Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

5 articles on this Page

Advertising

0 Loff y Stabal.

News
Cite
Share

0 Loff y Stabal. 9 V. MISTAR Golygydd.—Mi feddylis ar y dechra medrwi i fyrd ymlaen efo fy stori mor union ag y bydd wn i'n agor owys, o dalar i dalar, miawn Mowrti Redig. Ond rydw i weui gweld yn barod nad ydi hi -.ciiiri mor hawdu i redig pwnc a phensal Log ydi redig cae a swch. Wtll, y peth ddath i fy ffordd i'n lied sydyn v tro yma oedd y Ffjir Ben Tymor, ac mi deimlis fod yr amgylchiada'r fath fel ag i hawlio sylw neillfruoi, gyda golwg ar foistri a gweiaion. Dyma'r amsar pan fydd y mistar yn tueddu i foci dipin yn fflat, a'r gwas dipin yn llawan. Pan fo'r byd ma'n i sens, bydd Ffair Ben Tymor yn burion cyfle i weision fEermyda feddwl am i hawlia, a chysidro fedra nhw wella'i sefyllfa. Cato ni, syr, mi fedrwn adrodd petha go ryladd ichi am ffeiria pen tymor flyny dda'i- ol Miglywsochson, mae'n debig, am "nwl ffaii." Wel, mi welis i ,yn y nydd, lawar gwas yn mynd i'r ffair yn ddyn, ac yn gryti gawr hefyd, a'i het ar ochor i ben ond yn dwad yn ol yn ffwl, heb heto gwbwl- pc heb ben gwerth son amdano fo chwaith. Ma gweision wedi callio peth yn ddiweddar, trwy drugaread, er fod eto rai digon gwirion i gadw traddoaiuda'r ffj 1hid i fynu a thalu'n ddrud am hynnu. Oud rhaid imi roi clo clap ar y mulod hyn rwan ac hwyrach y gora i iddyn nhw ddwad allan am dro cin hir. Deud ddaru mi wrthoch chi i bod hi'n amsar Ffair Ben Tymor ac felly'n amsar i'r ffarm- wrs gyflogi gweision a mrynion am dymor arall. Ond ma'r ffair yma'n digwydd dan amgylchiada anghyffredm iawn. Ac ma gin i dd igon o gomon sens a theimlad o ffer pie fel na leiciwn i ddim i neb feddwl mod i'n awj dd- us i gymyd mautais ar y meistri yn i han- hawstera presenno 1 mwy nag y leiciwn i iddyn iihwtha gymyd mantais annheg ar i gweision. Lie o bwrpas i bobol ddeud y gwir ydi'r Sasiwn, ac mi ddeudodd rhywim miawn un yn ddiweddar am fiarmwr a obeithiai i'r rhyfal bura mlaen, er mwyn iddo neud elw ohQno fo. Dyii heuarn bwrw fedr&i ddymuno felly, a gresyn na ellid i fwrw fo i ffwrnais ffowndri, a'i uoddi i rw siap gwahanol i ddyn-i ôg, ne rwbath felly. Ond mi fentra ddeud nad oedd y dyn hwnnw ond un o'r eithriad. Mae rhai poboldigon men ymysg meistri a gwf ision Fel yr awgrymis i droion, taswn i haws, does arna i ddim eisio ceisio ennill dim i Lofft y Stabal ar draul divstyru dim ar hawlia'r mistar, nac ysgoi dim aJ: ddyledswydda'r gweision. Ac ar hyn o bryd, yn y llythyr yma, rydw i'n ceisio clust y naill fel y llall ar fatsr pwysig. Ryaw i'n cofio'r rhyfal ofnat- san rydan ni ynno fo, ac mi ddyla pawb stwytho cryn lawar i gadw petha i fynd ymlaen yn weddol trwyddo. Pechod an- faddeuol fydda ymgyndynnu ar y naill ochor na'r llall. Os bydd i fiarmwr borthi i raib am elw, anghofio'r tlodion fo o'i gylch, a cheisio sychu mer esgyrn i weision miawn budr-elw, gwylied o ihag i Ragluniaeth id.1ro fo Ac, o'r tu arall, rhaid i ninna'r gweision beidio a bod yn rhy ddeddfol a seremoniol y dyddia hyn efo dim. Yn sicir i chi, rydan ni miawn amgylchiada sy'n gofyn y cydym- deimlad a'r