Y Brython

LONDON CITY AND MIDLAND BANK, LTD. CYNHALUVYD cyfarfod blynyddol cyfran ddalwyr yr Ariaridy uchod yn Llimdain ar yr 28ain o lonawr. i dderbyn yr Adroddiad a'r Fantolen, i gyhoeddi y Cyfran-dal, i ethol Cyfarwyddwyr ac Archwilwyr, ac i drafod materion arferol. Llywyddwyd gan Gadeirydd yr Ariandy, Syr Edward H. Holden, Barwnig, yr hwn a ddvwedodd :— Hyfrydwch mawr i ni yw oael eich croesawu i'r cyfarfod hwn, a. chael cyfle ] daflu trem dros amgylchiadau arianol a masnachol y gwledydd fel y maent ar hyn o bryd. Pan gwrddasom yn ein cyfarfod blynyddol y liynedfl, chwe mis o ryfela oedd wedi mvned heibio, ond erbyn hyn y mae blwyddyn arall wedi ei hychwanegu at hynny, a diau gennyf y bydd adolygiad newydd ar sefyllfa pethau yn bur dderbyniol gennych. Chwi gofiwch i mi y llynedd egluro'r cynllun iau a ddefnyddir gan Germani i gyfarfod a chos tau'r rhyfel, ac i mi ddangos rhagoriaeth y trefniadau a wneir gennym ni, gan alw sylw at yr anaws- terau dirfawr oedd o flaen German i yn y dyfodol i gyfarfod a'i gofynion. Ond U ar y Haw arall, proffwydais yr adeg honno y cymerai flwyddyn a rhagor i orchfvgu Ger- man i drwy wasgiad arianol. Fel y gwyr pawb sydd yn bresenniil, Llundain sydd wedi eael ei chydnabod hyd yma fel canolbwynt arianol yr holl fyd, ond ofnir gan rai yn awr y cyll ei safle o hyn ymlaen. rr gwrthwyneb, credaf mai nid colli ond ennill tir yn fawr a wna, ac y bydd ein Hariandai yn sefyll yn uwch yng ngolwg y byd wed i'r elo'r rhyfel heibio nag y buont erioed o'r blaen. Yna aeth y Cadeirydd ymlaen i ddweyd fod arwyddion amlwg i'w canfod ar bob llaw fod German i yn colli tir yn gyflym yn y frwydr arianol fod gwerth arian Germanaidd yn myned yn is, is, ym marehnadoedd y byd, a bod hynny yn profi ei hanallu i dalu am bethau wrth fyned ymlaen, a diffyg ymddir- iedaeth y gwledydd yn ei gallu i dalu yn y dyfodol. Wrth gyfeirio at Brydain a'i hanawsterau, sylwodd fod y nwyddau, y bwydydd, a'r moethau, a ddygir i'r wlad hon o wiedydd tramor, wedi cynhyddu yn aruthrol yn ystod y rhyfel, tra y mae yr hyn a anfonir allan o'r wlad wedi lleihau. Geilw hyn ar ein holl breswylwyr i ymarfer y cynhildeb mwyaf, yn arbennig gyda phethau a ddygir yma o wledydrl eraill ag y bydd rhaid i ni dalu amdanynt drwy aur neu nwyddau o'n cynnyrch ein hunain. Sylwodd befyd mai dyledswydd pob Prydeiniwr gwladgarol sydd ag arian mewn buddiannau Amerlcanaidd yw cynnyg gwerthu y cyfryw i'r Llywodraeth Brydeinig yn ddioed, a thrwy hynny gyflawni gwasanaeth gwerthfawr i'w wlad. I ddyfod yn nes adref—ebeV Cadeirydd— chwi welwch fod yr arian a ymddiried ir inn i ar log gan y cyhoedd wedi cynhyddu'n fawr yn ystod y rhyfel. Ym Mehefin 1914, yn union cyn i'r rhyfel