Y Brython

HAVE You TRIED 'KEENORA' SELF RAISING FLOUR- P Perfect Pastry can only result from the use of a perfect Flour. You can always be sure of suc- cess if you use Keenora Self-Raising Flour. Makes deliriously light Pastry, Cakes, Scones, BUllS, etc. A REAL PLEASURE TO USE IT Try a Packet to-Jay, you will be delighted. SOLE AGENTS— MOKIilS aiul JONES, LIVERPOOL & MANCHESTER.

BEATY BROS'. LTII. The Celebrated Tailors. GREAT CONCESSION. Suits to Measure, THIS O/W/v ?"? until DAY. ?U/ 0 end of Jany. 7/6 Trousers 7/6 ELEVENTH YEAR.—Everything JUST AS USUAL, except that the value is unquestionably better than in previous years, SUITS ?'? SUITS ???U//? U SUITS to measure. U U to measure. MfBRY POINT CAREFULLY CONSIDERED First Rate Materials, Sound Workmanship Excellent Trimmings, and an assured Fit. BEATY BROS. ltd., London Rd. & Church St., L'pool A yw'c h eich -] 1- troi'n niwlog ac anelwig ? Dyna ar?dd a rhybuddllethdodyUygad, a dylech ??ea hedrych rhag blaen; eu-gwaet h ygu wna'u Llygatdyn cn bino ? 9? 4dwe),d wrthych os oes arnoc h an g en ??'drau; ac 03 felly, eich cyflenwi A'r rhai a ?? fwyaf o les i chwi. Galwch heddyw— ARCHER & SONS Eyesight Specialists. y 3 LORD STREET. II Sefydlwyd 1848. LIVERPOOL* 'Pbone-39Z5 Bank. W. GlimiUS & SOD, TAILORS 29 SOUTH JOHN ST., LIVERPOOL A LSO AS 34* STANLEY ROAD, BOOTLE. j. MILITARY OFFICER'S UNIFORMS, SERVICE -JACKETS, BREECHES, etc.— 'Phone—580 Bootle. Appreciated fo," 124 Years. Bond's Pianos. 20 Guineas Bond Piano. iaskieasble Chippendale Rosewood Case, cornp ete Iro* FDme, Metal Pressure Bar and Bridge. Check Asties, bea'iciful tone and touch. uuequalled value. 23 Guineas "Arthur Day Piano. M fioe t Walnut Case (Dark), Iron Prame CkMk Action, beautiful finish, tone and touch remarkably fine. 28 Guineas Bond" Piano. Latest style, artistic case, Overstrung Full Iron Frame, Underdamper Check Action, an instrument to please the most exacting. Write for Catalogue of other new Pianos, or list of Second-hand Instalments, all guaranteed. maisisal Instrument-i, Music Fittings of all kinds, Strings. Recordi. hecords, LARGE SELECTION OF WELSH RECORDS Gramophones all prices, BOND CO., 4 Lime Street, Liverpool. IF YOU WANT REALLY ÇOOD j BOOTS Tn wr S, 49 Paradise St; Liverpool The Largest 8 toek of Boots and Shoes In Liverpool te Mtect from, for Ladies & GentlemenYouths and Boys School Roots in great variety. ASK FOR IDRIS Table Waters In Siphons and Bottles, SODA WATER, POTASH WATER, SELTZER WATER, LEMONADE, DRY GINGER ALE, Etc., etc- IDRIS & Co., Ltd., Northumberland St., LIVERPOOL MORRIS EVANS' HOUSEHOLD OIL. the never-failing Remedy FOR Rheumatism, Sciatica, Lumbago 6c Burns, Scaldst Cuts. Bruises ?c  -ti ALWAYS HANDY IN THE BOMB IIS CURmVE POWERS ARE WONDERFUL Get a Bottle at once from J your Grocer or Ohemi. Price 1/Ud. 0 2/6 Or direot from- MORRIS EVANS & Co., THBjjMANUF AGTORY, FESTINIOG, IN* WALES, ROBERTS & EDWARDS, ESTATE AGENTS, 64 KirRdale Rd., -Liverpool Telephone: 2193 Royal.

