Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
- .Rhesymau Pasiffistaidd…
Rhesymau Pasiffist- aidd Miss Royden. lV-Rhaid Ysigo Tra-ar- I glwyddiaeth. WED1 beimiadu dauddvfvniad 0 bamffled Miss Royden, deuaf yn awr at y a math ar sail i'r ddau arall, er ei. fod mewn gwirionedd yn eu gwrthddyweclyd. Ebe hi Aeth miloedd o'n milwyr i aberthu eu bywydau er mwyn dinistrio gau ddeHryd mihvriaeth, oherwydd delfryd yvv inilwr- iaoth. N'id byddin a llynges yw milwr- iaeth, ond addoliad byddin a llynges, y gred yn egwyddor tree ha treisied, gwanna gwaedded,) y gred fodgan genedl sgref jfiawl i wthio ei llywodraeth a'i delfrydau ar Y,, wan. Dyxna'r i?y mad yr ydym ivi heddyw yn ymladd yn ei erbyn yn erbyn hyn y mynnwn innau hefyd ymladd." Y mddengys i mi fod disgrifiad Miss Royden o "gau ddelfryd milwriaeth," a adnabyddir wrfcb yr enw militariaeth, yxi rhagorol. Cymmf yn ganiataol y golygir gariddi. fod "sy-niad'" a "delfryd" gan filwriaeth wedi ymgorffori mewn gweithredoedd. Ac yn ol brawddeg olaf y dyfyniad, cynrychiola'r miJeedd o'n milwyr, a aoth i aberthu eu bywydau er mwyn dinistrio gau ddelfryd milwriaeth, ysbryd ac amean Prydain Fawr yn y rhyfel presennol. Beth, felly, a olygir yn y dyfyniad ? Beth a gyfaddefir ynddo, ac a ellir ei gasglu'n deg oddiwrtho ? Yr hyn sy'n mynd danseiliau Pasiffistiaeth, gan wneuthurchwalfa o haeriadau a thybiau Miss Royden. v f, Cydnebir yn groew ganddi fod Prydain Fawr yn ymladd y n erbyn gau ddelfryd nulwr ia.eth ormesol a chreulon. ac yn ymaberthu er mwyn ei ddinistrio. A goblygir yn hyn ei bod yn ymladd ac yn aberthu tros y gwir ddelfryd. Yr un yw delfryd Prydain Fawr a Mias Royden, oherwydd rnyn, hithau hefyd ymladd yn erbyn syniad gormesol milwriaeth gau. Cydnebydd hi'n ymarferol nad yw heresi milwriaeth wedi ei phlannu eto yng nghalon ein gwlad, er y gwel ynddi gynnydd mewn milwriaeth, Nid yw ein gwlad yn euog o'r "awydd hwnnw am dra-arglwydd- iaeth sy'ii nodweddu Prwsia a'r Almaen, yn ol iystiolaeth Miss Royden, "yr awydd a, greodd beiriant rhyfeddol eu byddinoedd ac sydd. wedi dyfcd a byd cyfan bron i ryfela. yn eu her by n" Nid yw Miss Royden yn brin ei chlod o ddelfryd ein gwlad, fel y gwelir yn y geiriau canlynol Pa mor ffol a pha mor draws bynnag y ba'r Ymherodraeth Brydeinig yn y gor- ffennol- y mae'n awr wedi ei sylfaenu ar ayniad a gyfrifai adeiladwyr yr ymherodr- aethau era ill yn wylltaf o bob breuddwyd. m bu ymherodraeth debyg i'r eiddom ni rd orffwysodd yrlU, fel hyhi, ar ryddid ae arymdd tried pawb yii ei gilydd ae ar deyrri, garweh iii bu'r un o'r blaen yn undeb o iobloedd ryddion yn eu llywodraethu eu hanain. 