Y Brython

GOSTEG.] Harri Thomas, Birmingham.—Chwiliwyd, ond ni "Chafwyd o hyd i'r penhillion yn Y BRYTHON. Rhaid snai yn rhywle arall y gwelsoch hwy. Cysviro.- Yr oedd un gwall yn hanes Arholiad tJndeb Ysgolion Manchester yn ein rhifyn diweddaf. John Henry Jones, Warrington, a enillodd y wobr gyntaf yn y dosbarth hynaf, ac nid John Hughes.

DYDDIADUR. 1 MEHEFIN. I-EJsteddfod Gerddorol Gwyddeiwern GORFFENNAF tI.a9-CYfarf9d Pregcthu Vittoria Street HYDREF 27, 29—Cymanfa Bedyddwyr Lerpwl a'r Cyfiiniau

fyhoeddwyr y Cymod I 1. Y Saboth nesaf Y METHODISTIAID OALFINAIDD PBINOIS ROAD—10 a 6, L Lewis DAVID OT-10.30 a 6, D. D. Williams mzCLARBNCE ST-10.30 a 6, D. Jones DOUGLAS ROAD—10 a 6, G. W. Grifnth CHATHAM ST.—10.30 a 6, R. R. Hughes CROSSHAIR ST.—10 30 a 6, R W Roberta AHTOBID ROAD—10.30, J Owen, 6. D Tocwyn Evans HIWBHAM PARK—10 a 6. R Aethwy Jones DOOTLB-10 a 6, 0 Lloyd Jones PARKYIELD—10.30 a 6, J Morgan Jones, Caerdydd ftACOMBE-10-30, H Ridehaigh Jones, 6, H H Hughes fiASSTOH—10.30 a «, J. Daniel Evans AOCK FSKET—10.30 a 6. WO Jones WAITON—10.30 a 6, E J Evans WATIRLOO-10.30 a 6, W. Henry FTRAI ROAD—10.30 a 6. Thomas Hughes, Rhiw BDOK LANE-IO.S.o a 6, Wm Williams, Talsarn WIBSTEH ROAD—10.30 a 6, J E Hughes, Brynmenaf LAIRD ft-10.30 a 6, T J Rowlands WOODCHTJRCH ROAD—10.30 a 0, O J Owen, girw BRIGHTON—10.30 a 6. J H Morris W*ST KIRBY-l1 a 6, W W Lloyd, Wrecsam •OUTHPORT—10.30 a 0, W P Williams, Crewe HUTTON QUARRY—10.30 a 6, M Watkins WIfISTON-10.S0 a 6, J'WilJiams ft. HELJilNS-T Ashton, Amwythig 8r. HELENS JUNCTION-J P Jones ELLBSMERK PORT—10.30 a 0. 1L8HTON-IN-MAKERFIELD—10.30 a 0 BKELMERSPALE—10.30 a 0. Griffith Evans WLGAN—2.30 a 6. 0 Jones IJnn WARWICK STREET-6.15, Sum STREET-6, BANKHALL—8-15 MIDDLESBROUGH—10.30 a 6.8.0, SVWDERLAND-10.30 a 6, N R Mosft BMNNTMOOR—10.30 a 6. T J Owen KA8INOTON—10.30 a 5.30. W Williams XbDON—10.30 a 5.30, W Hughes •PTTON OAK (Undebol)-10.30 a 5 30, W Parry, Bolton YR AOHOSION SEISNIG OAKFIELD RD—10.45 a 6.30 ISVMTTON BROW—10.45 a 6.30 Oliver Williams CATHARINE ST-li a 6.30, J Talog Davies WILLMERRD—10.45 a 6.30 G H Evans tPtmow LANE-11 a 6.30, IDSCARD—10.45 a 6.30 Emlyn James ftenle HILL-II, H Harris Hughes, 6.30. H R Jones ORRBLL. BOOTLE-ll a 0.30, J Howell Evans YR ANNIBYNWYR FABERNACL—10.45, D Adams, 6.30, 0 L Roberts PARK ROAD—10.30, J J Roberts, 6, J Vernon Lewis GROVE ST—10.30, 0 L Roberts. 6.15, D Adams COTTON RD—10.30, J Vernon Lewis, 6, J J Roberts OT. MMSICY ST-10.30, Elias Evans, 6, J Mostyn, Abersoch MARSB LANE—10.30, J 0 Willi&MR, 6, A Jone Abersoch KWmnNGTON-IO.30, A Jones, 6 J 0 Williams TRINITY RD—10.30 a 6, W Roberts lracARn-10.45 a 6-15, Dr. Owen Evans VITTORIA ST-10.30, J Mostvn, 6, Elias Evans HEATHTIELD RD—1030, Ysgol, 2.30, D Adams BALMORAL ROAD—10.30 a 6, Owen Davies Pennal EARLESTOWN —10.30 a 5.30, J 0 Hughes Liverpool BOUTHPORT-11 a 6.30. ASHTON-MAEERFIELD—10-30 a 5.30, T Evans, Culcheth SaascoT—2.15 a 5.45 THATTO HEATH—5.45,1 Owens, Thatto Heath EOLBORNE—10.30 a 5.30. Y WESTRAID OAKPIELD—10.30, D.D., 6, RW Jones BPELLOW LANE—10.30, R W Jones, 0, D.D. BOOTLIC-10,30 J Roger Jones, 6, D.D. Btoe HTLL-10.30, W R Williams, e, J Roger Jones KNOWSLEY RD—10.30, D.D., 6, W R Williams MYNYDD SEION-10 30, D Tecwyn Evans. 