Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
■ - "■.'■"I—."". ■■■■ — Cyhoeddwyr…
"■■"I— ■■■■ — Cyhoeddwyr y Cymod I Y Saboth nesaf. I Y METHODISTIAID OALFINAIDD Pbitobs ROAD—10 a J Daniel Brans DAVID STREET—10.30 a 6, R Dewi William*, Pamaeamawr FmoLAMifCB STREET—10 a 6. J Hughes DOTOLAS ROAD-10 a 6, CHATHAM STWMT-10-30 a 6, R R HugMi Orosshall ST.—10-30 a fl, G W Griffltk Aktibld ROAD-10.30 a 6, R Aethwy Jones Nkwsham PARK—10 a 6, J Owen BOOTLIC-10 a 6, W Thomas, Llanrwst PARKFIBI.D—10.30 a 6, W Henry Sbaooxbb—10.15 a 0, GARSTON—10.30 a 6, H H Hughea Boot FKRRT— 10.30 a 6, R W Roberta WAMON—10.30 a 6, D Jones WATERLOO—10.30 a 6 W M Jones Prai ROAD—10.30 a 6, 0 J Owsa Edob LAVE-10.30 a 6, E J Eraas Webstir ROAD—10-30 a 8, L Lewis 14MD STREET—10.30 a 6. 0 Lloyd Jones WOODCHTTROH ILOAD-10.30 a < W 0 Jones NEW BRIGHTON—10.30 a 6, J Pryce Davies, Caor WEST KIRBT-11 a 6, J H Howard SOUTHPORT-10.30 a 6, W Williams, Helygain Hxrrros QUARRY—i#.30 a 6, R DaTiea Whibtow—10,30 a #, J Williams ST. HBLBN8- ST. HELENS JUNOTIOY- Bankhall—8.15, T J Williams, Rock Perry ELLBSMRRB PORT-10.30 a 6. Bttncorn—10 a J H Hughes WlflAN—2.30 a 6, David Hughes, Bootle WILLIAM MOULT STItENT-6-15, ASHTON IN Makerfield—10.30 a I, W Hughes, Lerpwl' UP. WARWICK STREET—8.15. D T Jones Skelmersdale—10.30 a 8, Griftlth Evans, Lerpwt YR ACHOSIOJT SEISXia Oakfield ROAD—10.45 a 6.30 T. G. Owen ETBRTON BROW—10.45 a 8.30, D W Morgan Cathariw* «TairT—10.30 a 6-30, W J Jones, Trefforest SPBLLOW LASE-l1 a 6.30, G R Jones BBuzJ: HILL—11 a 6.30 H Rldehalgh Jones ORRZLL. BOOTLE-ll a 6.30, T G Owen Eorbmont—10.30 a 8,30 R G Jones WILLMEE ROAD-IO.46 a 6.30, J H Howard YR AITNIBYKWYB füDNACL-IO.45, D Adams 8-30, 0 L Roberta PARK ROAD—10.30. a 6. J Vernon Lewis GaoT. STREET—10.30 0 L Roberts 6, D Adams CLIFTON ROAD—10.30 a 8-15, Tom Davies, Bangor GT. MERSEY ST.—10.30.Dr Owen Evans 6,R T Williams MARSH LAVE-10-30, J 0 Williams 8. Albert Jones KENSINGTON—10.30 Albert Jones 6. J 0 Williams TRINITY ROAD—10.30 D N Lloyd 6A T Eval1, Liscard Ijscard—10.45,A T Evans,6-15,D N Lloyd, BalaJBangor VITTORIA ST—10.30 R T Williams 6.15,Dr Oweu Evans BALMORAL ROAD—10.30, a a, R Williams, Crewe Hbathttbld RDlO.30, Yagol, 2, D Adams PRBSCOT-10 30 a 8, William Jones, Ashton SorTHPOKT—10-30 a 6-30, T C Jones EARLSSTOWN-I0,30 a 5.30, Cyfarfod Undebol GOLBORNE—10.30 a 5.30, D Jones ASHTON-in-Makerpield—10-30 a 6-30, WO Joaes, Manceinios CYMANFA'R WESLEAID OAiriKLP-Nos Wener, 7-30, J P Jones, Cerrl rydiuidion Dydd Sul—10-30, D Tecwyn Evans, Llangefni 2-30. Thomas Hughes, Llandudno I, W R Roberts, Llangollen Mynydd SEION—Nos Wener, 7-30. W R Roberts Dydd SuI-IO-30, Thomas Hughes 2-30, D T Evans 8. R W Jones, Port Dlnorwic SPBLLOW LANB—Sul, 