2. Nid yn tmig y rnae gan Brydain Faw1 ddelfryd cywir yn y rhyfel presennol, ond, a.r dir Miss Royden, ynia bertha mewn ffordd gwbl gyfreithlon drosto, ac i ddinistrio'r gau ddeltryd. Gau i-iad. yw byddin a llynges yn -"filwriaeth, y mae'n gwbl gyfreithlon i'n gwlad, yn unol a. phob deddf boliticaidd a rnoesol, i'w cadw ac o'u cadw, t w defnyddio hefyd pan fo ga.lw oherwydd hid creiriau mohonynt hwy i'w harddangos i foddio cyw- reinrwydd- Y mae mor gyfreithlon i wlad gadw a defnyddio byddin a llynges, ag ydyw iddi gadw 1: defnyddio heddgeidwaid a chwnstabliaid. Cyn y gellir ei chondemnio am ddarpar byddin a llynges i'w diogelweli a'i heffeithiolrwydd, y mae'n rhaid ei chondemnio am ei holl ddarpariadau i'w hamddiffyn ei hun « rhag pob math ar ddrwgweithredwyr a gelyn- ion, ao i gyfl,wixi ei rhwymedigaethau i'w deiliaid ffydaloj'. Nid oes angen mwy na chrybwyll fod aberth ein gwlad yn y rhyfel hwn yn aruthrol. 3 Nid oes gan Brydain Fawr un ffordd arall i ymaberthu tros ei delfryd ond trwy ryfela a'r gelyn balch, gormesol a chreulon, a ysbrydolir gan ei ddelfryd gau ac a fyn draws- arglwyddiaethu ar y gwledydd. Ymbrawf annoet,h ar y goreu a fyddai i'n gwlad ym- ddiarfogi'n wyneb y fath elvn. Mewn gwir- « ionedd, byddai ymddiarfogi felly yn rhyfyg ynfyd a dinistriol ynddi. Os na ellir dywedyd fod gan genedl hawl i beryglu ei bywyd ei hun," gellir dywedyd nad oes ganddi hawl i aberthu ei bywyd ei hun, ei deiliaid, ei rhwym- edigaethau a chenhedloedd eraill, mewn ymbrawfiadau annoeth a rhyfyg ynfyd. Os ydyw am wneuthur ymbrawfladau ar y ilinellau hyn, gadewch iddi, mewn rhyw gyth. rwfl peryglus o fewri i'w therfynau ei hun, osod o'r neilltu ei holl ddeddfau amddiffynnol a phenydiol, a rhoi i'r terfysgwyr a'r gwrth- .ryfehvyr bob rhyddid a phenrhyddid i wneuthur a fynnont. Neu, boed i wlad gyhoeddi. mewn amser o dangnefedd, ei bod yn crogi ei ddeddfau penydiol, ac na rwystrir neb i wneuthur a fynno, ac na chosbir rieb beth bynnag a fo ei drosedd. Nid yw'n debyg y cy tuna i'r un Pasiffist synhwyrol a'r fath ymbrawf annoeth a pheryglus. Eto, dywedir y dylai ein gwlad ymddiarfogi a gosod ei hun at drugaredd y gelyn mwyaf digydwybod, balch a chreulon a fu yn y byd erioed, ac aberthu ei bywyd ei hun a bywyd cenhedloedd oraill yn y modd mwyaf ynfvd. Wedi i'n gwlad ddihysbyddu adnoddau diplomatiaeth, fel yr eddyf Miss Royden iddi wneuthur, dim ond un llwybr cyfreithlon oedd iddi yn ei hunaiia-berth ymarfogi i ymladd a'r gelyn trachwantus a gormesol. 4. Yn wyneb yr ystyriaethau uchod, nid yw Prydain Fawr yn euog o gas, na thrais na, chreulondeb, fel y aywed Miss Royden ei bod, wrth ddwyji yriilaeii y rhyfel hwn. Y ma-e ei haberth hi, a chas, trais a ehreulondeb, mewn sylehoedd moesol gwahanol a gwrthgyfer- byniol. Nid yw'r sawl a amddiffynno ei hun rhag yr ysbeiliwr, neu'r llofrudd, yn euog o gas, trais a chreulondeb. Nid yw gwlad yn euog o gas, trais a chreulondeb wrth weinyddu m deddfau penydiol cyfiawn ar droseddwyr. A chamddefnydd anesgusodol o iaith yw dywedyd fod gwlad sy'n mynd i ryfel i amddiffyn ei bywyd a'i delfrydau goruchel a bendithiol, yn erbyn y gelyn diegwyddor a gormesol, yn euog o gas, trais a ehreulondeb. Os lleddir gau ddelfryd gan wir ddelfryd, fe leddir gau ddelfryd yr Almaen gan wir ddel- fryd Prydain Fawr. Os na wneir, y mae'r Almaen yn anobeithiol, ac ni eiys iddi ond distryw a cholledigaeth.