dorri allan, yr oedd y cyfanswm yn £ 95,027,000, ac yn Rhagfyr 1914 (gan gvnnwys ill,000,000, ffigyrau'r Metropolitan Bank) yn £ 125,732,000 ym Mehefin 1915 yr oedd yn £ 142,388,000. ac yn Rhagfyr 1915 yn £ 147,750,000. Yr Arian ar Law yn Rhagfyr 1915 oedd X30,881,000, ac allan o'r swm yna yr oedd S7,000,000 mewn aur. Ar yr un adeg y llynedd y swm mewn aur oedd 18,000,000. Yn ystod y flwyddyn sydd newydd derfynu, bu i ni drosglwyddo i'r Bank of England 43,000,000 iiiewn aur, ac i'r Llywodraeth £ 4,000,000, ar yr adeg y credem fod eu cael yn hwylustod iddynt. Cyfanswm yr arian sydd gennym at ein Galwad neu ar Fyr Rybudd yw 48,651,000. Dau swm ag sydd o'r pwys mwyaf yr ochr yma i'r Fantolen yw ein Buddsoddion, a'r arian a roddir allan gennym i'n cwsmeriaid yn Fenthyg. Y mae cyfanswm ein Budd- soddion yn awr yn £ 39,000,000. Fel y mae yn hysbys i chwi, tuedd yn yr amseroedd anbyd hyn yw i werth marchnadol budd- iannau o'r fath ostwng ae i gyfarfod hyn fe gymcrasom allan o'n henillion y swm o 1640,000 i wneud y lleihad i fyny. Yn y cyfrif, dangosir y War Loan a brynnwyd gennym, yn ol yr hyn v# dalwyd am danynt. Os na chyfyd i'r pris hwnnw yn ystod y flwyddyn bresennol, fe ddarparwn ar gyfer y lleihad yn y cyfrif nesaf. O'r War Loan diweddaf fe gymerwyd i fyny L2 1,000,000 gan yr Ariandy hwn. 0 dan amgylchiadau cyffredin ni buasem yn cymeryd swm mor fawr, ond ystyriem mai ein dyledswydd oedd < gwneud yr hyn oil oedd yn ein gallu igynorth- wyo ein Gwlad, a gwn y bydd i chwi gymer- adwyo yr hyn a wnaed gennym. Chwi welwch yn y Fantolen y swm o il,490,000 War Loan ynglyn ag amcanion Cyhoeddus. Gan fod y farchnad arianol rhwng y wlad hon a'r America ar brydiau yn ansefydlog fe unodd wyth o brif Ariandai'r deyrnas i sicr- hau fod £10,000,000 o arian parod yn New York at eu gwasanaeth i sefydlogi'r farchnad pan fyddai angen. Allan o'r swm uchod at ddibenion Cyhoeddus y mae £ 1,100,000 yn y drysorfa a grybwyllwyd yn New York, ac y mae y Llywodraeth Brydeinig wedi ym- rwymo na bydd i'r Ariandy fod ar ei golled mewn un modd- Swm yr arian a roddasom yn fonthyg i gwsmeriaid ar ddiogelion yw 166,000,000. Cyfanswm ein biliau masnachol yw £ 10,000,000. Trown yn awr at gyfrif yr enillion. Y mae yr elw am y flwyddyn yn CI,130,976, o'i gymharu a il,106,808 y flwyddyn flaenorol. Fel, arfer, defnyddiwyd swm sylweddol gennym i chwyddo adnoddau mewnol yr Ariandy. Gan i ni gario £ 421,285 o enillion o'r cyfrif blaenorol y mae'r cyfanswm yn £1,552,261. Allan o hwn y mae'r cyfran-dal o 18 yn y cant am y flwyddyn yn cymeryd £ 745,803 defnyddir L642,860 i gyfarfod a'r gostyngiad ym mhris y. Buddsoddion cymerwyd £ 30,000 i adgyweirio a diddyledu'r Adeiladau ac