10-30, R W Jones 2-30, J Pugh Jones 8, J Roger Jones Manceinios BIRKENHEAD—Nos Wener 7-30, R W Jones Dydd Sul—10-30, J R Jones 2 30. W R Roberts 8, Owen Evans, Porthmadog Smjoty ROAD-Nos Wener, J Parry Brooks, Oaerwys Dydd Sal-10-30, Owen Evans 2-30, R G Roberts, Llanfairfechaa 6. J Pugh Jones, GAitsToir-Sul, 10-30 W R Roberts 2-30, J Roger Jones 6 R Garrett Roberts PLIMSOLL STREET—Sul, 10-30, J P Brooks 2-30, R W Jones 6. D Tecwya Bvans Borekont—Nos Wener 7-30 J Roger Jones Dydd Snl-tO-45, J P Jones 2-30, J P Brooks 6, Thomas Hughes KNOWSLEY RoiD-Sul, 10-30. R G Roberts 2-30, Owea Evans 6, J Parry Brooks WIDNES—10-30 a 8 Lewis Edwards ASHTON-iN-MAKBRnELD— 1S.39 J Griffiths 6 E J Parry EARLESTOWN—2, a 5.30. GOLBORNE—2, a 5.45, Edward Evans SPJUNG VIEW-10.30 E J Parry 6. D Rowlands LEIGH—10.30 E J Parry 5.45. H Carry ST. HELENS—10-30, Hugh Curry 5.30. J Griffiths Y BEDYDDWYR. EVBRTON VILLAGIC-10 30, J Davies 8. D Powell WINDSOR ST-10.30 a 6 W G Owen. (Llifon), Abergele Bousfield STREET—10.30 a 6, Myles Griffiths WOODLANDS—10.30, D Powell 8.15, J Davies, EDGE LANE—10.30 a 6. H R Roberts BALLIOL ROAD—10.30 a 8, P Williams BEACOMBK—10. t5 a 8.15, R Uovd Palmerston DRIVE—10.30, L W Lewis, « E W WYIlBe EOLWYS RYDD Y CYMRY CANNING STREET—10-30 W 0 Jones 6 R T Roberts HIGH PARK ST-10-30, R Thomas 6 D Davies BOOTT.E—' 0-30 Huthjones6 W 0 Jones BIRKENHEAD—10.30 D Davies 6, Hugh Jones DONALDSON ST—10-30 ? 6, D E Williams YR EGLWYS SEFYDLEDIG DBWI SANT—11, a 8.30, R D Hushes ASAPH SANT—10.45 a 6.30, William Owen DWNIOL SANT—11 a 6.30, Robert Davies WisiraED SUT-ll a 8.30 R D Hughep
0 Chwarel a Chlogwyn. I
0 Chwarel a Chlogwyn. I Sef oSDdyffryn Nantlle. I GAN YSBRYD GLASYNYS. I EiN Talentau.—Dal i'w rhychu hi yw eu hanes beunydd. Enillodd R. R. Thomas, Rhostryfan, yr her unawd yn Chwilog, a'r unawd bass a'r ddeuawd yn Eisteddfod Llan- rug R. F. Prioe, Carmel, orfu yn Chwilog, ar y prif adroddiad Eillion, Talysarn, yn cipio'r fedal aur oddiar adroddwyr Llanberis a'r cylch yng Nghapel Coch a Lisi Jones, Nant- lle, a J. R. Williams, Moeltryfan, yn gyd- fuddugol ar y prif adroddiad yn Llanrug. YN Cloriannu.—Bu Llew Owain o Dal y sarn yn cloriannu'r cantorion yn Chwilog Tom Powell, Pen y groes, ym mro Dinbych a G. W. Francis, Nantlle, yn feirniad cerdd Cylchwyl Rbyd-ddu a 14IQw Deulyn, Nantlle, yn tafoli'r adroddwyr yno. P'RUN O'R DDAU FRAWD ?-Dadl ddi- ddorol oedd ar raglen cymdeithas Talysarn nos Iau, sef Pa un ai y Mab Hynaf ynteuyr Mab leuengaf yw'r cymeriad goreu yn Nameg y Mab Afradlon ? Siaradai Rd. Parry, Idwal Villa, a W. R. Williams, Bod Ysgaw, tros yr hynaf, ac Ellis Roberts a James Lewis dros yr ieuengaf. Bu'n ddadleu brwd, a'r rhain yn cymryd rhan ymhellach, sef Mrs. Jones, Ty Capel Mrs. Owen, Blue Bell; Mri. Rowland Williams, J. Jones,W. Hughes, W. J. Griffith, a J. W. Evans. Daliodd y mwyafrif dros y r ieuengaf. Llywyddwyd gan y Parch. W. Williams. Bu'r gymdeithas yn raenus drwy'r tymor, a chyfyd bileri cryf i fywyd cyhoeddus y gorlan hon. POST Nantlle.