Y Brython

GOSTEG. I Goleu ar Benodiadau Llanbedr. I Bydd ITith yn Y BRYTJTON nesaf ar Benoil' iadau Coleg Llanbedr, gan wr cyfarwydd a'r holl helyni, tut awn a thualkui i'r sefydliad Bglwysig hwnnw. J. Morgan, Utah. I Diolch am y swp o rifynnau'r Cambrian, tlllwaith eto. Anfonw ch ragor os oes modd. canys y mae'n go ddiddorol i ni'r ochr yma i'r eigion weld sut syniad sy gan ein cefndryd Cymreig amdanom yr ochr dm w iddo. A rhai ffri ddibetrus eu barn ydynt hwy. Gan eich bod yn moddwl cymaint ohono, bydd yn dda gennveh glywed fod oi frelivd-y Parch. E. Keri Evans, M.A., Caerfyrddin—yn sgrifennu Sant i'r aiweddar Emlyn Evans, ac yn crefu am bob llythyr ac arall oddiwrtho at gyfeillion draw ac yma. Ac ni fedrai nob roddi nray hun mown llythyr na'r "Emlvn ,o'hono'. i liun nievv,,i 11- bach." Yr oedd ei watwareg fel myniawyd drwy bob yswigen wynt, a chlee honno wrth rwygo oedd y miwsig melysaf ganddo. A chan fod Pwyllgor Birkenhead wrthi'n lloffa'u rhaglen destynau at Eisteddfod Genedlaethol 1917. llwybreiddiwch awgrym neu ddau tuag yma a fo'n goglais tipyn ar eu dychyznyg. Dyma'r nod yr anelant ati urddas a gwerth yn hytrach na chywrAinrwydd ffanRïol. ?. ?-  Harry ac Yntau. I Y gymwynas lenyddol olaf a wnaetli y diweddar Mr. Harry Evans a mi ydoedd sgrif- onnu llith-goffa am Emlyn, a garai ac a ed- mygai mor fawr. Yr oecid y ddau fel Dafydd a Jonathan am ei gilydd a gwae'r neb a ddy- wedaiairbaehamy naill yng nghlyw'r Hall, Rhag na welspch y llith, dyma damaid ohoni flydd- yn union at oich bias chwi :— s! Er iddo gario'r groos-sef croes afiechyd '5 corfforol--ar hyd ei oes bron, ni wyrai yr tui for oddiar lwybr dyletswydd. ac nid oedd yr un demtasiwn mown bod « a allai oi hudo ef rhag ymgyrraedd at "daelfryd ucha'i Gelfyddyd n'i Gan, t Arweiniodd ar hyd y ffordd yn' ddowr ac yn ffyddlon, ac er mai ychydig fu niter ei adilynw--vr-yr oodd Mamonaeth yn rhy gryf i'r lluaws—>fe ddeil oi waith, ac fe sylweddolir gwerth ei gyfarwyddyd yn y dvfodol. Meddai lais tenor da pan yn llanc, ond yr oedd yn rhy wan a gwachul ei gorff i <! ddod byth yn ganwr ar goedd. U i nos Sul yn haf 1907, yn oi drigfan H ramantus yng Nghemaes, pars wad iais of i ganu; s, dyn a 'i ymgais olaf. Er fed ei an adl yn fyr, oto i gyd yr oedd poth o'r hen burdeb tenoraidd yno o hyd, a rhyngom ein dau. daethom trwy 'Corn fort yo, "my pecople 'at, 'Every valley shall be exalto. Erbyn meddwl unveli ei phen, dyna olygfa ddwys oedd wrth wely cystudd Emlyn, yn gwranao ar Harry ac yntau'n hymio Comfort ye, my people a dyna un arell, ddwysed a hithau, oedd hon :—Clywais mai hymio'i tioff d6n Abergynoluyn-gwaith ei gyfaill Emlyn Evans-yr oedd Harry Evans yn ei oriau olaf, 8C fod ei law yn arwain oi gor dros ei hoff ddarnau am ddyddiau yng ngw-res ei glefyd, Ator jaattiriol ae mor addas ac yn atgoffi dyn era gwpled Keats Let me have music dying, and I seek No more delight. A phwy bynnag arall a gwrddaf yn hyn o fyd, nid byth yr anghofiaf y llymder barn a'r