Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
Basgedaid o'r Wlad.
11 illi ift GOSTEG. I Papurau'r Patagoniaid.-Os iawn y bamwn, rhyw bum mil o'n cydgenedl sy'n gwladychu a phentyrru golud ar lannau Camwy ym Mhatagonia, ac yn medru cadw dau bapur yn fyw, canys heblaw r Dratod a ddaw yma ar hyd y blynyddoedd, dyma rhywun yn anfon swp o'r Gzverinwr, papur arall, newydd mewn cymhariaeth, a thipyn o Saesnegac Ysbaeneg yn y ddau heblaw Cymraeg. Ac wrth edrych dros yr hysbvsiadaa. cewch wybod ond odid ma: ras sydd oreu gan Sais. gornest deirw gan Ysbaen- wr, achwrddpregethugan yrhenGymro. Dengys blewyn ffordd y chwyth y gwynt. Dyma fel y mae rhyw ddyn gwneud campiau" yn adferteisio'i hun Deallwn fod y Br. David Sosa yn bwriadu ymweled a'n tref yr wyrhnos nesaf, i'r amcan o'n ?iddori ychydi rv; diddori ychydig, trvvy wneud triciau a chastiau 4; anhygoel bron gyda gwahanol wrthrychau a mantoli pethau ar ei ddwylaw a'i hen gyda medr tuhwnt i ddychymyg dyn. Gydag ef y mac ei eneth fechan naw oed, sy'n rhagori ar bawb trwy'r holl Weriniaeth am neidio a phrancio ac adrodd. Gall neidio i fyny, a rhoi tro crwn yn II yr av/yr, a dispyn ar ei thraed fel cristinn neu gath, ac yn cu dilyn y mae hen delynor 7oain mlwydd oed. 'Wait and see.' Diolch liciyd am gopi o'r El Progreso, papur Ysbaenig Trelew a Chubut; ond ofnwn mai swn tebyg i swn sgidiau hoelion y Times tuag at Gymru sydd yn ei draed, sef y swn a wna cenedl fawr wrth sathru cenedl fach. Y mae'r Ysbaenwr yn foesgar tuhwnt; ydyw, ond gwalch peryglus ac ystumddrwg efe, a gwyliwch ei wen. Fe. gewch chwi weld y bydd raid i chwi droi'n Ysbaeniaid neu ynteu'n Sinn Ffeiniaid maes o law. Prun fydd hi, blant yr Hen Wlad ? Cofiwch ni at R. J. Berwyn ac Arthur Hughes a Thryfan a Shan Huws, telynores y Fuches Wen. Na symu jiocb yr hen derlyn.-Y mae'n dda gennym am eich llythyr, a mawrhawn eich amcan. Credwn em bod yr un mor eiddigus a chwithau dros fannau anhebcor y Ffydd sydd yn cadw, ond teg yw cofio o hyd mai un peth yw mynydd gwirionedd Duw ac mai peth arall, a phur wahanol yn sicr Ichwl, yw dyfaliadau dyn wrth odre'r mynydd mawr hwnnw. Ydyw, y mae tipyn o agnosticiaeth dawedog, ostyng- edig, yn beth mwy gweddaidd iawn ar rai pynciau pell, ac yn ras llawer mwy dymunol gan nef a daear na'r pendantrwydd anffaeledig sydd mor chwannog i niwlio llygad y cul a'r penboeth. Parth buchedd Huxley, yr oedd hi uwchlaw i'r un o'i wrthwynebwyr erioed fedru codi bys ato ac heblaw'r un a nodwch chwi, dyma enghraifft arall o'i fedr i glensio'r hoelen a phwytho i'r byw:- "What has become of Bishop WilberforceVgibe at the British Association meetings of i860, about the disquietude he should feel were a vener- erable ape to be shown to him as his ancestor in the Zoo ? If this sally is remembered at all, it is because of the crushing rejoinder which it drew forth from Huxley For myself, I would rather be descended from an ape than from a divine who employs authority to stifle trUth." Hoff o'm dosbarth.