Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Advertising
Tnt: t W ???JM?? ??o?o 'POST op?cc j?Ct  ??JJ? SRECTtOM -UHBS? ???? Telephone 307S Royal» | f | ——————
GOSTEG.
GOSTEG. B] DRI GOREU,-Wrth son am emynau dymn. ateb- Syr Owen M. Edwards, Gol. Cymru, i ohebydd a ofynnai gwestiwn iddo y dydd o'r blaen MAIR MOBGANNWG.—Yn sicr, o'r Dcheudir y daeth ein hemynau lliosocaf » melysaf. Eto, wrth feddwl am y tri hoffaf gonnyf fi, gwelaf mai o'r Gogledd y douant.—" Cyfamod hedd, cyfamod cad '• arn Duw Bydd melys cofio y cyf- a.mod ac "0 tyn y gorchudd yn y mynydd hyn." 0 Sir Ddinbych, sir Drefaldwyn, a Sir Feirionydd y deuant, onite ? Ond y mae'n debyg mai anaml iawn y cewch hyd yn oed ddau yn cytuno ar y tri emyn hoffusaf. Dengys hyn gyfooth y rhan emynyddol o'n hemynau." Ac yr wyf innau'n cofio mai Dros y bryniau tywyll, niwlog, Yn dawel, f'enaid, edrych draw," y byddai'm tad yn chwannog iawn i'w "ledio yn y cyfarfod gweddi nos Lun or talm ond sbio i lawr ar y bryniau hynny mae ef ers yn agos i ugain mlynedd bellach. Ac mor wahanol eu golwg o'r Ucholder hwnnw. DYN DAMEG Y NYTHOD.-Dair wythnos yn ol,ymddangosodd llith ddamhegol a phell ei hergyd yn Y BRYTHON ar Nythod, a'r enw Gwas y Gog wrthi. Yn awr, gan fod Mr. L. Wilson Roberts, Edeyrn, yn bur bysbys wrth yr enw hwnnw, ac mai dyna'r enw a arddelai ar hyd y blynyddoedd wrth ysgrif ennu ar Natur a'i Phlant i'r BRYTHON (ac i'r Cymro cyn hynny), teg cyhoeddi mai nid efe a sgrifennodd Ddameg y Nythod, ond gwr arall ieuengach ac heb wybod neu ynteu heb gofio fel y buasai'r wlad yn cydio'r enw wrth yr an ianydd cyfarwydd a theithiolsydd yn nythu yn Lleyn. Pe buasai ef wedi dal ati i sgrif- ennu, yn lie peidio ers. cyd, ni fuasai'r anghaffael wedi digwydd ac felly, ail ddech- reued., canys dyma'r Gwanwyn wedi dod, a'r adar yn gweiddi Twi Twi ar ei bonsil. Y DA'N GAEL A'R DRWG YN COLLI.-Wrth ddarllen hanes y Cymry a Phrydeiniaid eraill yn ymladd yn niffeithdir Mesopotamia, a gweld rhyw ohebydd yn dywedyd eu bod tua'r fan lie y byddai Gardd Eden cyn y Cwymp, fe gofiwn sylw Homo Ddu—(y diweddar Barch. Wyndham Lewis, Caerfyrddin)—wrth bregethu un o'i bregethau blynyddol ym Moriah, Caemarfon, ers llawer blwyddyn wen Natur y Drwg yw colli, a natur y Da yw eral. Gardd Eden yn enghraifft. Yno, onite ? y pechodd d.yn gyntaf erioed y mae'r ardd honno ar goll byth oddiar hynny, ac er eu gwybodused., nid oes yr un Ingpector of Schools ym Mhrydain "na'r byd a fedr ddodi ei fys ar y map. a dywedyd ymhlo y mae hi." Un byw a threidcliol ei ddawn oodd yr Homo, ac a gerddem yn droednoeth drwy ddeng milltir o ddrain cyn y'i collem. Clywsom bwyth ac atbwyth cyfeillgar rhyngddo fo a'r Prifathro Thos. Chas. Edwards ar lwyfan Seiat Fawr y Sulgwyn un flwyddyn ond nid oes mo'r lie heddyw i fynd dros yr hanes hwnnw, na linnau'n ei gofio'n ddigon da i fod yn gywir. RHAN Y LLYDAII'IAID.