—Ynglyn a gwelliantau'r llythyrdai, rhoddir cyfle i gwtogi oriau swydd- feydd yn y parthau gwledig, ac anfonwyd cais i ardalwyr Nantlle yn gofyn eu barn am adael y swyddfa i agor 10 yn y bore, a chau am 6 yr hwyr. Cymeradwywyd y cynllun gan yr ardalwyr os arhosai y eyfiog yr un. TYNNu'R Copis.—Arferiad gymharol new- ydd i ni yma yw hon, ac anwylir hi gan y lliaws ohonom, am ei bod yn tynnu i lawr beth o'r hen glawdd hwnnw sydd wedi culhau' cryn dipyn ar ysbryd y Cymro, sef Clawdd Enwadaeth. Dringodd y Parch. R. W. Jones, Cilgw-ynl(A.) i bulpud Baladeulyn (M.C.) nos Sul, a'r Parch. Morris Williams i'w bulpud yntau yn y Cilgwyn. DATBLYGIAD.-Darlith a meddwl goleu yn ei thrafod oedd honno gafwyd ym Maladeulyn nos Iau, ar y testyn uchod, gan y Parch. R. T. Williams, B.A., Llanrug, a dyna sbio a synnu fu wrth yr athrawiaeth ryfedd. Diolchwyd iddo gan Mri. J. Parry Pritchard, R. Roberts a Llew Deulyn.
Advertising
Eglwys M.C. Woodchurch Road, BirKenhead, Cynhelir CVFJRFOD SEFYDLU Y PARCH. W. 0. JONES, Pamir, NOS IAU, MAWRTH Sed, 1914. Cymerit y gadair am 7.30 gan y Parch. JOHN OWEN, M.A., Anfield Road Anerchir y Cyfarfod gan y Parch. W. R. OWEN, B.A., Bethesda THOMAR PIERCE, Ysw. Pentir a ROBERT ROBERTS, Ysw., Parkfield, ac ereill. Gwahoddiad cynnes i bawb. Cymanfa Wesleaid Cymreiq LERPWL A'R CYLCH. MAWRTH 6ed. 7fed, a'r 8fed, 1914 Gwasanaethir gan y Parchedigion RSSS? OWEN EY ANS, POl'thmadog R. GARRETT  R. W. JONES, Port Dinorwic; W. R. ROBERTS, Liangollen; D. TECWYN J' ROGER '??- B A- Manchester J, PAIUtY BROOKS, Caerwys; J. PUGH JONES, Gerrifeydruwfon. OEDFAON NOS WENER, AM 7-38. OAKFIELD.Parch. J Pugh Jones MYNYDD SEION Parch. W. R. Roberts BT'HTTWWTn? i n p„„^ i, b ot r TRINITY ROAD, BOOTLE.Parch. J. Parry Brooks EGREMO? ?XTS? Jo??'?' Y SEIAT FAWR. Nos Sadwrnj ym Mynydd Seion, am 7. Llywydd, Y Parch."JOHN FELIX. Pwne, Rhuf. vi. 22. 1—" Wedi eich rhyddhau oddiwrth bechod "Parch. Owen Evans. 2—" A'ch gwneuthur yn weision i Dduw ..Parch. R. Garrett Roberts. 3—" Y mae i chwi ejoh ffrwyth yn sancteiddrwydd "Parch. Thomas Hughes A r diwedd yn fywyd tragwyddol.Parch. D. Tecwyn Evans, B.A, HOPE HALL, LIVERPOOL, CtTShirtie&th AnnuLal bCONCER T X Saturday, Cymric lu Situr  'a y Thirtieth Annual ???-?*????