—Diolch am eich llythyr, a gwnaethom bob ymdrech bob amser i gael lie i bopeth a ddaw yma am yr Ysgol Sul. Nis gwn i am yr un nefoedd felysach na dosbarth pan fo'n un iawn; ac er cymaint a glywais o anerchiadau ymhiaid yr Ysgol ar hyd fy oes, y mae ergyd y cwbl, a mwy, wedi ei grynhoi'n daclus yng nghwpled Ben Bowen bach;— s Fyth annwyl, dyner Ysgol Sul, Canllawiau Duw i'r Llwybr Cul. Ii Ychwanegwch chwi at hwnyna, camp i chwi. Daliwn at ein dosbarth, ond gofalwn lafurio ar ei gyfer, rhag inni feddwl mai'r athro fydd yn sych a diafael yn lie BFn hunain. Dyma hanes y naill hanner ohonom ihuthro at yr esboniad cyfundebol chwarter awr cyn adeg yr ysgoI,ac yna crybinio hwnnw'n arwynebol ond heb gael dim. Na, nid yw meddyliau ddim mor rhad a hynny ychwaith, cofiwch. A goreu'n y byd hynny, onite pa flas fyddai ceibio i'r dwfn amdanynt ? Gwr diftew li da-od.—:Un felly yw Gol. r Darian, papur Cymraeg yr Hwntws, a'r unig un iawn a thrwy- adl sydd ganddynt, ac am hynny a ddylynt wneud Uawer mwy ohono. Dyma ddarn o'r hyn a ddywed wrth Gymry Saesonllyd y Rhondda wrth ffieidd'o'r gl-er anghyson. Byddai yn dda i grefyddwyr y Rhondda wybod ein bod wedi gvrthod tAl am hysbysebu'r Cinema, a gwirodydd a phethau creill yn y Darian t: Yn wir gallem gael punnoedd bob wythnos am roddi lie i bethau y byddai'11 groes i'n hargy- = hoeddiad eu cyhoeddi. Yn wyneb difrawder y weinidogaerh ar eglwysi r-Ve In syn fod y Wasg Gymraeg wedi dal mor ffyddlon i ddelfrydau crefydd a chenedlaetholdeb ein gwlad, a gwrthod elw mawr oddiwrth yr hyn a filwriai yn erbyn y pethau hyn. Eto'r papurau a roddant eu colofn- « au i bopeth y dylasai'r eglwysi sefyll yn ei erbyn, hyd yn oed many lion aflan llysoedd puteindra, a brynir gan grefyddwyr y Rhondda, ac a roddir yn nwylaw eu plant, a chai y rhai a geisiant ddarpar llenyddiaeth iach a glan drengi o'u rhan hwy." Gwir bob gair; a phe ceid yr arian a delir yng Nghymru gan grefyddwyr, heb son am bobl y byd," chwedl hwythau mor hunan-gyfiawn, am bapurau dimai'rWasg Felen. Doriaidd a Rhyddfrydol bob wythnos, fe dalai am gadw pumcant 0 efengyhvyr ar y Meysydd Cenhado!. Un o blant y Garn.- Y mae Mr. Hugh Jones, un o. blant llengar Gam Dolbenmaen sydd ar y Glanpau yma, yn meddwly byd o Drebor Mai fel dyn a birdd, ac wedi gofyn a gofyn inni laweroedd o weithiau os oedd modd cael cip ar wedd ei wyneb. Wel, dyma gael o hyd i'r bloc o'r diwedd, ond ei fod braidd yn hen ac annelwig. Ond y mae'n debyg iawn i'r Trebor:— Gan eich bod yn gyfa-wydd a'i waith a'i hanes, afraid dodi dim 0 hynny yma,diin end dweyd fel y byddai'r Trebor, wrth dcilwra a phwytho ar fwrdd ei weithty yn Llanrwst, pan neidiai rhyw feddwl da neu gynghanedd bersain i'w ben, yn taro i'w sgrifennu'n funud honno ar y mur, nes fod pared y gweithty'n frith bob modfedd 0 linellau a damau o linellau. Ac adeg noswylio, dacw f o'n hel y Uinellau a'r damau llinellau at ei gilydd, ac yn eu pwytho'n gan neu gywydd heb i'r gwniad fod yn y golwg, megis y mae yng ngwaith pob bardd a theiliwr diawen a di- grefft. Deisyfodd lawer gael marw'n sydyn a chael ei gipio ar draws yr hen Iorddonen ddu ond ei lusgo ar eihyd a gafodd gan y darfodedtgaeth hir el nychtod Annichon cau hyn o nodyn am y Trebcr heb ei englyn dwys i Cbwilito? y Galon :— Dealla lor hyd a lied—y galon, GwyJja wraidd y weithred Edwyn ddyn, nid yn a ddwed,— I'w du mewn mae Duw'n niyncd. A hon i'r Teiliwr, yn enghraifft o'i hivir.or vrth son am ei grefft ei bun Gwr' bach,' rr' <'<'■> 'j/ -1 v 1 '< ■ Gwrbnch:-rf<i.y?