Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

5 articles on this Page

- '.THOMAS LEVI.

Advertising

YS1Af[tt y E ?.f??? E..?,FS,EIR9D

I Ffetan y Gol.

News
Cite
Share

I Ffetan y Gol. Cofied pawb fo'n anfon i'r Fletan mai dytna'r gair sydd ar ei genau:- NITHIO'R GAU A NYTHU'R GWIR. I Clapio yn y Seiat. II I At Olyyydd Y BRYTHOH ANSWYL SVR,—Tamwodd y blapio yn y Seiat Fawr fi yn rhyfedd iawn, sef yn y dechreu, pan feddyliwn mai clap gyfiredinol ydoedd i groesawu gwyr y meinciau blaenaf fel ar ddechreu cyfarfod cyhoeddus. Ond pan dynnwyd fy sylw at bresenoldeb y Parchedig John Hughes, a deall mai'r bore h wnnw y cyrhaeddsai gyd a'r agerlong Sard Paul, buan yr ymunais yn y clapio, falched oeddwn 9 weled y brawd annwyl yn ei ol o wlad fawr y Gorllewin. Cof gennyf am y diweddar Hugh Price Hughes yn traddodi pregeth i'r myfyrwyr yng nghapel Horeb (W.), Dinas Bangor, a lluoedd wedi dod, heblaw'r students, o bob rhan o'r wlad oddiamgylch, nes gorlenwi'r addoldy. Ac ar ganol y bregeth, dyma'r athrylith hwnnw'n cyrraedd rhyw nodyn uchel. uchel, nes peri clapio cyffredinol. Nis gwn ai anghofio wnaethpwyd mai pregethu yr oedd y gwr hyawdl ac nid areithio, ai yntau i'r dorf glapio am fod ,¡Il' cyffredirnly byddai oynulleidfa fawr y pregethwr yn gwneud hynny yn ei gynefin ef, sef yn hen rieuadd Sant fago yn Llundain (coffa da am dani ac am y cyfarfod mawr Cymreig diweddaf a gynhaliwyd ynddi, ac -As-iuitti, Lloyd George, Ellis Griffith, Llewelyn Wiliiams, Morgan Gibbon a Rd. Roberts yn siarad ar y Mesur Addysg o dan nawdd Cymdeithas Cymru Fydd ); neu efallai y teimlid mai brwy glapio y dywedid Amen oreu mewn gwasanaeth i stiwdants a'r Price Hughes yn arwain. Beth bynnag am hynny mae'n fyw gerbron fy llygaid y funud yma, hen weinidog parchus yr Eglwys yn sefyll a'i ddwylo i fyny ac yn ei biwritaniaeth sanctaidd yn amneidio ar i'r dorf beidio a'u Stwr annefosiynol (os yw'r gair yn air). bt y gwnaethost, yr hen weinidog annwyl gwell cadw'r glap a'r curo traed, o'r gwasan- aeth crefyddol; ac os bydd y teimladau'n mynd yn drecii na mi, nid oes gan neb hawl i amneidio am osteg os gwaeddir ambell i Amen neu Bendigedig." Oild dyma fi wedi crwydro o Soiat Fawr Lerpwl i Fangor a, Llundain, a rhaid dod yn ol i grybwyll y ffaitli ddiddorol y ceir ar gof a chadw yng nghofiant Dr. Saunders hanes clapio yn Seiat Fawr y Sulgwyn mor bell yn ol ag 1871. Edrydd yr hanes fod y Dr. hyawdl a melys ei ymadrodd wedi torri ei goes yn iieclireti.r flwyddyn honno ar ei daith i Gyfarfod. Misol Abergwaen ac na chafodd bregethuhyd wyl- iau'r P-asg, ond na chaniateid iddo pryd hynny fod heb ei ffyn baglau. Folly hefyd yr oedd arno y Sulgwyn, a dywed y Cofiant Pan y gwnaeth ei ymddangosiad yn y Seiat Fawr yn Liverpool, yn hercian ar ei ffyn, i'r gynnulleidfa golli pob hunanfeddiant, a cliuro traed a dwylaw o lawenydd ei weled, er fod hynny yn groes i reolau moesgarwch a gydnabyddid ganddynt." Diolch fod y tadau wedi creu precedent yn hyn, a bod hawl gennym ar amgylchiadaufel hyn i golli pob hunanfeddiant a bod yn groeS i reolau moes- garwch cydnabyddedig.