mwynder calon a gydagleiniai mor heddychol o ddau lygad Harry Evans, Sarff Genesis yn Fleet Street I Wrth weld y Wasg Folen yn dyfeisio pob yetryw i ddymchwel y Weinyddiaeth, ae yn cyflogi talent rewyddiadurol oreu'r Deyrn- as i buteinio'u galluoedd wrth sgrifennu am gyflog ac nid oddiar argyhoeddiad, y mae arnaf flys anfon gosteg penhillion Morgan Llwyo o Wynedd i Asquith a'i ddeuddeg dis- gybl, a hon yn eu mysg, er mwyn cynnal eu ealon dipyn :■— Parliament take heart, looke up, do justice, tamper not Though then all siakes do linke in one, God will dissolve the knot. Yr wyf yn hoffi'r ddwy linoll olaf tuhwnt canys wrth edryeh ar y byd fel y mae tua Llundain a'r Cyfandir, yn ei gynddaredd gor- fiwyll a'i vstryw diben draw, pwy fyth fedrai baidio a thorri ei galon onibai cofio a chrodu fod yna Un all ddatod cwlwm y sarff dorchog ey'nhisian o swyddfau Fleet St.am ben dy nion ay'n gwneuthur dim gwaeth na britho a heneiddio'n glaerwyn cyn eu hamser wrth ymroi ar eu he ithaf dros eu gwlad yn nydd ei gofwy mawr. Ac er mai yn Saesneg y mae'th benhillion, Morgan, fe wn yn oithaf da mai gweld nadroedd Cynfal a'r Ceunant Sych wrth dy hen gartref yn rhedyn Llan Ffestiniog a barodd iti feddwl am gymhariaeth y linked snake. Hen sathrwr digyffelyb oeddet ti ar nadroedd dy ddyad, mewn byd ac eglwys, Ilys a Senedd a phe gwelset yr hyn a gyhoeddir ieddyw gan glymblaid y papurau, da y gwn mai FFUNNEN BOCED BEELZEBUB fuasai'r enw a roisetir bob Daily Lie ac Evening Hoax øy'n pesgi mor fras ar gelwydd a golud. Yr oedd y dyn a ysgrifennodd Lyfr Genesis, pwy bynnag ydoedd, yn deall ei waith i'r dim pan alwodd bechod yn sarff a pha both bynnag •edd yr ymlusgiad sgleiniog a hudol a wanwyhodd ein rhieni y maor un un .sarff yn union, a'r un un stori a sglein yn union, i'w cael yn Fleet Street heddvw; a chalon dyn yn ysu eisiau gweld sawdl y Mab U' ei gwegil. Helynt ofnadwy ydyw'r rhyfel yma, tuhwnt i ddim a all iaith ei fynegi; ac wrth weld bob torlan las yn Iwrop yn troi'n goch gan w3.ed ein bechgyn, a chlywed seirff easineb y Cenhedloedd yn hisian cynddaredd ar ei gilydd, yr unig obennydd sy gen i i roi fy inhen tlawd i geisio cysgu munud arno ydyw gobennydd esm .vyth Morgan LlwJd o Wynedd,—God vnll dissolve the knot. Ond -0 Diiiw pa bryd ? <>- < Elfyn a'r Dreigiau. I Dioleh i Elfyn, y Prifardd dihysbydd o Lan I Ffestir iog, am yr englyn a ddaeth yina. echtoe, eef i Lwyd o Wynodd wrth feddwl a disgwyl am Araith Conwy ddydd Sadwra nesaf I arbed gwlad o raib du glwld rliag ing, A rhag "reh g lanedd Droigiau y byd, a rhwg bedd, Y doniwyd Llwyd o Wynedd. Fo fuost ti, on id do, Elfyn ? yn olygydd dy hun am flynyddoedd, ac a wyddost, prun a fydd aelodau'r Urdd .sodlaii-cQimio;' honno'n darllen eu Beiblau ai poidio os nad ydynt, dywed wrth A.G.G., dyn y Daily News, fod yna adnod fel hyn yn Hosea'r wythfed beunod —" Canys gwynt a heuasant, a chorwynt a fedant," ac y caiff o brofiad grymus o'i gwir- ionedd pan ddarlleno Araith Conwy nos Sad