Y Brython

DRINK 'DWYRYD* I n Yo i TEA. The Tea of Old Time flavour.

I KEENORA Self-Raising FLOUR It Makes Perfect Pastry, Scones, 6c. SoLB WHOLESALE AGENTS- MORRIS &JONES, Limited, Liverpool and Manchester

Beaty Bros Ltd. MILITARY TAILORS. OFFICERS' UNIFORMS OF EVERY KIND. ALL ACCESSORIES FOR FIELD SERVICE. LOWEST POSSIBLE PRICES. ONLY ADDRESSES: Church St. and London Rxl, LIVERPOOL. Close at 1 pim Wedateda" OpeD all day Saturdays. 'Phone-392S Bank. .f 580 Bootle v. GômtItsl Sens, Military, Naval & Civil Tailors, 29SOUTH JOHN ST., LIVERPOOL AM 349 STANLEY ROAD, BOOTLE. Complete Military Outfits INFANTRY SWORDS 63/- witb Sword Knot Nett. Send for Price List. ■«B"=Bg«aggggg^m^=^BggBBaaBgE. A yw'ch Llygaid yn eich blino ? Yw pethau'n trorn niwlog ac anelwig? Dyna arwydd a rhybudd llethdod y llygad, a dylech gad eu hedrych rhag blaen ell gwaethygu wna'u hasgeulso. Gallwn nil gyda'n hoffer gwyddonol, ddweyd wrthych 08 oes arnoch angen gwydrau; ac os felly, eich cyflenwi i'r rhai a barai fwyaf o les i chwi. Galwch heddyw- ARCHER A SONS Eyesight Specialists, I set "a LORD STREET, I Setydlwyd 1848. LIVERPOOL, MORRIS EVANS Household Oil IS STILL ahead of all other remedies FOR Rli.euma.tism, Sciatica, Lumbago, and Wounds, of all kinds. In bottles 1/3 I) 2/9 Grocers ct Chemists, or direct for above prices from MORRIS EVANS & Co., THB MANUFACTORY, FESTINIOG, N. WALES, LIVERPOOL The SHAFTESBURY," MOUNT PLEASANT, About 4 mint, walk frm* Linn it. 4t Control Stat nt.. A Sirst-clago Temperance Hotel. Moderate oil TW# Shaftesbury Hotel, I/pool." Pkont; ASK FOR IDRIS Table Waters In Syphons and Bottles. 410DA WATER. POTASH WATER, SELTZER WATER, LEMONADE, DRY GINGER ALE, Etc., ete. IDRIS & Co., Ltd., Northumberland St., LIVERPOOL PEIDIWOH A OlODDEf TYHMU DART IAOHI rREIWCU (Peidlwcb bY thamyno at Dynnwr Dannedd 1JI afnua a cbaa grynnu) -SAFE CURE For TOOTHACHE, TIC, NEURALGIA, and MMM'iW ALL NERVE PAINS M in the Head, Face, or Limbs from Colds, Chills, etc. Post free, IBid. R.W 8TEVEN80N, no. OSMASTON RD., DEMY. And ALL CHEMISTS. Testimonials from all parts. Estab. 70 yeam mmmmmmmmmimmmmmmmmmmi GWELLHAODD FILOEDD, A MEDR EICS GWELLA CHWITHAU PAM ? OFFIOR TRAINING CLASSES. SPECIAL Rapid Comøe for these who K? d?Nre to became Shorthand Typists in one session NO TIME WASTED BY OUR METHODS SPECIAL DAY & EVENING CLASSES Send for prospeetas before arranging winter study. GREGG SCHOOL, 21 HwTingOt St. (off Oastle-St). ifegSi \.Phoae Bank. ROBERTS 0 EDWARDS. ESTATE AGENTS, 64 KirKdale R.d., Liverpool Telephone: 2193 Rent.

