Y Brython

0 Loff y Stabal. 9 V. MISTAR Golygydd.—Mi feddylis ar y dechra medrwi i fyrd ymlaen efo fy stori mor union ag y bydd wn i'n agor owys, o dalar i dalar, miawn Mowrti Redig. Ond rydw i weui gweld yn barod nad ydi hi -.ciiiri mor hawdu i redig pwnc a phensal Log ydi redig cae a swch. Wtll, y peth ddath i fy ffordd i'n lied sydyn v tro yma oedd y Ffjir Ben Tymor, ac mi deimlis fod yr amgylchiada'r fath fel ag i hawlio sylw neillfruoi, gyda golwg ar foistri a gweiaion. Dyma'r amsar pan fydd y mistar yn tueddu i foci dipin yn fflat, a'r gwas dipin yn llawan. Pan fo'r byd ma'n i sens, bydd Ffair Ben Tymor yn burion cyfle i weision fEermyda feddwl am i hawlia, a chysidro fedra nhw wella'i sefyllfa. Cato ni, syr, mi fedrwn adrodd petha go ryladd ichi am ffeiria pen tymor flyny dda'i- ol Miglywsochson, mae'n debig, am "nwl ffaii." Wel, mi welis i ,yn y nydd, lawar gwas yn mynd i'r ffair yn ddyn, ac yn gryti gawr hefyd, a'i het ar ochor i ben ond yn dwad yn ol yn ffwl, heb heto gwbwl- pc heb ben gwerth son amdano fo chwaith. Ma gweision wedi callio peth yn ddiweddar, trwy drugaread, er fod eto rai digon gwirion i gadw traddoaiuda'r ffj 1hid i fynu a thalu'n ddrud am hynnu. Oud rhaid imi roi clo clap ar y mulod hyn rwan ac hwyrach y gora i iddyn nhw ddwad allan am dro cin hir. Deud ddaru mi wrthoch chi i bod hi'n amsar Ffair Ben Tymor ac felly'n amsar i'r ffarm- wrs gyflogi gweision a mrynion am dymor arall. Ond ma'r ffair yma'n digwydd dan amgylchiada anghyffredm iawn. Ac ma gin i dd igon o gomon sens a theimlad o ffer pie fel na leiciwn i ddim i neb feddwl mod i'n awj dd- us i gymyd mautais ar y meistri yn i han- hawstera presenno 1 mwy nag y leiciwn i iddyn iihwtha gymyd mantais annheg ar i gweision. Lie o bwrpas i bobol ddeud y gwir ydi'r Sasiwn, ac mi ddeudodd rhywim miawn un yn ddiweddar am fiarmwr a obeithiai i'r rhyfal bura mlaen, er mwyn iddo neud elw ohQno fo. Dyii heuarn bwrw fedr&i ddymuno felly, a gresyn na ellid i fwrw fo i ffwrnais ffowndri, a'i uoddi i rw siap gwahanol i ddyn-i ôg, ne rwbath felly. Ond mi fentra ddeud nad oedd y dyn hwnnw ond un o'r eithriad. Mae rhai poboldigon men ymysg meistri a gwf ision Fel yr awgrymis i droion, taswn i haws, does arna i ddim eisio ceisio ennill dim i Lofft y Stabal ar draul divstyru dim ar hawlia'r mistar, nac ysgoi dim aJ: ddyledswydda'r gweision. Ac ar hyn o bryd, yn y llythyr yma, rydw i'n ceisio clust y naill fel y llall ar fatsr pwysig. Ryaw i'n cofio'r rhyfal ofnat- san rydan ni ynno fo, ac mi ddyla pawb stwytho cryn lawar i gadw petha i fynd ymlaen yn weddol trwyddo. Pechod an- faddeuol fydda ymgyndynnu ar y naill ochor na'r llall. Os bydd i fiarmwr borthi i raib am elw, anghofio'r tlodion fo o'i gylch, a cheisio sychu mer esgyrn i weision miawn budr-elw, gwylied o ihag i Ragluniaeth id.1ro fo Ac, o'r tu arall, rhaid i ninna'r gweision beidio a bod yn rhy ddeddfol a seremoniol y dyddia hyn efo dim. Yn sicir i chi, rydan ni miawn amgylchiada sy'n gofyn y cydym- deimlad a'r cydweithrediad mw-ya I rhwng pawb sy wnelo nhw a thriiioy ddaear, a'i chymhwyso hi i gynyrchu cimin ag sy bosib iddi o bob math o gropia a da by w. Dydw