6, Ed Davies BIRKENHEAD—10.30 R W Davies, 6, J Owen, Anfield WlDVES—10.30 a 6. W Evans OAUBTON—2.30, D Tecwvn Evans, 0. W R Williams BOREMONT—10.45. Ed Davies, 6. R W Davies ABHTON-IN-MAKERFIELD—10.30 a 6, Efrvdvdd EARLESTOWN-2, Efrydydd, 5.30, J Williams OOLBORNE—10.30 a 5.30. Cyf. Blyn.-B W Owen SPRING VTEW—2 a P W G Jones I.HOH—10.30, W G Jones, 5.45, Cartrefol 8T HnENS- Y BEDYDDWYR BVERTON VITLAGE-10 30, T Michael, 6 D Powell BARLSJIELD RD—10.30, D Powell, 6 T Michael BALLTOL ROAD—10.30, H R Roberts, 6 Peter Williams BOUSPIELD ST—10.30. a fl, M Griffith WOODLANDS—10.30 a 6-15, J Davies BDOE LANE—10.30, P Williams. 6 H. R. Roberts SlAOOMBE—10.45 a 0.15. R. Llovd PALHERSTON DRIVE-10.30, L. W. Lewis. 0. E W.Wynne EGLWYS RVDD Y CYMRY CANNING STREET—10.30 Hush Jone-, 6 W. O. Jones HIGH PARK STRFET-10.30, R T Roberts, 8, D Davies BOOTLE—10.30 a H, D Gwynfryn Jones BIRKENHEAD—10.30, D Davies, 6, DONALDSON STREET—10.30, W 0 Jones, 6, R T Roberts YR EGLWYS SEFYDLEDIG DEWI SANT-11 a 6.30. R. D. Hngbes AflAPH SANT-10.4.1) a 6-31).,SJnne-Piirry DWNTOT, SAIqT-11 a 6 30 Griffith Jones WINTERED SANT—11 a 6.30. J Hughes

I ADVICE FREE.—Mrs. Stewart, HerbaJ Specialist, 9 Guinea Street, Bristol. FORD Radiators, new pattern, oils and greases J. tubes and tyres.-Who)esate Factors, JAMES CHEW and Co., 58 Paradise' St.. Liverpool. IN STOCK. S 16 h.p. Rudge-Multi Rudge Sidecar; Demonstration outfit, in perfect order, Cash Price £ 55. 3i h p. L.M.O. 3 speed, Chain-cum-Belt drive. Splendid machine for solo or sidecar work CaAh Price £66 2g. Od. Bi h.p. B.S.A. 3 speed, Chain-cum-Belt drive. Cash Price £62. Ii h.p. Rudge-Multi, Russian War Service Model, Enam- eled service Green; in perfect order. Cash Price t47 10". Od. We have only one each of the above, First Cheque received secures same. ONLY A FEW LEFT. Smart people are investing in our Universal" Cycle a ES 158. Od of which we have only a few left. We did large business last week. If you did not avail yourself of our offer last week of Cycles at pre-war prices," mav we suggest you give us a call this week The cycle will Bell itself to you at RUDGE-WHITWORTH, Ltd., 101 Bold Street. Repairs to any make of cycle. BLUE BELLS Daises, Violets, Primroses, Cowslips and all other lovely Sowers of our English spring are now in full bloom; why not go and see them ? The most pleasant way is on a sycle, but the cycle must be a good one, such as our special bargain cycle at pre-war price. Ladies or Gents 1:1 10s. Od. or 12 payments of 13/9, RUDGE-WHITWORTH, Ltd., 101 Bold Street For Baths, Lavatories,Clrsefs, Brass Fittings t Lead Pipes, etc., apply to- JAMES CHEW & CO., Plumbers' Merchants & Brassfounders, Tel. No. S8 6 60 PARADISE ST R ir, iE r, Bank 3402. LIVERPOOL* Lmanuf,Ae,turers of Copper Cylinders, Boilers, and Gas Washing Boilers.