-Dylem ni" Cymry gofio fod y Llydawiaid sy'n gwneud y fath orchestion yn y rhyfel o flaen Verdun yn berthynasau agos i ni o ran gwaed ac iaith. Dwy ran o'r un hen genedl ydym, a ysgarwyd odd iwrth ein gilydd ers canrifoedd bellach,— hwy'n Babyddion rhonc a ninnau'n Brotest- aniaid am ryw hyd. Yr oedd un o bapurau Lloegr yma yn adrodd eu hanes yn achub Douaumont y dydd o'r blaen, ac yn dweyd fel mai catrawd ohonynt hwy a ruthrodd ar warthaf yr Ellmyn, a'u hysgubo o'u blaenau. Ond Britons y'i galwai, yn lie Bretons, gan gamarwain rhai Saeson diwybod i feddwl mai'u clod Sacsonaidd hwy a genid. Byddai Napoleon arfer a dweyd mai'r ym. laddwyr goreu yn Ffrainc oedd pysgotwyr Llydaw ac a'u gosodaiyn y mannau peryclaf a mwyaf pwysig ymhob ymgyrch. Dyna M. Jaffrfflinou (Taldir), y lienor a'r bardd Llydewig a fyddai'n dod i'r Eisteddfod cyn y rhyfel, ond sy bellach yn yr Armagedon, ac yn cadwta wel ac a glyw ynddi mewn cof at eu nyddu'n gyfrol os y'i harbedir. A hai lwc y gwneir. GWR PEN Y BRYN.-Dyna.enwstoria ymddengys fesur pennod ers pymtheng mis yn yr Eitrgrawn Wesleaidd. Cawsom gyfle i ddarllen yr holl benodau gyda'i gilydd yr wythnos ddiweddaf, ac a flysiwn am y gwedd- ill bellach. Enw gosod sydd wrthi; ondpwy bynnag ydyw, y mae'n storïwr digon da y gall fentro arddel ei hun yng ngwydd gwlad. Y mae ganddo Gymraeg da, cywir ei idiom ond a bias archaic a Mabinogaidd braidd ar anibell air i stori o gyswllt £ farmwraidd?fel hon. Amlwg ei fod yn hen gynhefin a'r gwaith, ac yn deall y canonau nofelig, canys y mae'n gynnil ei ansoddeiriau; yn cymryd pwyll i feddwl ac i froddegu yn feistr ar ei bin, nac yn cael ei gludo arganllif ei ddawn,di- o'r ymfflamychu sydd mor chwannog i new- yddim arwynebol. Y mae'n rhywun a Wyx yn dda am fywyd y wlad a chanddo, gy- ffyrddiadau am good se afon am gasfciau a throeon trwstan plant a phobl; am arferion. anifeiliaid ac eisteddfod y buarth; a rhyw fedri weu'r cwbl i rwyd y stori: Nid peth&u smart a tharawiadol sydd yma, yn gymaint a phethau trwm ac awgrymiadol. Prin. y buasem yn esbonio cymaint ag a wneir ar ambell dudalen, canys yr eglurhad a dy wynno ohono'i hun ar feddwl y darllenydd wrth ddarllen neu wedi darllen sydd oreu. Hyd yr aeth y stori, ar y mwyaf sydd yma o wendid II a duwch byxryd yr ardal, a rhy fach,o'i gwyn a'i chadernid moesol; hwyrach y mantolir pethau cyn dirwyn y bellen i'r pen. Sut bynnag, y mae yma storiwr tfM&fie.iawn tu ol I i'r cwbl, ac ami ddarn a phortreiad. cystal a dim sydd yn y Clawdd Terfyn na Daniel Owen- DWY FREGHTAN FEL.-Gan i'r rhiin ddod yma ohonynt eu hunain, fe'u cyhoeddir, nid o falchter nac o feddwi'n ben- wan ar eu gwin, ond or mwyn y cymorth a roddant i gael y drol a'r llwyth i ben yr allt serth sydd o flaen pob papur Cymraeg ar adeg mor enbyd i'w bywyd a hon :— May I b3 allowed to say how much I enjoy reading the BRYTHON ? The fervid patriotism that it breathes, the excellence of the Welsh, the brightness of its style, and the flashes of humour that coruscate in its pages, always delight me. The last issue contains an article of exceptional interest to me—the account of a visit to Shrewsbury.Y Parch. G. Hartwell Jones, M.A., D.D., D. lAtt, Nutfield Rectory, Surrey. Eto, mewn llythyr at Gwilym Mathafarn, Lerpwl Can diolch am Y BRYTHON—yr oedd erthygl y Gol. yn felys dros ben. Lie caffo'r Cymro y cais.' buaswn yn ddiolchgar iawn am gipolwg ar yr erthygl nesaf ar yr un pwnc, yr hon u addewir ymhen oddeutu pythefnos. Yi. ddiddadl Y BRYTHON yw'r newyddiadui mwyaf llenyddol a feddwn, os nad yr unif un wir. Y Parch. R. W. Lloyd Owen (Mathajarn), Caergrawnt. CARN-FELLTITH Y SIGARET.