iddim heb gofio fod y tymor glyb diwaddar weui cadw'r tir llafur ymhell yn ol ar gyfer y cynheua neea, a bod y Pen Tymor wadI dwad i fiawn leni i ganol yr amsar prysura a phwysica i'r ffarmwrs,—amsar bwrw had i'r ddaear. Mae colli byd nod chydig ddyddia rwan yn golli- mawr i'r tir llafur. Os na roir pdtha yn y ddaear, mi wyr pob ffwl na ddôl: nhw ddim i fynu ohoni hi. Pan ddaw amsai eynheua, waeth inni heb ddisgwyl i Rag lun iaeth drill y caea a chnyda, os na fyddwn ni wedi han yr yd a phlannu'r tatws. Mae Solomon a Natur yn cytuno'n hollo,l am felltith cae'r dyn diog—na i.eiff y tir hwnnw dyfu dim ond barbd weilrs." Mi fum i'n duigon bethma unwath, pan yn y dre, i fynd i welc rhw ddyn twvllodrus yn cymyd arno dynnu pob math o firwytha a bwydydd allan o'ihet, a'i lewis, a'i bycedi, ac o dwni ddim ble. Ond mi wn i fod Natur yn rhy onast i bjrfformio rhw lol folly hyd y caea ma. Ma'r Germans yn glyfar iawn, ond mi lieria i'r Caisar i dyfu cynhaea heb lafurio'r tir, rhoi had yn y ddaear, a gneud y ewbwl wrth almanac Natur, ac nia wrth if lmanac o'i hun. Y ddeddf dragwyddol ydi, A heuo dyn, hynnu hefyd a fed Lfe." 'Does neb a wyr ddim am ffarmio na •ftyr gimin o anfantais i'r fiarmwr fu'r gaea glyb diweddar. 'Does neb yn i sens a twriai hadyd i'r tir glyb, achos -o wneid y pridd yn 9 aent ar yr had. Mae eisio sychter i reoig ac i hau yn iawn. Heblaw hynnu, mae glyb- aniaeth weui lladd llawar o ddefaid ac wyn leni. Pdoll fo aafad yn oaol i tiircchi a glaw ai ei chetu, ac yn llenwi i bol a phorfa lyb hefyd ma marw'u beth naturiol iaai. Os yai petha trwy'r w lsm yu gyffreainol yn deblg i fel y mae nhw flordd yma, mae llawar o wyn llywaeth leni. Y rheswm am hynnu yd i bod i I mama nhw wedi marw. Yn wir, mae rhw dvnerwch lloddf vm mrêf oen llywaeth, ac mi fydd yn mYJd at y r.ghalcn i bob amsar. Ac at hyn oil, ma'r rhyfal wedi cymyd o'r ffermydd, fel o lefydd erilljawer o'r gweithwyr gora. Mi w»i i am amryw tdistri, mi.vi. cryi. oed hefyd, sy'n gweithio cyn gletad a minna bob dydd. Wel, rwan, rydw i am i bawb ddallt, er mod i'n drychyd ymlaen am ddiwygiid yn ffafr llofftydd 'stabla ar ol i'r rhyfal fynd heibio, nad yd w i ddim yn ddall i angenrheidia yr amSdor difrifol yr ydan ni ynno fo ar hyn o bryd, ond yn dra awydrlus am i foistri a gweision fod ar y tolera rawy brawdol a "chyweithas "-yn iaith y Sgrythyr—a'i gilydd, a gnued i gora i roi chwara teg i'r tir- Yn wir, ar unrhyw amgylchiada, ma'n amhoss- ib gwoithio ffarm yn iawn heb fod perthynaa ystwyth, barod i gymyd a rhoi, rhwng y gweision a'r meistri. Ac mae un dosbarth o weithwyr nad ydyn nhw nhw ddim yn daUt hyn, ac yn rhai an odd iawn i gydwoithio a nhw, yn anwoaig y blynyddoedd diweddar. Bydd y rhain yn gweithio'r eynheua Y mhrofiad i am rai ohonyn nhw, ydi—-i bod nhw'n ceisio dwad a rheola chwaral a phwU polo i waith flarm. Ma nhw'n fwy o feistri nag m weision, yn dwad at i gwaith pan fynnon nhw, ac yn slipio i ffwrdd ar die pen rawr, tasa nhw ar ganol rhwymo ysgub. Ceisiant hau hada cynnen rhwng gweision a meistri, .ac mae nhw'n meddwl fod y gweision sefydlog cin ddyled a'r cyffyla—■^felly, wrth gwrs, na ddylwn ni a nhebig