-???T?T ?M(Str?chr7d,aty9,!4. Miss ELEANOR EVANS Mr. CHARLES TREE Mr. HENRI VAN DAMME The LIVERPOOL CYMRIC VOCAL UNION (Conductor, Mr. J. T. JONES). Commence 7-45. Admission-2a.. Is., and 6d, YQSSYs. Rwkwortk and Dreaper, 21 Basnett Street, Liverpool. DOUGLAS ROAD CHAPEL, ANFIELD. A Grand Performance {"T y ▼ A TTT of MENDELSSHON'S JC? -L? JL ? ?T? JTl ? wiil be given on Saturday ?veninc March 14th, 1914. PRIltCIP ALS Soprano,Madame GWYNEDDON DAVIiS, L R.A M-, (London & Provm.? Concerts). Contralto-Miss BLODWEN JONES, A.L.C.M.. (of Liverpool and Provincial Concerts) Tenor-Mr. M. SPENCER BAYES/(ofLive?r;oo ? MancheBter Concerts) Bantone_Mr DAVID EVANS, R AM, (of RoW'j Albert Hall Concerts, London. Chorus: 160 VOICES assisted by the Victorian Court Orchestra (Members of Halle and Philharmonio Concerts). Conductor-Mr. SAM BVAN8. Äccompanist-Jladame MAGGIE EVANS. Orchestra Lepder-J& T,0N H- STUTELY. Organist-Mr. W. J. ROBERTS TICKETS: 2s. & each. ?Merv-d Seats 3*. D„ MrB open at 7 p,m. Commence at 7-30 prompt. Seats may be Reserved on application being made th8 Secretaries only, on or before March 12th. Tickets may be obtained from the 3?0??made ?th. Arthur and David Roberts, 6, Sybil Road, and J. W. Jones, 11, Alroy Road- also from Mr. ?amEE?v?ana, 47, Priory Road, Mr. Norman Morris, 3 0 ban Read and Members of the Choir, GREAT MERSEY STREET. Cyfarfod Pregethu, Y Mawrth y 14eg a'r 15fed, 1914, Pryd y Pregethir fel y canlyn Nos Sadwrn am 7-30, a'r Sul am 10-30 a 6 yn yr hwyr pregethir gan y Parch. JOHN LEWIS WILLIAMS. M.A., B-Sc., Aberystwyth. Prydnawn y Sul am 2-30 bydd Oedfa Saesneg, pryd y pregetbirgan y Parch. ARTHUR L. GUTTREY, Princes Gate. GWNBIR CASGLIAD TN YR OEDFAON. WANTED WANTED-Working Housekeeper or Cook W General (Protestant), all duties, for Gentleman in Business. Welsh preferred. HUGHES, 3 Dundonald Road, Aigburth. YN EISIEU.—Bachgen wedi cael addysg JL dda, mewn Cyfrifdy (Counting House). Ymofyner trwy lythyr, W. H. Watts & Co., Ltd., Compton House, Liverpool. Cymdeithas Genediaetliol Qymreig LERPWL. NOS WENER, MAWETH 13eg, 1914, Coir DARLITH gaBy Parch. J. Jenkins, M.A. (GWILI,) ar Bywyd y Penhillion Telyn." Cadhirtdd, MR. LEWIS EDWARDS. T Cyfarfod i'w gynnal ar aelwyd y Gymdeithas yn y ROYAL Institutsi, Coiquitt STRBBT. I ddechreu am chwarter i wyth a chroeso i'r meb a fyano ddyfod yno. R. VAUGHAN JONES. 52 Hertford Road. fto otle St. Asaph's Welsh Church- The Annual Tea Party & Concert ID aid of the funds of the abo-ve Ckurek, will be held in St. Lawrence's Day Schools, Croylands Street, Kirkdale, on Wednesday, March 11th, 1914. Chairman- Councillor James R. Barbour, J.P. Artistes-Miss RACHEL WILLIAMS, The Popular Soprano of Liverpool. Mr. JAMES WILLIAMS, Principal TeBor of Palm Grove Church, Oxton. Mr. GEORGE WIL I IAMS, The well-known Baritone. Mr. J. O. WILLIAMS. (Wyr-yr-Eos), P-nhillion Singer. Winner of several National Eisteddfod Prizes. Mr. ARVON HOPE, The Original Welsh