-An. fonodd rhywun gopi yma. o Adroddiad Eglwys Annibynwyr y Rhos a'r peth a gododd fwyaf ar fy nghalon i o ddim ynddo oedd darllen y paragraff a ganlyn yn anerch- iad y gweinidog-Dr. Peter Price, M.A.-Pr y dechreu :— Y mae yn Ilonder i mi fod Eglwys Bath- lehem yn amlygu cymaint o gydymdeim- lad a'r Ieuanc. Gellir dweyd maiy peth mwyaf peryglus i ddyn ydyw bod yn ddyn ae yn enwedig yn ddyn ieuanc, Rhydd yr Eglwys eihegnion i'r Gobeithlu a'r Dosbarthiadau Beiblaidd, a'r Ftawd- oliatth Ddirwestol, a'r Anti-Cigarette y Deyrnas. Yn gymharol ddiweddar y sefydlwyd y League. Teimlwn fod grym yng ngeiriau "louan Gwynedd pan ddywoda.inas gallas. ai weled cysondeb yr ysmociwr yn con- demnio'r diotwr, gan fod y naill fel y llall yn gaethion blys. A pheth mor anghys- on a hynny ydyw Cristion yn garcharor blys Y mae'r Cigarette yn wenwyn, a chyfle pob gwenwyn ydyw y rhannau pwysicaf o'r Nervous System, ac wrth niweidio y rhai hyn gosodir y Rheswm a'r Ewyllys a'r Gydwybod o dan anfantiais. Megir eiddilod corfforol, meddyliol, a moesol. Y mae Alcohol a Nicotineyn arwain i'r un dynged, a'r olaf yn creu gogwydd at y cyntaf. Amddiffynner yr Ieuanc rhag y gelynion hyn. Amodau aelodaeth yn y League ydynt: (1) Peidio a smocio Cigarettes na u ceisio i neb. "(2) 11 Peidio ag yfed diodydd meddwol na'u ceisio i neb. (3) Cadw yn sanctaidd y dydd Saboth. (4) Arfer Iaith bur. (5) Bod yn foesgar (pqlite) mewn ym. ddygiad. (6) Peidio a mynychu y Cinema hob gan iatad y Su-yddogion. (7) Peidio a phrynnu na darllen llenydd- iaeth amhur. (8) Derbyn y Cronicl Cenhadol yn fisol. Tymor Aelodaeth-o unarddeg i ugain oed. Ceir Drum & Fife Band, Cricket Club, etc., yngl £ n a'r League. Nis gellir diogolu trwy attal yn unig. Y mae bywyd yn gofyn mynegiant. A'r ddeddf ydyw inhibition by substitution—- peidio trwy wneud." Y mae'n gofod yn fach a'r galw'n fawr ond rhaid oedd dyfynnu'r uchod oblegid ei onest- rwydd, a'i fod yn batrwm gwerth ei efelychu gan bob eglvvys drwy'r deyrnas. Y mae esiampl gweinidogion a blaenoriaid sc selodau filoedd yn fwy o gefn i'r felltith ysmygol yma na dim a all y byd ei roddi, acyngwanychu mwy ar rym eu cynghorion ar rinweddau eraill nag y maent hwy eu hunain yn ei ddir- nad, onite nid byth y gallasent sugno diddan- weh drwy le mor fain ac aflan ei sug. 0 bob peth gwan, y swannaLa glywsom ni erioed oedd bugail a swyddog ac aelod cref- yddolyn ceisio amddiffyn y cetyn a'r sigaret. Digon hawdd dweyd ar ei wedd a'i bwyslais mor fain a brau oedd edau'i reswm. GWXL YM MATHAFARN,Dim ond dificyg He a barodd oed i:r ail lith ar Y Wib Oddi- cartref i Fro Goronwy. Os bydd modd yn y byd. £ aw yr wy thnos nesaf, --0--
IFfetan y Gol.