Y Gymanfa Gyff redinol Dydd Mawrth. I CYNHEHD Cymanfa Gyffredinol y M.C. yng Ngholwyn Bay yr wythnos ddiweddaf. Lluddiwyd y llywydd, y Parch. O. Owens, i fod yno gan afiechyd.—Etholwyd. y Parch. H. Barrow Williams, Llandudno, ynllywydd at y flwyddyn nesaf, a'r Parch. Wm. IJenry, Waterloo, yn ysgrifennydd. Ail ddewiswyd Mr. J. H. Davies, M.A., Cwrtmawr, yndrysor- ydd, a derbyniwyd gwahoddiad Treorci i dderbyn Cymanfa'r flwyddyn nesaf.Croes- awyd y Gymanfagan aelodau y Cyngor Trefol, acaelodau Cyngor yr Eglwysi Rhyddion. Caf- wyd cyfarfod hamier jiwbili y Mudiad Ym- osodol, dan lywyddiaeth Mr. J. Owen, Caer, ac anerchiadau gan y Parchn. Lewis Ellis, J. M. Jones (Caerdydd), J. Thomas, y Prif- athro Prys, T. Bowen a'r Henadur S. N. Jones JJyma saile r ymgeiswyr yn yr Arholiad Cyfundebol.Safod,d29. Pasiodd 26. Meth- odd 3. 1, Marie J. Ellis, eglwys Saesneg Llandudno, Dyffryn Conwy (Medal Aur), 179 2, Wm. Jones, Twrgwyn, De Aberteifi (Medal Arian), 174; 3, D. Williams Jones, Libanus, Dowlais, Dwyrain Morgannwg (Medal Brons), 173; 4, Thomas Griffiths, Catharine Street, Lerpwl, Henaduriaeth Lancashire, 168; 5, Lewis Andrews, Princes Road, C.M. Lerpwl, 158; 6, E. R. Jones, Penmachno, Dyfiryn Conwy, 152 7, Lewis Evans, Blaen Caron, De Aberteifi, 150 8, Rd. Evans, Gosen, Treorci, Dwyrain Morgannwg, 147; 9, John Hughes Owen, Seion, Gwreesam, Dwyrain Dinbych 147; 10, E. P. Lloyd, Maen- gwynedd, Trefaldwyn Isaf, 145; 11, David Jones, Blaen Caron, De Aberteifi, 144; 11, J. W. Kyffin, Rehoboth, Llangollen, Dwyrain Dinbych, 144; 13, Jane Jones, Blaen Nantmor, Arfon, 143; 14, Thomas John Jones, Bethesda, Bl. Ffestiniog, Gor. Meirionydd, 141 15, Robert Evans, Taly- bont, Dwyrain Meirionydd, 137; 15, Ellen Jones, Glyn Ceiriog, Dwyrain Dinbych, 137 17, Thomas Hughes, Hermon, Tonypandy, Gor. Morgannwg, 135; 18, Kate Noel Gruffydd, Cwmyglo Arfon, 131 19, Thos. Arthur Williams, Southsea, Lane. Pres- bytery, 126; 20, John Gamlin, St. David's, Pontypridd, Henaduriaeth Morgannwg (E.), 123; 20, M. Madoc Jones, Anfield Road. Lerpwl, 123; 22, Wm. John Pearson, St. David's Pontypridd, 122; 23, Thomas Will- iams, Gorffwysfa, Sciwen, Gor. Morgannwg, 120; 24, D. J. Edwards, Jerusalem, Ynvs- bwl, Dwyrain Morgannwg, 115;. 25, D. Evans, Blaen Caron, De Aberteifi, 111 Thomas Stephens, Gorftwysfa, Sciwen, Gor. Morgannwg, 105. Dydd Mercher. -1 Gweinyddwyd ordinhad Swper yr Arglwydd naw ar I gloch y bore, y Parchn. W. R. Jones (Llanfrothen), M. H. Ellis (Trealaw) a R. E. Morris, M.A., (Gwree- sam) yn cymryd rhan. Yn ail eisteddiad y Gymanfa, derbyniwyd dir- prwyon oddiwrth Eglwysi Presbyteraidd Lloegr, y Werddon, a'r Alban, y Cyngor Presbyteraidd, ac Eglwys Bresbyteraidd India. Cyflwynwyd adroddiad y Genhadaeth Dramor gan y Parch. R. J. Williams, Lerpwl, a bu trafod arno gan Mr. J. Owens, Caer Mr. Win. Venmore, Lerpwl; y Prifathro Prys; y Parch. J. Williams, Bryn- siencyn; a'r Parch. T. E. Roberts, M.A., Aber- ystwyth. Yr hyn a esgorodd ar y drafodaeth oedd y cynhygiad a ganlyn a geid yn yr Adroddiad :—Yr oedd y cyfeisteddfod yn dymuno cael caniatad y Gymanfa i gwtogi maint yr Adroddiad Blynyddol, ac ymysg cyfnewidiadau eraill, na byddo copiau o'r adroddiad a anfonid i'r gwahanol Gyfarfodydd Misol yn cynnwys rhestr llawn o'r cyfraniadau, ond fod pob C.M. yn cael rhestr gyflawn o'r cyfraniadau yn y C.M. hwnnw. Cafwyd trafodaeth led faith ar sefyUfa ariannol y Genhadaeth. Awgrymai'r cyfeisteddfod eu bod yn gofyn caniatad y Gymanfa i gael gan y gwahanol Gyfarfodydd Misol drefnu i nifer 0 weinidogion ymweled a'r eglwysi i bregethu'r Efengyl, a chyda hynny