Trem I-Dwtbwn y Prawf. TIP. Dwthwn Mawr oedd yfair y German- iaid mewn gwleddoedd, ac ymddengys y dyheuent am ei ddyfodiad. Dyma'r dwthwn wedi dod, ac un mawr mewn gwirionedd ydyw. Gall nad yw felly yn yr ystyr arbennig a roddid iddo gan yr yfwyr. Tybient. hwy y byddai'n ddydd a oleuid i fyny gan ysblander buddugoliaethau a wnai i'r Caiser orfoleddu wrth syllu i lawr, yn ei arfogaeth ddisglair, ar Brydain, Ffrainc a Rwsia, yn gorwedd yn ddiymadferth tan gysgod ei ddwrn haearn. Gan nad sut y bydd eto, nid yw pethau wedi dod yn ol y breu- ddwyd hyd yn hyn. Parha'r jmdrech ofnadwy ymlaen, a rhaid i hyd yn oed y Caiser deimlo fod ganddo ddigon o orchwyl ar ei law i ateb y curiadau trymion ar ei byrth, o Ddwyrain a G-orllewin. Ond, er liynny. mawr yw y dwthwn hwn yn hanes y teyrnasoedd sydd mewn rhyfel. Beth bynnag arall all fod yn sicr neu ansicr yn y sefyllfa, y mae un peth tu hwnt i bob amheuaeth,—y mae'n ddwthwn i brofi llawer iawn o bethau. Y mae, mewn gwirionedd, yn ddydd barn ar agos bopeth a phawb, mewn nef a daear, o ran eu perthynas a. dynion mewn cnawd. Gwyddoniaeth, athroniaeth, mocseg a chrefydd maent i gyd, i ryw fesur, yn y prawf. Mae'r holl elfennau a gyfansoddant y peth a elwir yn wareiddiad diweddar"yn y pair, a gwelir yn amlycach beunydd beth yw ansawdd y defnyddiau sydd ynddo. Mae celfyddyd rhyfel, mewn arfau a miwriaeth, yn y prawf. Rhaid addef ddarfod i'r gwabanol gmhedloedd fod am flynyddoedd yn trethu eu hathrylith bennaf i ddyfeisio taclau rhyfel, ar gyfer byddinoedd a î!llynghesi. I Peth arall, wrth gwrs, yw y cwestiwn pwy a fu'n euog o gychwyn yr offer dinistriol i'w gwaith. Addefwn, beth byn- nag, fod paratoad cyffrtdinol yn mynd ymlaen ers talm. Clywem bethau aruthr am y llongau rhyfel newydd a adeiledid, a'r eyflegrau nerthol a ffurfid. Gydag i un wlad gyhoeddi gwyrth mewn magnel, neu long, neu ryw ddyfais newydd mewn offer rhyfel, ceid gwlad arall yn cyhoeddi gwyrth fwy fyth. Tobyg oeddynt i'r ddau fachgen a ddadleuent wrhydri eu dau dad, a phan ddywedodd un y gallai ei dad ef guro hoelen trwy'r Ileuad, dywedodd y llall y gallai ei dad yntau fynd i'r ochr arall a'i "chlensio hi." Perffeithid y llongau is-ddyfrol, a dywedid rwydded y gallent drywanu hyd yn oed y Dreadnought, a'i suddo i'r dyfnder mewn ychydig eiliadau. Dywedai rhai, o awdurdod bur uchel, mai'r brad-longau hyn fyddai fwyaf effeithiol mewn rhyfel, ac nid y llongau gonest, cedyrn, agored ar wyneb y mor. Dyftisiwyd awyr-longau, a'r ymholiad cyntaf yn eu cylch ydoedd,— beth fyddai eu gallu mewn rhyfel ? Ac am y Zeppelin, gellid tybio y medrai hi wlawio tan a brwmstan ar fyddin a llynges, a throi dinasoedd yn bentyrrau lludw. Yr oedd y dwymyn hon yn cynhyddu, a'r