wrn nesaf, canys pa mor lym bynnag oedd ei froddegau ef, fe all y Napoloon gwIeidyddol o Gricieth roddi dau dro am un iddo am wanu a gollwng gwaed drwg o'i gaseion, Sut bynnag y mae hi rhwng y ddpu, Ceir gweld gan bwy sylw'Odd, A phwy sydd heb y gwir. -9- O na byddai'n Fai o byd I Dyma Fai, brenhines y misoedd," chwodl Talhaearn; wedi cyrraedd unwaith oto, ac a haedda ddiolch pawb ohonom,—y gwan a'r gwachul yn onwedig,—am gadw'i gair. Dyma un pregethwr poblogaidd, beth bynnag, na thorrodd erioed mo'i gyhoeddiad, ac HaS tyr chwaith nes y gwaeddo'i Anfonydd i: Na fyddect uwchben y Cread ac y collir Calendr y Misoedd yng nghenllif mawr y Tragwyddol- deb dieithr sydd am y pared a ui. Os gwan ydwyt, dyma iti air o galondid gan Trebor Mai, a wydd?i both oedd dihoeni'n hir ar wely'r darfododigaeth :— Er gwanned wyf, mi gredaf Lawer iawn yn haul yr haf. Ac os hen ydwyt, fo hoywa'th lygad with weld yr Haf a hoena fy lienoe(i,- Haf yw yr hin brafia rioed. Ac ebe Ceiriog, yn union fel fo'i hun Mae glaswcllt llynedd oil yn wyw, Ond ynot ti ail-dd6nt yn fyw Aeth holl brydferthweh byd i drai. Ond 0 mae'r llanw'n dod ym Mat 0 for au England in April! neu rywbeth tebyg, ebe Browning yn ei hir- aeth amdani o'r Eidal, ac yna Aid after April, when May follows, I) That's the wise thrush he sings eaeh'song twice over, t¥ Lest you should think could ro- 'f-- capture «. The first fine careless rapture, gan roi'r bluen harddaf erioed yn dy gynffon, Sirs. Bronfraith. Ond ebe J. R. Lo well, yn ddig wrth Mai'r America am fod mor chwidrog ei hin, May is a. pious fraud of the almanac. Dyma fis enwog am ei ymserch a'i baru ond cofied y llanciau a'r gwyryfon sylw cvrhaedd- gar Arglwydd Chesterfield :-— ;j (¡ Men who convorse only with wora-n are frivolous effeminate puppies, and those who never converse with thorn are bears." A da y gwyddai o. Cadw i siglo ar dy gorsen, Lygad y Dydd Mae yn Fai-tydi yn 11awon, Minnau'n bruddc obe Eifion Wyn. Pam ? Mis ei eni ydyw, ob" fo, mown pennill arall islaw a hynny'n oi yrru i gyfrif ei ddyddiau, mae'n debyg. Ond aed y bardd ati i ganu gosteg o benhillion i'r Llygad y Dydd a dyf o ddaear Iwrop pan orffenner ei mwydo a gwaed ei meibion; ac fe anghofia'i flynyddoedd a'i brudd -der yn afiaith ei Awen a'i ysbrydoliaeth wrth weld lili newydd mor lan. Mynnwn, pe nef a'i mynnat. Pe i douddeng mis fo mis Mai, ebe Dafydd ap Gwilym ond hen gwpled go fas yw hwnyna, Dafydd, a chyn saled ei athroniaoth ag yw can folys-foothus Wm. Davies y Rhos 0 na byddai'n haf o hyd I lachach a dewrach ganwaith yw ponnill Glan Alun Mae'r ddaear fel ei phlant ei hun,— Mae amboll wesgfa'n dda i ddyn Os felly mae, ni chwynaf mwv, Botyma 'nghot, a rhwyfaf drwy Y gaeaf oer a'r cethin ia, < A dwedaf fod pob peth yn dda. hyd yn oed Armagodon fawr y Cyfandir, o'j gweld drwy berspeetif dragwyddol y Nef. .T. H.J. CANUJR CrSEGR.—Cvrhaeddodd llvthyr O.E. yn rhy hwyr i hwn daw yn y rhifyn nesaf. Felly hefyd y nodion am Fynwent Llanelidan.