I Ffetan y Gol. Jofied pawb ,jo'n atiloti tt Ilt tc, i, mai dyma'r gair sydd ar ei genau.- Ni-riixo.'it GAU A NYTHU'B GwiR. I Pulpud Cymru a Gofyn- ion yr Oes. I At Olygydd Y BRYTHON SYR,—-Darllena^ gyda budd a diddordeb yr ysgrif ar Bulpud Cymru gan Ddisgybl yn eich rhifyn diweddaf. Os gweithreda'r ysgrif fel symbyliad i ni fel pregethwyr ymdrechu byw yn fwy cyfartal i ofynion ein swydd uchel, ac yn fwy byw ac effro i F.Iwadaix'r oes, gwna was- anaeth gwerthfawr. Ni ddylem fod yn rhy sensitive i feirniadaeth, pan fo'n gynnyrch aWydd gonest i wella'r hyn sy'n ddiffygiol, yn enwedig gan y gallwn ninnau droi'r pulpud yn llwyfan beirniadaeth pan fynnom. Gan fod gennym y fath gyfle euraidd i feirniadu pobl eraill, dylem fod yn barod idderbyn beirniad- aeth, ein, hunain. A dywed Disgybl lawer o bethau Y,.byddai'la dda ini dalu sylw ystyriol iddynt; ond prin y nodweddir ei ysgrif gan gydbwysedd barn, ac y mae amryw o'i osod- iadau'n eithafol ac amheus. Dechreua'i ysgrif drwy ganu molawd i Gewri'r Oes Aur," a lied awgryma nad oes yn yr oes hon "aur, arian, meini gwerth- fawr," eithr yn unig "goed, gwair sofl." Perthyn Disgybl i'r dosbarth hwnnw o bobl na fedrant weled cewri ond yn yr oes o flaen yr eiddynt hwy, ac a dybiant mai corachod ac eiddilod yw eu cydoeswyr (heb gofio, efallai, eu bod hwy eu hunain yn eu plith). Y dull a fabwysiedir fel rheol ydyw cymharu cewri'r oes o'r blaen a. chorachod yr oes hon. Gellid yn hawdd droi'r byrddau arnynt trwy gym- haru cewri'r oes hon a, chorachod yr oes o'r blaen. Ond ychydig iawn o fudd all ddeillio o gymharu. fel hyn, ac edliw un oes yn erbyn y llall. Nid wrth y cewri'r unig y mae mesur mawredd oes, ond wrth Bafon y lluawis. Y mae Ilawer i'w ddywedyd dros weddi Brown. ing, Make no more giants, Lord, but elevate the race." A chredaf, fod safon pulpud Cymru heddyw, a'i gymryd trwodd a thro, yn uwch nag y bu erioed, beth bynnag am daldra cymharol y "cewri." Ond "nid da lie y gellir gwell." Diameu fod lie mawr i wella eto, a dylem ddiolch i Disgybl a phawb arall a'n cynorthwya i godi'r safon ac i wneud y pulpud yr offeryn mwyaf effeithiol i gwrdd a gofynion ysbrydol a meddyliol yr oes. Ond at ei sylwad&u ar ddiwinyddiaeth. y dymunaf alw sylw'n bennaf. Cytunaf yn galonnog y dylai pob pregethwr dorri dros ben cloddiau diwinyddiaeth yn ami, a phori ar fraster Ilenyddiroth a gwybodaeth gyffredinol —barddoniaeth, athroniaeth, gwyddoniaeth, etc.—er mwyn eangu gorwelion ei feddwl a dod i gyffyrddiad â gwahanol agweddau byd a bywyd, rhag myned ohono'n gaethwas i rigolau ei grefft. Ond gwrthdystiaf yn ben dant yn erbyn yr ensyniad mai peth ail-raddol ei bwys yw diwinyddiaeth i'r pregethwr. Wedi'r cyfan, prif waith y pregethwr yw dehongli dyfnion bethau Duw i'w oes, a'u cymhwyso at gyflwr ac anghenion y byd, ac anodd gweled sut y gall wneuthur hynny'n eSeithiol heb ymgydnabyddu a diwinydd. iaeth, gwyddor y pethau dwyfol. Dyna brif faes ei fyfyrdod i fod, er nad ei unig faes. Dylai'r pregethwr deimlo diddordeb ym mhopeth sy'n ymwneud a bywyd dyn, yn unol a geiriau cyfarwydd y bardd Lladinaidd Dyn ydwyf ac ni thybiaf unrhyw beth dynol yn estronol i mi." Ond dylai'n bennaf oil deimlo diddordeb mewn dyn yn ei ber- thynas sylfaenol a Duw, a