0 fiaer Wynt i Gaer Ffos.*
0 fiaer Wynt i Gaer Ffos.* Gyda'r Milwyr Cymreig yn ffrainc, WK i. dduu faint o gynghanedd sydd yn y pen nawd uchod, ond fe wr).a'r tro am unwaith 1 awgrymu'r daith o Winchester i'r Ffosydd yn Ffraine, He nid amhriodol Caer Ffos, gan mai'r ffosydd yw ein caerau yn y rhyfel hwn, ac yma yn anad unman. Cychunjn i faes y gad" —Cychwynasom o Winchester mewn llifogydd. Gellid meddwl fod prinder dwr yn y mor i gario'r Fyddin Gymreig troscdd, ac fod clerc y tywydd dan orchymyn i gyflawni y diffyg ar ffrwst. Tuallan i'r porthledd y mordwyasom ohono, dai-parwyd te a choffi a sandwiches i bawb ohonom gan ferched a gwragedd caredig, a phan gofiwch fed miloedd ohonom i'w di wallu, a ninnau heb ond ychydig eiliadau i aros, gallwch feddwl faint y rhag-feddwl a'r rhag-ddarpar a fu drwy'r noson gynt a'r bore hwnnw. Yehwanegwch at hynny y ffaith fed n'fer cyffelyb yn pasio bobdydd atn wythnos, ac fe detmlwch fod y fintai hon o ryw Martha "wedi gwneud yn ardderehog. A dywedodd yr offeiriad wrthyf eu bod wedi gwneud y gymwynas hon i bob catrawd a basiodd y ffordd honno i'r ffiynt o ddechreu y rhyfel. Os bydd gwynfyd i'r sawl a roddo gwpanaid o ddwfr oer i ddisgybl yn enw disgybl, sicr yw y bydd "mynediad helaeth i'r gwragedd ca-reclig a roddant dd wfr poeth a. gwell i deithwyr mor lluddedig. Ar y Ffot,dd.Ar y ffordd drwy'r dref i'r porthladd un o'r pethau a gyffyrddodd agosaf â'm calon oedd y plant yn estyn eu dwylaw bach diniwed i gael siglo Haw, ac yn gweiddi lwc dda ar ein. hoi. Buaswn yn hoffi siglo llaw a, phob un ohonynt, y pethau bach del, pe gallwn, ond yr oedd raid mynd. A phe na. byddai dim byd arall, teimlais ei bod yn werth ymladd pe dim ond i gadw'r anwyliaid bach hyn rhag mynd dan sawdl yr ellyllon Germanaidd. Ar y Mor—Cawsom fordaith ystormus a pheryglus dros y sianel. Ond i mi fy hun, oddifewn y bu'r storm fwýnf. A gWyr y cyfarwydd, pan gwyd honno, md oes fawr ofal pa dywydd ydyw ar y llong ei hun, nes bydd pob bi-iwsionyn o'ch cylla wedi ei fwrw fel Jona i'r pysgod. A phe daethai y coluddion i fyny, fe fuasent wedi cael mynd i gael tawelwch y noson honno. Ond erbyn cyrraedd yr hafan "llhywle yn Ffraine," yr oeddem cyn iached a'r pysgod a fu'n cael hwyl a difyrrwch ar ein pennau ar y fordaith, A phe caern afael ar rai ohonynt y dwthwn hwnnw fe gawsent wybod hynny. Mewn TeitMa!u'n l?ynych.Vedi dad- lwytho'r llong, cychwynasom Nos Sadwrn, Rhag. 5, am daith faith gyda'r tren. Buom ynddo'n ddi-atal—^gyda dau arhosiad byr i rannu lluniaeth a choffi poeth,hyd saith ar gloch nos Sul. Teithiem heibio i ddinas- oedd mawrion a phwysig, a thros rannau diddorol a phrydferth o'r wlad eang hon, ond ni Oliai eu henwi'n awr, am resymau sydd yn eglurach i ni wedi cyrraedd yr ochr hyn. Treuliais y Sul yn edrych allan drwy'r ffenestri, tra y crwydrai fy meddwl yn ol a, blaen i Gyrnru yn