8yhoeddwyr y Cymod I Y Sabotb nesaf. I Y METHODI3TIAID OALFINAIDD PBIJTCKS ROAD-10 a 6, R T Owen, Aberllefenni DAVID ST—10.30 a 6 D. D. Williams FITZOLABENCE ST-10 0 J Owen 6 G Roberts-Jones DOUGLAS ROAD—10 a 6, G. W. Griffith CHATHAM ST.—10.30 a 8 R. R. Hughes OROSSHALL ST.—10 30 a 6 J Knowies Jones, Abergele ÁNFIELD ROAD-10.30 a 6, R. Aethwy Jones KXWSHAH PARK-10 a 6, W Owen BOOTLB-10 a 6, 0. Lloyd Jones PIRKFIELD—10.30 G Roberts-Jones 6 0 J Owen SEACOMBE—10.30 a 6, L Lewis GAESTOS—10.30 a 6, J. Daniel Evang Etoex FERRY-10.30 a 6, Simon G Evans WALTON-10.30 a 6 E J Evans W ATERLOO-lO.30 a 6, W. Henry PEEL ROAD-IO.30 a 6 R. W. Roberts EDGE LANE—10.30 a 6 D. Jones WEBSTER ROAD-10.30 a 6, H M Pugh. Colwyu Bav LAIRD ST—10.30 a 6 T J Rowlands WOODCHCKCH ROAD-10.30a 6, W 0 Jones NTgw BRIGHTON—10.30 a 6, R J Williams WEST KIRRY-ll a 6, T J Williams, Rock Ferry SOUTHPORT-10.30 a 6, R Davies HUYTON QUARRY—10.30 a 6 John Williams WHISTON—10.30 a 6 Lewis Andrews ST. HELENS—Oyfarfod Prezethu ST. HELENS JUNCTION— ELLESMERE POP.T-10.30 a 6, ABHTON-IN-MAKERFIELD—10.30 a 6 Enoch Rogers SKELMEESDALE—10.30 a 6 Thomas EYan, Leigh WIGAN—2.30 a 6. Owen Jones UPPER WARWICK STREET—6.15 H H Chambers SHITR STREET—6, John Evans BANKHALL—6-15, Chwaer Evans MIDDLESBROUGH—10.30 a 6,30 1; P Jones SUNDERLAND—10,30 a 6, M R Moses SFENNYMOOR—10.30 a 6 W Williams EASINQTON—10.30 a 5.30, Abel Williams ELDON—10.30 a 5.30 T J Owen SUTTON OAK (Undebol)-10.30 a 5 30 Cyfarfod GwetMi YR ACHOSION SEISNIG OAKFIEI-D RD—10.45 a 6.30 EVERTON BROW-10.45 a 6.30 Oliver Williams CATHARINE ST—11 a 6.30, J Talog Davies WHLHEB RD—10.45 a 6.30 W E Hughes. Coieg y Bala SPELLOW LAXE-11 a 6.30, G R Jones LfSCARD—10.45 a 6.30, BREEZE BILL—11 a 6.30, H Bidehalgh Jones OBRELL. BOOTLE-l I a 6.30, YR ANNIBYNWYR EABERNACL—10.45 W A Lewis 630 BWilliams,Prestatyn PARK ROAD—10.30 W Roberts 6 Dr Owen Evans GROVE ST—10.30 Tonlas Hughes 615 D Adams CLIFTON RD—10.30 R E Davies 6 J J Roberts GT. MERSEY ST—10.30 D Adams 6 Tonlas Hughes MARSH LANE—10.30 T Price Davies 6 A Jones KENSINGTON-10.30 J J Roberts 6 R E Davies, Ll'llechid FEINITY ROAD-IO.30, Dr OwenfEvans 6 W Roberts LISCARD-10.45 A Jones 6-15 T Price Davies VITTORIA ST-10.30 B Williams 6.15 W A Lewis HEATHFIELD RD—10.30, Ysgol, 2.30, D Adams BALMORAL ROAD— 10.30 a 6 Griffith Evans EARLESTOWN—10.30 a 5.30 E II Evans. Golborne OUTHPORT-l1 a 6.30, ASHTON-MAKEBFIELD—10-30 a 5.30, David Jones, Crewe PRESCOT-2,15 a 5.45 SHATTO HEATH—5.45 Isaac Owen GOLBORNE-IO.30 a 5.30. Y WESLEAID OAKFIELD—10.30, T. Isfryn Hughes 6 R W Jones SPELLOW I.ANE-10.30 CyLGweddi 6 J Roger Jones BOOTLE—10,30 E T Hughes 6T Isfryn Hughes EDGE HILL-10.30 R W Jones 6 E T Hughes KNOWSLEY RD—10.30 J Roger Jones 6 Edwin Evans MYNYDD SEION- Cyfarfod Pregethu BIRKENHEAD—10.30 a 6 DTecwyn Evans WIDNES—10.30 a 6. Ed Davies GAESTON—2.30 D Teewyn Evans 6 G Elli,, BQBEMONT—10.45 a 6 R W Davies ASKTON-IN-MAKERFJELD—10.30 Efrydydd C B W Owen EARLESTOWN-2 & 5.30 E W Owen GOLBORNE-10. 