- (.  Mae'n. blypwr tnri a ('c I'w fol El,-mae fel ohvyn, A'i draed yn ymyl ei drwyn. A wnaiff hynyna'r tro, Hugh Jones ? ? Cyxiriad.—Drwg gennym am y gwall a lithrodd i nodyn yn "Ar Gip y rhifyn diweddaf, sef dweyd fod lleibad o fil yn rhifedi aelodau Ysgolion Sul yr Annibynwyr yn Meirion. Y gwir yw mai dim ond 77 oedd y lleihad y llynedd,— lleihadbychan iawn a chofio fod 423 o aelodau wedi mynd i'r Fyddin a'r Llynges. Y gwyn a ddatganwyd yng nghyfarfodydd blynyddol Cyfundeb Meirion a gynhelid yn Arthog ydoedd hon fod aelodau'r Ysgol Sul fil yn llainag oedd rhif yr aelodau Eglwysig, ac fod yn hen bryd curo'r twmpathau a chael aelod- au'r Ysgolion Sul a'r aelodau Eglwysig yn wastad o ran rhifedi. Hynny yw, y dylai pob aelod eglwysig ofalu hefyd ei "fod yn aelod o'r Ysgol Sul a'i mynychu hi mor eiddgar a chyson a phob moddion o ras arall. Diolch i Mr. George Davies (ysgrif- enydd Cyfundeb Meirion), Bryn Bowydd, am alw ein sylw at y gwall. H Cziiytti,"—Gan fod y llythyr hwn mor synhwyrol, ac yn cymryd golwg mor gywir ar yr hyn a ddywedwyd, y mae'n deg iawn ei gyhoeddi ANNWYL MR. GOLYGYDD.—Gair neu ddau. Yr wyf yn ddarllenydd cyson o r BRYTHON a phob amser yn cael pleser a mwynhad wrth ddarllen eich erthyglau. Gan fy mod oddicartref yn arwain cymanfaoedd, etc., yn ystod y mis diweddaf, fe ddarfu i mi golli golwg ar y papur. Ond galwyd fy sylw gan gyfaill tuag wythnos yn oj at adroddiad 0 gymanfa ganu yn Nhreffynnon ym mha un y dywed I yr ysgrifennydd fod "Gwynt yr arweinydd yn erbyn pob clap," etc. Y mae llawer o'm cyfeillion yn y De wedi camdeall y frawddeg hon, ac yn ei deliongli fel sarhad uniongyrchol amaf fi fel arwein- ydd. Wrth gwrs, defnyddir y gair gwynt yn ami yn y De i ddisgrifio dyn balch, mympwyol, hunan-gyfiawn, etc. Ond yr wyf yn berffaith sicr fy hun nad oedd yr ysgrifennydd, pwy bynnag ydoedd, yn meddwl dim amharchus, angharedig. amdanaf fi'n bersonol wrth ddefnyddio'r gair. Ond gan fod ereill y ffordd yma yn meddwl hynny, hwyrach y byddai gair 0 eglurhad yn help i osod y peth yn ei le. Gwn fy hun yn dda beth a olygir wrth y frawddeg. Cefais amser rhagorol gyda'r cyman- faoedd canu yn y Gogledd yn ystod y pythefnos a aeth heibio. Bum yn arwain tua hanner dwsin ohonynt,ac nid wyf yn credu fy mod wedi clywed gwell canu erioed mewn cyfarfodydd o'r natur yma. Nis gallaf feddwl am well gair i'w disgrifio na nefol- aidd.-Yn serchog, j Castellnedd. T/HOPKlN EVANS. Y mae ystyf" gwynt y dyn yn erbyn y peth a'r peth neu ynteu o blaid y peth a'r peth mor hollol hysbys a chynefin i wyr y Gogledd nes fod yn amhosibl i ni ddimad sut y gallodd neb feddwl peth mor hyll ag a feddyliodd yr achwynwyr a anfonodd at Mr. Hopkin Evans. Gwynt glan a sweet oedd y gwynt oedd ym mrawddeg Y BRYTHON ond aeth rhywbeth tebyg i arogl y sibols atgas arni wedi iddi fynd drwy ben a chalon y gwyr o'r De. Dengys ei lythyr fod Cerddor Castell Nedd yn ddigon cyfarwydd i'r Wyndodeg i beidio a syrthio i bwll o anwybodaeth mor ddwfn a lleidiog ei waelod. Clep y Chrxdd.