ol ei ffansi. Cofia Gadiv'n Sanctmdd y Dydd Saboth." —Pan edrychaia allan gyhtaf o'r ffenestr ar ol dihuno bore Sul. meddyliais fy mcd wedi cysgu hyd fore Llun. Ni byddai hynnv 'n syrded gan mor brin y bu fy nghwsg cynt. Y peth cyntaf a welais ydoedd dyn wrthi'n aredig yn ddyfalj! Wrth fynd ymlaen drwy'r gorsafoedd ac heibio'r ardaloedd, nid oedd un arwydd o Saboth. Pawb at ei waith mor brysur ag arfer. Wedi craffu'n fanylach tarawodd peth arall fi sef yr olwg ddilewyrch ar y wlad, Erbyn hyn, 'rwyf wedi teithio ar droed am filltiroedd lawer, ac aros yma ac acw, 'rwyf wedi fy nghadarnhau yn fy marn, ac wedi cael eraill o'r un feddwl, fod rhyw falltod dros y tir. Ac yn fy myw nis gallaf beidio a chysylltu'r olygfa gyntaf a wela,is y bore hwnnw a'r mallted hwn, sef y gwr yn aredig ar y Saboth. Wedi disgyn o'r tren fe gawsom fed deuddeng milltir arall i'w cherdded ar draed, heb son am y dadlwytho, a'r glaw yn disgyn yn drwm. Cychwynnwyd tua deg ar gloch a eliyraeddasom ben y daith rhwng tri a phedwar wedi colli'r ffordd yn y tywyllwch fwy nag unwaith. Cerddais yr holl ffordd hon gyda'r lleill, a da gennyf allu dweyd fy mod wedi gallu cerdded gyda'r lluoedd yn holl symudiadau oin gwersyllfaoedd yn y wlad hon. 'Rwyf yn fwy diolchgar nag erioed am y corff iach y'm breintiwyd ag ef, a'm bod wedi arfer & baddon dwfr oer. Nid gwiw i neb feddwl dod allan yma heb fod ei iechyd yn gryf. Mawr obeithiaf, gyda gofal, allu dal hyd y diwedd. Bu raid cael llawer hamdden ar y daith y noson honno, er mwyn dynae anifail, a'r lie sychaf i orffwvs arno fyddai earn o gerrig ar ymyl y ffordd. Ac ni sylweddolais cyn y noson honno beth mor esmwyth i orwedd a chysgu arno yw oal-rog-i ddyn blinedig. Nid rhyfedd i'r garreg honno droi'n, obennydd i Jacob Gallaswn i gysgu ar ben pob carnedd yr eisteddais ami y noson honno. Ond wedi cyrraedd pen y daith ces fy hun mewn palasty hardd perthynol i un o deuluoedd urddasolaf y fro, a'r noson. honno mi ges wely plu i ymestyn ynddo, a bwriais fy lludded a'm cur cyn trannoeth. Ar frecwest dywedodd gwraig y ty wrthyf i mi gael yr anrhydedd o gysgu yn y gwely y bu Tywysog Cymru yn cysgu ynddo ar ei ymweliad a'r cylch ychydig cyn hyn. A theimlais ei bod yn werth cerdded ymhell a chysgu ar ambell gamedd gerrig er cael yr anrhydedd hon. Eithr fel na'm tra drychafer 'rwyf wedi cysgu ar ol hynny mewn llawer gwely y gobeithiaf na bydd raid i'w Anrhyd- edd Brenhinol fynd i'w fath, byth. Ond byddai yn o lew arnaf yn rheiny pe cawswn y gwely i mi fy hun Y Saboth Gyntaf yn Ffraine.—Bichon fod y darllenydd yn meddwl y dylaswn bellach ddweyd rhywbeth yn benodol am y lleoedd hyn a'n gwaith mawr. Ond gwn na wei hwn byth mo lygad y darllenydd os na allaf osgoi rhoddi unrhyw fath o wybodaeth fydd o werth i'r gelyn. Felly rhaid bodloni ar y cyffredinol, er gorfod gadael allan lawer digwyddiad a lleoedd nas gellir eu henwi. Odfeuon diddorol iawn i mi ydoedd y rhai cyntaf imi yn y wlad hon. Digwyddodd fed yn fore braf, a hynny oedd werthfawr, gan nad oes adeiladau ond yr Eglwysi Pabyddol, ac ysgolion dyddiol bychain, y gellir eynnal moddion ynddynt. Mantais fawr gan hynny yw cael tywydd teg i gyanal oedfa ar y maes. 