osod gerbron sefyllfa ariannol y Genhadaeth, a bod trefniad yn cael ei wneud ynglyn a hynny i gael casgliad arbennig. Yr oedd teimlad brwd yn y cyfeisteddfod o blaid hynny. Tra'n gwerthfawrogi y cyfarfodydd cenhadol arferol, tybid mai gwell fyddai gwneud hynny o awgrym i gyfarfod A'r amgylchiadau presennol. Ar gynhygiad y Parch. J. Owen, M.A., Caernarfon, yn cael ei gefnogi gan y Parch. Rees Evans, pasiwyd penderfyniad i'w anfon i'r Swyddfa Rhyfel o blaid cadw'r Cadfridog Owen Thomas yng NghinmeL Caed adroddiad y Symudiad Ymosodol gan yr ysgrifennydd, y Parch. John Thomas. Llawenheid yn y llwyddiant y llynedd er gwaethaf dylaipsvad y Rhyfel. Nifer y Gwrandawyr, 27,085, lleihad 98 ysgolheigion 12,547, cynnydd 560; cymunwyr 5,306, cynnydd 210 ar brawf 234, lleihad 10 plant yr aelodau 3,714, lleihad 94; plant ereill a dderbyn- iant addysg grefyddol 8007, cynnydd 1,593; bed- yddiwyd 369, cynnydd 41. Ychwanegwyd ar gyfar- taledd bob blwyddyn am 25 mlynedd 200 at rif yr aelodau, 500 at yr ysgolneigion, a 1,200 at y gwran- dawyr. Llonnwyd hwy yn fawr gan y rhodd amserol o £ 10,000 a dderbyniwyd y mis diweddaf tuag at y Ddyled sydd ar y neuaddait. Erbyn hyn y mae'r ddyled oedd dros £ 140,000 yn £ 55,000, ac o'r swm hwn perthyn £ 40,000 i Drysoifa Fenthyciol y Mudiad, Apelid am £ 5,000 fel diolch-offrwm ynglyn a dathlu ein hanner-jiwbili, er symud y ddyled o yn agos i fz,ooo yn ein cyfrif cylchredol o'r hwn y telir cyflogau'r Efengylwyr, ac i'n cynorthwyo i eangu a chyfnerthu'r gwaith. Am ddau ar gloch, yn y trydydd Eisteddiad, dewiswyd Mr. G. Griffith o Awstralia yn aelod o'r Gymanfa. Cyflwynwyd yi ystadegau gan y Parch. J. Morgan, Aberdar. Gwelid fod cynnydd o 937 yn nifer yr aelodau mewn deg o'r Cyfarfodydd Misol yn y Gog- ledd, a'r pump ereill yn croniclo lleihad o 958, yn gwneud lleihad cyffredinol y Gogledd yn 21. Dan- gosai saith o Gyfarfodydd Misol y De gynnydd o 563, a'r lleill leihad o 107, yn gadael cynnydd y Deheudir yn 456. Wedi tynnu gllan rif y Gogledd, yr oedd nifer aelodau y Cyfundeb yn uwch o 435. Ceid fod lleihad bychan yn rhif y plant, sef 19, ac felly yr oedd gogwydd y pum mlynedd diweddaf. Awgrymai yr ystadegwyr fod i'r Gymanfa, trwy'r Cymdeithas- faoedd a'r Cyfarfodydd Misol, gyflwynor mater hwn i sylw'r eglwysi, fel ag i bob eglwys gadw llechres gyflawn o'r plant a fegir yn yr eglwys yn ofalus. Gyda golwg ar golofn y dirwestwyr, credid fod llawer mwy o aelodau'r Cyfundeb yn ddirwestwyr nag a ddangosid, ond nad oedd yr eglwysi yn ofa l us i gael cyfrif cyflawn. Yr oedd yr eglwysi Saesneg yn mynd ar gynnydd cynnydd o 5 yn rhif y canghennau ysgolion yn rhif yr cglwysi, 2 yn rhif y cymunwyr, 344; yn rhif y plant, 577 casgliad y weinidogaeth wedi cynhyddu f2,803 y gwrandawyr yn llai o 2,026; achyfanswmderbyniadau'rflwyddynynllaio £ 2,588. Cyfrifir am hyn trwy fod llawer mwy ar gyfartaledd o aelodau'r eglwysi Saesn g nag o aelodau yr eglwysi Cymraeg wedi ymuno a'r fyddin. Gyda golwg ar werth ariannol yr adeiladau, yr oeddynt wedi costio tua £ 130,000; y mae hanner y ddyle d wedi ei thalu, ac erbyn hyn nid ydyw ond tua £ 65,000. Y mae £ 40,000 yn perthyn i Drysorfa Gynorthwyol y Symudiad Ymosodol, trwy yr hon y ceir symiau yn fenthyg yn ddilog. Ymhen ychydi wythnosau fe fydd y rhodd ddiweddaf a gafwyd, se* £ 10,000, wedi ei dosbarthu rhwng y gwahanol ganol" fannau, ac ni fydd y ddyled ond tua Per" thynai i'r Symudiad adeiladau, ar wahan i'r lleoedd addoli, yn werth tua £ 15,000. Gwelir oddiwrth ystadegau'r Gymanfa. Gyffredinol fod cynnydd o 435 yn rhif yr aelodau cyflawn yng ngborff y flwyddyn ddiweddaf