ychwanegwyd y swm o -120,000 at gronfa Blwydd-dal y Swyddogion. Cariwyd y gweddill o ill3,597 i'r cyfrif newydd. Nis gallaf ddwyn fy sylwadau i derfyn heb gyfeirio at ein Swyddogion, gan gynnwys y rhai sy'n cario'r gwaith ymlaen gartref, a'r rhai sy'n gwasanaethu yn y Fyddin a'r Llynges. Y mae'r rhai sydd wedi aros gartref wedi gwneud eu gwaith o dan anfant- eision mawr yn ystod y flwyddyn, ac y mae eu sirioldeb a'u hunanaberth yng nghyflawn- iad eu dyledswyddau ychwanegol oherwydd absenoldeb eu cydswyddogion yn haeddu r ganmoliaeth uchaf. Y mae tua 1,850 o'n Swyddogion eisoes yn y Fyddin a'r Llynges, ac yn ol pob tebyg fe fydd Uawer yn eu dilyn cyn hir. Gofidus iawn yw gennyf orfod dweyd fod 46 o'n dewrion wedi colli eu bywydau wrth ymladd dros eu Gwlad ac yr wyf yn gwbl sicr eich bod yn cydymdeimlo yn ddwys gyda'u perthynasau yn eu prof- edigaeth. Er mwyn gallu cai-iolr gwaith ymlaen yn absenoldeb cyaifer o'r dynion. yr ydym wedi sicrhau gwasanaeth tua 1,300 o ferched, ac y mae'n hyfrydwch gennyf allu tystio fod y boneddigesau ieuainc hyn yn gwneud eu gwaith yn wirioneddol dda, ac yn rhoddi i ni bob boddlonrwydd. Yn ychwanegol at hyn, yr ydym wedi cyflogi llawer o ddynion o dan a thros yr oed milwrol. Y mae'r gost ychwanegol o dalu i Swyddog- ion riewyddion i lenwi lie y rhai sydd yn y rhyfel yn golygu i'r Ariandy y swm o £ 130,000 yn y flwyddyn, ac yn ol pob argoel fe a y swm hwn ar gynnydd. Ar yr un pryd yr ydym yn talu cyflogau y rhai sydd gyda'r Fyddin a'r Llynges, ac yr ydym yn teimlo'n sicr fod hyn yn unol a dymtmiad cyffredinol y Cyfranddalwyr. Carwn hefyd egluro fod yr Ariandy bob amser yn talu Treth yr Incwm dros y Swyddogion ar eu cyflogau, a phan ,?,floga,u, a p l i;-Art gofu' am y codiad mawr sydd wedi cymeryd lie yn y Dreth hon yn ddiweddar fe welir fod hyn yn fater o gryn bwvs. Grobcithiaf yn fawr y cynhelir ein cyfarfod blynyddol nesaf o dan amgylchiadau llawer mwy dymunol, y bydd ein Gwlad wedi dod allan yn fuddugoliaethus o'r rhyfel arswydus a chreulon preaennol ac y bydd yr Ariandy hwn, gyda chydweithrediad Ariandai eraill, wedi llwyddo i gadw "Llimdain yn ganolbwynt ariannol yr holl fyd, Felly yr ydwyf yn cynnyg fod Adroddiad y Cyfarwyddwyr a Mantolen y Cyfrifon am y flwyddyn yn eael eu mabwysiadu. JEiliwyd hyn gan Mr. W. G. Bradshaw, is- gadeirydd yr Ariandy, a char iwvd yn un- frydol. Ail etholwyd fel Cyfarwyddwyr, Mr. Thomas Royden t Syr Percy Elly Bates, Barwnig hefyd yr Archwilwyr, Mri Whinney, Smith & Whinnev. Ar ol i'r dxolohiadau arferol gael eu cyf- hvyno i Gadeirydd yr Ariandy, Bwrdd y Cyfarwyddwyr, y Rheolwyr, a'r Swyddogion eraiU, terfynodd y cyfarfod drwy gydnabydd iad brwd i'r Cadeirydd am lywyddu.