'Roeddwn wedi trefnu'd oedfa. Saeneg yn yr Ysgol. Ond ni ddaliri un rha,n o dair o'r gynulleidfa. Rhestrwya y gweddill tuallan, a chofiais sut y byddai rhai o hen bregethwyr Cymru yn gwneud cyn adeg y capel mawr." Tynnwyd y ffenestr allan, a safais innau ar y garreg lie y gwelai ac y clywai pawb. Parodd dipyn o ddigrifwch i'r bechgyn ar y dechreu, ond pan welwyd fy mod yn sicr ar fy ngwadnau fe gafwyd ciyn hwyl ar yr oedfa. Aeth y Cyimy ar eu hunion i'r maes, a gwertaFr haul yn dv iier ari).on-i,-yr un haul ag yng Nghym- ru, mor gartrefol yw ei wen yma. I Pregethu. 'i'r Milwyr.—Dichon mai nid anniddorol gan y darllenydd fydd gwy bod pa destynau a rhannau or Ysgrythyr a gaiff sylw y milwyr. Hawdd fydd ganddo ddeall nad gwiwymddangosgerbron cynhulliad o wyr fel hyn yn waglaw. Ond Did mor hawdd taro bob amser ar destun pwrpasol i'm hamgylchiadaii heddyw. Saboth cyn gadael Winchester daoth y bennod gyntaf o Joshua yn ysgrythyr bwrpasol, a galwad Joshua i'r Reubenaid a'r a hanner llwyth el hyn yn waglaw. Ond nid mor hawdd taro bob amser ar destun pwrpasol i'm hamgylchiadaii heddyw. Saboth cyn gadae Winchester daeth y bennod gyntaf o Joshu i'r Reubeniad a'r Gadaid a hanner llwyth Manasse i fynd dros yr Iorddonen i helpu eu brodyr i sicrhau eu hetifeddiaeth mewn diogelwch, yn destun y bregeth. Ar y bore Saboth cynta.f hwn gyda'n gilydd yn Ffraine, aeth ein meddyliau yn ol a,t Jacob ym Methel y bore cyntaf wedi gadael cartref (Gen. xxviii. 10-22). Hyfryd i ni innau y bore hwnnw ydoedd meddwl, er ymhell o Gymru, ac o'n hen gynefin cysegredig ar y Seboth, fod Arglwydd Dduw ein tadau gyda ni ar yr anturia,eth ddieithr hon. Canwyd gyda.g eneiniad y geiiiauadno-byddus Mae Duw yn llond pob lie, A'i wyneb ymhob man. ac yr oedd Ei bresenoldeb yn gyforiog dros y maes v bore hwnnw. Hyfryd meddwl fod ila-wor bachgen wedi cael go-fael ar yr ysgol yma, ac fod Arglwydd Dduw ei dadau bellach yn Dduw personol iddo yntau, ac fod trafnidiaeth a'r nefoedd wedi ei hagor i ddod a llawer bendith i'r meysydd hyn. Gwnaed llawer adduned a chyfamod newydd y bore hwnnw, a dilys gennyf ymhen blyn- yddau y bydd rhai ohonynt ar nos Nadolig wrth ymyly tan, a'uhwyrion ar bob glun, yn dweyd wrth eu pla.nt a phlant eu plant "Duw Hollalluog a ymddangosodd i mi yn yng ngwlad Ffraine, ac a'm bendith- iodd. Nid yw enw'r pentre ar y map. ac ni wna'r ordnance sylw o faes y Gymanfa y bore Sul hwnnw, ond sicr gennyf y bydd yr ysmotyn mor gysegredig a Waterloo ac Agincourt yng nghof llawer oedd yno. "Bydd Barod."