ddim cael cimia a ffafr Llofft Stabal, ond bod efo'n brodyr sy tanon ni. Ma nhw'n perthyn i rhw sect a alwan nhw'n Sosialistiaid, ac yn honni bod yn wybodus gynddeiriog. Waeth yn y byd, ma'n amhosib gweithio ffarm wrth gynllun awr a stem ac unffurfiaeth chwaral ne ffown- dri. Dydi hyd nod y Caiser ddim yn gallu rhyfela wrth gynllun manwl, ac mi saethwyd i almanac o'n yfflon o'i ddwylo fo droion. Rhaic, i bobol miawn rhyfal ddal ar i cyfle. A mae elfen o ansicrwydd ynglyn a gwaith amaethwyr. Pob dyledus barch i'r "gwr doeth a ddeudodd wrth v ffarmwr am beidio dal ar y gwynt a'r eymyla ond yn erbyn llwfrcra ac oedi'n esgeulus roedd o'n rhoi rhybudd. Rhaid i ddyn ddal, yn gall, ar v gwynt a'r glaw, canys mae nhw 'n dal arno fo. Mi gewch weithia wsnosa glybion agos yn ddi-dor, a phan fydd hi felly bydd gwaith priodol llafur yn sefyll, a'r gweision heb neud fawr ddim ond rhwbath rwbath tan dci. Mi fum i leni am ddyddia lawar heb neud fawr ddim. Rwan, syr, rydw i'n teimlo'i bod hi'n ddyledswydd arna i, pan ddaw'r tywydd teg, i ytadaflu i waith a'm holl egni, gan gofio am yr amsar slac. Rhaid wrth orefn ag ynni hi lawar o india rybar i ffitio i fiawn i amsera mor amrywiol ag eiddc'r ffarmwr, ac yn dibynnu cimin ar wynt a glaw. Ond y marc sy o flaen fy I lygad. i, wrtji redig y gwys yma, ydi'r pwysigrwydd i'r gweision a'r meistri fod yn un chytun y dyddia hyn. Prun bynnag ai hir ai byr fydd y rhyfal, mi fydd eisio cimin o gynnyrch <}aear Cymru ag fydd bosib, a phechod fyddai esgeuluso'r un erw o'i thir. Fe ddylai pawb chonom ni neud ein gora i helpu'n gwlad. Un peth y rhaid i'n gwlad i gael yai ymborth, ac mae'r awdurdoda uchdo'n ctrogan y bydd prindar ohono cyn hir Yn sicir cidigon, mi ddylai'r fath syniad ysgwyd pob inistar a gwas ffarm allan o bob uifaterwch ac anghydfod, a gneud iddyn nhw dorchi llewis, fel un gwr, i helpu'r ddaear i roi ii iii'r cynhaea llawne'n bosib idcii, a magu cimin o nifeiliaid ag a ellir. Os eiff storfeydd cynhaliaeth mor brin ag y proffwycla rhai, bydd i'r Llywodraeth osod i llaw ar holl gynnyrch y ffermydd a phe deuai i hynny, gora'n y byd i'r gwas, yn gystal a'r mistar, po lawna'r ydlan, a pho helaeth, holla. stocy tiroedd. Os oos y fath beth ag aberth yn angenrheiaiol re mwyn undeb a chydweith- reoiad, dylai fod er mwyn gneud y gora o'r dyddia presennol i hau a phlannu ar gyfer y eynheua nesa. Mor agos i Natur a |lhaglun- iaeth ydi ffarmwriaeth fel ma'n syn na fasa meistri a gweision wedi i plethu'n un frawdol- iaeth heddychol a chydweithiol ymhell cin hyn. Wel, rnae y dynion sy'n ymladd droson ni'n y ffcsydd yn un, ysgwydd wrth ysgwydd ac fe ddylen ninna, sy'n llcchu'n i cysgod nhw, fod yn un hefyd. Mi ddychmygaf weld Natur, Rhagluniaeth, a Dynoliaeth, yn ymrithio fel rhw dri ysbryd mawr, yn galw wrth ddrws pob ty ffarm a llofft stabal trwy'r wlad, ac yn awgrymu cenadwri dd%amsyniol—-ag amnaid mud, a golwg difri YR HEN WAS

■0T SYLWCH AR HYN Fod prinder a drudan- iaeth papur y fath. fel na allwn anfon yr un copi dros ben o hyn ymlaen i'r g wertliwyr ac os am I tocl yn sicr o'ch BRYTIK >is y rhaid ielivvi ei archebn gan eich newsagent arler- 01 ymlaen llaw.