o'r cynnydd yna y mae 210 i'w briodoli i'r Symudiad Ymosodol. Mae'r ffaith ein bod wedi cynhyddu o gwbl yn werthfawr, ac y mae'r ffaith fod nifer aelodau'r Symudiad Ymosodol wedi cynhyddu yn arbennig yn werthfawr, pan gofir fod cynifer o'r dynion oedd yn aelodau yn eglwysi'r Symudiad wedi ymuno &'r fyddin. Peth arall y dymunai galw sylw ato ydoedd fod gennym le i ymlawenhau oherwydd ffyddlondeb eglwysi'r Cyfundeb yn eu cyfraniadau at y Symudiad Ymosodol. Yr oedd eleni gynnydd o dros f200, yn y casgliad yn y Gogledd. Yr oedd wyneb y Symudiad ar ennill Cymru 1 lj-nst-Lymru fel gwlad, yn cynnwys pob cenedl o bobl a ddaw iddi, ac nid y Cymry yn unig. Yr Odfeuon.—Pregethwyd yn Neganwy nos Lun gan y Parch. H. Solfa Thomas, Woodstock. Ym Moriah nos Fawrth gan y Parch. M. W. Griffith, B.A., Lhindain. Yn Eglwysbach nos Fercher gan y Parch. Wm. Thomas, Maesteg. Yn Abergele nos Fercher gan y Parch. Thomas Williams (Gwalchmai), Caer- gybi. Yng Nghroesengan nos Fercher gan y Parch. J. H. Williams, Porthmadog. Yn Nhalybont nos Fercher gan y Parch. T. E. Davies, Treorci. Ym Mhensarn, Llandudno Junction, nos lau gan y Parch. W. E. Prytherch, Abertawe. Odfeuon Colwyn Bay Nos Fercher yn y Capel Saesneg, y Parch. E. P. Jones, B.A., Caerdydd. Nos lau Bethleheim, y Parchn. R. W. Jones, M.A., Gerlan, a John Davies, F.S.A., Pandy (llywydd y Gymanfa); Hermon, y Parchn. J. Davies, B.A., Briton Ferry, a T. E. Roberts, M.A., Aberystwyth; Hebron, y Parchn. J. Thickens, Llundain, a J. Owen, Anfield Road, Lerpwl. Dydd Gwener am 7.30, y Parch. J. Owen, M.A., Caernarfon. Odfeuon y Pier Pavilion Am i o, y Parchn. Thos. Williams, Caergybi, a W. E. Prytherch, Abertawe; am 2.15, y Parch. William Thomas, Maesteg am 5, y Parchn. D. H. Williams, D.D., Casnewydd, a T. Charles Williams, M.A. -0-

Cyfarfod Taleithiol y T refnyddionWesleoidd Talaith Gyntaf Gogledd Cymru, I L Llanfyllip, Mai 14-19, 1916. CYNHALIWYD y cyfarfod neilltuol hwn eleni eto o dan amgylchimau prudd a galarus, a theimlid wrth ddechreu'r gweithrediadau ddydd Mawrth fod yr eglwys wyneb yn wy neb ag anawsterau neilltuol fawn. Er na chafwyd trafodaeth ar wahanol agweddau'r argyfwng yn ei berthynas a'r Eglwys eto hawdd gweld fod meddwl pawb yng nghrog wrtho, a'r awydd yn ddwfn iawn i wneud ac i ddweyd yr hyn a fyddai o fantais i Eglwys Crist yn y wlad a'r byd. Ar y cyfan, yr oedd ton y cyfarfod yn obeithiol, a gwelsom ar wyneb ambell un naturiol bruddglwyfus fwy o wen a sirioldeb nag arfer. Yn wir, bu goleuni a gwres yr haul, a rhamant y dyNrynnoedd a'r bryniau o'n hamgylch, yn gynhorthwy nid bychan i leddfu'r loes oedd ar galon llawer 1111. Gwel- som arwyddion buddugoliaeth yn y tlysni a'r arddunedd. daeth gwanwyn i dorri ar gwsg y gaeaf, a lie bu gynt lwydrew a chysgodion oer heddyw fe geir gwlith a thwf a goleuni. Onid yw hyn yn ernes o adgyfodiad mwy ? Yn ddistaw a chyson fel pwerau natvir fe wna egwyddorion moesol eu gwaith ym my wyd y byd, a thrwy eu grym anorchfygo I daw'r ddynoliaeth eto ar newydd wed.d. Goddi- weddant lawenydd a hyfrydweh." A daw'r eglwys sy'n noddi yr egwyddorion hyn rhyw ddydd drwy'r byd yn ben. Clywsom fod eneiniad gwir ar bregethu'r Efengyl ac ar addoliad y bobl drwy eglwysi Cylchdaith Llanfyllin yn ystod. y Saboth a nos Lun. Ymneilltuad y Parch. R. Lloyd Jones.