30 a 5.30 J M Williams SPRING VrEW-IO.30 M Henry Morris 6 J Faber LEIGH—-10.80 E W Owen 5.45 M Henrv Morris ST Hii,ENS £ J Y BRDYDDWYR ETEETON VILLAGE—10.30 a 6 D Powell EAELSHELD RD—10.30 J Davies 6 T Michael BALLIOL ROAD—10.30 a 6 Peter Williams BOUSFIELD ST—10.30, a 6, M Griffith WOODLANDS—10.30 a 6, H .Tones, Llanelli EDGE LANE—10.30 a 6 H. R. Roberts SEACOMBE—10.45 a 6.15, R. Lloyd PALMEESTON DRIVE—10.30, L. W. Lewis, 6, E.W.Wynne EGLWYS RYDD Y OYMRY CANNING STREET—10.30 a 6 R G Hughes, Didsbury HIGH PARK STREET—10.30 W. O. Jones 6 D DavreB BOOTLE-10.30 6 T G Ellis, Didsbury BIRKENHEAD-IO.30 R Thomas 6 W 0 Jones DONALDSON STREET—10.30 D Davies 6 R Thomas "f"i"YR EGLWTG SEFYDLEDIG Diwi SANT—11 a 6.30, R. D. Hughes ABAPH SANT—10.45 a 6.30, S Jones-Parry DEINIOL SANT-11 a 6 30. Griffith Jones WINIPEED SA.NT-Il a 6.30, J. Hughes

FFETAN Y GOL. I Yr Hutyn a'i Her eto I At Olygydd Y BRYTHON I SVR,- Yn eich cylioeddia-d bythofnos nou dair wythnos yn ol, sylwais fod yr Hutyn yn methu fy ngadael yn llonydd. Mae of, fol yr Allmaeniaid, yn procio ar Verdun neu y Sinn Feinors yn y Werddoi, neu y brodyr ym Mesopotamia gynt,mae'r ysbryd damniol hwnnw wedi ymgnawdoli ynddo. Mae'r Hon Air yn dwoyd, Na fachluded yr haul ar eich digofaint." Os rhoddodd ef Eilir Aled i 1a.wr fel y mae'n brolio, cofied am y ddihareb Saes- neg, A still tongue makes a wise head." Os oedd, rhyw sniper wedi aiiolu ato dilyned ar ei ol ac nid fy hymbygio i a'i frol. Gellweh feddwl sut y mae rhywbeth fel hyn yn fy nhrwblo i, Un noson ar ol mynd i fy ngwoly, daeth yr englyn canlynol i fod :— Yr Hutyn a'i her eto-gwyd ei gloch Gyda'i glep i frolio Meddwyn luii-,ai'n rpoicldio Deyd "feI a'r fel fel y fo. Rhos MORRIS KYFFIN I

ADVICE FREE.-Alrs. Stewart, Herbal Specialist, 9 Guinea Street, Bristol. FORD Radiatozi, new pattern, oils and greases tubes and tyres.—Wholesale Factors, JAMES CHEW and Co., 58 Paradise St., Liverpool, Capel ]PitzclvLio4exice Street. CyiM Sefgam y Parent G. itaDerts Jwes, Nos Fawrth, Mai 9fed, 1916. Cadeirydd—Robert Roberls, Ysw., U.H. SlARADWYR: Dros yr IIenaduriaeth Saesneg, Parch. J. Talog Davies, John Qwen, Ysw., U H.c Caerlleoa Dros y Cyfarfod Misol, Parchedigion J. Hughes Morris (Llywydd), John Owen (Anfield Road), a Mr. R. O. Roberts. I] eryd y Parchedigion Griffith Parry (Borth, Portmadoc), O. L. Roberts, David Powell, Geo. Wise, ac erailf. 1 ddechreu am 7-30,

Ein Genedi ym Manceinion. Cenhadon y Sul Nesat. T MEIHODLSTIAID OALFINAIDD Moss SIDE-10.30 a 6.30 J J Morgan, Wyddgrug PBNDLBTOS—10.30 E Wyn Roberts 6 R Williams HKYWOOP ST-10.30 RWilliams 6 E Wyn Roberts VICTORIA PE—10.30 a 6 H Jones, Lerpwl LEIGH-10.30 a 6, WASHINGTON—10.30 a 6, D .Jones, Lerpwl," a D Davies ■Conwy FARN WOETH—2-30 EAJiLESTOWN—10.45 a 5.30, ASBTON-USDEE-LYNK—10.45 a 6.30, B(H.WTS UNDEBOL EOCLEB-ll a 6.30, YR ANKTBYNWYR CHORLTOK RD—10. 30 M Llewelyn 6.15, Caleb Williams PeELmaenmnwr BOOTH ST-10.30 Caleb Williams 6.15 M Llewelyn QUBEN'S ROAD—10.30 a 6.15 LD DUNCAN ST, SALFORD-1 0.30 a 6.15 J Morris HvLLINWOOD-lü.30 a 6.15 J 8 Williams E Y BEDYDDWYR UP. MEDLOCK ST.—10.30 J S Jones, Ffestiniog, 2.30 Cefni Jones, Hirwaru, 6 J S Jones a Cefni Jones LONGSIGHT—10.30 Cefni Jones 2.30, J S Jones ROBIN'S JjANE, SUTTON-10.30 a 5.30 MANION MY FYR MAT.