Lincyn Loncyn RHYW DALIHO. 0 GANU FR CA'A TVD.-DY ina blic bach o ysgrif y Parch. E. Keri Evans, M.A., Caerfyrddin, ar "Yr Hwyl Gymreig yn Y Tyst Y mae'n gofus gerinyf glywed y diweddar Mr. Stephen Lewis, Y.H., Ebbw Vale, yn H adrodd amdano 'i hunan ei fod unwaith yng Nghynhadledd Llandrindod. yn canu emyn iddo ddechreu 'mem ysbryd a s: gwirionedd,' ond at ol chydig amser i Mrs. Lewis—yr hon oedd yng Nghrist o'i flaen ef—roddi nudge, iddo, gan ddy- n wedyd 'Don't bawl so much. Ar y "cyntaf teimlai'n ddigofus wrthi, am ei bod, fel y tybiai ef, yn ymyrryd a'i addol- "iad efj ond wedi ystyried, gorfu iddo ss gydnabod rhyngddo ag ef ei hun ei fod wedi peidio ag addoli ac wedi mynd i waed(ii. Yr oedd y cwbl yn daliho teimladol, ac yn ysbrydol mor ddiwerth a diystyr a rhedeg beisiel ar y goriwaered." Mae'n debyg mai'r un a ddywedodd y geiriau caletaf am y Cymro a'i ganu i'r cnawd oedd y Parch. Ambrose Jones (Emrys ap Iwan) yr ei Homili chwern i bopeth difoddwl. -g; 0 I'R GONGL O'R GOLWO.—Vn o'r pethau dwysaf a ddarllenasom ers talm oedd hanes pregethwr yn ymweld a phregethwr arali a fyddai'n amlwg ac yn Hoelen Wyth ei enwad drwy Loegr a Chymru ond sydd bellach wedi ei gornelu gan gystudd ers blynyddoedd. Ebe'r ymwelydd Pan ddywedais wrtho fod yna lu o gyf- eillion yn holi amdaro, tybiais glywed swn siom yn ei oslef wrth ateb, canys ebe fo 1 Roedd ofn arnaf fod pob] wedi fy "anghofio.' Tybed fod yna beth gwir yn yr hyn a ddywedodd ? Buan yr anghofir "pregethwr, boed o mor boblogaidd ag y bo. Hawdd y gallasai'r eglwysi a wasanaeth- odd yn anfon gair o gydym- deimlad ag ef." Cornelwyd John Jones, Treffynnon, yn gyffel- yb ddiwedd ei oes ac ebe blaenor wrtho, gan feddwl ei gysuro 0 mi gewch fod gyda ni etc yn eich congl fan yma am flynyddloedd." Congl, wir ebe'r hen Efengylydd tan. baid, pulpud neu fedd i mi, ac nid dim o'ch congl Chwithau sy'n boblogaidd ac am- lwg heddyw, peidiwch a meCidwigörmod ary gwin, rhag, wredi y sobroch, mai'n llesg ac o'r ;,gohvg y byddoch yn y gadair a'r gongl. Po uchaf mynydd yr amlygrwydd, dyfnaf pant yr encil a'r hiraeth pan ddaw. Dyffryn darostyngia( piau hi am osgoi codwm a loes y mynd o'r golwg. <>- <>- -<>- DIM OND DAU: DRWG NEU DDA. '—-Ebo'r Cymro (Dolgellau) Gwr annibynol ei farn a'i ymddygiad yw'r Parch. John Morgan Jones, M.A., Mer- thyr, ac ni chaiff neb ei lesteirio yn ei waith yn rhoddi mynegiant i'w argy- hoedd iad au. Cymer ran flaenllaw ar hyn o bryd yn y symudiad i atal y rhyfel, a mynega bethau ar y llwyfannau cyhoedd- us a bair i lawer o bobl synnu a rhyfeddu. Ac y mao gweld enw'r Efengylydd meddyl- braff o Ferthyr yn peri inni gofio'i sylw mewn pregeth Sasiwn Sulgwyn Lerpwl flynyddoedd lawer yn ol. Dau wr a rtoth i fyny i'r dem] i weddio;un ynPharisead a'r Hall yn bublican," I —dyna'i destyn ac ebe fo, er'nad wyf yn eiriau'n fanwl Dim ond dau beth sydd yn bod i Dduw a Christ—drwg a da. Nyni ddynion sy'n graddegu a refinio gwahaniaothau rhwng egwyddor ac egwyddor, rhwng dyn a dyn. Yr oedd yna gannoedd yn troedio tua'r deml i weddio-oedd, i