— Pry nh awn dydd Mawrth y datganodd Cad?ir- ydd y Dalaith eibenderfyniad iymddiswyddo o fod yn Gadeirydd, ac iymneilltuo o'rgwaith rheolaidd. Mewn iaith ddwys ac effeithiol, rhoddodd v Cyn-Gad eirydcl. drem ar ei hanes. Yn Llanfyllin y pregethodd ei bregeth brawf,. ac yno 44 o flynyddau yn ol yr arholwyd ef, a thri o wvr amlwg eraill, y Parchn. W. Powell, O. Lloyd Davies, a J. Hugh Evans, felymgeis- wyr am y weinidogaeth. Dangogodd Mr. Jones ar ddechreu ei yrfa fod ynd.do alluoedd uchra'dol, a phi'awf o hynny yw i un o gyni-ychiolwyr y Gynhad.ledd (Dr. Osborn), a'i clvwodd yn at.eb yn y cyfarfod yn Llanfyllin, anfon i ddweyd nad oedd angen iddo fynd drwy arholiad gerbrcn y July Committee. Bu gyrfa Mr. Jones yn llwyddiannus o'r dechreu i'r diwedd. Cvfeiriwyd at ei waith a'i lafur mewn mod.d neilltuol o aeimiao.wy gan amryw o frodyr amlwg yn y weinidogaeth heddyw. Cyfrannodd yn helaeth at lenyddiaeth ei en wad., fel y dengys ei esboniad. a'i lyfr ar Neilltuolion Athrawiaethol. Etholwyd ef yn ysgrifennydd Tiysorfa'r Capelau a phan ddaeth ei enw gerbron y Gynhadledd i fynd i'r Cant Cyfreithiol, gwelwyd ei fod yn ffafr- ddyn gan bawb, a dangosodd y GynhadJedd ei theimlad cynnes tuag ato mewn pleidlais ard.(I,erchog. Bu'n gadeilydd teg a llawn o gvdymdeimlad a'r gwan. Fel pregethwr, bu'n ymroddol dros ben. Pregetha'n efengyl- aidd ao y mae rhyw swyn ac eneiniad dwy8 a dwfn, ac at hynny urddas, yn ei weinidogaeth. Bu'n fyw i gvnnydd a datblygiad. meddvliol ynglyn a Diwinyddiaeth. Fel Dyffryn Clwyd, yr oedd yn llawn o gyfoeth a pho fwyaf yr edrychir arno, mwyaf yny byd ddaw i'r golwg. Ymneilltuodd ynghanol dymun- iadau puraf ac uchaf pawb o'i frodyr yn y weinidogaeth. Y Cadeirydd Newydd-y Parch. John Felix. Mewn cyfarfod arall, dewiswyd y gwr parchus ac ymroddol a ennwyd yn Gadeirydd y Dalaith a hynny drwy fwyafrif mawr. Ar awgrym Cadfan, rhoddwyd iddo drwy godiad llaw bleidlais unfryd y cyfarfod. Gwyr Wesleaid Cymru am wasanaeth Mr. Felix i'w enwad, yn enwedig fel ysgrifennydd yDalaith Gyntaf. Efe yw Llywydd Etholedig y Gy- manfa Gymreig, a than ei arweiniad sicr a diogel ef credwn y bydd graen a llewyrch ar waith yr Eglwys a'r weinidogaeth yn y Dalaith. Mae'n wrcyfarwydtl âphethau mwvaf yn ogvstal a phethau lleiaf y gwaith, a haedda ein hymddiriedaeth ni oil. Ein gweddi yw ar iddo gael iechyd a north a'r ddoethineb ddwyfol i wneud gwaith fel, Cad- eirvdd fydd yn deilwng o'r gwaith mawr a wnaeth fel ysgrifennydd y Dalaith. I Gofid i'r cyfarfod oedd gorfod caniatau i'r Parch. T. Nicholls Roberts ymneilltuo o'r gwaith rheolaidd. Mae Mr. Roberts yn wael ei iechyd ers amser maith, ac y mae dan orfod oherwydd gorchymyn y meddyg i fynd yn Uwchrif. Gwr da, a wasanaethoddyr eglwys a'i enwad yn bybyr ac effeithiol, ac un a wnaeth waith mawrgyda'r Ysgol Sul. Bydd yn dda gan gannoedd gael clywed eto ei brofiad melys yn y Seiat Fawr. Llawenydd digymysg oedd clywed fod 105 o gynnydd yn aelodau eglwysig y Dalaith, a £ 105 o gynnydd yng nghasgliad y Genhad- aeth Dramor. Ar bwys hyn, cafwyd hwyl ar son am waith Duw yn ein mysg. Cwyn am- ryw oedd fod y cyfarfodydd wythnosol yn deneu a dilewyrch, ac fod llawer o bethau yn milwrio yn erbyn crefydd ysbrydol. Y mae angen am bregethu gwirioneddau canolog yr Efengyl, a gofalu fod y genadwri i gyfeiriad achub. Pasiwyd y penderfyniad a ganlyn yn unfryd "Pod y cyfarfod hwn, tra yn prisio yn fawr wasanaeth y bechgyn sydd ar dir argy- hoeddiad wedi aberthu ac ymuno a'r fyddin, ar y Haw arall heb basio barn ar opinynau'r gwrthwynebwyr cydwybodol i ymuno a'r fyddin, yn dymuno sefyll yn gadarn tros hawliau cydwybod a datgan ei anghymerad- wyaeth o'r modd annheilwng yr ymddygir at rai gwrthwynebwyr cydwybodol gan yr awdurdodau milwrol, ac yn taer erfyn ar i'r Llywodiaeth gymeryd rhyw gamre buan ac effeithiol i ddileu y camwri hwn." Hanes y cyfarfodydd cyhoeddus a'r Seiat yr wythnos nesaf.—Ooheb.