ysbryd' milwroljiyn cael ei feithrin a'i gryfhau. Naturiol i ddysgu rhyfel beri tuedd at ryfel. Yr oedd Germani mor brysur yn paratoi ar gyfer y Dwthwn fel y gwrthodai gytuno ar gael blwyddyn o saib. Ac os credir hi-y Germani Filwrol—ar ei gair, yr oedd ei chasincb at Brydain, o leiaf Lloegr, yn barod i'r ymosod unrhyw awr, dim ond cael y cyfie, neu hyd yn oed esgus ohono, gynted y credai fod ei milwriaeth yn cyfateb i'w Ilid Beth bynnag, credodd iddi, o'r diwedd, fod yn barod. Ac wele'r dydd i brofi ei galluoedd rhyfel, a'i pharatoadau rhyfeddol mown byddin a llynges, ar fin chwe mis o'i hanes. Petai'r clod i'r genedl a baratodd yn fwyaf effeithiol mewn celfi rhyfel a rhifedi milwyr, nid anodd fyddai ei osod i orffwys ar y Groes Haearn. Ond mae'r holl deyrnasoedd mewn sefyllfa a brawf iddynt, hyd yr eithaf, beth yw gallu a gwerth cymharol eu hoffer rhyfel, ynghyda'r medr i'w trin. Ond nid ydym yn anghefio mai cuddiedig, hyd yn hyn, yw grymuster cymharol y Uynghesi o'r ddeutu, canys ni fu ond ysgarmesoedd rhwng ychydig ohonynt. Bu llawer o ddadleu yn y Senedd ar sefyllfa ein Byddin a'it Llynges ni. Wei, mae'n bur sicr, ni gredwn, y bydd i'r rhyfel hwn, cyn y terfyno, ddwyn y fath brawf ar ein galluoedd ar for a thir ag a ddengys yn eglur beth allant ei wneuthur. Y maent eisoes wedi profi'n effeithiol i gadw'r Ynys hon yn lied glir o galedi cyffredin gwlad mewn rhyfel," ac ni fu gwell dynion erioed y tu ol i wn, nac yn dwyn c-ledd. -<&-

Trem II-Y Pren aiFfrwyth Ac mae'r Dwthwn Hwn wedi profi rhy wbeth pwysicach na chelf a gwyddor rhyfel, Prof odd egwyddcrion ac ysbryd y syniadau athron- yddol a ddysgid ac a goleddid gan Ddiwylliant dosbarth dylanwadol o'r Germaniaid. Mae dysgeidiaeth dynion fel Nietzsche, Treitschke a Bernhardi, wedi ei gwisgo, erbyn hyn, mewn Saesneg, ac mae rhediad cyffredinol eu syniadau yn lied glir, ac yn anad dim fel yr ar A-eddant ar ryfel. Cymerer, er enghraifft, ys Trif oleu yr A thro Miall Edwards, yn y Geninen, ar Athroniaeth Germani a'r Argyjwng Presennol, ac fe welir hynny. Cymerer y dyfyniadau hyn, o eiddo Treitschke, am ryfel: "Peth sanctaidd," llawforwyn dLvylliant," "offeryn y Duw Hollalluog," "meddyginiaeth Duw i iachau'r byd claf." Ac un arall o Bernhardi: "Uighi ig the supreme right, and the dispute to what is right is decided by the arbitrament of war. Ac nid yw'r ymadroddion hyn ond enghreifftiau o'r hyn sy'n britho ysgrifeniadau'r dynion hyn. Ac fe gaed y Dwthwn i ddwyn eu dysgeidiaeth i'r prawf. Y peth cyntaf a wnaeth Germani oedd croesi i Felgium, a'r peth cyntaf a brofodd oedd ercliylltra'r athroniaeth anfoesol a goleddai ei harwein- wyr. Os myn neb esboniad eglur a- y ddysg- eidiaeth, darllened y galanastra a'r creulonderau