lygaid eynion, ond dim ond dau i lygad Crist: y gweddiwr oedd o ddifrif a'r llall oedd yn rhagrithio. Yr wyt ti ar y ffordd i fod yn iawn neu yntou ar y ffordd i fod yn wrong wrthi'n cael dy achub neu ynteu wrthi'n cael dy golli. Yr wyt ti'n dduwiol neu'n ddieflig nid oes dim lie canol amdani. Dim ond dau ddyn sydd o fy mlaen yn yr oedfa yma'n awr- un yn Pharieead a'r llall yn bublican. Dim ond dau bregethwr a ddaeth yma o Dde a Gogledd i gadw'r Gymanfa Sulgwyn yma,—> un yn Phariaead drwg a'r llall yn bublican gonest. A dim ond y ddau hynny a ddaeth i'wgwrando. Barnu dynion wrth linyn llac y teimlad a'r amgylchiadau a'u gweith- redoedd allano] y byddwn ni; eu barnu oddiwrth y gogwydd mewnol a fo cryfaf ynddynt y mae Crist; a dim ond dau ogwydd sydd-at ddrwg neu ynteu at dda at y Pharisead cas gan Nef neu ynteu at y Publican cas gan Uffern. Yr oedd y sylw'n werth ei gofio a'i gyhoeddi, onid cedd ? -<> s* OYSWYNAIR HEN DDOOTOR BLAFN PIST YLL.-NI wyddem i o'r blaon fod yna ddim i'w gael yn Epsom ond rhedeg ceffylau, grand stand anferth i ddal y mawrion goludog it el yno i afradu eu harian a'u moesau, i wyn- fydu wrth ejinill a bytheirio'n rheglyd wrth golli; ond oes, y mae yno un peth arall,—coleg, achysylltiad agos rhwng hwnnw a Dr. Jolin Roberts, Blaen Pistyll, sir Aberteifi, a'i sefyd- lodd. Aeth i Lundam yn fachgon pur ieuanc dringodd yn uchel fol meddyg mwynhai gyfeillgarwch yr enwog-a'l' oriog-Ddr .Aber- nethy; sefydlodd y Royal Medical Benevolent College yn Epsom ac a fynnodd yn ei ewyllys fod y gair Cymraeg Dyfalwch (Diligence) yn gyswynair (motto) y sefydliad. Ac felly y mae hyd heddyw. -90 -90 F'BWYRTH TWM YN SAESNEG.— Nid pawb a wyr i'r enwog George Cruikshank arlunio (illustrate) llyfr Cymraog un tro. Dyma fel y bu Yn 1853, cyhoeqdodd Cassell's, Llundain, gyfieithiad Cymraeg o Uncle Tom's Cabin, gwaith Hugh Williams (Cadlan) oedd yn ddqrllanvdcl proflenni yn y swyddfa ar y pryd ond nid yr un un, wrth gwrs, a Chadfan y bardd sydd eto'n fyw, o drugaredd. Daeth allan yn rhannau wyth- nosol a misol, a chafodd gystal croeso nes 'r oyhotddwyr bonderfynu ei dwyn'allan ya gyfrol, a chael gan Cruickshank wneud 01 lluniau. Go anodd cael copi ohoni bell tch- Ond er mor gelfydd, ei lluniau, nid yw Cymraeg y gyfrol yn hafal i Gymraeg Aelwyd F'ewyrth Rhobet Gwilym Hiraethog,-y mae bias grug y mynydd ar bob dim a grasodd Wm. Rees. I < YN DY DRUGAREDD, A.RGLWYDD I —Dyma un o dri phennill ymbil Gwili'r gol- ygydd yn Seven Cymru'r wythnos doiwecldai lor trugarog, dros ein gwlad Y llefwn arnat Ti Er trymhau o'th law, na ad Ei llwyr anrheithio hi. Cofia'r co6o arni fu, A dyddiau diosg braich dy north Dvro lef o flaen dv lu, Breswylydd mawr y berth .'i o -?  ENLLI A'R BYD.—Nid oes yr un o 44 trigolion Ynys Enlli wedi ymuno a'r Fyddin na'r Llynges nid oes yno'r un teligraff na theliffon, na nemor ddim i'w cydio wrth y byd mawr sy tuallan i'r cyw ynys honno ond y mae yno dda a drwg yng nghalonnau'r 44, fel sy ynghalon pawb arall. ARTHES 0 F AM.Anfonwyd Margaret Jones, Garth, Llangollen, i dri mis o garchar yr wythnos ddiweddaf am esgeuluso iawn fwydo ac ymgeleddu ei thri phlontyn. Dywedid fod y ty-ty, wir !