Gorea Cymro, yp an Oddieartee I BOLTON.—Ymdaenodd cwmwl tew o drist- weh dros eglwys Gymraeg y dref uehod nos Sul ddrweddaf, pryd y darllenwyd rhybudd oddiwrth y Parch. J. S. Roberts ei fod yn bwriadu dwyn ei gysylltiad a hwy fel gweini- dog i ben yn dra buan. Ymddengys fod Mr. Roberts wedi penderfynu troi ei wyneb i'r Hen Wlad, a'i fyrdwn bellach fydd Hen fryniau fy ngwlad enedigol i mi. Yn sicr bydd chwithtod mawr ar ei ol. WARRIKGTON Cyrndeithas Lenyddol Cross- field Street.-Tonawr 17 llywydd, Mr. J. H. Jones. Darllenwyd papur diddorol iawn gan Mrs. J. Jones, White Street, ar hanes yr Achos yn y lie o'i sefydliad hyd yn awr, sef naw mlynedd ar hugain nid oes ond yehydig yn aros heddyw o'r rhai oedd yma yn yn cychwyn yr achos. Papur arall gan Mr. W. R. Williams ar The existence of per- sonality. Uongyfarchwn y gwr ieuanc ar ei, Iwyddiant yn yr arholiad diweddaf, a dymun- wn iddo bob llwyddiant yn y dyfodol. Caf- wyd sylwadau gan amryw o'r brodyr ar y ddau bapiir.-Ionawr 24, cyfarfod amryw- iaethol a Social: cymrwyd rhan gan Mrs. W. T. Williams, Mrs. E. E. Hughes, Miss N. Thomas, Miss Richards, Miss Blodwen P. Jones, a Mr. Woodward a'r llywydd, Mr. J. H. Jones. Y goreu am gyfarwyddo d ieithr. iaid i le penodol, Miss P. Jones, White Street. Gofalwyr y danteithion, Mrs. J Humphreys a Mrs. J. Jones. Yn absenoldeb yr ysgrif- enyddion, trefnwyd y cyfarfod gan Mr; Wood- ward.-Mae John Roberts a J. E. Jones wedi ymadael i Maidstone gyda'r 6th S. Lanes. Siom iddynt hwy a'u cyfeiMion oedd iddynt fethu y muno a'r Cymry. Chwith iawn iniyw eu colli fel swyddogion o*r Gymdeithas ac aelodau o'r Eglwys a'r Ysgol Sul. Y nos Saboth o'r blaen, pasiwyd yn unfryd i ych- wanegu at gyflog y gweinidog, y Parch. R, Parry Jones, felarwydd o'n parch an gwerth- fawrogiad o'i lafur.-R.R.

ow EVERY WOMAN SHOULD send 3 stamps fot our 39 page nhMtratedBook G containing valuaMe information .,?,a Irre?ularitiM and Suppressions may 50 entirely avoided or removed a-d iS- p?.p= RJ.=d 7 PhysicaM, M the only Safe, Sure and 8enwno Remedy. Never Thtsad: of Testimomala. Established 1862. Mr. PAUL BLANCHARD Sol ment)tiouse.:Dalstoo Lane. LONDON LIVERPOOL, The "SUAfTESBURY," MOUNT PLEASANT, About i mini, tualk from Limt st. 4t Ctntral Stat MI. > A First-class Temperance Hotel. Moderate ob T#k., Shaftesbury Hotel, L'pool. Phow

Heddyw r Bore sef bore dydit. Mercher. ABERYSTWYTH AMDANI.—Meich&i- on am bumcant o bunnau a geisiai Pwyllgor Eisteddfod Geendlaethol Aberystwyfeh, ond cafwyd .£700 yn f-hwap ac felly, fe gynhelir yr wyl yno'r haf hwn. Yr oedd cyfarfod neithiwr (nos Fawrth), a daw hanes liwnnw a pheth au eraill yn Y BRYTHON nesaf. Birken hea-cl y chwi raid ddeffro neBaf. G WAETH A' GOLWG MAM FEDDW —Dyma'r dyddiau y eynlielir llysoedd trwy- ddedau'r tafarnau draw ac yma a chymysg o dristweh a llawenydd vw'r ffeithia,-Li a ddaw i'r arnlwg. Yng Ngwrecsam, ddydd Mawrth yr wythnos hon, dywedat adroddiad y Dir- prwy Brif Gwnstabl iddo fo archwilio'r gWyll a glywsai fod cynnydd ar lymeitian ymysg y merched, ond ni chafodd fod nemor sail i'r gwynr ev mai digon gwir fod nifer rhy fawr o'r chwibrydd yn gaeth i'r chwant, atgas. Caed fod amryw ohonvnt yn achub v cyfle ar bob tren a cherbyd i fynd am wih allan o'u cymdogaeth hwy'u hunain t lodieithr lie nad adwaenid mohonynt, ac yno lymeitio'n rhydd a di-ofn-cael-eu-gweled. 