—Erbyn y Saboth dilynol yr oeddem yn swn paratoadau terfynol i gwrdd a'r gelyn, a dydd Llun cychwynnid i'r daith. Buom ffodus i gael Saboth braf arall ac oedfa ar y maes. (Fe welwch y dof yn bregethwr Cymanfa a Sasiwn yn ddi-ddiolch i neb !) Wedi darllen Hob. iv, daeth y geiriau, Heddyw os gwrandewch ar ei leferydd Ef na oha,ledwoh eich calonnau, "gyda grym a dwyster anarferol at bawb ohonom, I I Heddyw I Yfory Ddoe-Ddoe Yfory. I Y perygl mwyaf i ugeiniau o'r bechgyn yma ydyw, nid cael eu lladd, ond ymgynefino & tharanau a mellt nad oedd Sina ond megie ohwarae plant o'u cymant a hwy, ac ym. galedu fel y graig gallestr. Ond nid oes dim mor effeithiol ag ymadroddion Ysgrythyrol fel yr uchod a'r cyffelyb i ddeffro'r gydwybod a thoddi'r galon. Dysgu'r laith.-Nid oedd llawer ohonom yn gwybod yr iaith Ffrangeg cyn dod allan. Ond y mae'n rhyfedd fel y mae'r bechgyn ya gweithio'u ffordd. Yr ail noson wedi i ni gyrraedd ein gwersyllfa gyntaf, a mi a chaplan arall yn eistedd wrth y bwrdd yn cael swper, ni glywem y chwerthin iachaf a'r difyrrwch mwyaf yn y gegin, lle'r oedd y merched a'r morynion. Wedi edrych yr achos, ni gawsom fod rhai o'r bechgyn wedi troi i fewn i gael sgwrs, ac fe dybiech fod y naill yn deall Saesneg a'r llall French cystal a neb. 'Roeddent wedi cytuno yn fuan ar ddigon o eiriau i gael difyrrweh mawr y noson honno beth bynnag. Gyda Haw, gan i mi grybwyll y merched a'r morynion, cystal i mi ddweyd nad oes dim wedi rhoddi cymaint o foddhad i mi ag ymddygiad gweddus a plyrydferth y rhai hyn yn eu perthynas a'r milwyr. Pan ddaw'r milwyr i ardal, ni welir yr un eneth yn rhodianna ar y ffyrdd. Mewn gwirionedd, nid wyf eto wedi gweld yr un eneth yn rhodio allan gyda milwr, ac ni welir yr un eneth allan ar ol tywyllo'r dydd. Ac y mae hyn yn wir am rai trefydd go fawr y. buom ynddynt yn gyatal ag ardaloedd gwledig. Ond dangosir serchowgrwydd a chroeso mawr i'r milwyr, a. oha'r bechgyn yn ami fynd y fewn i'r gegin fin nos, ond "bydd y difyrrwch a'r chwarae ym mhresenoldeb y rhieni, ac nid yw'n llai oblegid hynny ond ei fod lawer yn burach. Treulia, y bechgyn eu horiau hamdden gan mwyaf yn yr"estantinets" Tai trwyddedig yw'r lhai'n." yn debyg i dafarnau Cymru, ond eu bod yn gyfuniad o Goffee Tafern a thafarn drwyddedig. Byddant mor ami ymhob pentref a thafarnau Llanymddvfi-i Ceir coffee yno bob amser, ac hefyd y math ar gwrw ag a geir yma.'Rwyf wedi ei brofi, ac yn ei ga.el yn debyg i fath ar ddiod lysiau a wnai fy mam er's llawer dydd yn cynnwys hops a dant y Ilew gyda, blewyrt o wermod." Nid yw'r yfwyr proffesedig yn rhoddi llawer o fri arno. Disgrifiai un ohonynt ef i mi < £ fel cusan chwaer, heb ddim gafael ynddo!" Gwn nad yw'n bosibl iddynt feddwi arno'n rhwydd. Gwerthir gwirodydd poethion hefyd, fel Rum a Whiskey, yn yr ,I e&tamiitet8. Ond y mae'r awdurdodau milwrol wedi gwahardd iddynt werthu dim o'r cyfryw i Filwr Prydeinig. Deallaf, ond ni chefais ategiad, fod hyn yn wir am holl adrannau y Fyddin yn y wlad hon. Gwerthir Bass yma, ond fod hwnnw'n 6ch. y peint, ac arian y milwyr cyffredin yn brin, nid yw y perygl o'r cyfeiriad yna'n fawr. Beth bynnag ychydig iawn o feddwi a welais