—Cyrhaeddodd yn rhy hwyr i hwn fe ddaw'r wythnos nesaf. Buom yn cyn- hwyro am yr Hutyn gwreiddio! yr wythnos ddiweddaf, gan ysu na fuasai ar gael i ddod gyda Mr. John Harrison, Coed Poeth, a ninnau at fedd Williams o'r Wem ym mynwent yr Adwy ac i Nanty Ffridd, parlwr y Cread. Dyna golled a gafodd o am beidio a gado inni wybod ymhle'r oedd o yn Hechu I Yn y nesal.-Llith Liew Deulyii ar Cymanfa Ganu Dyffryn Nantlle. rn ein nesaf.-Cylchgrawn Cymdeithas Hanes y Methodistiaid Calfinaidd. Wedi cyrraedd.-Cyfrol y Patriotic Poetry, Greek and English. An address given on theooth anni- versary tAgincourt. Gan y Proff.W. Rhys Roberts, D.Litt., Ll.D., Daw adolygiad gynted y gellir. j
11 illi ift GOSTEG. I
I DYPDIADUH, GORFFEXKAF 8,a9—Cyfarfod Precetbn Vittoria Street HYDREV 1 i-Darlitli yn Chatham Street 27, 29—Cymanfa Bedyddwyr Lerpwl a'r Cyffinjaa
I DYPDIADUH,
A lyboeddwyr y Cymod I Y Saboth nesaf. G Y METHODISTIAID CALFINAIDD PMKCT9 ROAD-10 a 6, E J Evans r>iViT> ST-IO.30 a 6, W M. Jones FfTZOLARENCE ST-1 0.30 a 6, fi R Jones DOUGLAS ROAD—10 a 6, John Owen CHATHAM ST.—10.30 a 6, RW Robert- DEOSSHALX. ST.—10 30 a 6, 0 Lloj d Jones tNSTBliB ILOAD-10.30 a 8, G. W. Griffith FFJUWSHAM PARK-10 a 6. W. Henry gooTLz-10 a 6, Evan Rees (Dyfed) PARKFIELP—10.30 a 6, D. D. Williams SHACOMBK—10.45 a 6-30, Wm Owen L4ARSTON-10.30 a 6, aocx FERRY-IO.30 a 6. D. Jones W ALTON-IO.30 a 8, H H Hughes WATERLOO—10.30 a 8, R Aethwy Jones PMI. ROAD—10.30 a 6 R R Hughes EDGE LANE—10.30 a 6, 0 J Owen WEBSTER ROAD-10.30 a 6. L Lewis LAIRD ST—10.30 a 6, W 0 Jones WOODCHURCH ROAD-1 0.30 a 6, T J Rowlands N rw BRIGHTON-10.30 a S-30, S T Hughes WEST KrRBY-ll a 6-30. T Price Davies, Liseard SOITTHPORT— 10.30 a 6. W Wjliiams, Hslygain SUTTON QUARRY-IO.30 a 6, J Lloyd WHJ8TOX—10.30 a 6 H H Chambers ST. HELENS— ST. HELENS JLTNOTIOG- SKELHERSPALE—10.30 a 6 Elias Evans WIG AN—2.30 a 6. J H Hughes, Ellesmere Tort FCLLESMERE PORT-10.30 a 8, A.8HTON-IN-MAKKREIELD—10.30 a 15, Enoch PvOgeS'S CPPER WARWICK STREET-6.15, 8XITH STREET-ki BANKHALL— 6-15 Chwaer Evans MIDDLESBROTTGH—10.30 a 8,30, R,P Jones SUNDERLAND—10.30 a 6, Gwas Cerddoroi SpBN?YMOOR—10.80 a 6 T J Owen SAH?OTO?<—10.30 a 5.30 M R Moses ELDON—10.30 a 5.30, J Jones BUTTON OAK {tTndebol)-10.30 a 5 30, J P Brookes a J Parry Jones- Warrington YR ACHOSION SEISNIGB UAKFIELD oUD-IO.45 a 6.30 J Talog Davies SYERTON BROW—10.45 a 8.30, Olivor Williams CATHARINE ST-11 a 6.30, H H Hughes, Bangor WILLMER RD—10.45 a 6.30 G H Evans SPELLOW LANE-11 a 6.30, 1.If3CARD-I0.45 a 6.30 Emlyn James BREEZE HILL-11 a 6.30, H R Jones QRRBLL. BOOTLE-ll a 6.30, J Howell Evans I a FR ANNIBYNWYR j TAJJERNACL—10.45. A Jones, 6-30, W D Thomas, — Brynaman I PARK ROAD-IO,30, D Adams, 6, D H Edwards, Aberhonddu GROVE ST-10.30, D H Edwards, 6.15, D Adams OLIFTON RD—10.30, J T Hughes. 