dyna faes diwin. yddiaeth. A phan ddywed Disyybl, "Y fwyaf ddigynnydd o'r gwyddbrau i gyd yw diwinyddiaeth gyfundrefnol; mae hon yn yr un fan heddyw ag yng nghanrifoedd cyntaf yr eglwys." bradyeha dd win a dygn an wybod aeth o hanes diwinyddiaeth. Mae brawddeg fel hon yn tynnu'n ddirfawr oddiwrth werth yr holl ysgrif, canys dengys mor rhyfeddol o anghywir yw ei syniad am yr hyn y sonia amdano gydag aeen o awourdod ac hyd yn oed awgrym o anffaeledigrwydd. Nid yw'n bosibl mewn llythyr byr ddangos gwrthuni'r gosodiad fod diwinyddiaeth gyfundrefnol yn yr un fan heddyw ag yng nghanrifoedd cyntaf yr eglwys." Nid oes ond y cyfarwydd a'r gwybodus a fedr adnabod y pethau sydd a gwahaniaeth rhyngddynt i'r anghyfar- wydd ymddengys pethau annhebyg yn debyg i'w gilydd. I'r anwybodus nid oes ragor rhwng seren a seren mown gogoniant; ond i'r seryddwr eyfarwydd, y mae i bob seren ei nodweddion gwahaniaethol. I'r edrychydd arwynebol ymddengys holl ddefaid y maes mor debyg i'w gilydd na ellir gwahaniaethu'r naill oddiwrth y llall; ond fe adnebydd yr oen ei fam heb betruster. Dywedodd un wrthyf dro yn ol ei fod yn darllen llyfr newydd ar Feddyleg, ac ychwanegodd yn sarhaus ac oraclaidd ei fod yn canfod wrth y llyfr newydd nad oedd un cynnydd wedi ei wneud mewn Meddyleg rhagor 25 mlynedd yn flae. orol pan oedd eiyn y Coleg, gan fradychu mewn braw dd ag nad oedd ei feddwl yn ddigon disgybledig i weled y gwahaniaeth dirfawr rhwng yr hen a'r newydd. Felly hefyd y mae geiriau Disgybl yn ddatguddiad o'r ffaith na fu erioed yn "ddisgybl o hanes diwinyddiaeth. Oni chlywodd efe erioed s6n am ddamcan iaeth Cardinal Newman am ddatblygiad athraw- iaeth ? Gfoswvdd naturiol Newman fel Pabyddfuasai ceisio profi fod yr athrawiaeth yn aros yr un a'r unrhyw yn hollol ymhob oes ond yr oedd y gwahaniaeth a'r cynnydd vr un mor amlwg fel y gorfu hyd yn oed i Newman gydnabod y gall hyd yn oed athraw- iaethau'r eglwys newid yn fawr yng nghwrs canrifoedd, a cheisiodd lunio damcaniaeth i geisio cysoni hynny a'r athrawiaeth Babaidd o anffaeledigrwydd yr eglwys. Ac oni syl. weddola Disgybl i gyfnewidiad sy'n ymylu ar fod yn chwyldroadol ddigwydd mewn, diwin- yddiaeth yn ystod y 50 neu 60 mlynedd di- j mae seiliau'r ffydd yn aros yi ddisigl ? Ni fedraf yma ond nodi rhai o'r dylamvadau diweddar a effeithiodd yn drawsjaewici iol ar ddiwiiiyddiaeth. Wele enghreifftiau (1) Damcaniaeth Datblygiad (yn enwedig Dar- win) mewn gwyddoniaeth (2) Beimiaaaetli Feiblaidd (3) Cyfundrefnau athronyddol feI eiddo Hegel, ac eraill yn ddiweddarsch (4) Dylanwad y cewri diwinyddol Schleier- macher a Ritschl, a barodd eh wy laro&d pwysig mewn aiwiiiyadiaoth N ddiwet;d £ ,r (5) Dj, l&ixw&d Mecidyleg daiweo.c.&r. etc. j Cymh&red Disgybl lyfr o.iweaaar ar ddiwiu- ydaiaeth gyfuju'.refi.ol, megiy llyfr HuorÍltg, The Christian Faith(dwy gyfrol) a, Chorff o Dt-.iwinydai^eth g-«n mlyMead yn ol, hob son am gai.i-ifodci cyi.taf yr eglwys ac os na chedydd y gwahaniaeth, rhaid ei fod yn ddall. Y mae rhai pethau eraill yn yr ysgrif yr hoffem gyfeirio atynt, ond palla gofoo.. Un peth a ychwanegaf Achwyna fod y pulpud Cymreig yn rhy duoddol i "edrych ar ddyn fel pechadur yn unig," ac yn son rhy fach am "y dwyfol ynddo." Fy mhrofiad i yw i'r pulpud