Tram !-•" Sylwedydd." Os yw cydwybocl y Sylwedydd a sgrifen- nodd i'r BBYTHON diwoddaf ar "Godi Bwgan" cyn dorteuod a'i rosymag, mae hi cyn deneuod f.e ysgafnod ag edafedd y gwawn. Cymerwn ofel i wneuthur ein safla'n glir, gan warchod rhag unrhyw ddiystyrwch o'r dosbarth a deimlent anhawster moosol a chrefyddol yngl £ n a'r rhyfel. Folly y gwnaethom o'r dochreu, fol y gall y neb a sylwodd ar ein nod- iadau wybod. Ond yn y Drych cy n y diweddaf, cyfeiriasom at ddosbarth noilltuol o wrth wynebwyr cydwybodol a ymddangosod.d, o flaon eu profwyr awdurdodadig ae, ar sail yr adroddiadau cyhooddodig yn y nowyddiadur- on, clywodasom ddarfod i rai ohonynt ddy- wedyd na fyddent barod i ymgoleddu milwr clwyfedig, am y byddent trwy hynny'n cefn- ogi rhyfel. Yr ydym yn sicr ddarfod inni ddarllen y cyfryw dystiolaothau, ac mae gen- nym ddigonedd o dystion eraill i'n cadarnhau. Ac yr ydym yr un mor sicr na sonnid pa un ai yn y khaki, ai allan o'r khaki, y dywedai'r "gwrthwynebwyr" hynny y byddent barod i actio'r fath ddiefligrwydd creulcn at gyd- ddyn. Eddyf Sylwedydd ei hun gywirdeb ein casgliad, pe gallai grodu'r ffaith yr honnem ei sylfaonu arni "Nid oes neb yn oi synnwyr a fnasain gwrthod helpu dyn am ei fod yn filwr, a buasai unrhyw un a ymddygai felly yn haeddu'r dirmyg mwyaf." Yn awr, dyma sail Sylwedydd i amou cywirdeb ein sylfaen Ond ni welais o gwbl neb yn dwoyd na roddai help i gloff i'r ysbyty, ac nad ym- geleddai druan ddyn tan ei glwyfau." Felly, yn ol rhesymag Sylwedydd, mae ei anwybodaeth of o ffaith yn brawf nad yw'n bod, neu o loiaf y dylid ei hameu. Gall fod gwybodaeth Sylwedydd yn aruthrol o fawr, ond rhaid wrth lawer o berswad. arnom cyn y gallwn gredu ei fod yn hollwybodol, Ac ebe efe Gofynnaf i wr y Drych ei nid dyma y rhai 44 oedd o flaon e' foddwl pan yn ysgrifennu'r geiriau ? Dyrna'r dyn-nou'r ddynes-p. briodolai i ni y cast o greu bwgan o'n dychymyg ein hun, a'i gymhwyso at arall. Y rhai o flron ein meddwl wrth ysgrifonnu oedd y rhai a nod- asom yn glir ac mae'r Sylwedydd hwn yn tynnu darlun o rywrai a welodd ef, ac yn ceisio'u gwthio i'n meddwl ni, ac yn ein cy- huddo o fwrw ei ddirmyg it y safle honno." Ond nid ydym yn ddigon ifanc, na digon hen, i oddef i neb wthio'r hyn a fynnont i Irwr ein gwddf. Beth, tybed, yw safle'r Sylwedydd ei hun ? Nid hawdd deall'; ondsylweraryrym- adroddion hyn Gwelais innau lawer enghraifft o rai yn gwrthod yn bendantymuno yn wirfoddol ag unrhyw ran o'r Fyddin, na'r Y.M.C.A., na'r Red Gross, nag arall Os helpu'r truan ac ymgeleddu'r cloff sydd eisiau, oni fedr dyn wneud hynny lawn cystal mown siwt gyffrodin ag mown khaki ? Proffesa Sylwedydd barodrwydd i ymgeloddu'r clwyfedig, er i hwnnw fod yn filwr, ac ni fyn- nem ei amou. Sylwer ar hyn Pam y rhaid rhoi'r pwn o ymuno a'r Fyddin ar gydwybod dyn sydd yn fodlon ymgeleddu'r truan a helpu'r cloff ? Gelild tybio fod Sylwedydd yn brysur wrth y gwaith o ymgeleddu clwyfedigion