Humorist. Mr. OWEN WILLIAMS, Winner of several Challenge Silver Cups. Mr. WILLIE HUGHES, Instru- mentalist. Also the well known. Quartette, WILLIAMS BROS. Accompanist, Mrs. HUGHES, St. David's Vicarage. Tea on the tables from 5-80 to 7-30. Concert to commence 7-45 p.m. Tickets, One Shilling each. EISTEDDFOD GENEDLAETHOL 1816, Y Cais i'w chael i BIRKENHEAD. Cynhelir Cyfarff)d Cyhoeddus yn Ysgoldy Park- field <M C.), Nos Iau, Mawrth 19eg. I ddechrew, am 8-30. Traddodir anerchiadau gan Pedrog; y Parchn. W. M. Jones, Jacob Hugees, G. J.Williamat,. ac eraill. Cadeirydd, Golygydd y Brython. Gwahoddiad cynnes i holl Gymry'r cyleh. PRESTATYN 11th Annual Chair and Crown I.. EISTEDDFOD. WHIT MONDAY, 1914, to be held in THE TOWN HALL. Music Adjudicator, E, D, LLOYD, Esq Bangor 1, Chief Male Voice Choir Competition for Choirs not under 30 h. number. Test piece, Soartan Heroes" (Protheroe). Prize, [IQ lOa. with Silver Crown for Conductor. 2. M ale Voice Competition, not over 25 in num. ber, Lead, Kindly Light" (Oleuni Claer) Protheroe Prize, 0 4s. S. Children's Choir, not under 30 in number and not over 16 years of age, Salmau'r Plant (B D, Lloyd), Curwen- Prize, S3 3s. 4. Glee Party. 16 in number, When Summer's Merry Days Come in (E. T. Davies) Curwen. Prize, £2. 5.-Double Quartett, Ymson y claf," (B. D. Lloyd). Prize, 11. 6. Pryddest, Awdurdod." Gwobr, Cadair Dderw Gerfiedig. Beirniad, Pedrog. List of Subjects will be out shortly, to be had from the Secretaries— S. T. ROBERTS, Bodhyfryd, J. M. HUGHES, Wrexham Bouse. NOW READY.—479 pages, Cr. 8ve. told by all Booksellers and the Railway Bookstalls. THE North Wales AND CHESTER OFFICIAL Year Booh for 1914. Paper cover 2s. net. Cloth Covers 3s net. A handy reference book for North Wales includ- ing full information Mating to County Municipal, Urban Districts, pte., Churches & Chapels, Schools, Associations, etc., also WHO S WHO in North Wales. Littlebury BROS., Publishers, 8 Crossball st. Telephone 6785 Central. Liverp ol. Printed and Published by the Pro- prietors, Hugh Evans and Sons. 3.56.8 Stanley Road, Liverpool, In the County of Lancaster. Tel. 591 Bootle
WT IGOSTEG. I
WT GOSTEG. I Daw y rhain yn ein rhifyn nesaf :— Cymry Amlwg Portread y Glvoydydd o Anthropos. Y Parch. W. R. Roberts, Llangollen, yn ateb ei feirniaid parth Bonclust i'r Beirdd. Cwmni'r Drefnewydd yn chwarae Rhys Lewis. Llythyr Defynnog ar y Llyfrgell. Bydd hanes Cyfarfod Cystadleuol Ieuenctyd Eglwys M.C. Stanley Road, gynhaliwyd neith- iwr (nos Fawrth), yn y rhifyn nesaf. TynniCr newydd all-an o'r hen.-Diolch; daw yn y nesaf neu'r un wedyn- Croeso i'r ysgrif ar Frithylla, canys gwn y bydd arni gymaint sglein a bias ag sy ar y pysgyn melys kwnnw tan gerrig Moel Siabod.
