Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

4 articles on this Page

Advertising

o Big y Lieifiad.

[No title]

News
Cite
Share

Y DtWEDPAR LIEUT. H. E. PuaH.-Ary 23ain o Orffennaf, collodo Lieut. Herbert E. Pugh, South Lancashire Regiment, ei fywyd yn Ffrainc. Mab ieuengaf ydoeda i'r diweddar ElIas P. Pugh, 82 Ashbourne Road, yr hwn oedd yn ddiacon yn eglwys Park Road, a deheulaw-wr y Liverpool City Treas- urer. Yr oedd Bertie," fel yr adweinict ef gan ei gydnabod, yn perthyn i'r 6th King's Liverpool (T.) pan dorrodd y rhyfel allan, ac aeth gyda'i fataliwn i I'fraine. Cl mrodd ran yn yr mladd dychrynllyd ar Hill 60, pryd y clwyfwyd ef yn ei ben. Wedi gwella aeth allan drachefn a chafoctd ei glwyfo eilwaith, y tro hwn yn ei law. Pan yn iach o'r clwyf hwn, cafodd ei godi yn Second-Lieutenang 1 yn y South Lancashi re Regiment, a bu am djmor yn Formby yn ymbaratoi ar gyfer ei ddyledswyddau newyddion. Gorffennaf 14, ymadawodd a'rwlad lion am ffosydd, ilenwi un o'r bylchau yn ei gatrawd, ac ymhen naw niwrnoa yr oedd wedi colli ei fywyd..yn un o'r y mosodia lau ar y gelyn. Chwith iawn gan ei 1 golli g-vr ieuane iiior gyfeillion a'i gydnabod golli gwr ieuanc mor hynaws a swynol. Pwy oedd yn ei adnabod na sylwodd ar ei rodiad glan, dnmffrost, ei ofal a'i ffyddlond eb i'w gartref, sirioldeb ei jsbryd, ei ddywediad.au pert a ffraeth, ei hiwmordiwenwyn, a'istoro naturdda ? Cyn dechreu'r rhyfel yr oedd yn swyddfa Corffor- aeth y dcsinas hon, yn ad ran Clerc y Dref, lie }roedd yngymerac1wy a Ihvyddiannus iawn, rhagolygon disglair o'i flaen. Yr oedo yn aelod ffyddlon iawn a diwyd o eglwys Anni- bynnol Park Road a nos Sul ddiweddaf, cynhaliwyd gwasanaeth coffa iddo, pryd y pregethwyd gan y Parch. J. Vernon Lev. is, ar Joel ii, 28. Talodd deyrnged uchel o barch i'r y mad awed ig, ac wele rai o'i sylwa^au Ni welsom erioed unrhyw arwydd ei fod wedi rhoi ei hun i neb ond Iesu Grist. Ni wnai unrhyw swn ynghylch hynny, ond yr oedd awyrgylch a chyfeiriac ei fywyc yn profi ei fod wedi meddwl llawer uwchben pethau dyfnaf bywyd. Clywodd yr alwad yn dyfod ato i sefyll rhwng gorthrwm y bwystfil a rhyddid a chyfiawnder i holl genhedloedd y byd. Collodd ei fywyd yn yr ornest, ond ni chollwyd mo'i aberth ac ni ddinistriwyd ei waith. Cyfeiria Joel at arwyddionfod bywyd dynion ieuainc yn bur agos i'w le. Eich gwyr ieuainc a welant weledigaet.hau a beth sydd hawddgared a dyn ieuanc yn cael gweledigaethau o fawredd ac ystyr a dyled- swyddau bywyd,—gweledigaethau yndangos nad oasdim rhy ddrud i'w aberthu er mwyn gwneud y byd yn well. Gweledigaethau o'r natur yma wnaeth i'n dynion ieuainc genfu ar gysuron clyd eu cartref, ymwadu ag es- mwythyd amynd allan i'r storm a'r rhyferth- wy i ddiogelu buddiannau cysegredig iawn. Yn ystod y gwasanaeth eanwvd Nearer, my God, to Thee, yn ddwys ac effeithiol iawn, gan Mrs. J. Maldwyn Davies, a'r anthem 0 an- feidrol rym y Cariad, gan y Cor. Canwyd y Dead March inSaul gan Mr. Robert Jones, a'r gynulleidfa ar eu traed, i arddangos eu parch i'r ymadawedig a'u cydymdeimlad a'r teulu yn eu galar. Lladdwyd y Lieut. R. W. Vaughan Roberts (King's Liverpool Regiment) pan yn arwain ei filwyr i gymryd ffosydd y German- iaid, Gorffennaf HO. Efe'n bed air ar hugain oed yn fab hynaf Dr. W. Vaughan Roberts, Y.H., Blaenau Ffestiniog ac a gafodd ei addysg yno ac yn Ysgol Ramadeg Croesos- wallt a Choleg Haileybury, Herts. Oddiyno daeth i f) w at ei ewythr, Mr. Hugh Owen, Rhianva, Blundellsands, ac a ddaeth yn articled a Mri. Dawson, average adjustors, Tower Buildings. Ymunodd gydag i'r rhyfel ddechreu, sef pel preifat yn y Liverpool Scottish, ac a aeth i'r ffrynt yn hydref 1914. Cafodd ei gomisiwn Mai 15, ac a ymunodd a'i fataliwn newydd yn Ffrainc, trwy offerynol- iaeth ei gyfaill Capt. Wallace Fraser (adjutant) a syn meddwl i'r ddau gwympo yn yr un frwydr. Yroedd yn llanc hawdd gar tuhwnt, ac yn boblogaidd gyda phawb ymhob cylch y troai ynddo. Bydd yn chwith iawn gan ei deulu a'i gyfoedion amdano. Yr oedd gwall yn ei enw ac yn ei rank yn Y