yn Belgium. Rhaid a,ddef mai nid yn Germani'n unig y ceir dysgawdwyr a disgyblion i athroniaeth faterolaidd ac annynol o'r un ansawdd, er nad y 11 union yn yr un ffurf a chymhwysiad. Mae yn y wlad hon lenyddiaeth faterol a ddysg y dylid helpu'r gwan i'r ffos ddiadfer, ac a wna'n ysgafn o'r teimlad o rwymedigaeth foesol. Un o'r cyfryw yw Cotter Morrison. Ceir cyfrolau y dynion galluog hyn wedi eu hysgrifennu mewn arddull swynol, a gwerthir gorchest- weithiau am ychydig geiniogau. Cafodd llawer o'n dynion leuainc flas arnynt. Ynfyd rwydd fyddai disgwyl i bobl feddylgar beidio a darllen llyfrau o'r fath, na gosod trais ar unrhyw feddwl rhag hynny. Ni ddymunem osod gwahardd arnynt pe gallem, ac ni allem pe dymunem. Ond mae'r rhyfel hwn yn gyfle mawr i'r neb a deimlo ddiddordeb mewn damcaniaethau athronyddol o'r fath. Nid yw ein cenedl ni, hyd yn hyn, wedi ei thynnu i fewn nior llwyr a phendant a'r Germaniaid i'r ddysgeidiaeth faterol hon-materol, er yn cael ei galw'n f oesol a sanctaidd." A oes un Cymro ieuanc meddylgar na eddyf fod y rhytel hwn wedi profi'n eglur pa fath ffrwyth a dyf o'r athrawiaethau a ddysg wyd gan y Germaniaid crybwylledig ? Mae'r hyn a argraffwyd gyntaf mewn llyfrau wedi ei argraffu'n erchylltra eglur ar deyrnas fechan Belgium. Beth arall ellid ei ddisgwyl ? Nid ydym yn olrhain dyn mwyach i na duw nac ysbryd yr ydym yn ei droi yn ol i'w le ei hun i blith yr anifeiliaid," ebr Nietzsche. Y syniad yna sydd wrth wraidd y rhyfel hwn, ar datblygiad ohono mewn anghyfiawnder a barbareidd-dra a gyfreitlilonodd Brydaiii i fynd i'r maes yn erbyn Gcinani. Os my. dyn fynd i fewn i'r bwystfil anwar, ac ysgleifio'r diniwed ar ei gyfer, beth sllir ei wneuthur ag ef ond ceisio'i ddal a'r offer cyfatebol i'w anian a'i allu ? Ofer c-eisio dofi Hew cyn ei ddal. Dywedai'r anfarwol Spurgeon fod yr haul yn lion- tamer, oherwydd disgrifiad barddonol y Salmvdd o lewod ysglyfaethus yr hwyr Pan godo haul, ymgasglant, a gorweddant yn eu IIochesau." Ond mae yma wahaniaeth hefyd. Ffy y llew o olwg haul ond am "ei If yn yr haul v mae'r Caiser yn ymryson. Amlygrwydd- Prydain yn yr haul a gyfrif efe'n ddiffyg arno, a eha-is ei syraud. Gwir y proffc-salr Emprwr dynnu ei syniadau o'r Beibl."fond mae ei ddiwinyddiaeth o'r un ansawddja milwrol. iiytion eid d ,)'i at h ffrwyth yn union ag eiddo'i athronwyr o

Trem lll-Moeseg a Brawd- garweh Bwriadem ysgrifennu ychydig ar y prawf a roddir yn y rhyfel ar gyfundrefnau moes- egol, a.c yn enwedig ar dymherau brodyr at ei gilydd; ond rhaid gadael y mater hwnnw ar hyn, a. gosod y Drych o'r neilltw am y tro. -0-