cydweithrediad mw-ya I rhwng pawb sy wnelo nhw a thriiioy ddaear, a'i chymhwyso hi i gynyrchu cimin ag sy bosib iddi o bob math o gropia a da by w. Dydw iddim heb gofio fod y tymor glyb diwaddar weui cadw'r tir llafur ymhell yn ol ar gyfer y cynheua neea, a bod y Pen Tymor wadI dwad i fiawn leni i ganol yr amsar prysura a phwysica i'r ffarmwrs,—amsar bwrw had i'r ddaear. Mae colli byd nod chydig ddyddia rwan yn golli- mawr i'r tir llafur. Os na roir pdtha yn y ddaear, mi wyr pob ffwl na ddôl: nhw ddim i fynu ohoni hi. Pan ddaw amsai eynheua, waeth inni heb ddisgwyl i Rag lun iaeth drill y caea a chnyda, os na fyddwn ni wedi han yr yd a phlannu'r tatws. Mae Solomon a Natur yn cytuno'n hollo,l am felltith cae'r dyn diog—na i.eiff y tir hwnnw dyfu dim ond barbd weilrs." Mi fum i'n duigon bethma unwath, pan yn y dre, i fynd i welc rhw ddyn twvllodrus yn cymyd arno dynnu pob math o firwytha a bwydydd allan o'ihet, a'i lewis, a'i bycedi, ac o dwni ddim ble. Ond mi wn i fod Natur yn rhy onast i bjrfformio rhw lol folly hyd y caea ma. Ma'r Germans yn glyfar iawn, ond mi lieria i'r Caisar i dyfu cynhaea heb lafurio'r tir, rhoi had yn y ddaear, a gneud y ewbwl wrth almanac Natur, ac nia wrth if lmanac o'i hun. Y ddeddf dragwyddol ydi, A heuo dyn, hynnu hefyd a fed Lfe." 'Does neb a wyr ddim am ffarmio na •ftyr gimin o anfantais i'r fiarmwr fu'r gaea glyb diweddar. 'Does neb yn i sens a twriai hadyd i'r tir glyb, achos -o wneid y pridd yn 9 aent ar yr had. Mae eisio sychter i reoig ac i hau yn iawn. Heblaw hynnu, mae glyb- aniaeth weui lladd llawar o ddefaid ac wyn leni. Pdoll fo aafad yn oaol i tiircchi a glaw ai ei chetu, ac yn llenwi i bol a phorfa lyb hefyd ma marw'u beth naturiol iaai. Os yai petha trwy'r w lsm yu gyffreainol yn deblg i fel y mae nhw flordd yma, mae llawar o wyn llywaeth leni. Y rheswm am hynnu yd i bod i I mama nhw wedi marw. Yn wir, mae rhw dvnerwch lloddf vm mrêf oen llywaeth, ac mi fydd yn mYJd at y r.ghalcn i bob amsar. Ac at hyn oil, ma'r rhyfal wedi cymyd o'r ffermydd, fel o lefydd erilljawer o'r gweithwyr gora. Mi w»i i am amryw tdistri, mi.vi. cryi. oed hefyd, sy'n gweithio cyn gletad a minna bob dydd. Wel, rwan, rydw i am i bawb ddallt, er mod i'n drychyd ymlaen am ddiwygiid yn ffafr llofftydd 'stabla ar ol i'r rhyfal fynd heibio, nad yd w i ddim yn ddall i angenrheidia yr amSdor difrifol yr ydan ni ynno fo ar hyn o bryd, ond yn dra awydrlus am i foistri a gweision fod ar y tolera rawy brawdol a "chyweithas "-yn iaith y Sgrythyr—a'i gilydd, a gnued i gora i roi chwara teg i'r tir- Yn wir, ar unrhyw amgylchiada, ma'n amhoss- ib gwoithio ffarm yn iawn heb fod perthynaa ystwyth, barod i gymyd a rhoi, rhwng y gweision a'r meistri. Ac mae un dosbarth o weithwyr nad ydyn nhw nhw ddim yn daUt hyn, ac yn rhai an odd iawn i gydwoithio a nhw, yn anwoaig y blynyddoedd diweddar. Bydd y rhain yn gweithio'r eynheua Y mhrofiad i am rai ohonyn nhw, ydi—-i bod nhw'n ceisio dwad a rheola chwaral a phwU polo i waith flarm. Ma nhw'n fwy o feistri nag m weision, yn dwad at i gwaith pan fynnon nhw, ac yn slipio i ffwrdd ar die pen rawr, tasa nhw ar ganol rhwymo