—yn ffau ffiaidd, y plant yn ddrych o dristwch i odrych trnynt yn eu budreddi y gwr yn grebach eiddil a diog, a than ei phawen hi ymhob dim, wrth ei bod hi mor gryf a stiwardaidd rhagor y to. 1 0. 0 GOR MAWR 1 GOR MWY.—Y mae plant y gan yng Nghaernarfon yn fawr eu gofid wrth weld Miss Gwen Jones—un o leisiau contralto mwyaf melys y dref gerddgar honiio--yii marw mor ieuanc, ac ymhen y tair wythnos ar ol claddu ei thad, y diweddar Mr. T. 0. Jones. Yr oedd hi'n aelod o G6r Mawr IJrddo'r Tywysog yn 1911, a galw mawr amdani i gyngherddau draw ac yma. Golygai fod yn un o gontraltos goreu'r Gogledd pe cawsai fyw. Ond o G6r Mawr aeth i G6r Mwy, tan fatwn ei Brawd Hynaf.  -<   LLYGAD 01 LLADD DEFAID.—Bu Cyd-Bwyllgor Heddgeidwaicl Mon» yn galw sylw'r ffermwyr yr wythnos ddiweddaf at y nifer mawr o gwn lladd-defaid oedd drwy'r Sir, ac yn rhybuddio'r sawl a'u piau i ofalu'n well i ble'r oeddynt yn mynd. Gwaith go anodd hynny, canys unwaith y dechreua ci snechian i lyfu gwaed, nid oes dim dichon braidd ei gadw draw heb ei gadwyno yn ei gut. A phan y'i delir, y mae ei lygad yr un fath yn union a llygad 8PY Germanaidd neu gapten sybmrrin. -.0 -10- ESGOB NEU BEIDIO.- Y mae'r Parch. W. A. Davies, B.A., curad Bagillt, wsditynnu ei grys gwyn a mynd i'r Fyddin. Brodor o Landdyfri ydyw; a dyma a ddywedodd wrth y plwyfolion, wrth dderbyn pyrsaid o aur gan- ddynt cyn mynd Erbyn edrych ar y peth o bob ochr, yn fy myw y gellwn gyfiawnhau fy hun am aros gartref a sbio ar ddynion eraill yn ymuno. Ni waeth gen i beth a ddywedodd yr esgo b. ion yn erbyn i glerigwyr ymuno. -«*■ DATOD DAU GWL WM.-Cwlwm tyn hyd yn angau a ddylai cwlwm priodas fod, ac y mae hi'n o ddrwg pan raid ei ddatod. Sut bynnag, datodwyd daifr wythnos ddiweadaf. Cafcdd Mr. Owen Edwards, is-bostfeistr Llanrhaeadr-yng-Nghinmel, Sir Ddinbych, ysgariad oddiwrth.ei wraig. Yr un dydd, ac yn yr un llys, sef Llys Llundain, caniatawyd llythyr ysgar oddiwrth ei briod i Mr. W. Maurice Evans, groser, Colwyn. CRIBO'N DRWM.-Bu'n drafodaeth boethym Mhwyllgor Ysgolion Dosbarth Rhyl yr wythnos ddiweddaf ynghylch a ddylid can- iatau i fechgyn adael yr ysgol pan font yn dair ar ddeg oed ac ebe Mr. J. H. Ellis — Fe ddysgais i fwy lawer yn y flwyddyn gyntaf ar ol gadael yr ysgol na chynt. 09- PLISMONES.-Y mae mudiad ar droed i gael gan Gynghorau Tref a Sir gyflogi merched yn heddgeidwaid, a'u gwisgo a'u harfogiJyw. beth yn debyg i'r fel y gwisgir ac yr »rfogir y meibion sy'n heddgeidwaid. Ond natur chwyrnu ar y syniad sydd, yng Nghymru beth bynnag a thipyn o loes i deimlad dyn fyddai cyfwrrld un o'r chwiorydd yn fotymog a glas. gyfreithiol drosti, a'a batwn mavlu yn Ile'r nodwydd drwsio yn ei Haw. Dyma oedd syn. iad Tennyson am ei lie hi Man for the field and woman for the hearth N Man for the sword and for the needle she Man with the head and woman with the heart; Man to command and woman to obey All else confusion. Ond yr oedd Worsdworth yn wahanol braidd :—• A perfect woman, nobly planned, To warn, to comfort, and command. Nyrs os mynnwch, ond nid plismones, cs gwelwch yn dda. Of GWAWD OWAENFAB.