Gore Cymro: yr ua Oddicartre. CVMRODORION (Jl.AWAI K HVMYR. YrHl- edy ein llywydd-y Parch. Frank Edwards—i gymryd ei le yng nghatrawd y Campwyr ya Llundain, vnghanol llongyfarchiadau ei lu cyfeillion ac aelodau ein Cymdeithas ar ei antur newydd. Bu ef yn gaplan i un o'r catrodau Cymreig ym mrwydran De Affrica, pryd y codwyd ef yn gapten gan y diweddar Argl-,A,ydd l?obert ? Arglwydd Roberts am wasanaeth ftrhennig ar y maes. Bydded ffawd eto yn dirion wrtho, a buaii y dychwelo i blith ei garedigion. Disgyn awenau'r Gymdeithas felly i law ein his-lywydd selog. Mr. David J. Owen, Goole, sydd newydd ei godi i'r swydd fasnachol bwysicaf yn y porthladd hwnnw, sef yn oruchwvliwr trigiannol tros gwmni yr Aive a'r Calder Navigation. Ymnnwn a'i gylch llydan o gyfeillion ac edmygwyr i'w lon- gyfarch yn galonnog ar ei ddyrchafiad haedd- iannol. Bu Mr. Owen yn darlithio y noson o'r blaen o flaen v Cymrodorion ar Gerattt Gymro a Chymru ei oes, a daeth Hond yr ystafell i wrando yn achlust ar ei draethiad hvawdl ac adeiladol. Olrheiniai hanes Gerallt yn fanwl ar hyd ei oes, ac eglurodd inni gymaint a wnaeth dros Gvmru a'r phobl yn ei ddydd. Canodd Mrs. D. J. Owen yn ei harddull swynol a diail hithau yn ystod y cwrdd, a gorfu iddi ail-ganu bob tro. Y cerddor dawnus, Mr. W. M. Lewis, B.A., a ganai'r berdoneg ftel arfer, ac yn y gadair am y tro, dywenydd i ni oedd gwrando Mr. Mich- ael J. Watkins, sydd mor hyfedr ei leferydd ac yn areithiwr o'r radd oreu. Cyfarfod hwylus dros ben, un o'r rhai goreu, os nad y goreu hyd yn hyn. Disgwyliad eiddgar sydd am y noson Gymreig hefo Ceiriog ym mis Ionawr, pan fydd Mrs. Bernard Cook yn cyflwvno papur gerbron y Cymrodorion ar hanes by wyd a gwaith ein prifardd telvii.- SlON GWENT. BOLTO.N.-Cyi-ihaliodd Cymdeithas Gym- raeg y dref uchod gyfarfod nosFercherddi- weddaf, pryd y cafwyd darlith ar Lleurwg gan Mr. Owen Jones, brodor o'r Valley, Sir Fon. Rhoddodd fras hanes diddorol a chyf- lawn o'r gwr uchod yn amryw arweddau ei fywyd, a dyfynnodd amryw ddarnau o'i waith fel bardd a lienor, ynghyda rhai o'i ffrateth ddywedion, fel y cafodd pawb oeddyno syniad pur gywir am un na welsant erioed mohono. Na, yr oedd un yn bresennol a'i hadwaenai yn dda iawn, sef cadeirydd y cyfar- fod-Mr. E. Ll. Morgan, Borough Surveyor ein tref. Diolchwyd yn gynnes i Mr. Owen Jones am ei ddarlith gan Mr. Isaac Jones a'r Parch. J. S. Roberts. WATTRTNGTON .-C"Y-iiideitha,-z Lenyddol Oros. field Street.-N OR Lun, lonawr 4ydd, cafwyd cyfarfod amrywiaethol, gan ddosbarth Mr. J. Henry Jones. Llywydd, Mr. Robert Thomas, gan yr hwn y cafwyd ychydig eiriau pwrpasol. Cymerwyd rhan gan y rhai canlynol :—Ad- roddiad gan Master J. Emlyn Jones. Rhan- gan, Y Gwanwyn Mri. Willie Hughes, J. Griffiths. R. Roberts, ac A. Woodward. Adroddiad gan Master Glyn Parry Jones. Dadl. A Merry Muddle, gan aelodau dos-