Cymraeg sôn 11awer iawn yn ddiweddar am y dwyfol mewn dyn. Ond mewn difrif, on id y w'r rhyfel erchyll a gwallgof presennol yn galw ein sylw o'r newydd at y dyfnderau o ddigasedd, cenfigen, trachWfiPt a nwyd.au a erys yn y natur ddynol ? Ai cyrmyrch y "dwyfol mewn dyn" yw'r barbareidaiwch ysgeler hwn ? Mae mwy o angen nag erioea i'r pulpud alw'r ddynoliaeth i ed ifeirwch am ei phechod. Er hynny, diolchaf yn galonnog i Disgybl am ei sylwadau. Aberhonddu D. MIALL EDWARDS Ebrill 8, 1916 Cysegredigrwydd Cyhoeddiadau. At Olygydd Y BRYTHON SYR,-—Gan fod Un o'r Anad. wedi gwold yn ddoeth lechu tu ol i ffugenw, nis gwn ai o fregedd ynteu o ddifrif yr ysgrifennodd. Os lleygwr efe, efallai mai coll-weir P. wari; os pregethwr, dichon ein bod wedi sathru tipyn ar ei gyrn, ac y mae dyn tan loes felly yn dueddol i ddweyd pethau go blentynaidd, Haera fod "llawer gwaeth beiau na thorn cyhoeddiad." Ni wn i ddim, ond hyn a wn fod synnwyr ysbrydol ambell ddyn yn rhy bwl iddo woled hacrweh y pechod y bo'n ei an- wesu. Y mae dyn meddw a gwraig chwedlon 11yd yn rhai digon hyll, ond mae'r dyn a dyr ei addewid ddengwaith yn hyllach ond ofnaf fod cyffredinolrwydd y pechod yn gyfryw fel na welir ei wrthuni. Pan fo ambell Sais tordyn yn edliw i mi nad oes coel i'w roi ar air y Cymro, wrth wadu'r cyhuddiad ym- rithia i'm meddwl restr o yrnddygiadau ein harweinwyr erefyddol tuag at eglwysi bychain nes gwneud i mi ostwng pen mewn cywilydd. Llawer gwaeth beia-Li- n i thorri cyhoeddiad." Da chwi, peidiwch a gwyngalchu pechod, sy'n ddihareb drwy Gymru i gyd. "Lachio ar y gweinid.ogion. Mae brawddeg wasaidd fel yna yn fwrn ar gymdeithas. Nid lachio arnynt wneir drwy ddweyd yn blaen yr hyn sydd feius ynddynt, a gofyn iddynt beidio a dwyn gwaradwydd ar eu Meistr. Yr wyf (pe bae o ryw bwys) yn synied yn uchel amdanynt, ond eu bod uwchlaw beirn- iadaeth a wadaf yn wydn. Gormod o wyl wrogaeth, ac o ymostyngiad, a llyfu'r llawr sydd wediachosirhaiigredu eu bod yn arch angylion ac nid yn ddynion. Priodol yw parchu dynion o ddawn a thalent, ond nic. gweddus rhoi addolbarch i undyn. Y mae dyddiau'r "dandlwm a "bowio ar fynd heibio, ac mae'n bryd i'r gweinidogion syl- weddoli hynny, a chario allan eu haddewidion i'r llythyren. "0 ddedwydd dydd, p& bryd y daw Wele enghreifftiau o dorri cyhoeddiadau. 1. Rhoddodd un o oreuon y pulpud gy- hoeddiad i eglwys wan ar Sul yn yr Hydref diweddaf; ond naw diwrnod cyn hynny, tynnodd ef yn ol (heb gynnyg rheswm nac esgus dros hynny), ac er syndod i'r blaenor- iaid, caed allan ei fod yn cynnal cyfarfod pregethu mown eglwys gryfach o rif a chyf- oeth. 2. Addawodd gwr ieuanc a. rhes o lythyr- ennau wrth ei enw fynd i gapel neilltuol rhyw ddeufis yn ol; ond ychydig ddyddiau cynt, dyma postcard yn dweyd ei fod yn canfod yn ei ddyddiadur fod ganddo hen gyhoeddiad yn -1 a phan aed i chwilio nid oedd ei enw ar y plan i lenwi'r Sul yno. 3. Rai misoedd yn ol, disgWylid un o gewri ei enwad i deml ddiaddurn yn un o drefi Lloegr, ond ddeuddydd cyn y Sul, dyna air na fyddai yno (ac nid afiechyd oedd yr achos). Yr oedd ffyddloniaid y Bethel bach wedi canfasio'r cylch am esgeuluswyr. Daeth amryw i'r cwrdd oedd heb fod mewn addoldy ers blynyddoedd, a dyna argraff ddrwg wnaeth y "torri