—Yr eiddoch, etc. D.R. Rhwng difrif a Chware. I At Olygydd Y BBYTHON SYR,—Wei, dyma fesur tymor haf wedi dod i rym, ac mi gawn i gyd yrwan fwynhau dipyn mwy o heulwen rad ein Ner.—•" Yn nheyrnas dydd ceinddydd cu Yr ydym ni yn Lerpwl yma (a Birkenhead hefyd p ran hynny) wedi ei chael hi yn o sownd yn ystod misoedd y gaeaf. Mae'n gwestiwn gennyf a ydyw pobl y wlad wedi sylweddoli mor ddu a thywyll y bu pethau arnom oherwydd yr hen Zepps anghynes yma dim mymryn o oleu yn ffenestri y siopau, a dim ond rhyw lamp egwall neu ddwy wedi eu goleu yma ac acw, a gwydrau y rheiny wedi eu blacledio i fwy na'u hanner. Dyna lle'r oeddem yn mynd yn dwlc i rywbeth neu rywun o hyd, ac ambell un yxi gweidd i'n ffyrnig, wedi cael pwmp go heger Pam na drychweh i ble gebyst yr ydych chwiynmynd,ddyn!" Dro arall, caech gam gwag dros ymyl y palmant, nes y byddech yn boeth i gyd drostoch, yn meddwl yn sicr eich bod ar y ffordd i seler rhy wun Ond eto i gyd, nid wyf yn credu y bu mwy o sbio i fyny yn Lerpwl yma nag a fu yn ystod y gaeaf diweddaf. Y bobl wedi colli eu lienestribach tilahwy eu hunain, yn codi eu pennau i syllu i ffenestri sefydlog a gogonedd us yr Anfeidrol; ac erbyn meddwl, Mr. Gol., onid dyna ddiben pob math ar nos ? Gwyn eu byd y sawl a ga nerth i droi i'r cyfeiriad iawn yn eu nos." Cofiaf sylw o eiddo gweinidog cymeradwy Princes Road "Fe aeth Nicodemus at yr Iesu yn y nos, ond allan oddiwrtho yr aeth Jud as. Y mae'r rhyfel wedi dangos an- sefydlowgrwydd Ilawero bethau i ni,-pethau a dybiem o'r blaen oedd yn ddiysgog a thrwy hynny fe welwn gademid pethau Duw. Cofiaf fy mod, flynycldoedd yn ol, mewn lie bach go anghysbell o'r enw Santa Maria yn Ne'r Amerig ac wrth grwydro hyd y glen- nydd un noswaith, daeth rhyw hiraeth a gwaew i'm calon wrth weld mor annhebyg ydoedd popeth o'm ewmpas i'r hen wlad ond codais fy ngolygon i fyny, a dyna i chwi wybren fawreddog sydd yn y trofegau- syllais ar y lleuad; a wir, mi welwn y dyn a'r baich drain yn union fel yng Nghymru, A dweyd y gwir, ni fum i erioed yn teimlo yn agosach at y Ileuad. Ni allaswn yn fy ittyw beidio a meddwl mai rhyw ran o Gymru ydoedd, ac mai un o Fethesda oedd gwr y baich drain Ond dyna i chwi le braf sydd yn yr Hen Wlad ar noswaith loergan Ileuad, onitc, Syr Mor felys ydyw i'r fyfyrgar fron Sy'n caru rhodio'n dawel hyd y glyn, 1 Neu lan yr afon, gyda meddwl glwys. Distawrwydd sy yn llywodraethu yn awr; Cyd-orwedd mae holl ddiadellau'r maes, A'r cor adeiniog yn y goedwig fry Ynt oil yn huno'n dawel rhwng y gwydd. Dim chwerw loes, dim gofid ar y rhain, Ac O dim llym euogrwydd pechod caa I flino'u mynwea yn eu peraidd gwsg I 0 gwel, fy enaid, dyma'r awr i ti, 0 euraidd awr o dwrf y byd yn rhydd A meddwl pur, offryma aberth mawl A diolch clau am drugareddau'r Ion. 0 ie, y "llym euogrwydd sy'n peri nos i lawer, ond dyma lie y cafodd Nicander y goleu :— Ti, Fab, Anwylfab y N'er,-trwy dy waed Drud ei werth y"ín cadwer Goludoedd sy uwch gwledydd ser A gaf yn dy gyfiawnder Wei, gobeithio wir y cawn ni, drwyddo