6, R J Jones, Bangor GT MERSEY ST-10.3<) a 6, J H. wells, Ponciau MARSH LANE-10.30, W D Thomas, 6. Albert Jones KEN8INGTON-10.30 a 6, Gwel hysbysiad TRINITY RD—10.30, Goodman Ellis, 6, lilSCARD-10.45, R J Jones,0-15, J Tonias Hughes, Werll VITTORIA ST—10.30, 6, Goodman Ellis BEATHPIELD RD—1030, Ysgol, 2.30 D 4dams BALMORAL ROAD—10.30 a 8, Hugh Jones BARLESTOWN—10.30 a 5.30, W A Lewis OUTlIPORT-ll a 6.30. SHTON'MAKERFIELD— 10-30 a 5.30. Morris Watlrins PRESCOT—10.30 a 5.45, J J Roberts Birkenhead THATTO HEATH-5,45, Cyfarfod Gweddi GOLBORNE-10,30 a 5.30, I Y WESLEAID IOAXPIELD-10.30, T Isfryn Hughes, 6, J Roger Jones SPILLOW LANE-10,30, J Roger Jones, 6, Pryce Hughes BOOTLE-IO,30 a 6, Cyfariod Preget EDGE HILL-IO.30, J Lloyd Jones, 6, Griffith Evans KNOWSLEY RD-10.30 G Evans, 6, T I Hughes MYNYDD SEION-10 30, Edward Davies, 6, R W Davies BIRKENHEAD—10.30, D Tecwyn Evans, 6, R L Williams WIDNES-10.30 a 6, W R Williams SARSTON—2.30 a 6, D Teewyn Evans ROREMONT-10.45. R W Davies, 6, Ed Davies' ASHTON-IN-MAKERHELD—10.30 a 6, Aaron Owen EARLESTOWN-2 Ii 5.30, E W Owen GOLBORNE-2, E W Owen, 5.30 SPRING VIEW-W.aO, E, Harrison LITGH-10.30 a 5 45. G Tibbott ST HIILENS- T BEDYDDWYR I BVERTON VILLAGE—10 30, M Griffith, 6 D Powel) iCABLSHELD RD-1 0.30 a 6, T Michael BALLJOL ROAD—10.30. Peter Williams, 6, J Davies BOUSFIELD ST-10.30, D Powell, 6, M Griffith WOODLANDS-10.30, J Davies, 6-15, P Wiliiams EDGE LANE—10.30 a 6 H. R. Roberts SIACOMBE—10.45 a 0,15, R. Lloyd PALMERSTON DRIVE—10.30. L. W. Lewis, 6, E.W.WyDne EGLWYS RYDD Y OYMRY I UANNING STREET—lo.su, D Davies, 6, W. 0. Jones I HIGH PARK STRRET-IO.30, R Thomaa. 6, R T Roberts I BOOTLE-10.30, W 0 Jones, 8. D Davies BIREENHEAD-10.S0 a 6, A T Eviins, Liseard: DONALDSON STREET-10.30 a 6, Gwel hysbysiad I YR EGLWYS SEFYDIEDIC, I OEWI SANT-11 a 6.30. R. D. Hughes A..SAPH SANT-30.45 a 6.30, S Jones-Parry DilNiOL SANT-11 a 6.30. Griffith Jones WINIFRED SANT-11 a 6.30. J. Hughes I "C=:=:CO-=-==-'
,A-, lyboeddwyr y Cymod I…
BASGEDAiD. parhad 0 tudal. 5 Y Oy¿tIAU, GWREC8AivI.-Cynhaliwyè Eisteddfod ar raddfa eangry Llimgwyn. Llywyddwyd gan W. Roberts, Ysw., C.S., Caergwrle. Arweiniwyd yn ddeheig gan Thos. Williams, Ysw., Y.H., Tan y fron. Beirniaid Cerdd, Mr. Tom Carrington (Pencerdd Gqvynfry-tt) Coekipoetl-i; adrodd., Mr. W. E. Davies, Gwynfryn. Ysgrifen- yddion, Mri. Gomer Jones a J. W. Bellis, trys., Mr. W. J. Richards. Bu raid chwy-nnu y llu cystaclleuwyr, a thystiai'r beirniad cerddorol i ragoroldeb y canu yn wir yr oedd o safon tra uchel, a chafwyd canu i'w gofio. Dyma'r ennillwyr Unawd i Blant Killarney 1, Tom Ellis, Gwersyllt 2, Edwin Trevor, Coedllai. Adrodd, Cariad Mam: 1, Gwyneth Richards, Cymau; 2, Gwen Davies, Brvmbo. Unawd Sop., Y Plentyn a'r GwlUh Mabel Jones Williams, Gwreesam. Unawd ar y Berdoneg Blod- wen Kelly, Coed poeth Unawd Tenor, Bore'r Trydydd Dydd: Tom Morris, Biymbo. Pedwarawd, Ysbryd yw Duw (Bennett) Tom Morris a'i gyfeillkm. Adroddiad Agored, Adeline Cunnah, Ffrith. Unawd Baritone, Y Milwr Clwyfedig Tom Goodwin, Summer- hill. Her Unawd (25 /-) Cydradd, Miss M. Jones Williams a Mr. W. Phillips, Gwrec- sam. Parti Cymysg. Y Blodeuyn Olaf (J. Ambrose Lloyd)-eystaleuaeth ragorol rhwng 3 parti Brymbo'n oreu (arweinydd, R. J. Cunnah). Cyfeilydd yr wyl oedd Mr. Tom Ellis A.R.C.O., Brymbo. Diolchwyd I gan Mr. John Williams, Y.H. TVRTH HEBRWNG MARIA OWEN.