-Son am blis- mones, pwy na chofia'r las onnen heger a roes Gwaenfab ar gefn y Ddynes Nowydd Y Ddynes Newydd boed bendith arni, Ni fu er Efa 'run debyg iddi, Dynes Newydd yn ei ffordd ei hun, A dillad fel dyn am dani. CYNHADLEDD BAGILLT. Cynhal- iwyd cynhadledd ym Magillt ddydd Mercher diweddaf, dan nawdd Cynghorau Eglwysi Rhyddion y Gogledd a'r noson cynt (nos Fawrth) traddodwyd dwy bregeth y Gyn- hadledd, un Saesneg gan y Parch. D. Gwyn- fryn Jones, ac un Gymraeg gan y Prifathro Rees, Bala-Bangor. Ar gynhygiad y Parch. Dr. Oliver, ysgrifennydd y Cynghrair, pas- iwyd penderfyniad o lawenydd am weld cyn. nwys Cymru a Mynwy dan orchymyn gwa- harddofBwrdd Lly wodraethiad y Gwirodydd, eithr o ofid am yr yfed cyr.hyddol ymysg y merched, Caed anerchiad grymus tuhwnt gan y Parch. J. Roger Jones, B.A., Lerpwl, ar Gristionogaeth a Rhyjel, ac yn traethu'n amwysfod rfafle'r pasiffistiaid yn un amhosibl yn yr ymgyrch bresennol. Siaradwyd ar e ol yn fyr gan y Prifathro Re6s, yr hwn a ganmolai gryfder meddwl Mr. Jones, ond heb goc i'r un wrthddadl ar y pwno. Tystioi'r Parch. Thos. Hughes fod argoel day byddai'r vmraniad Ymneilltuol yn cael ei gyfanu'n fuan, ac y gwelid yr hen Undeb a'r un newydd yn ymgofleidio a dod yn un. Casd anerchiad ar yr Eglwysi a'r Armagedon gan y Parch. R. Richdrds, Rhyl; cvmeradwywyd cynllun y Cadfridog Owen Thomas gyda golwg ar y milwyr, a'r morwj r Cymreig etholwyd y Parch. D. E. Jenkins, Dinbych, yn llywydd ail ddewiswyd Dr. Oliver yn ysgrif- ennydd, a Mr. Hugh Owen, Llandudno Junc- tion, yn drysorydd ac mown cyfarfod-cy- hoeddus yn yr hwyr, Uywyddai Mr. J. Owens, Caer, a siaradodd y Parch. A. T. Guttery, Lerpwl, a'r Priiathro Rees, Bangor. Cyf- 1wynodd Miss Gee fathodyn-coffa am ei thed. a'i mam i'r rhai a ganlyn am eu hymlyniad wrth yr Ysgol Sul Mr. T. Jones, Llwyn Moredydd, Myddfa, Llanddyfri, 91 oed Mrs. A. D. Pugh, The Mount, Sychtyn, yr Wyddgrug, 90i Mr. E. Bennett, Mount Pleasant, Llanwyddelan, Drenewydd, 891 Mrs. Mary Jones, Minydon, High Stree t, Llanberis, 89; Mrs. Margaret Jones, 10 Cromwell Street, Blvei-tau Ffestiniog, 89 oed. I RICHARD ROBERTS.-Fel y gwyddis, rhoes y Parch. Rd. Roberts, mab y diweddar Barch. David Roberts, Rhiw, Ffestiniog, oglwys fawr a channoedd ei chyflog Crouch Hill, Llundain, i fyny oherwydd fod ei olygiad mor bendant yn erbyn rhyfal; ac yn ol Y Drych Americanaidd, y mae drosodd yn y ,> Taleithiau, ac wedi deehreu pregethu yn Eglwys y Pererinion, Brooklyn, er Sul y PaRg. Dyma sylw o'i bregeth gyntaf :— Gwna i eraill fel ag y dymunet iddynt hwy wneuthur i ti dyna oedd delfryd yr st Hen Oruchwyliaeth, ac ydyw ysywaeth i filoeda yn y ganrif bresennol. Gwna i craill fel y gwnaeth Duw a thi,' dyn a ddysgeidiaeth y Crist, a phan sylwedd- olir ac j coladdir y ddysgoictiaeth newydd bydd safon bywyd yn uwch nag ericed ac yn debycach i'r Hwn a garodd ei elynion."