DYDDIABUR,
DYDDIABUR, MAWRTH. 4—Te Parti a Chyngerdd Eglwys Dewi Sant 6—Cyfarfod Sefydlu yn Woodchurch Road 6, 7-0or Merched Claaghton yn Y.M.C.A,, B'head g 878-Cymanfa Weskaid Lerpwl a'r Cylch 7—Cyngerdd y Cymric T—Eisteddfod Barlestown ll-Te Parti a Chyngerdd Asaph Sant, Kirkdale 18-Cy-farfod y Gymdeithas Gsnedlsetbol 14-Perfformlo Elijah yn Ifouglas Road 14, 15-Cyfarfod Pregethu Gt. Mersey Street 21—Eisteddfod Zglwys Rydd y Oymry Birkanhead 25—Drama Serch Hudol," ya y Gordon Institute 28-Brahms' Requiem," etc., gan yr Ondeb ..rawl so-Oymanfa Ganu y M.O yn Sun Hall EBRILL I-Gymanfa Ganu y Bedyddwyr yn Erertom Tillage1 I-Gwyl W a Chyfarfod BlynyddoURamlliea Road 1 2, 3-Sale of Work Darid Street 8-Cyfarfod y Gymdeithas Gcnedlaethol 10-12 Cymanfa Bedyddwyr Palmerston Drrve 18—Oymanfa unedig y Plant yn Claughton Road T Pasc—Eisteddfod Birkenhead IO-Cyf. Cystadleuol Cylch. y Wesleyald yn Oakfleld^ 22—Oyf. Blynyddol Cym. Ddirweatol Chwlorydd lierpwi 25, 26—Cyfarfod Pregethu yn Clifton Road 25, 26-Cytarfod Pregethu yn Park Road 25, 26-Cyfarfod Pregethu Everton Village MEHEITN* • 20-Bisteddfod Pontardawe SCymru, <5c. I Ebrill 10, ll,-Eisteddfod Annibynwyr Llandsdae Jujkc Llungwvn-Eisteddfod Mon Llungwyn—Eisteddfod Prestatym Mehefin 20—Eisteddfod Pontardawe
O'R DE.
O'R DE. GAN ALBAN. Cymrodorion Caerdydd a'u Gwledd Gwyl Ddewi. DAETH pigion athrylith a dinesig i'r dygynnull urddasol yng Ngwesty'r Brenin nos Lun, i ddathlu coffa da ein Sant tan lywydd penadur Cymdeithas y Cymrodorion-Lewis Morgan, Ysw ac yn ben ar bob un o fyrddau seiglan yr ystafell gwelwyd. amryw|o enwogion dinesig, yn siriol ac yn llawen eu gwala. Yr oedd popeth yn canoli ar urddas delfrydau a chyti- nydd ein gwlad annwyl. Gwr gwadd a phrif ymwelydd y cinio eleni ydoedd yr Arglwydd Howard de Walden, o Gastell y Waun ac yn wir, yr oedd y pendefig hwnnw yn ei hwyliau goreu. Aed drwy gwrteisi y IIwnc destynau yn ddestlus, ac ar y cyfan yn yr osbriaith ond pan ddaeth tro Robert Hughes, Y.H., gwr o Feirionydd, i ganlyn ei ddawn Gymroaidd ynglyn ag yfair Dau Dý'r Senedd," cododd yr hwyl, ac yn absenoldeb Arglwydd Pont y pridd, fe gafodd y Seneddwr brwd, Mr. Llewelyn Williams, y cyfle i dalu'r pwyth yn 01 i Robert Hughes yn ei ddull medrus ei hun. Dywedodd taw hyn oedd yr achlysur cyntaf iddo gael ei alw yng Nghymru i gydnabod ar ran y sefydliadau mawr y bu am flynyddoedd yn gynrychiolydd diflino yn un ohonynt am gjrfnod maith o'i yrfa wleidyddol. Dang- hosodd y fath gyfathrach fodolai