Brython d i- weddaf, a wnaed mewn prysurdeb. Dyma dystiolaeth y Cyrnol amdano :— I cannot tell you what the loss of Dick Vaughan Roberts means to me and my battalion, and full well I know how much greater it is to you all as a family. I regret I cannot give you many details of his end, as I myself was wounded early in the engagement. I however saw him "just before he went out of the trench, leading his platoon and I am sure his men "would have followed him anywhere, as they did that morning, through an awful fire, indescribable to any one who had not witnessed the like. He died doing his "duty for King and Country, the finest epit aph for any man." MARWOLAETH MRS. H. CHASE Filer.— Daeth gair fod Mr. H. Chase Filer wedi marw Awst 8fed, yn ei chartref, East Hampton, Long Island, U.D.A., sef Mary, ail ferch y diweddar Mr.David Lloyd, y blaenormedrus, dechreuwr canu, a dysgwr plant yn eglwys M.C. Stanley Road, Bootle, am lawf-r o flyn- yddoedd gw r a adawodd ei ol yn annileadwy ar y td ieuanc o Gymry oedd yn Bootle ddeu- gain mlynedd yn ol. Magodd d6 o grefydd- wyr a dirwestwyr ag asgwrn cefn iddo. 0 tan ei aden ef y dechreuodd Mary ei gyrfa gref- yddol, a buan y daeth i'r golwg fel merch ieuanc grefyddol, ac ynmeddu penderfyniaoi ddweyd ei meddwl, ac i geisio eraill at y Gwarecwr. Gweithiodd iyn egniol gyda'r Cambrian Lodge ac eglw) s Stanley Road. Tua 36 mlynedd yn ol, ymfudodd i Brooklyn at fodryb iddi. Yn fuan ar ol cyrraedd yno, cyfarfu a gwr ieuanc o'r enw Mr. Filer, o East Hampton, achynhirpriodasant gwr ieuanc o'runysbryd a hi ei hun, Cristioncryf efe'n ddisgynrrydd un or Pilgrim Fathers afordwy "QSant o Southampton ar y Mayfloicer, Awst 15, 1620. Ar ei sefydliad yn East Hampton ymunodd gyda'i phriod a'r Presbyteriaid, lie y bu yn hynod weithgar, ac yr ymroddodd i ddadleu hawliau dirwost yn y Gorllewin pelL Treuliodd fywyd priodasol dedwydd gad- awocd brioct, un mab, a brawd a chwaer yn y wlad hon (sef Mr. David Lloyd, Bootle, a Mrs Joseph Pritchard, Waterloo) i alaru ar ei hol. Llanc mwyn a ddisgynnodd yn y brwydro mawr oedd Edward V. Edwards, Bootle, mab y diweddar Mr. a Mrs. Isaac Edwards, Ym. unodd a'r Pal.<1 ymhen rhyw fis ar 01 cychwyn y rhyfel aeth i Ffrainc ym mis Tachwedd. 1915, gan beri i'w anwyliaid beidio a phryderu amdano. Clwyfwyd ef beth amserynol, abu bum wythnos yn yr ysbyty gwellhaodd ao yn union wedi mynd yn ol i'r ffosydd (Gor- ffennaf 1) d aeth y diwedd, ac efe onid chwech ar hugain oed. Mae hiraeth mawr amdano ymysg ei gyfeillion lu, canys yr oedd yn fachgen hoffus, siriol, caruaidd. Un arall o lanciau glew Cymry glannau'r Mersey a roddodd ei hun dros ei wlad ydyw Lance-Corporal Ivor Owen, mab Mr. a Mrs. John Owen, 18 Victoria Drive. Aintree. Gyd a'r Pals yr aeth yntau i'r f rwy d r, a chwith gan ei gymrodyr golli llanc mor wrol a hoew. Aelod ydoedd o Eglwys Rydd y Cymry,. Merton Road. Mae'r cenhadon mwyn o'r India, Dr. a Mrs. Edward Williams (Corwen) yn bur adnabydd us ar lannau'r Mersey a bydd o ddiddordeb i bawb o'u cydnabod ddeall fod y meddyg diymhongar wedi cael estyniad ar ei seibiant yn y wlad hon, ac wedi cynnyg ei wasanaeth i'r Llywodraeth. Mae newydd dderbyn comisiwn fel meddyg yn y R.A.M.C. i tJdechreu ar waith ei swydd ar y cyntaf o Fedi; ond hydera allu dychwelyd i'r maea cenheidol y gwanwyn nesaf. Llawenydd mawr hefyd yw deall am lwyddiant arbennig eu plant y mae'r ferch, Miss D. Gwendoline Williams, ar ol bod yn nyrs yn y Royal Alex- andra Hospital, Rhyl, am bed air blynedd, yn awr yn gweithio i feddyg yn Llundain, ac ar fin pasio yn dispenser. Rai misoedd yn ol, pasiodd y mab hynaf, Mr. Herbert E. Will- iams, yr ail arholiad (yr olaf ond un) am y gradd o M.R.C.S., L.R.C.P., ac y mae newydd dderbyn comisiwn fel sub-lieutenant a surgeon* probationer yn y Llynges ac y mae'r mab ieuengaf, Mr. David C. Williams, wedi pasio'r arholiad cyntaf, a rhan o'r ail, am 5 gradd o M.B. (Llundain) y mae yntau'n awr yn y Sick Berth Naval Reserve. Pob bendith fo ar bawb o'r teulu tirion.

" Bu'm glwyfedig, ae ymwelsoch…