AR GIP. Y mae Mr. Wm. TLewis, Llundain, wedi rlio ei le i fyny fel ymgeisydd Rhyddfrydol dros Sir Faesyfed, a hynny oherwydd y rhyfel Apeliodd y .Gymdeithas at Syr Francis Ed- wards i ail ystyried ei fwriad i ymneilltuo ac y mae yntau wedi addo gwneud. Bu'r tenantiaid yn anrhegu Mr.W. Forester Addie yn Nhrallwng ac ei ymneilltuad fel stiward ystad Powys, swydd a lanwodd am ddeng mlynedd ar hugain. -.0- Y mae J. Rathbone Edwards, R.A.M.C., wedi cael ei godi'n 2nd Lieut. yn y Duke of Cornwall's Light Infantry. Efe'n fab Mr. Griffith Edwards, Stafford House, Corris, yn gefnder a Syr E. Vincent Evans, ac wedi bod drwy Ryfel Deheudir Affrica ar ei hyd. Caed hyd i Mr. W. J. Williams yn gorff gyferbyin. a Phorth yr Aur, Caernarfon. Efe'n ysgolfeistr hysbys ieAVn drwy'r holl sir, ac wedi bod yn weithgar ac amlwg iawn gyd ag addysg, cyn i'rdyddiau blin ei orddiwes. Y mae r Second-Lieut. O. R. Darlington, R.W.F., mab Mr. Ralph Darlington, Y.H., Llangollen, wedi cael ei godi'n Lieutenant. Dirwywyd J. J. Roberts, athro cynorth- wyol un o ysgolion Blaenau Ffestiniog, i deir- punt am beidio a reportio ei hun at wasanaeth y Fyddin. Daliodd i dystio ei fod yn gwneud llawn cystal gwaith dros ei wlad wrth ddysgu plant ag wrth ladd Germaniaid a phan aed ag ef rhwng dau osgordd milwrol i'r orsaf, aeth cannoedd o blant yr ysgolion ar ei ol i rod.di ffarwel ddiangof iddo, Bu Mr. David Pierce, yr Afr Aur, Caernar- fon, farw ddydd Hun diweddaf, yn agos i bed war ugain bedwar ugain oed. Ddydd Llull diweddaf, syrthiodd Mr. Geddes Smith, Aberystwyth, yn farw ym Mrawdlys Llanbedr, pan wrthi'n cymryd rhan cyfreithiwr yn un o'r achosion. j Mewn cyfarfod o lywodraethwyr Aniguedd- fa Genedlaethol Cymru, a gynhelid yn Aber- ystwyth ddydd Sadwrn diweddaf, Arglwydd Mostyn yn. y gadair, hysbysodd y trysorydd, Syr E. Vincent Evans, fod Miss Talbot, Mar- gam, wedi tanysgrifio mil o bunnau arall at y drysorfa—dwy fil i gyd ac fod Misses Davies, Llandinam, wedi cyfrannu £ 5,000. XII,600 arall sydd yn eisiau.  Yr un diwrnod, cynhelid cyfarfod llywodr- aethwyr Llyfrgell Genedlaethol Aberystwyth, Mr. J. Herbert Lewis yny gad air. Cyfanswm y gost ydoedd £ 1.10,600 ac i gyfarfod hyn, cyrhaeddai'r tanysgrifiadau £ 49,636-4 /I grant y Llywodraeth £ 50,000; yn gadael £11,000 i'w hel eto. Lladdwyd Mr. Wm. Johnson yng Nghricieth nos Fercher ddiweddaf, wrth ystablu ei motor car. Dyn deugain oed oedd o West Brom- wicli gedy weddw ac un plentyn adim ond ychydig fisoedd oed.d erpanddaethai i'r dref i gadw boarding-house or y Marine Parade.  ?' Yr oedd Mr. F. D. Aoland, A.S., is-ysgrif- ennydd Bwrdd Amaeth, yn Exeter ddydd Sadwm, yn siarad mewn ras aredig, Ile'r enillwyd y brif wobr am tywio'r aradr gan eneth bymtheg oed, a'r Acland yn wfftio'r hen ragfarn gyndyn na fedrai merched ddim gweithio a gwneud gorchestion ar y tir. Bu Mr. J. R. Jones, y cyfreithiwr hysbys o'r Bala, farw ddydd lau diweddaf yn ei breswyl, Plas Deon, Llanuwchllyn, yn ddeunaw a thrigain oed. Mewn cyfrafod a alwyd yn y Rhyl, yr wythnos ddiweddaf, penodwyd y gwyr a ganlyn i fynd at Syr W. R. Campbell, y Western Command, i osod teimlad Cymru ger ei fron gyda golwg ar symudiad bwriadedig y Brigadier-General Owen Thomas o Cinmel: Arglwydd Mostyn, Arglwydd Boston, arglwydd-raglaw Sir Feirionydd a Sir Gaer- narfon, Syr Henry Lewis, Cyrnol Mellor (Abergele), Mri. F. Ll. Jones (Wyddgrug), D. S. Davies (Diiibyeh), David Jones (cwmni Elder Dempster, Lerpwl), Jas. Venmore, Y H (Lerpwl), Wm. Owen (Ffestiniog), Dr. Morgan (Conwy) Dr. Wynne Griffith (Pwllheli), W. J. Thomas (Maer Biwmaris), T. J. Williams (iyn- faer Bangor), a r Parch. J. Williams (Bryti. siencyn). -*>■ R £ 1i'??2oodd y swma adawPdd y diweddar e^f' Tklns' Mus.Bac., Aberystwyth, ar