a diddanu rhai trallodus, ond ei fod yn anfodlon i wisgo'r fath both a khaki am ei gydwybod." Wrth gwrs, gall fod gwyrni yn ein barn, ond, i ni, ymddengys y cyfyngiadau a ddyry Sylwedydd ar actau o garedigrwydd yn llawer tebycach i ymddygiad mursen Phariseaidd nag i eiddo brawd Cristnogol. Nid yn unig ni fynnai dynnu cledd fol Pedr, eithr mynnai ystyried amryw bethau cyn ymgeleddu clust Malchue. Faint bynnag o gydwybod sydd yn llythyr Sylwedydd, mae ei galon fel trlp o ia ac wrth feddwl am gyflwr y clwyfedigion rhyfel, da fod iddynt gynorthwywyr nad ydynt wedi I ylchu eu hunain a gwifrau pigog y Sylwedydd hwn. Cysur i lawor tad a mam, gwraig a phlant, yw gwybod fod ynglyu a'r Y.M.C.A. a'r Groes Goch—a ddirmygir gan y gohebydd tan sylw-foibion a merched y bu gwiw gan ddynt wisgo khaki or mwyn mynd cyn nesod ag y gallent i gyd-ddyn archolledig, gan nad faint eu casineb at ryfel ei hun. Gan nad both all fod y gwahanol farnau am y Gwn Mawr, synnwn weld neb, yn onw'r Crist, yn poeri gwawd ar y Groes Goch. O'n rhan ni, gydwybod a chalon, gwoll gennym fuasai ein gosod ar ffroen magnel a'n saethu ymaith yn llwch na moddu'r ysbryd allsai sgrifennu mor sych-gywrain a dicra ag y gwnaeth Sylwedydd ar y fath fater prudd-dyner ag ymgeleddu dyn a glwyfwyd wrth sefyll rhwng y gelyn a ehartrefi ei wlad. Pwy bynnag a gaiff milwr i geisio lleddfu'i ddolur & diddanu'i galon yn oi awr olaf, yn y ffrynt, gall fod yn sicr na wel wyneb yr un Pasiffist o'r math a ddiffynnir gan Sylwedydd. Pa fodd y gallai'r dyn oddef i'r Nefoedd Wen edrych p,rno'n gwneuthur trugarodd a neb a'i "gydwybod mewn khaki Ond mae Sylwedydd a'i ddosbarth yn sefyll dros "gydwybod." Mawr fu'r dadlu rhwng athronwyr moddwl a moes ynghyleh y Gydwybod, a'r gwahani;.eth rhyngddi a'r farn, etc. A gall y bydd hi'n destyn trafod- aeth o'r newydd ar ol y rhyfel. Bydd pob math ar ddameaniaethau moesegol a diwin- yddol yn rhwym o gaol eu trychwalu a'u hail- ystyried. Ond, yn ddiimeu, dylid parhau i graw gwroldeb gonest fel un o arbenigion dyn cydwybodol. Eto, or hynny, y dosbarth a honnant fwyaf o "gydwybod" ynglyu & Phasiffistiaoth, o loiat yn Y BRYTHON, yw y rhai nad ydynt, fel rheol, yn cyhoeddi na llythyr na chan ond yng nghysgod enwau anadnabyddus. Od ydynt gydwybodol, pam na byddant wyneb-agored ? Yr wyneb a oleuir gan gydwybod, ni raid cywilydd o'i ddangos. Nid oes deddf gwaharddiad ar lewych o'r fath, neu ni ddylai fod. Os yw'r Sylwedydd hwn mor gydwybodol a'i honiadau, coded y lien oddiar ei ffenestr, fel yr ym- ddisgleirio'i oleuni allan yn ei holl danbeid- rwydd, i'r tywyllwch dudow y tyb ein bod ynddo gyda golwg ar berthynas cydwybod a khaki mewn gweithredoedd o drugaredd. Ein gofid, erbyn hyn, ydyw ddarfod inni roi cymaint o sylw i lythyr mor ddisylwedd ag eiddo Sylwedydd ar "godi bwgan." Un bwgan sydd ganddo khaki yw hwn nw, ac mae'n amlwg fod arno'i ofn Wel, rhyngddynt hwy a'i gilydd, o'n rhan ni, o hyn allan.