- Ddifiau, Mehefin 1, claddwyd Mrs. Maria Owen ym mynwent Capel y Pentre, Llan Nefycld. Hawdd ysgrifennu ahawdd darllen y cofnodiad uchod, ond nid mor hawdd y deellir ei ystyr yn Hawn a hynny oherwydd. cymeriad, nodedig y wraig rinweddol asleddid. Yr oedd Mrs. Owen yn un o'r merched dar- Ilengar, myfyriol, ystyriol a chrefyddo] hynny a wnaeth fwy o lawer nag a gydnabyddir yn gyffredin tuag at godi'r hen wlad. yn ei hoi. Diolcher i Dduw Ragluniaeth am ysgolion a phrif-ysgolion yn ein gwlad ac am athrawon ardderchog ynddynt, ond gobeithio nad yw Cyxnru ar fedr nac esgeuluso'r cartref a'r aelwyd nac anghofio mai'r gwerth amhris- iadwy i genhedlaeth ar ol cenhedlaeth yw tadau crefyddol a mam. sanctaidd. Yr oedd mam Mrs. Owen yn wraig dda, rinweddol, a sancteiddrwydd llednais yn prydferthu ei hymadroddion a'i hymddygiadau hi. Yr oedd ei thad, sef Rhobert Ellis, Blaen y Weir- glodd, yn wro egni bywiog, o synnwyr cryf, o sylwadaeth eang a manwl ac o farn graff. Efo oedd gweinidog eglwys y Pentre flynydd- oedd yn ol, sefhyd ei farw yn agos i ddeugain mlynedd yn ol, a mawr oedd ei ddylanwd a'i barch a hyfryd oedd gwrando arno'n pre- gethu, ac yr oedd eglwysi'r Pentre a'r Bont Newydd yn llewyrchus dan ei ofal. Pre- gethai Mr. Ellis lawer a hynny'n gymeradwy iawn yn yr holl eglwysi cylehynol yn siroedd Dinbych a Fflint ac ymwelai ambell waith a'r ddinas ar lan y Mersey. Ym Mlaun y Weir- glodd, cart.ref Mr. a Mrs. Ellis, magwyd. tyaid o blant a droes all an yn wasnaethgar mewn byd ac eglwys, yn ffyddlon i Grist a'r gwir- ionedd. Un ohonynt oedd Mrs. Humphreys, gwraig ragorol a charedig un o ddiaconiaid Everton Village. Un arall oedd Mr. Harriet Owen, hithau o'r Glasgoed, dynes ragorol dda a charedig oedd hithau. Hunodd y ddwy yn yr Iesu ers rhai blynyddoedd. Un arall o'r plant yw Mr. J. Caerennydd Ellis. gwr gwasanaethgar a defnyddiol felllenor a chrefyddwr a gwleidyddwr. Efo yw'r prif aymudydd gydag Eisteddfod, Llan Nefydd. Y mae yntau'n awr yn wael ac oherwydd hynny ni allai, er ei ofid, fod yn angladd ei chwaer Mrs. M. Owen, yr hon yr oedd ganddo feddwl mawr ohoni. Wedi ei d wyn i fyny yn y fath awyrgylch. nid oedd ynbosiblifercho alluoedd. meddyliol fel Mrs. Owen beidio a, bod a'i bywyd yn llawn o bopeth sydd ynglyn ag iachawdwr- io,eth pa un bynnag ai'n ysbrydol, neu'n llenyddol, neu'n Gymreigyddol, neu'n wlad- garol. Er byw ym mhlwyf anghysbell Llan Nefydd yr oedd hi yn gyfarwydd. S. holl symudiadau eihenwad yn y De yn gysfcal ag yn y Gogledd. Yr oedd gweinidogion a gweithrediaclau enwadau eraill hefyd o fewn cylch ei sylw hi. Yegrifennodd lawer o draethodau hefyd, ac am lawer o flynyddoedd gynt hyhi a enillai wobrwyon am draethodau mewn cyfarfodydd. dystactleuol yn Llan Nefydd, Nantglyn, Llan Sannan, Llanfair Talhaearn, Abergele, Llangefni, Cefn Mawr, etc. Edmygid ei sylwadau craff a phert a hefyd ei Chymraeg Cymreig a rhywiog. Parod a gwerthfawr oedd ei gwasanaeth fel athrawes yn yr Ysgol Sul a chyda phob galw yn eglwys y Pentref, Llan Nefydd. Yr oedd ei ohymdeithas yn siriol ac aeeilaciol a'i geir. iau a'i hymdd.ygiad yn gyweithas. Wedi bod yn ferdh ufudd i'w rhieni a gofalus ohonynt, priododd weddw ei chwaer, Mrs. Harriet Owen, a bu yn wraig o.da i'w gwr, yrhawddgar Mr. Ed. Owen, sydd ers blynyddoedd yn ei fed,,I, a bu'n fam (ld. a i'-w neiaint a'i nithoedd. Derbyniodd hithau ei gwobr yn eu hoffter hwy ohoni a'u parch iddi. A chyda hwy, ym Modowen, Glasgoed, y treuliodd ei blynydd- oedd olaf, a ehafodd ofal eu cariad yn ystod ei thri mis eystudd hyd oni hunodd yn yr Iesu ac y rhoed ei chorff i orwedd y gorwedd hir mewn llawn ddiogel obaith. Heddwch i'w lwch.