ei 01. WI; El be'r Drych Dylai'r Llywodraeth yng Nghymru fathu bathodyn i'w roi i'r gwrth. wynebwr cydwybodol neu'r pasiffist, a rhoi hyn arno Af at y stanc i drengu Mi hunaf yn y fflam, Cyn af fi i amddiffyn Hen annwyl wlad fy mam Dywedir fod y Parch. Hugh Jones, Ph.D., bugail eglwys M.C. Gorffwysfa, Penrhyn deudraeth, yn gwasanaethu ar eglwys Hum- boldt Park, Chicago, hyd ddiwedd Awst a dichon mai yn yr Unol Daleithiau yr erys. Gofynnodd Syr J. Herbert Roberts, Bar i Mr. Tennant yn Nh £ 'r Cyffredin yr wythnos ddiweddafparth senodura {censorship)\\y thvr au Cymraeg o faes y rhyfel ac iddo a'r ateb ydoedd, fod yna berffaith ryddid i'r bechgyn lythyru yn Gymraeg, ac fod yr hyn a sgrif- I. ennantynyriaith honno danyrun sbiaeth vn union a llythyrau mewn unrhyw iaith arall Ni waeth i chwi ar y ddaear prun, cwyno glywir o hyd nad yw llythyrau Cymraeg ddim yn cael chwarae teg, ac fod gwynt yr awdur. dodau yn eu herbyn, er ei bod ni'n ymladd dros hawliau cenhedloedd bychain, ebem ni. Cafwyd o hyd i gorff Mr. W. H. Anwyl, ysgolfeistr Corwen oedd ar goll ers pum wyth. nos, yn y Dyfrdwy, ac yn agos i'r dref. Efe'n frawd y diweddar Syr Edward Anwyl, ac yn flaenor yn eglwys yr Annibynwyr. Bu Dr. H. Rathbone Griffith, Tanronnen, Porthmadog, farw'r wythnos ddiweddaf, yn hanner cant oed. Clerigwr o Fon oedd ei dad merch i'r diweddar Ddr. J. E. Jones, Bryn Ffynnon, Dolgellau, ywei wOOdw; yr oedd wedi gwladychu ym Mhortiimadog ers dwy flynedd ar bymtheg ac ym Metws v Coed y claddwyd ef. Rhyfedd nad oes yr unmeddvg o Gymro yn Llangollen o gwbl,-clini ond Saeson a phan gofir mor Gymreig ac uniaith yw lluaws o bobl y wlad, y mae hyn yn anhwylustod ac yn gam dybryd mewllllawer enghraifft. Dyna i fyny at Bentredwr a'r Bwlch a Llandegla, ar un ochr; ac ochr y Berwyn at Glyn Ceiriog ac yn y blaen, heb yr un Cymro i weini arnynt. Dyma le iawn i feddyg Cymreig ei dafod setydlu ynddo, a bod yn fendith i'r ardal ac iddo i hun. 11 0 1 mp.. Bu tri o blant farw yn Trefor, Llanael- haearn, wrth odre'r Eifl, yr wythnos ddi- weddaf, drwy fwyta cegid/neu gaws llyffant neu rhyw lysyn gwenwynig na wyddai'r meddygonyn iawn prun. Tair oedd oed dau, a phedair y Hall. Ebe'r Parch. E. Keri Evans, M.A., mewn ysgrif ar gerddoriaeth gysegredig yn Y Tyst »  Dywedir wrthym gan ganwyr ei bod yn beth anodd iawn canu arol comic 8Ùger y mae'n cymryd un gan gvfan i godi'r bobl yn ol i lefel gwerthfawrogiad cerdd- orol gwir. Yn wir, dywedir wrthym ei bod yn beth anodd pregethu ar ol y comic preacher, gan fod eisiau codi'r gynulleidfa 11 yn ol i lefel gwerthfawrogiad o bethau gwir a dyrchafedig, a chyfiawn a phur. (A ydyw'r comic song i ddod i'r pulpud gyda'r comic sermon, tybed ?) Bid a fynno am hynny, y mae'n beth enodd q iawn siarad ar bethau ysbryd.ol mewn "awyrgylch wedi ei chynhyrchu gan vt bwerau aniajiol."

GYNHADLEDD FEIBLAlDD MUNDESLET (yr unfed ar dde,-).-Oherwydd y Rhyfel, cynhelir y Gynhadledd—yr unfed ar ddtg, a'r Parch. G. Camp- bell Morgan, D.D., ynllywydd ami—yn Llandrindod eleni, Gorffennaf 3ydd i'r 14eg. Rhaglen y trefniadau pregethu, darlithiau, etc., yn barod ac i'w chael drwy anfon amlen (foolscap) a stamp i Mr. Arthur E Marsh, Westminster Chapel Buckingham Gate London, S.W. Eglwys Annibytinol Connah's Quay Cynhelir PRAWF GYNGEAQO (Test Concert) yn yr eglwys uchod NOS SADWRN, GORFFENNAF 8, 1916. Rhestr Testynau. le., drwy'r post, ] ie., j'w rae- oddiwrth yr ysgrifennydd,—W. Thomas Gwynfa, Rowden Terrace, Shotton. BARDDON1AETH GORONWY OWEN. Chweched Argraffiad. Gyda Bywgraftiad gan Pedrog a Llyfrbryf. Amlen, 1&. Swyddfa'r "Brython." Lerpwl. Printed and Published by the Pro- prietors, Hugh Evans, and Sons, 386.8 Stanley Road, Liverpool, In the County of Lancaster. Tel 191 Bootle.