi cyfrannu mwy na S50 ati. Pryd bynnag, Mr, Gol. mwyn, yr ewch i Gaergybi, treiwch gael c-yfle i weld-y- golofn, ac i lygadu'n graff fel y medrweh chwi ar ei fedd, oherwydd bedd gwr Duw ydyw.—•—Cwrdd i'w gofio'n hir a gaed yng Ngwalchmai, pryd y cynhullodd torf o gyfeillion ac edmygwyr y diweddar Lifft. Hugh Jones, i gapel y M.C. i siarad mor serchus a mawrygol amdano. Y gweinidog, y Parch. T. Arthur Jones, yn llywyddu, a'i briod yn canu'r Dead Alarch ar yr organ. Y Lifftenant, fel y cofir, yn athro yn yr Ysgol ddyddiol, ac yn wr ieuanc nodedig o boblog- aidd a glan ei fywyd. Pruddliawyd bro'r Capel Mawr gan y newydd i fab Mr. a Mrs. R. Evans, Pone y felin, y Preifat Richard Evans, gwrdd a'i ddiwedd yn Ffrainc. Ni roes Mori yr un mab mwy golygus a lluniaidd o gorff i'r Fyddin, na, neb o foes glanach, na ffordd mwy hudol. Ac yn ddim ond dwy ar hugain oed. A mab aarll yn wyneb y tan ers dwy flynedd. Wythnos freintiog fu'r wythnos ddiweddaf yng Nghaergybi Hebron (B.) wedi gwahodd y Parch. R. B. Jones, y Porth, i efengylu a'r Efengylwr sy'n canu mor doddedig, y Parch. W. Hughes o'r De, yno hefyd mwynder y gan a llymder profltwyd gyda'i gilydd. Ac yn yr Hen Daber. nacl (A.), nos Iau, daeth torf awchus i glywed y Parch. Idwal Jones, y Rhos, yn darlithio ar Waldo a James Nefyn. Darlith ardderchog. Mae gwrando Idwal yn well na llawer dogn o ffisig, mewn adeg y mae ysbryd dyn mor dueddol i ymollwng. Ac ym Methania (A.), Llanddeusant, corlan y Ilengar Homo Mon, bu cwrdd pregethu, a droes yn debycach i Gymanfa na dim arall. Y capel yn llawer rhy fkch i gynnwys y cannoedd," a bu raid mynd i faes agored. Y cenhadon oedd y Parchn. "R." B. Jeiies, Porter I>. Lloy-dj Hofea?eai-{B.), Caergybi; a'r Caplan Parch. Llewelyn Lloyd. Ho IT gan bawb oedd gweled un o blant Beth- ania sy'n gymaint anrhydedd iddi-y Parch G. J. Williams, Vittoria Street, Birkenhead- adref ar y pryd ar ei wyliau. Da oedd gen- nym ei weled yn edryeh mor dda, a phrdgethu yn Ilond ei ysbryd.—Llygad Agored. EGL WYS PENDREF, BANCOR. Medi 25 cynlialiwyd cy ar od gan yr eglwys uchod i groesawu a dymuno'n dda -iiv gweinidog y Parch. J. Ellis Williams, ar ei brio das a Miss Gwen Hariis)n Williams, ac i'w longyfareh ar ennill y Gadair yn Eisteddfod Genedlaethol Aberystwyth. Gan i'r ddau beth ddigwydd o fewn ychydig ddyddiau i'w gilydd, ac yn ystod mis gwyliau, ni chafwyd y eyfle hyd yr wythnos hon i'r eglwys ddatgan ei llawenydd ac i roi ffurf sylweddoli'w theim ladau da drwy gyflwyno anrliegion i Mr. a Mrs. Williams. Llywyddwyd gan y Cynj. John illiamfj, yr h wn P. roes ychydig o'i atgofion o hanes yr eglwys, ac wedi hynny a alwodd ar Mrf. Thomas. Llys Ifor, i gyflwyno i Mrs. Williams Silver-mounted Oak Casket, yr hyn a wnaeth mewn modd deheig dros ben. Yna daeth y Proff. E. R. Davies, B.A.,B.Sc., o r Coleg inormalaidd, i gyflwyno i Mr. Williams nifer o gyfrolau gwerthfawr. ac a roes anerch iad campus ar y dull goreu i ddeinyddio llyfr- au, a r angen am i r weinidogaeth gydsymud a, roes; a darparu n deilwn., ar gyfer y cynull- eidfaoedd. Yna