—Mae eymaiiit o swyn yn nyddiau cyntaf Ma.i, nes y toilynga gobaith y gwan wyn oree. < houlog ide i eihun. Gwelsom Fai y tro hwn yn dod ynghanol tywydd teg, a natur fywiog yn tynnu bywyd o bridd y tidaear i'w groesawu a phopfth vrrth ddatblygu mewia prydferthwch yn drwgo at awyr las, a haul, a nefoedd. Hapusoa fuasai'r wlad yn awr onibai am gynddaredd ar.gou.ol gailuoedd Iwrop ac mor wahanol yw t,oriad gwawr i'n dynio 1 ieuairic yn y ffosydd rhagor i ni. Gwir foo. heddwch o'u cwmpas ni, ond h odd well lieol yw heddwch a'n gelynion yn dyheu am ei roddi rnewTv gwaed. Clywais aderyn bach bore hoddyw yn y plygain yn canu ein newydd y gwaruvvn ar gangon fan- ddail. Ni wyddai of am. ryfol, a phriodol iawn iddo yw geirigu Bryfdir, Canaf am nas gallaf beidio, Doed a, ddolo i fy nghan. Cwynfan ac ochoc wna dynoliaeth yn awr. Pa bryd y caiff hithau ei chan newydd ? A pha bryd, tybod, y clywir cnul angladd anwariacth ? Mae'r dydd yn clod, oblegid ar waethaf croulondeb dyrehefu wna tynerwch. Awyddir ar bob Haw am ddodwyddu bywyd dioddefwyr. A raid cael claf a chlwyfedig i alluogi cariad brawdol a thoRturi amlygu ei hun ? Os na allwn fod yn haul i rywun, gallwn beidio a bod yn gwmwl. Onid hyfrydwch gan bawb ohonom oedd prynnu'r Human fach ddydd Sadwrn diwedd- af i'w gwisgo ar ein bron, er mwyn cynorthwyo y rhai a fu ar facs y gwaea yn aberthu trosom ni a'n cartrefi a'n gwlao ? Mae Iluosowg- rwydd y milwyr clw'yfedig yma wodi gwnoud ein trof mogis un ysbyty fawr, a channoedd ohonynt yn Gymry. Y rbvfoddod yw fod golwg cyn lion nod arnynt. Nid boneddigaidd gwrando'n llechwraidd ar sgwrs dieithriaid, ond hawdd bod yn ouog o'r woithred yno oherwydd y Gymraeg iach a gwledig a glywir gan y milwyr hyn ar yr hool ac yn y tram. Cymysgir tafodiaith Do a Gogledd, a mwyn- had yw myfyrio ar oiriau gworin gwahanol siroeoo. Yn wir, mae rhai o ddywed.iadau'r milwyr hyn eystal a hen ddihareb. Mae nifer fawr o fochgyn Corwen a'r Bala a'r ardaloedd rhyngddynt yn cydfod mewn un ty coed yn Heaton Park, a lais lun rhagorol ohonynt gyda'i gilydd, Mae girioldeb y Dyfrdwy ar eu hwynob: Ffurfiodd y Cymry hyn ac eraill ardd feclian yn ymyl y ty 'coed, ac yn honno groes fawr hardd. Gwnaod y groes yn golf- ydd iawn o bob rhyw gerrig a darnau poteli a sorod sathrfeydd, end y mae'n werth taluim ei gweled potase rhaid. Croes ydyw i gofio am eu cydfilwyr a gwympodd yn Gallipoli. Os yw y blodau amryliw yn tyfu tros y bodd- au yiio,-i-iiao chwa barrug y torri'r beddau hynny wedi dod i Fancoinion, ac y mao gan y groes yn Heaton Park ei chenhadaoth. Gwnaeth y rhyfei eisoes i lawer ystyried dyn fol dyn. Bu balchter cymdeithas yn rhy hir yn ymbesgi ar swn y, Pwy yw hwn ? a'r Pa beth a fedd arall ? Dyma'r efengyl a ddylai gaol ei phregethu, os am ladd yr awydd lladd a rhyfela yn erbyn rhyfei. Da dangos parod- rwydd i ysgafnu beichiau ein gilydd ond gwell rhodio law yn Haw tan ddylanwad hawddgarwch y frawdoliaeth gyffredinol. Tawdd eira'r gaeaf ar y meiriol gerbron pob drws yn ddiwahaniaoth a thyf blodau'r haf bob clawdd heb ofyn pwy a'u piau.