YOUR HEALTH requires the greatest possibl care in these days of strain and tention. The best doctor you can possibly have is cycle exercise. We have over 100 cycles in stock at all prices from 4 10s. Od. to il3 15s. Od. Why not try our Doctor ? Call, write or 'phone 2582 Royal, and we will tell you how you can improve your health by cycle exercise Rudge-Whitwobth. Ltd., B. Id St.. Liverpool Furniture Bought outright for Cash, distance no object. Salea by auction on owners' premises. GREETHAM & SON (Est. 1848). Auctioneers, Valuers, 27 Newington, Liverpooi also 18 Rydal Bank and 106 Liscard Road, Liscard. Tel. 646 Royal. Balls' Wedding Rings. Guinea Gold Wedding Rings from 7/6 to 60/ Half dozen Beat Electro-plated Spoons girea to each purchaser of a Ring. BALL'S LUCKY WEDiixxiO RING DEPOT, I 33[LONDON ROAD, LIVERPOOL Finger Size Card post free. Close on Wednesdays at 1 o'clock. FRANCIS & HOLLAND, Sight Testing Opticians, AFRICAN HOUSE, 6 WATER STREET LIVERPOOL. (Close to the Town Hall). PAINLESS DENTISTRY. J. P. (Son of the late J. Lamplough, for many years in the Denial Profession at Mold and Holywell). Dental Surgery, 235 EDGE LANE, LIVERPOOL. Hours—10 a.m. to 8-30 p.m. Consultation free. Tel. 245 Anfield. Coupon Rhad-Yswiriaeth (Feidier a'i hollti'n rhydd), BYDD I'A GRESHAM Fire and Accident Insurance Society Ltd St. Mildred's House,1 Poultry LONDON, E.C. dala JE100 (can punt) i gynrychiolyddoyfreithio a phersonol y sawl a fo'n ddiles-ddaliwr y coupon hwn, os y bo iddo fo neu hi gael eu lladd yn hollol ao yn uniongyrohol drwy ddamwain o fewn y Deyrnas Gytunol i drên unryw Gwmni Heiifiordd, Traincar, Omnibus, Cab, neu Gerbyd Trwyddedig a Llog yn yr hwn y bo'r daltwr yn cael ei gludo fel teithiwr tooyn a ohiud, yn ddarostynj. edig bob amser i'r amodau arbtunig a ganlyn aydd i'" yatyried fel rhan a chytian o'r oytundeb- ka,, Fod y roar", n d «wydd o tewn deng niwrnod ar hulsaiiu wedi'r ddamwain ,b) fod rhybudd ohoui n wi ei roi i'r (iymdeithas o fewn saith mwrnnd yn eu Prif Swyddfa yn Llun iain (c fOil y cyfryw dystiolaelh res- ymol parth achos y farwolaeth y n cael ei gyflwyno ag a to'r (Aynideithat3 yn ei ofyn; (d) fod y daliwr weui 'sgriiennu ei arwydd- enw arlerol, cyn i'r ddamwain ddigwydd, fig inc yn y lie darpaiedig gugyler a hynny leI na bo'r Gyindeithas yn gyfrifol i fwy nag un person parth mwy nag un coupon yn y papar hwn.uwr un cyhoeddiad arall (/) na bo'r 1S- wiriaeth hwn ddim yn gaSaeladwy i bersonau tan ddeuddeg na thros-ddeg a thrigain mlwydd oed, ao a ddeil yn ddilys am saith niwrnod o 12 o'r gloch y dydd y i oodir. Ariayddnod y Daliwr trigfod I Danyssrifwyr, Raid 1 dderbyrwyr oyson y papur hwn ddim arwyddo r Coupon os ca'r Gymdelthaa gwbi alcrwydd a phrawf el fod yn cael 811 anfon Iddynt yn ddifwloht