daeth Mr. Robert Williams, ysgrifennydd yr eglwys, ymlaen i gyflwyno i Mr. Williams Roll Top Desk dderw, a rlnes yntau anerchiad da ac amserol, gan sylwi'n darawiadol i Mr. Williams ddod o hyd i wraig ymysg ei bobl ei hun, ac nid mynd i nol dwr dros afon. Cafwyd geiriau caredig hefyd gan Mri. James Buckland, R. H. Jones (Victoria Park), a Pierce Rowlands. Wrth ateb, dy- wedodd Mr. Williams ei fod yn gwerthfawrogi ewyllys da'r aelodau yn y niodd Ilwyraf, a hyderai y byddai'r symudiad yn achos o fendith i'r eglwys. Un o 'r cyfarfodydd goreu a gafwyd ym Mhendref erioed. 0 SIR FFLINT.—Caed gwledd yn yr Wyddgrug y Sul olaf o Fedi y Parch. Tnom- as Jones, Rhostyllen, yn pregethu deirgwaith. gyda'r M.C., a'r Parch. Philip Price, Coed poeth, gyda'r M.W. Y mae i'r cyfarfodydd pregethu blynyddol hyn amcan deublyg, sef llesau'r dref a chasglu arian. Yr amcan felly'n ddwy ran, daearol ac ysbrydol. Ond mewn rhai parthau, y prif gwestiwn yw, Faint o gasgliad a gaed ? Ond yr an can ysbrydol oedd bennaf gan bobl dda'r\Yyddgrug.-Y mae dirwestwyr Tref Daniel Owen wedi pen. derfynu derbyn Cymanfa Gwynedd y flwydd- yn nesaf. Da iawn, a gobeithio y bydd yn lies ir dref a'r fir. Bydded i'r holl enwad- au gyd-weithio, a chaffed pob gweinidog, a gweithiwr dirwestol arall, ei le ei hun ynglyn a'r paratoadau. Caffed Cristionogaeth ei lie, b3th bynnag am enwadasth.—•—Dywedais o'r blaen mai metaiant fyddai apal Twm DuhMs a Meudwy at garedigion yr iaith yn Sir Fflint. ac feUy y bu hi. 0 Sir Fnint yr hon wyt yn Ha?ft ac vn llabyddio ymdrechion y rhai aantonir a?at ao a 'g?a??if'?'?*'?? hiaith a'u gwlad a'u cenedl. Ond y mae'r Eisteddfod yn fyw hyd yn hyn-yn fyw iawn yn Nhreuddyn, i fyny ar y bryniau. Bu un yno Medi 27, yn baratoad at yr un fwy sydd i fod yno drannoeth y Nadolig. Y mae'r byw- yd Cymreig yn llawer mwy llewyrchus ar y brjmiau. Y mae testynau eisteddfod flyn- yddol yr Wyddgrug o'r wasg. Dyma'r cyntaf I-Pr-.f Gorawl. Cor Cymysg, heb fod dan 25 mewn nifer, 0, mae tlysni ar y mynydd.' Gwobr £ 5." Yn awr, Mr. Gol., yr ydych chwi yn Gymro gwych, a yw'r Prif Gorawl yna'n gywir ? A gwelaf fod ysgrif- ennydd Eisteddfod Treuddyn yn ei ddefn- yddio, yr un modd.—Beth yw barn Gwr Llygad y Wawr ? [Nid oes ond un farn am bathau fel hyn llymrigod diesgus ydynt, a dylid rhoddi'r las onnen ar feingefn noeth pawb a ym- oUyngo i'w harfer.]

O'R MWG I'R MYNYDD: Llitboedd Gol y Brython Oddicartref 16 0 LUNIAU ENWOGION CYMRU. 11 ,t"o,.j :!fj, t'c. o'r Swyddfa hon a cbati bib Llytr^rthwyr li DONEGAL TWEED CO. Liverpool's TA ILORS FOREMOST MAKE UP YOUR MIND TO PLACE YOUR ORDER EARLY FOR THAT NEW SUIT, < ————. PRICES AS USUAL. Suit to Measure FROM = CHARGES. S 8t t ij 30/ NO EXTRA FIT GUARANTED. iuruu'Mu»''u>'HU»'uu'ui' FT WILL PAY YOU TO SEE OUR F I d8 S 40/ omous !nd<ao ege ?e 40/= ?"? SLOMMKM? UVBRPOOL Manager JOHN JONES Also 9 5,10 9,16 5 Grange Rd., B'head M.Mgef: JOHN JONES. A? 226 High street, Bangor, t LAADnIiEFS S cbSTUMES 23 Hope Street, Wrexham, to oider from S/. and throughout the Kingdom. to order from 5U/. V v » V-