oddiar pan wyf yn ywlad hon. Nodaf y pethau hyn gyda boddhad am fod fy ofnau wedi bod yn fwy o gyfeiriad meddwdod ac anlladrwvdd nag o un oyfeiriad arall. Nis gallaf ddweyd beth yw hanes ylluoedd yn ytrefydd mawrion, ond dyna fel y mae pethau yn bresennol o fewn cylch fy symudiadau, a mawr hyderaf na lacia'r awdurdodau milwrol eu rheolau nes bydd pob milwr Prydeinig yn ol yn ei wlad ei hun. Dylaswn ddweyd fod pob milwr allan o'r estaminets" am wyth, a bydd ? ilwylion gan ihwyaf, yn eu gwelyau am naw ar gloch. Ni chlywais hyd eto am unrhyw achos o gamymddygiad o du un o'r milwyr, a gwn am adrannau cyfain o'r catrodau nad oes yr un achos o ddisgyblaeth wedi bod ynddynt er's rnisoedd. Wrth fynd i'r Frwydr.—Mae y bechgyn. bellach, wrth eu gwaith—eu dieithr--waith," o ddifrif. Eithr teyrnasa yr un hyder cyffredinol trw}"l' gwersyll. Yn ein cyfar- fodydd, gweddiir llawer dros's ein hanwyliaid gartref," am idclynt beidio a. phoeni a gofidio am danom, ac ar ran Eglwysi Cymru. Y nos Sul cyn iddynt fynd i'r ffosydd, bu gennym Gymundeb, a daeth llawer ohonynt yno. Ar y diwedd, aeth pedwar i weddi y y naill ar ol y llall heb eu gofyn, a phe buasai amser yn caniatau feddilynasai eraill, A thystiai pob un ei bar*drwydd i farw os hyn fai'r cwpan, am fod eu mater yn dda gyda Duw, a gweddi'ent yn daer am i'w rhieni a'u gwragedd gartref gael yr un cymorth i ddal yr ergyd," os hynny fyddai'r rhan. Nodaf hyn i ddangos mai nid swn a thabwrdd yw gwladgarwch llawer o'r bechgyn yma, ond arwriaeth Cristionogol sydd yn email grym wrth ddynesu at awry prawf, a cholyji aiige ti ei hun wedi ei dynnu Y tro nesaf, os byw ac iach, dichon y caf ddweyd rhywbeth am eu grymusfcerau yn y ffosvdd. JAMESIEVANS. Ehywle yn Ffraine. Rhagfyr 27, 1915. O.Y.-Bydcl yn dda iawn gennyf dderbyn papurauCymraeg a Seesneg, a chyhoeddiadau misol yr enwadau, a'r Illustrated Weeklies i'r bechgyn eu darllen pan yn gorffwys ar ol bod yn y ffosydd. Y mae yma ugeiniau o Gymry, cofier, sydd heb weled eu cyhoeddiadau enwadol er's wythnosau. Na anfoner llyfrau oddieithr y cheap editions, y gellir eu gadael ar 01 wrth symud ein gwersyllfaoedd. Cvfeirier t Capt. JAMES. EVANS C.F., 131st Field Ambulance, 115th Brigade, B.E.F. I
Advertising
Athrofa Aberystwyth (UN O'R COLEOAU YM MHRIFYSGOL CYMKU). Prifathraw—T. F. ROBERTS, M.A.^LL. D. DECHREUA'R Tymhor nesaf ar Ddydd Mawrth, Hydref 4ydd, 1916. Parotoir yr efrydwyr ar gyfer Arholiadau Prifjsgol Cymru Cynygir amryw o ysgoloriaethau (amryw o honynt yn gyfyngedigi Gymry) y flwyddyn hon. Cymer yr arholiad le yn Aberystwyth ar y 19eg o Fis Medi, 1916. Am fanylion pellach, ymofyner A- J. H. DAVIES, M.A., CofrMrydd. LIVERPOOL The '*SHAFTESBURY,') MOUNT PLEASANTJ i.'iO'M 4 ntMM. vulh from Lims il. 4 Central Stai fit. > A First-c! Hotel. Moderate oh Shaftesbury Hotel, L'pool." Phont HARTLEY & CO., Liverpool 202 LONDON ROAl)^ SALES BY ACOTION EVERY HUHSDAf AND PRIDAY AT ONE. SATUBDA1 NIGHTS AT SEVEN. VALUABLE