Trem Mid d) dd nid nos. Amlhp.'r arwyddion fod Germani'n y mgryn hoi i'w hymgyrchoodd penderfynol olaf yn y Gorllewin, i ennill neu golli. Hyd yn hyn, bu ei hymosodiadau ar Verdun yn siomedig iddi, ac yn go] led ddifrifol ar fywydau. Diau fod ymysg y miloedd a wthiodd i'w dinistr, fel ton ar ol ton, lu mawr o'i milwyr glewaf ac eto, ni fu'r onnill trwy'r cwbl ond y nesai peth ddim yn ffordd y rhyfel. Pur ddaroganus o ddrwg hefyd yw'r arwyddion mewnol yn Gormani. Dj^ma'r Pen Llyngosydd Tirpitz wodi mynd o'i swydd, a'r Senedd yn Berlin yn analluog i guddio cyffro brawychus a chweryl yn ei thrafodaethau. Wedi'r holl fygwth i dagu morwriPieth Prydain, ni wnaed fawr o hynny hyd yn hyn. Ond er i Weinidog y Cyllid yn Ffrainc d(tywodyd g,ir gobeithgar iawn am ei gred. yn agoshad diwedd y rhyfel, camgymeriad dirfawr fyddai ymddiriod gor- mod yn hynny. Mao'r golyn eto'n gryf, ac yn ymbaratoi i ymgyrchoodd yng Ngorllewin a Dwyrain. Mae'n ymhyfh?,u gyda'i awj-rlong- au, ac yn gwylio cyfle a'i lynges. Teimla fod tynged ddifrifol yn bygwth can amdano, ac y mae yntau'n ymgynddeiriogi. Naturiol crodu y bydd iddo fentro mwy o hyn ymlaen. po gyfyngaf y daw arno ac anodd dyf tlu both all ddigwydd. Gym tint yw llid y gelyn at Brydain fel y gellir disgwyl iddo ymosod ar ei byddinoecld yn Ffrainc yn ei holl ffyrnig- rwydd. Yn y cyfamser, problem ein gwlad nt yw'r sefyllfa a greodd ymrwymiad Mr. As- quith ac Arglwydd Derby i'r gwfr priod a chrinp ein gwlad fydd cadw undeb ac eff- oithiolrwj dd i wynebu prawf y misoedd* Cl

Clep y Clawdd sef Clawdd Off. [GAN YR HUTYN.] TAFARNWR LLWYRYMWRTHODOL. -Dywed tafarnwr sydd v'i penbren ar ymyl y Clawdd, yn eich rhifyn diweddaf, Mr. Gol., ei fod yn llwyrymwrthodwr oddiwrth ddiod. ydd meddwol ers pum mlynedd ac mai dyn ion felly, modda fo, ddylasai gadw t \firndai. Da iawn, hynny ydyw "os dp. Ile gellir gwell." Carai y Clawdd pe bai y Lly3 Trwyddedol o'r un farn ag of. Yr wyf finnau yr Hutyn hurt o'r un farn mor bell, ond fy mod yn mynd lawer ymhellach, sef nid yn unig y dylasai pob tafarnwr fod yn llwyrymwrthodwr, ond hefyd yn grefyddwr cydwybodol. Dyma'r ddau gymhwyster mawr i gadw tafarndai, hynny ydyw, os rhaid eu cael. Beth ddywed darllonwyr lu Y BRYTHON am hyn ? RHOI'U TRAED YN Y TIP,Hyn yw gwaith pennaf ac amlycaf y Volunteer Train ing Corps hyd yn hyn. Bu cor Brynbwa (Brymbo) am dipyn o sgawt y Sadwrn. Croeswyd ffin eu sir ganddynt, gan droedio i mewn i'r Sir gyfochrog. sof Fflint, trwy wneud circular tour dros Fwlchgwyn, trwy Drf uddyn Drt tiddyn ac yn ol drwy Lanfynydd. Wynebwj d hwy a gwrthwynebwyd hwy gan gawcdydd 0 Qivshells oddi uchod yr oodd airoeraffe yr Anfeidrol o'u hamgylch, ac yn eu gorehuddio. Gorfu iddynt ildio a dychwelyd gartrt gyda'r tren. Methodd y ddwytroed, a phq. 10dd yr ysbryd. Arweinydd y cwmni oedd Cap ten Hollins. Treiwch etc hwi Gartreflu braith CYNHILWCH, CYNHILWCH, OHWI WRAGEDD Y RHOS.—T>yxtm genadwri y teirgwraig hyn Mrs. Wvre Lewis, Mrs,