Gocea Cymtfo, yr un Oddieartfe BOLTON.—Cynhaliwyd Cyngerdd rhagorol nos Sadwm ddiweddaf er budd y milwyr perthynol i Gapel y Tabernacl, trwy garedigrwydd rhai o'r chwiorydd ieuainc. Llywyddwyd gan y gweinidog, a datganwyd gan Miss Mary Parry a Mr. S. Board- man adroddwyd gan Miss- Catherine Parry; a chafwyd Cornet Solos gan filwr clwyfedig-Harry James. Cafwyd gwasanaeth y Mawdsley Street Orchestral Band hefyd, y rhai fel y lleill a roisant y boddlonrwydd mwyaf. Diolchwyd yn wresog i bawb am eu gwasanaeth caredig gan Mri. Wm. Parry a Llewelyn Williams, a gorffennwvd trwy ganu Hen Wlad fy Nhadau.

Liverpool Guardian Trade Protection Society 'Pbone 4885 Bank. Wirii 11 Pwufti-n The Oldest Provincial TRADE PROTECT SON SOCIETY A MUTUAL SOCIETY Governed by a Board of Honorary Directors. or ternm write-F. MEATHER, Secretary, "l Ncirth John Street, Livarpoo ] Capel y Wesleyaid, Claughton Rd., BIRKENHEAD. NOS FERCHER, MAI lOled, IgIO, Bydd y Parch. D. TECWYN EVANS, B A yn traddodi ei DDARLITH benigamp ar y testyn LLYFR JONA Cymerir y Gadair am 7-30, gan PERCY DAVIES, Ysw. TOCYNAU » Is. a 6ch. Wiilmer Road Presbyterian Chnfrch, BIRKENHEAD. A GRAND SALE OF WORK will be held in the above Schoolroom oa Thursday (j Friday, May 18 19. Opening Ceremony each day 3 p.m.. 10 per cent of the proceeds will be given 10 the Red-Cross Fund. ADMISSION FREE. Bootle Auction Boomst II 76 & 78 STANLEY RD,, BOOTLE, W. H. Butterfield 6 Co. holda Weekly Sale at their Rooms evory Friday Evening, 7 p.m. Furniture and Stocks of every kind boughs for prompt Clllh. Telephone 1299 Bootle. OFMOK TRAINING CLASSES. SPECIAL Rapid Course for those who kJ desire to become Shorthand Typisla in one session. NO TIME WASTED BY OUR METHODS SPECIAL DAY & EVENING CLASSES. Send for prospectus before arranging winter study, oREGG SCHOOL. 21 Harringbl- St. (off Cfastle-St). Phone 3800 Bank, J. HUGHES — Tailor,—/ ?  20 Oxton /y BIRKENHEAD. /?? /Ladies' C-ostumes From 50/ 55/ 63/- Perfect Fitting Qiuaranteed, RING UP 157Y FOR PATTERNS, MAES LLAFUR Undeb Ysgolion Sul m.C. YR EFENGYL YN OL IOAN. Esbomad Pen. I.-VIII, gan y Parch. J. Cynddylan Jones, D.D. Pris 2s. 6ch. am 2s. Trwy r Post, 2s. 3c. ESBONIAD AR EFENGYL IOAN, yn gyflawn mewn un gyfrol droa 300 tudalen, gan y Parch. J. O. Jones, B.A., Baia. Pris 2s. 6ch., am 2s. Trwy y Post 2a, 4c ESBONIAD AR EFENGYL IOAN, gan y Parch. Owen Davies, D.D., Caernarfon a'r Parch. H. CernywWilliams, D.D., Corwen. Mewn dwy gyfrol—Cyf. I. pen. I-VIII, pris 2s., am Is. 3c. Trwy y Post Is. 6ch. Cyf" II. pen. IX-XXI, pris 2s 6c., am lls, 0c. Trwy y Post Is. 9c.; neu y ddwy gyfrol gyda'u gilydd, 2s. 6c. Trwy y Post 2s. He. Ar werth gan- Hugh Evans 0 Sons, 358 STANLEY ROAD, LIVERPOOL. Lie gwerthir Beiblau, Testamenfcau, Llyfrais Emynau a Thonau, a phob math o Lyfraic a Cherddoriaeth Gymraeg. Lluawa am brisiau gostyngol. Printed and Published by tt:o Pro- prietors, Hugh Evans and Sons, 5úlli8 Stanley Road, Liverpool, In the Comaty of Lancaster, Tel ISH Bootle,