09- PWYS AC PR YDER.—Y mae'r Hong Trader (Lerpwl) heb air o'i hanes ers amser, a chryn bryder am fywydau ei dwylo. Y mae ei chapten--Capt. Jones—oDinorwic Street, Caernarfon, a.'r prif swyddog nesaf ato--Capt. Roberts—o Abersoch. Geiriau Alun sydd nesaf at galon pob gwraig sydd a'f phriod ar y dyfroedd diyfnion adeg ystorm a'r sub- marine bradwrus :— Gorffwys, for mae ar dy lasdon Un yn dwyn serchiadau 'nghalon Nid ei ran yw bywyd segur, Ar dy lifiant mae ei iafur Bydd dda, wrtho, for diddarfod. Cysga'ii dawel ar dy dywod. Byddar ydwyt i fy ymbil, For didostur ddofn dy grombil Trof at Un a all dy farchog Pan fo'th donnau yn gynddairibg Cymer Ef fy ngwr i'w gysgod, 1 A gwna di,"n dawel ar dy dywod. ■f? v- AR DDANNEDD ABERMENAI.— Ddoe (ddydd Mawrth) hysbysodd Mr. Bowen Jones, arolvgydd Harbour Trust Caernarfon, fod dau buoy wedi torri'n rhydd, yn yeh- wanegol at un arall beth amser yn ol/ Ni welodd golli tri: yn ymyl ei gilydd fel hyn erioed o'r blaen, er ei fod yn surveyor ers un mlynecld ar hugain. Ceisiodd fynd: allan ar eu holau y diwrnod cynt, ond yr oedd y tonnau ar ddannedd Abermenai yn ormod iddo, a gorfu arno gyrchu ir lan am eifywyd. Yr oedd hi wedi'chwythu'n galed' ers cryn chwech wythnos bellach, ac yr oedd yn hen bryd gwalio a chryfhau llawer ar wrthglawdd yr Aber. Pfenderfynwvd gwneud, canys dyma un o 'r lleoedd noethaf a mwyaf angeuo ar lannau Cymru. J1

OFFICE TRAINING CLASSES. SPECIAL Rapid Course for those who desire to become Shorthand^ Typists in one session. NO TIME WASTED BY OUR METHODS. SPECIAL DAY & EVENING, CLASSES, Send for prospectus before arranging winter study. OREOO SCHOOL. 21 Harring-st. (off Castle-St). Phone 3666 Bank. ANWYK>, PESWCH, INFLUENZA—Mae rhain gyda ni bob amser. Pair hinsawdd gyfnewidiol fod llawer o ddioodef oddiwrth Beswch, Bronchitis, Pas, Dol-tir Gwddf, Cryg- ni, Caetlxdra, Diffyg AnadL Y mae'r hen feddyginaaetli DAVIES'S COUGH MIX. TURE ato ar y blaen, ac yn cael ei gwerth- fawrogi yn fwy nag erioed, bob amser wrth law, yn felys, yn cynhesu y fflrest, ao yn rhydd- hau y phlegm. Bydd dose mewn pryd yn ddigon. 18. lid, a 28. 9d. (postage, 3d.)- HUGH DAVIES, Chemist, MACHYNIILETH. MOLKAT.At. liiadd Tyrchod. Ysgrifenna JohnPryse, Maes y meirch :— Blinid niacw gan Dyrehod; cynhyddent bob blwyddyn, fel yr oedd y tir a golwg ddifrifoi, arno,, ac yr oedd arnaf gywilydd o hono, ond clywais fod Mr. Hugh liavies. Chemist, Maeh- ynlleth, wedi dyfeisio peth i'w Uadd yn ddi- drefferth iawn.Ei enw ydyw Molrat,'mewn paekets 18. 6d. yr un. Prynnais backet, a rhoddais ef yn ol y oyfarwyddyd am ben pryfed genwair a rhoddais y rhai hynny yn ltWybr y twrch. Ni chododd y twroh mwy. Palatine Trade Protection Office (L'pool). 