Fo, IanÎo yn yr ardal hyfryd am yr lion y dywedir. "Ac ni bydd nos yno." 17 Sef ton Square, DANIEL 0. JONES Lerpwl. I Safon Sal. j I At Olygydd Y BRYTHOK" &YB,~—3Da chwi, Mr. Golygydd., dywedwch ferwy eich BRYTHQN gwyq-h wrth WYr: yr Orsedd am wella Cymraeg y r Ysgol Farddol: y mae'n ajighywir ian-n, i feddwl bod yn llyfr astudiaeth ac am iddynt beidio a rhoi Gramadeg Dewi Mon yn safon ar y Gymraeg. -y,n)ae ymhell ar ol yr oes, a gwastraff ar amser yw ei astudio yn awr. Gwell o lawer fuasaillyfr y Parch. Tecwyn Evans.—Yreidd- och yn gy wir. CYFRI 'MYSEDD. Canwch Gan Simeon yn lie I Ton y Botel a'r Bachgen Main. I I At Olygydd Y BRYTHON I ANNWYL SYR,—Wedi gwrando pregeth yn un o gapelau Cymreig ein tref ar g an Simeon, y Nunc Dimittis, cawsom y sylwadau swynol ac addysgiadol ar yr hen emyn. Hefyd, ymhlith pethau ereill, sylwodd y gweinidog fod y Nunc Dimittis, can Simeon, a'r Magni- ficat, can Fair, yn cael eu canu'n barhaus yn Eglwys Groeg, Rhufain, a Lloegr. Wedi gwrando'r bregeth, tueddwyd ni i ofyn trwy eich gwasg, Ai .nid priodol rhoddi i'r hen emynau hyn ac oreill le mwv amlwg yn ein haddoldai Cymreig ? Oddiamgylch y "Gogoniant yn y Goruchaf," y Gloria in Excelsis, y cyfansoddodd prif gerddorion yr oesau y gerddoriaeth anfarwol. Hawdd gan gor Cymreig roddi wythnosau i berffeithio gogyfer ag Eisteddfod y Gloria, 12th Mass. Er fod Eglwysi Groeg a Rhufain yn sicr o ganu'r emyn hwn yn eu haddoliad, ac er bod yr emyn yn nlirefn Eglwys Loegr, eto anaml iawny cenir ef gan y Cymry Eglwysig, a hwn yn ddi au yn b rif un. Na fyd d ed i gulni cref yddol ein cadw rhag eu canu am eu bod yng ngwasanaethau eglwysi ereill, sef Rhufain a Groeg. Cof us mniddarllen i gor eglwys fyrned ar streic am ofyn ohonynt i ganu y Stabat Mater ac ar yr un adeg yr oeddem yn gwrando canto res enwog mewn capel yn ein cartref yn canu yr Ave Maria wrth gwrs, yn Lladin yr oedd yn canu. Ond heb ymhel- aethu, fy arnean yn ysgrifennu hyn ydyw ceisio cynhyrfu ein cantorion crefyddol i rodd i lie amlycaf i emynyddiaeth wir addoliadol, a llai i hen do nau baled aidd, megisTon ij Botel, Y Bachgen Mam, etc. Rhoddwyd y dawn cerddorol i'r Cyrri.ro, a chydyriideimlad a chrefydd. Gadawer irmi ddilyn, Rwsia yn hyn, a Rhufain hefyd a chofier y canu da sydd yn Rwsia ar yr emynau hyn. Mewn tref fel Llynlleifiad, mae arweinydd y cor a'r cod wr canu mewn eyfle i ymweled ag Eglwys Groeg a Rhufain, ac Uchel Eglwys Loegr ac yno gellir clywed mynegiant cerddorol i'r emynau liyn,-y gerddoriaeth a gyfansodd- wyd yn y 5ed ganrif, a'r Canol Oesoedd. yr honyroedd yrhen Gvmry mor gynefin A hi., ac olion o'r cyfryw a, glywir gan rai o'n pregeth wyr pan yn canu eu pregethau yn yr oes hon. Mae cerddorion enwog einhoes ni wedi cy fan- soddi ar eu geiriau, a phwy, meddaf, sydd fwy cymwys i'w canu na'r Cymro cerddgar ? 0 ie, clywais y dyddiau diweddaf yma mewn addoldai yn y dref emyn genedlaetholAwstria Anodd i neb sydd ym aallu canu'r alaw hon pan gofir fel y gwaeda Awstria ein ceoedi.—-Ydwyf yn gywir, 15 Benedict Street, Bootle. D. D. ROBERTS I

Advertising