ysgub. Ceisiant hau hada cynnen rhwng gweision a meistri, .ac mae nhw'n meddwl fod y gweision sefydlog cin ddyled a'r cyffyla—■^felly, wrth gwrs, na ddylwn ni a nhebig ddim cael cimia a ffafr Llofft Stabal, ond bod efo'n brodyr sy tanon ni. Ma nhw'n perthyn i rhw sect a alwan nhw'n Sosialistiaid, ac yn honni bod yn wybodus gynddeiriog. Waeth yn y byd, ma'n amhosib gweithio ffarm wrth gynllun awr a stem ac unffurfiaeth chwaral ne ffown- dri. Dydi hyd nod y Caiser ddim yn gallu rhyfela wrth gynllun manwl, ac mi saethwyd i almanac o'n yfflon o'i ddwylo fo droion. Rhaic, i bobol miawn rhyfal ddal ar i cyfle. A mae elfen o ansicrwydd ynglyn a gwaith amaethwyr. Pob dyledus barch i'r "gwr doeth a ddeudodd wrth v ffarmwr am beidio dal ar y gwynt a'r eymyla ond yn erbyn llwfrcra ac oedi'n esgeulus roedd o'n rhoi rhybudd. Rhaid i ddyn ddal, yn gall, ar v gwynt a'r glaw, canys mae nhw 'n dal arno fo. Mi gewch weithia wsnosa glybion agos yn ddi-dor, a phan fydd hi felly bydd gwaith priodol llafur yn sefyll, a'r gweision heb neud fawr ddim ond rhwbath rwbath tan dci. Mi fum i leni am ddyddia lawar heb neud fawr ddim. Rwan, syr, rydw i'n teimlo'i bod hi'n ddyledswydd arna i, pan ddaw'r tywydd teg, i ytadaflu i waith a'm holl egni, gan gofio am yr amsar slac. Rhaid wrth orefn ag ynni hi lawar o india rybar i ffitio i fiawn i amsera mor amrywiol ag eiddc'r ffarmwr, ac yn dibynnu cimin ar wynt a glaw. Ond y marc sy o flaen fy I lygad. i, wrtji redig y gwys yma, ydi'r pwysigrwydd i'r gweision a'r meistri fod yn un chytun y dyddia hyn. Prun bynnag ai hir ai byr fydd y rhyfal, mi fydd eisio cimin o gynnyrch <}aear Cymru ag fydd bosib, a phechod fyddai esgeuluso'r un erw o'i thir. Fe ddylai pawb chonom ni neud ein gora i helpu'n gwlad. Un peth y rhaid i'n gwlad i gael yai ymborth, ac mae'r awdurdoda uchdo'n ctrogan y bydd prindar ohono cyn hir Yn sicir cidigon, mi ddylai'r fath syniad ysgwyd pob inistar a gwas ffarm allan o bob uifaterwch ac anghydfod, a gneud iddyn nhw dorchi llewis, fel un gwr, i helpu'r ddaear i roi ii iii'r cynhaea llawne'n bosib idcii, a magu cimin o nifeiliaid ag a ellir. Os eiff storfeydd cynhaliaeth mor brin ag y proffwycla rhai, bydd i'r Llywodraeth osod i llaw ar holl gynnyrch y ffermydd a phe deuai i hynny, gora'n y byd i'r gwas, yn gystal a'r mistar, po lawna'r ydlan, a pho helaeth, holla. stocy tiroedd. Os oos y fath beth ag aberth yn angenrheiaiol re mwyn undeb a chydweith- reoiad, dylai fod er mwyn gneud y gora o'r dyddia presennol i hau a phlannu ar gyfer y eynheua nesa. Mor agos i Natur a |lhaglun- iaeth ydi ffarmwriaeth fel ma'n syn na fasa meistri a gweision wedi i plethu'n un frawdol- iaeth heddychol a chydweithiol ymhell cin hyn. Wel, rnae y dynion sy'n ymladd droson ni'n y ffcsydd yn un, ysgwydd wrth ysgwydd ac fe ddylen ninna, sy'n llcchu'n i cysgod nhw, fod yn un hefyd. Mi ddychmygaf weld Natur, Rhagluniaeth, a Dynoliaeth, yn ymrithio fel rhw dri ysbryd mawr, yn galw wrth ddrws pob ty ffarm a llofft stabal trwy'r wlad, ac yn awgrymu cenadwri dd%amsyniol—-ag amnaid mud, a golwg difri YR HEN WAS

Advertising

Lincyn Loncyn

Advertising