-PEDR HIR. LLANRWST. Cynhaliwyd Eisteddfod Gosen ddydd Llun y Sulgwyn. Daeth tyrfa enfawr i gyfarfod yrhwyr, a chafwyd cystadlu gwir dda, yn arbennig yn y rhan gerddorol cantorion goreu'r ardal yn tynnu'r dorch. Cafwyd cyfarfod hwyliog y prynhawn i'r plant. Arweiniwyd yn ddeheig a phert gan Mr. Josef E. Jones, Conwy; y beirniad cerddoroloedd Mr. J. Pryce Hughes, F.T.S.C., Coed poeth, a Mr. Owen Williams, L.T.S.C., Eglwys bach, yn cyfeiJio.
Basgedaid o'r Wlad.
CYHOEDDI Eisteddfod Genedlaethol 1917 Eir drwy'r ddefod hen a hudol hon 4 41 Ym Mharc Birkenhead DDYDD SADWRN NESAF, MEH. 24ain, 1916 Yr Orymdaith, a Seindorf ar ei blaen, i gychwyn o NEUADD Y DRE, arn 2 30 ar gloch y prydnawn, a'r Orsedd i'w chynnal ar CANNON HILL, pen ucha'r Pare, am dri. Cymerir rhan gan Dyfed, yr A rcbdderwydd Pedrog Pedr Hir; Elfed Hawen; Gwynedd Dr. Rees, Caersws Eifionydd, Cofiadur yr Orsedd 'IMP*8' Dewch yno'n llu, ac mewn pryd, cyn i'r estroniaid cenhedllg lenwi'r cylch, a chiplo pob lie i weld a chlywed. Capel Annibynnol Kensington. CYFARFOD PREGETHU 41 SUL NESAF, MEHEFIN 25ain, 1916. Am 10.30, 2.30, a 6 o'r gloch, pryd y gwasanaethir gan y Parch. R. P. Williams, Caergybi. GWAHODDIAD CYNNES I BAWB. I C:hr-" :b'8 Quay ? The'-S -1 xt h- An nua I- Eisteddfod & Band Contest will be held on Monday, Aug. 7, 1916jIBANK HOLIDAY) Adjudicator, D. D. PARRY, Esq., A.R.C.M. T iRt of Subjects lid. POflt free to be had from- D. L. Williams, 34 Salisbury St., Shottor. J. J. Jones, Bryntirion, Beaconsfield Rd., Shotton. Eglwys Rydd y Cymry, DoiialdNon fetreet. Cynhelir CYFARFOD PREGETHU Blynyddol yr'Jeglwys uchod MEHEFIN 24ain a'r 25ain. Pregethir Nos Sadwrii am 7-30. a'r Saboth am i 10-30 a 6 gan' y j ► f PARCH. D. R. THOMAS, Fflint a phrynhawn Saboth am 2-30 gan y PARCH. W.0. JONES,bv Gwahoddiad cynres i bawb. EISTEDDFOD GENEDLAETHOL ABERYSTWYTH, 1916. Cystadleuaethau MERCHER A IAU, AWST 16, 17 CYMANFA GANU GENEDLAETHOL, DYDD GWENER, AWST 18. Llywyddion Y GWIR ANRHYDEDDUS D. LLOYD GEORGE, ac Enwogion craill. CYNGHERDDAU: NOS FAWRTH, NOS FERCHER, A NOS IAU. Blaenion y Gan a Chor yr Eisteddfod yn Gwasan- aethu. Tocynau, Li yr un i'r seddau dewisedig yn holl Gyfarfodydd yr Eisteddfod, y Cyngherddau a'r Gymanfa. Tocynau eraill, 5 J-, 3 2 a i I'r Gymanfa, 6d. yr un, ac 2/6 i'r Esgynlawr. Enwau'r Cystadleuwyr ymbob adran i fod yn nwylo'r Ysgrifennydd Cyffredinol erbyn Gorffennaf lofed. Am fanylion pellach ac am docynau i'r Seddau Dewisedig, ymofynner yn ddioed a'r Ysgrifenyddion, Swyddfa'r Eisteddfod, Cambrian Chambers, Aber- ystwyth Yr clw i'w drosglwyddo i gronleydd y RbyjeL ILLANDRINDOD WELLS j Convention, | will be held this year, as usuan, AUGUST 7th to 11th, Programmes from H. D. PHILLIPS, 'I be LlaiHlriEdod Wfll -=- I GADWR. HEN WYL YN EI BB I EISTEDDfOD yrgNGHORWEN Oyvyl y Bene, Awst 7, 1916 YN Y PAFILIWN. Beirniaid— !