parhad o tudal. 5 TEMI, GWAI.IA; EDGE I.ANE.—Cafwyd cyfarfod diddorol nos Fawrth yr wythnos ddiweddaf Ad- roddiad, ?' Tri Meddwyn gan y Br. Henry Davies, Can; Dyna'r fel, Br. G. Davies. Egluro hen alawon Cymreig, gan y Br, John Owen, a chanodd amryw o honynt. Cystadleuaeth darlunio gwrthrych heb ei enwi, gohiriwyd y feirniadaeth. Triawd. Y Tri Manor, gan y Brodyr H. Davies,G. Davies, a J.Owen CAn, Neges y Blodeuyn, Chwaer Jenny Jones, LJyw- yddwyd gan y Br. G. Davies.-Cyiiirae, Fercher, EbrilJ 26, bu Cor Plant Rhyl Street, dan arweiniad Mr. J. Roberts (Alazv Lleifiad) yn rhoi cyngerdd yng ngwer- syll y R.W.F. yn Litherland Pedr Hir yn gadeir- ydd; cyfeilydd, Gwendolen Jones, 54 Moore Street. Dyma'r rhaglen Cydgan, Song of the Gale, y Cor unawd, The King's Departure, Rowland Roberts; adroddiad, The Cripple Boy, J. Lleifiad Roberts; cydgan. Excelsior, y Cor; unawd, Soldiers and Sailors, Willie Williams; unawd, Pack up your troubles, Susie Cockrane dawns, Sailors' Hornpipe, I y PartI j unawd, The Toilers, Minnie Lewis; cydgan, Comrades' Song of Hope, y Cor adroddiad, The Old Folks, a chydgan. y Cor; unawd, When the boys come home, Katie Pardue; nnawd, When he strikes home, Liiy Gardner; cydgan, Casablanca, y Cor; unawd, Ask me not to join your singing, Jessie Jones; can ystum, The Village Blachmith, y Parti; cydgan, Hail, merry playtime, y Cor. DIWEDDY RHYFEI .—Y mae'r gwyr craffaf eisoes yn sbio am ddiwedd y rhyfei, ac yn awyddus inni fod yn barod i achub y blaen yn Hawn ar yr adfywiad mawr sy'n rhwym o ddilyn. Cwyd cyfleusterau newyddjon i bawb addas i elwa oddiwrthynt. Bydd raid wrth filoedd 0 gynorthwywyr hyfforddedig ymhob crefft a busnes. Bydd medr celfydd yn hawlio swyddi da ac uchel eu cyflog. Llenwir rhai lleoeddyn awr gan rai anghymwys i'r gwaith, ond bydd y galw'n anhraethol fwy maes o law. Y mae digon o amser i baratoi ar gyfer swydd dda ond ymorol am ddechreu ar unwaith. Fel y gelwir y naill group o ddynion dan y faner, rhaid wrth fwy o ferched a genethod i ddwyn busnes y genedl yn ei flaen a gall pob merch drwy'r Deyrnas, gyda thipyn o addysg a pharatoad, gaeJ rhan yng ngwaith pwysig y rhyfei. Cyflogir cannoedd felly eisoes, ac i gyfarfod y galw, darperir cyfleusterau arbennig yn Ysgol Gregg, 21 Harringto Street., Lerpwl. I'r sawl ha fedrant ddod yn ber- sonol, gallant gael cyfres Gwersi Gregg drwy'r post yn syth gartref. Ysgrifenned efrydwyr dydd neu rai gyda'r nos am gyfarwyddlen lawn, a dylai rhai o'r wJad anfon am bamffledyn Postal Lessons in Gregg.