35 Exchange Chambers. 2 Bixtetl Street, LIVERPOOL, and at LONDON. Subscription £ 1 IS, per annum. Includes an UNLIMITED number of collections of accounts. Tel. 8365 Central (3 lines ). 'Telegrams, Quorum.' Apply for further particulars- PARKIN S. BOOTH, General Manager. .a'ON- -a. .A-U,o BARGAINS.—Underwoods, Remingtons, BY08ts, Smith, Premier, Barlocks, Em- pires, Oliver, Blieks, Royal Standard, from £ 2 new condition, See the REX £ 28 worth for 12 guineas. -LONG.MoRim, 41b North John Street, Liverpool, Sole Agency Carona Portable Typewriters. "ER FOD RHYFEL," Nid oes raid talu prisiau uchel am Ymeny Fyesh, Wyau, a Fowls. Os byddwch yn talu ymweliad a St. John's Market, bydd yno Ymenyn Fres, Wyau, a Fowls o Sir F6n ac Arfon, am brisiau tra rhesymol gan H. R. WILLIAMS & Co., 415 St. Joha s Market. Liverpool. ADVICE FREE.—Mrs. Stewart, Herbal Specialist, 9 Guinea Street, Bristol. FRANCIS & HOLLAND, Sight Testing Opticians, AFRICAN HOUSE, 6 WATER STREET LIVERPOOL. (Close to the Town Hall). Furniture Bought outright for Cash, distance no object. Sales by auction on owners' premises. GREETHAM & SON (Est. 1848). Auctioneers, Valuers, 27 Newington, Liverpool also 18 Rydal Bank and 106 Liscard Road, Liscard. Tel. 646 Royal. Balls' Wedding Rings. Guinea Gold Wedding Rings from 7/6 to 60/ Half dozen Beat Electro-plated Spoons given to each purchaser of a Ring. BALL'S LUCKY WEDDING RING DEPOT, 33 LONDON ROAD, LIVERPOOL Finger Size Card post free. Close on Wednesdays at 1 o'clock. Dwy Action Song Cymreig Da. Y MILWYR BYCHAIN (The Little Soldiers). Y MAMAU BYCHAIN (The Little Nurses). Gan Pedr Alaw. TONIC SOLFFA, 2g. yr un. Drwy'r post, 21c. HEN NODIANT, 6c-h. yr un. Drwy'r post, 6 c. Cystal- a'r gareu a gwell na llawer a ryifcoefidir yn Saasneg. Cyhoeddedig yn Swyddfa'r 66 Brython," 356 358 Stanley Rd,, Liverpool. lie Celtic Countries= TH3CIB Literary and Library Activities, lair RifS PHILLIPS, F.Li Pria la. By Post 1», 2d. HUGH EVANS & SONS, Brython Office GEIRIADUR CVMRAEO A SAESNEG. Argraffiad newydd o Siriadur Spurrell. Wedi ei. olygu gan, J. BODVAN ANWYL :$ Pris 3/6, nett, trwy y post 3 ft Om Ar werth gan HUGH EVANS All FEISION, Llyfrau Cyfrifon Ysgol Sul. LLYFR YR YSGRIFENNYDD, gyda da- Iwmau byrion i wasanaethu am flwyddyn heb ail ysgrifennu yr enwara, dwy golcrfn at gyfer pob Sul; crynhodeb ar ddiwedd pob ohwarter, a nifer o ddalennau ar y diwecJcti gadw oofnodion. RhM 1—Ar gyfer y "I! yn eymwys 20 0 d Zlbu arthisdan 1/9 Rhif 2—36 o ddosbarthiadau u mil 3-50 0 ddosbarthiadau 3/~ Cludiad gyda'r Post 4c. LLYFR CYFRIF Y DOSBARTH, wedi ei gyfaddasu i wneyd am 12mis heb ail ys- grifennu yr enwaa i gyfateb i Lyfr yr Ys- grifennydd. Llyfrau i gadw Cyfrifon o Ionawr i Ragfyr neu o Ebrlll i FawrthJ Pris 1/- y dwsin. Cludisd-Un dwsin 3c., a cheiniog y dwsin ar ol hynny. HUGH EVANS A I .FEIBION 156 358 .Stanley^ Road,Piiwp«a ,n. "? BARDDONIAETH GORONWY OWEN. Chweched Argraffiad. Gyda Bywgraffiad gan Pedrog a Llyfrbryf. Amlen, le. "Brython," Lerpwl.