■ Y Farddoniaeth PEDROG. Y Gerddoriaeth, Mr. T. OSBORNE ROBERTS. Llandtsdao, Rhtstr o'r Testynau, Pris ie. Cyfansoddi darn o Farddoniaeth caeth neu. ifdd,, heb fod dros 60 llinell, Drannoeth y Rhyfel." J < Englyn, Yr Ysbiwr (The Spy). 5 I- Y Brif Gystadleuaeth Gorawl i Gorau heb fod c, dan 30 mewn rhif a gano oreu Yr Arglwydd yw fy Mugail (Dr. Parry). f io, Corau Meibion (Male Voice Competition), i bard 16 hyd 25 mewn rhif a gano oreu Comrades So ng of Hope (Saint Saens). £3/3/ Corau Plant (Juvenile Choirs), heb fod o dan 20 mewn rhif a gano oreu Cadwyn o Alawon Cymreig (Tom Price). (Ni chaniateir i aelodau 0 unrfrfw got fod dros 14 oed). £ 3. Action Song, i barti 0 12, y parti i ddewis eu darn. £2. Canig i barti heb fod dros 20 o leisiau a gano oreu "Y Blodeuyn Olaf" (Ambrose Llovd). £I/Iof-. Ton Gynulleidfaol i barti o 16, a gano oreu y dôn Rhondda (J. Hughes, Llanilltyd). Gweler Rhag- len Cymanfa Gerddorol M.C. Dwyrain Meinomydd, 1916. Y wobr yn rhoddedig gan R. James Jones,. Ysw., Primavera. £1. Challenge Solo Competition, agoredi unrhyw laiti. 1£2/2/ Deuawd, Cystadleuaeth agored (Duett, open Competition). IS j-. Unawdau, etc. Ysg.- Mr* HUGH MORRIS, Cesail y Berwyn Entries close Thursday, July 20th. Furniture Bought outright for Cash, distance no object. Sales by auction on owners' premises. GREETHAM & SON (Est. 1848)- Auctioneers, Valuers, 27 Newington, Liverpool also 18 Rydal Bank and 106 Liscard Road3 Liscard. Tel. 646 Royal. FORD Radiators, new pattern, oils and greases JL tubes and tyres.—Wholesale Factors, Jxwms CHEW and Co., 58 Paradise St., Liverpool. IN STOCK. 5/6 h.p. Rndge-Multi & Rudge Sidecar; outfit, in perfect order, Cash Price E55. 3i h p. L.M.C. 3 speed, Chain-cum-Belt drive. Splendid machine for solo or sidecar work. Cash Price E66 2,. Od. 31 B.8.A. 3 speed, Chain-cum-Belt drive. Cash Price £62. 31 h.p. Rudge-Multi, Russian War Service Model, Eaam. elled service Green; in perfect order. Cash Friee £47 108. Od. We have only one each of the above,, First Cheque received secures same. ONLY A FEW LEFT. Smart, people are investing in our Universal" Oyllea S5 158. 0d. of which we have only a few left. We .-hi large business last week., If you did not avail yofflrseM of our offer last week of Cycles at pre-war prices," may we suggest you give us a call this week. The cysie will sell itself to you at RUDGE-WHITWORTH, Ltd., 1«1 Bold Street. Repairs to any make of cycle. BLUE BELLS Daises, Violets, Primroses, Cowslips and all other lovely lowers of our English spring are now in full bloom; why not go and see them ? The most pleasant way is on » cycle, but the cycle must be a good one, sneh as gur special bargain cycle at pre-war price. Ladies or Cteais £7 10s. Od. or 12 pavmente of 13/9. BUDGE-WHITWORTH, Ltd., 101 Bold Street. PAINLESS DENTISTRY. J. p. I.AMP.LOU<;¡H'S (SOD of the late J. Laipplough, for many years Is the Denial Profession at Mold and Holywell). Dental Surgery, 235 EDGE LANE, LIVERPOOL Hours—10 a.m. to 8-30 p.m. Consultation frw, t Tel. 245 Anfield- Printed and Published by th-a Prt. prietors, "ugb Evans and Son. 3*g 5t«nley Read, LfverpooJ, to the Cmtvty of Lancaster, Tel Bocdf"