HOUSEHOLD FXTBKITUBH OF ALl DBSORIPTIONS. MAGNIFICENT NEW AND SBOOND-RAND PIANONORTBS, LARGE VARIETY DR BBDSTBADB BEDDING. &0 EVERY NECESSITY FOB HOUSEKEEPING. ATTEND THESE SALES AND SAVE AT LEA17 II PER CENT. A MAGNIFICENT SELECTION 01 SUPERIOR FURNITURE IS ALWAYS KEPT IN 1TOOK, AND ANYTHING MAY BE PURCHASED BY PRIVATE TREATY. GOODS STORED. On view 8.80 a.m. to 9,80 p.m.; Saturday 1 p.m ??ephone 1793 Roy?t. OdNSIGNMENTS (EITHER LARGE OR MAH OF ANY DESCRIPTION INVITED FOR THB89 VALES. BEST RESULT GUARANTEED. ARTIFICIAL TEETH. Tel.-No. 245 Anfield. J. P. Lamplou^h (Son of Mr. J. Lamplough. for many yeara in the Dental Business in Holywell and Mold). DENTAL SURGERY, 235 EDGE LANE Liverpool, Gold, Porcelain and Amalgam Fillings. Repairs and Re-models, Painless Extractions by the most approve method, Is. Hours daily, 10 a.m. to 8-30 p.m. Terms to suit all. Satisfaction guarat teed. Consultations free. GEIRIADUR CYMRAfG A SAESNEG. Argrafliad newydd 0 Eiriadur Sptirrell. Wedi ei olygu gan J. BODVAN ANWYL Pris 316, nett, trwy y post 3110. Ar warth gan a HUGH EVANS A'I FEIBION, YN AWR YN BAROD. CWRR y LLEN Y sgrifau syml ar a Faterion Gwyddonol GAN GWILYM OWEN. M A. D sc Athraw mewn Athroniaeth yn Ngholeg y Brifysgol Auckland N.Y. (gynt o Gole. y Brifysgol Lerpwl). Llian 2/6. HUGH EVANS & SONS, Swyddfa'r Brytl* W. & J. VENMORE, Estate Agents & Valuers 200 SCOTLAND RD. liverpol VvLxnunra No. 4216 RoraJ (2 lines).  qm AiLA?f?? L?E To CAMAIDA LIVERPOOL, GLASGOW, LONDON & HAVRE TO CANADA, NEWFOUNDLAND & U.SA. ALLAN'S, 19 James St, Liverpool; 14Cockspar St., S.W., and 103 Leadenhall St., London, B.C.. G. W. HUGHES,Q. & L.T.S.C (AmpOisVdd l oang pnt Wthapri M.O. prWw:jkgWlt, Arweinydd Cymanfaoedd Canu, Beirniad, ac Arholwr. Parotoir Ymgtiswyr at Dystysgrifau wasfutt Ooltg y Salta, Hen Nodiant a solfa. 70 KINGSLEY ROAD LERJP* J. Lloyd Jones, & Co., ESTATE AGENTS, &c. 6 Lord Street, Liverpool vuLmrmowm illS bjlmk- Moses: O'r Cawell i r Mor Coch. Drama at wasanaeth Gobeithluoedd Chyfarfodydd y Bobl leualnc Gan PEDR BIB. PRIS: GROT. MAB y ddrama uchod wedi ei pher- fformio dro ar ol tro yn ysgoldai Capeli Cymraeg Lerpw!, ac mewn llawer man yng Nghymru, ac yn para i ennill ffafr. MOSES BACH: Drama'at wasanaeth Gobeithtuoeddi Mae hon yn gymwya i blant iauengaob na ddrama uohod. Pris | Dwy! Goiniag. Cyhoeddedig gut HUGH EVANS1 A'lf FEIBIONT PlY BIBB DBURIB ? DRAMA DDIGRIP i GAN DDEWI MAI 0 FEIRI0N, Blaenau Ffestiniog. Pris Naw Ceiniog. HUGH EVANS & SONS, 35&& Stanley Road Liverpool YN AWR YN BAROD, M Glyndir DRAMA GAN PEDR HIR. cPRIS la. DRWY'R POST Ie, Ig.1 I'w gael oddiwrth yr Awdur, 21 Wadham Rd., Bootl. Yn awr yn barod. ARGRAFFIAD NEWYDD A HELAETB EDIG. It lain Gpnieg: EI HORQRAFF A'I CHYSTRAWEN. Gan y Parch. D. Tecwyn Evans, B.4 Ar werth gan yr holl Lyfrwerthwy* PRIS 1/6. Nia gellir ei gael oddiwrth yr Awdvrv- Lie nad oea Llyfrwerthwyr anfoner at f Cyhoeddwyr- HUGH EVANS & SONS, Swyddfa'r !'Brython, Lorpwi,