cyhoeddiad ar eu meddyliau 4. DymC1, frawddeg o lythyr a dderbyniodd gweinidog y dydd o'r blaen Y chwi yw'r pedwerydd i dorri ei gyhoeddiad yma (lie bach wrth gwrs) yn ystod y tri mis diweddaf, ac yr ydym yn bur ddigalon, ac yn sur ein hysbryd." Chware teg iddynt. Torri ei air wnaeth y Kaiser creulon, i achosi'r alanas fawr ar y Cyfandir, a dywedir fod gan German i filwyr pwrpasol i saethu swyddogion ein byddin wladol ni. Maent yn feunyddiol yn cynllwyn eu difa, am mai hwy yw'r arweinwyr, felly y mae gan Satan snipers cywrain i gloffi cenhadon Crist, ac un ffordd effeithiol i hynny yw eu cael i fod yn salach na'u gair, a rhaid iddynt wylio'r gelyn hwn yn y rhycli, neu mae'n sicr o'u dwyn i brofedigaeth, ac i drobwll y gwalcli dj. egwyddor. Nid digon i ddyn fod yn ddoniol, yn enter- taining, rhaid i'w ymddygiad fod yn gyson a'i broffes, neu ynteu nid oos iddo ran na chyfran yng ngweinidogaeth yr Efengyl. O'm lleddir am wir, ba waeth ? Yr eiddoch. Birkenhead. ISAAC DAVIES, Ar taleen Ty'n Llan. I At Olygydd Y BRYTHON I SYR,-—Llithrodd gwall i mewn wrth ddy- fynnu'r ddau englyn o waith Ebon Fardd sydd ar dalcon gwesty Ty'n Llan, Llandwrog "Cwrw da, doad a. ddel," medd eich gohebydd, ond A diod dda, doed a ddel ddylasaifod. H.G.O. I Ysbrydoliaetb a Chamgytneriadau At Olygydd Y BRYTHON I I SYR,'—Gyda diddordeb y darHenais I Uth D??&? ym MRYTHON Mawi'th S? I Y mae'n sicr fod llu mawr o ddoiliaicl y Ysgol Sul wedi gwneud yr un poth. Carwn syiwi ar rai petiiau ynuui sydd yn ymddangos yn dywyli i mx. Tul. chanol yr ysgrif, cawn y goiriELu epiilyiiol Ac y mae modd i gyf- :Yllg:U dynoI ysbrydoledig wiieud. camgymer- iaaau mewn rhai. pethau yng nghyfnod yr H.D. yn gystal ag mewn cyfnodiu eraill." Os y w x gobouiau sydd yn y geiriau yna'n wir, y mae'n bwysig i'r Ysgol ac i bawb sydd yn ymwneud a'r Jtieibl fel Gair Duw. Os mai fel yua ° wirioneo.d a chamgymer. xauau y(,ty w, wrtii ba reol yr yclys i benderfynu, P; 1 yu ei ciuariieu, eiu bod yn ymwneud a gwirioneua, a pliti bryd nad ydym ? Y mae bron yn sicr llad ooua ysgrifenwyr y Beibl bob anxser, os imrhyw amuer, yn llawn ddeall y genauwri. Y hollol amlwghofyd fod 01 y cyfrwng ar y gwaith fel y cair ef yn y Beibl. Gwyr Ysgol Sui Cymru mai cyfieith- iau o'r Beibl syda gancldi ac; mai 101 ydyw sôn;, am ysbryctolrwyud geiriol" erbyn hyn ond y mae'r awaur hwn yn myned lawer iawn- ymhellach. Ond efallai fod Disgybl yn ystyr- ied ei fod yn ddigon o reswm dros yr hyn a dciywedir,- mai dynol oedd y cyfryngau. Ond, pa fodd. yr oedd yn bosibl i gyfryngau ysbrydoledig lefaru neu ysgrifennu'n gyfeil- ioruus 1 Dywedir yn y Beibl fod y cyfryngau. yn sanctaidd mown rhyw ystyr neilltuol, er diogelwch ac effeithiolrwydd y gwaith pwysig a wneid drwyadynt. Pa beth bynnag ddaeth "o'r nef, yr wyf yn anfodlon i feddwl fod gwaith fel hyn erioed wedi dod oddiyno, sef ysbrydoli dynion i ddatguddio meddwl y Duw mawr i'r byd, ac fod modd i'r rhai hynny, pan o dan ddyla-nwad ysbrydoliaeth, gamgymeryd a chyfeiliorni. Beth feddylir wrth "cyfnodau eraill" ? Y mae'r T.N. i fewn, y ma.e'n debyg ? Os felly, y mae'r camgyineriadau y dywedir yn y llith fod, ysgrifenwyr ysbrydolodig y Beibl yn agored i wneud y-n debyg fel y mae I' German mines a'r submarines dros wyneb a thrwy grombil y North Sea, y dyddiau hyn, drwy holl gorff yr Ysgrythyrau Sanctaidd. Y mae'n well gen- nyf bethau. anfad y North Sea na'r pethau y dywedir sydd yn y Boibl. Yr wyf mewn ty wyl live h mawr gyda golwg ar hyn sef fod y cyfryngau yn ysbrydoledig, ac fod modd iddynt wneud camgymeriadau yn awr ac yn y man. Ymddengys hyn i mi fel yn tynnu'r tir, yn sly, o dan holl adeilad. ysbrydolrwydd y Boibl. Meddy lieI' &m guide yn ymgymoryd sp arwain pobi o'r perygl mwyaf, ac fod mbdd'g i'r rhai hynny, pan yn cydymffurfio yn hollol a'r cy f ar wy ddy d, syrthio i ddinistr unrhyw funud. Pa werth fyddai yn y guide yna, yn en wedig os byddai n proffesu anffaeledig- rwydd ? Ai nid yw hyn yn ein symud i gyf- eiriad y gwr y bu Mr. Asquith yn ei gwmni am ugain munud y dydd o'r blaen ? ac y dysgir Hi, boys y "canhwylIau brwyn, i gredumor ofnadwy ddifrifol ei fod yn cyfeiliorni ? Hyderaf y bydd Disgybl gystal a throi ein wynebau i gyfeiriad y wawr." cyn i'r bech- gyn ddod yn ol o'r rhyfel, or mwyn inni geisio gwnexxd. tipyn o les iddynt eto yn yr Ysgol Sul.—Yr eiddoch, Ashton-in-Makerfield --? G. P. JONES
Advertising
Kfr Best, Purest, Strongest., ?.???? BAKING POWDER I ?LThe most ECONOMICAL because it gm fwmar   ????? than most other makel  N' fBORWICK'Sl Balls' Wedding Rings. Guinea Gold Wedding Rings from 7/6 to iOl-. Half dozen Best Electro-plated Spoon<• given to each purchaser of a Hing. BALL'S LUCKY WEDDING RING DEPOT, 33-LONDON ROAD, LIVERPOOL Finger Size Card post free. Close on Wednesdays at 1 o'clock. -> Coupon Rhad-Yawiriaeth (Psidier &!I hollti'n rhydd). BYDD I'A GRESHAM Fire and Accident Insurance Society Ltd St. Mildred's House, Poultry LONDON, E.C. Jala £ 100 (can punt) i gynryebiolydd eyfroltbio a phersonol y sawl a fo'n ddiles-ddaliwr y couixm hwn, 08 y bo iddo fo neu bi gael eu lladd yn bollol ■, ac ya uniongyrabol drwy ddamwain o fewn Deyrnas Gyfunol i dren unryw Gwm»i Feilfforda*; Tramcar, Omnibus, Cab, neu Gerbyd Trw^ddedig.. a Llog yn yr hwn y bo'r dahwr yn cael ei gludo fel teithiwr tocyn a chlud, yn ddarostyn* edie bob amser i'r amodau arlwnmg a ganlyn sydd 19-W ystyried fel rhan a chyfran o'r c ytund e b- (a) Fod y marw'n d ftwvdd o fewn deng, niwrnod ar bugain wedi'r ddamwain i b) fod, rhybudd ohoni'n cael ei roi i'r G.N mdoithm, fewn saith niwmod yn eu Prif Swyddfa ja.* Llunrfain (c fod y eyfryw dystiolaeth rea- ymol parth achos y farw olaeth yn cael 81 gyfiwyno ag a fo'r Gymdeithas yn ei ofyn-i (d) fod y daliwr wedi .'sgrifennu- ei arwydd- enw arferol, cyn i'r ddamwain ddigwydo^-a* ino yn y lie darparedig gogyfer a hynny. o na bo'r Gymdeithas yn gyfrifol i fwy nagua person parth mwy nag un coupon yn y papa?. hwn Da r un cyhoeddiad araB (/) na Lkmp ur wiriaeth hwn ddim yn gaffaeladwy i beraonan tan ddeuddeg na throa-ddeg a thrigain mlwydd oed, so a ddeil yn ddilvs am saith niwrnod o 12 o'r gloch y dydd yi codir. Arwyddnod y Daliwr rrigfod [ IwDanysgrifwyr. Raid I dderbynwyr cysonyBapur hw9 "dim arwyddo'r Coupon os ca'r Gymdeitha gwbi sicrwydd a phrawf el fod yn cael eu anfon iddynt yn ddifwlch. Printed and Published by the Prott prietorsi Hugh Evans and Sons, 396.8 Stanley Road, Liverpool, in the County of Lancaster, Tel 591 Bootie. II