rhwng Sanedd Prydain a'r Cymro o adeg foreuaf y Magna Charta—adeg pan nad oedd na Sgotman na Gwyddyl yn mwynhau'r cysyllt- iadau. Wedi'r cwbl a ddywedir, tir Cymru a fu partner henaf tir Lloegr yng nghelf gwleidydda. Clodd araith frwdfrydig gydag anthem-gywydd y prifardd William Watson i gymeriad gloew ein gwlad. Dilynwyd yn hwylgwrs gydagaraith y noswaith gan y Parch. John Roberts (Ab Tolo), sef "Dewi Sart." Cadwodd ar dir uchel areithyddiaeth ei wlad mewn dullwedd ymadrodd oedd wrth fodd calon ardderch- ogion y wledd, ac yn yr heulwen a dorrodd ar draws ei ddatganiad mawr' roedd y mwynhad a barodd wrth gyffelybu Dewi Sant a blaenor- iaid Llanddewi Brefi yng ngwyrth y tir gwastad yn codi yn fryn tan ddylanwad ei bregeth. Engraifft go dda o'r dyn cyntaf o Sir Aberteifi yn codi i le uchel, ac y mae ereill heddyw wedi meistroli yr un ddawn. Bid sicr yr oedd ohwerthin llawnfloedd y cynhulliad yn iachus wrth droi at y man yr eisteddai Sion Rowland, M. V.O. Diweddodd Ab lolo ei arawd gan ddweyd fod Ysbryd Dewi yn fwy byw heddyw ym mywyd ac ysbryd y genedl nag a fu erioed ac yn swn Very fine speech Very fine indeed I Very fine I eis- teddodd gwr dethol newydd Ymneilltuaeth y ddinas yn deilwng o urddas a bri ei dad a'i dadau. Yna ar ol tipyn oseibiant cerddorol, galwyd ar Arglwydd Howard de Walden ac wedi ychydig wamalrwydd o barth i Dy'r Arglwydd a Llewelyn Williams, dywedodd mai cyd- ddigwyddiad oedd iddo ef ddyfod i Gymru ar yr un pryd ag yr oedd y genedl yn y pair poeth yn cynhyrfu am ddrama, ac yn ewyll- ysio cael mynegiant newydd. Yr oedd y ffurf ddramatig yn dilyn cyfnod crefydda. A fyddai dyfodol Cymry yn orlawn o bethau annisgwyl ? Soniodd am allu y cystadleu- wyr Cymraeg ar ddialog. Rhagorent yn ei farn ef ar y Saeson yn hyn, ac yr oedd sgrif- ennu dialog cyn rhwydded iddynt ag oedd gwaith mydr y mesur diodl i athrylithion oes Elsbeth. They are amazing in their ability. Y mae gennych lais newydd wrth ddrysau eich tai. Y mae yn eioh heolydd, pa un ai i draethu pethau boddlon ai peidio, ni wys ar hyn o bryd, ond fe fydd yn rhaid i chwi ddygymod ag ef. Cawn fanylu ymhellach yn ein rhifyn nesaf ar weddill areithiau'r wledd. Saif hon yn goron egluraf yr holl gyfres y bu Huw J. Huws -yr hwn sydd bellach yn un o ysgrifenyddion mwyaf profedig o holl gymdeithasau Cymro- dorion ein gwlad, ac eithrio y Vinsent (pwy all guro hwnnw ?). LIane o Ffestiniog eto. Bsth sydd ar y bryniau llechog ? Mae yna rin neilltaol at feithrin bechgyn gwasanaeth- gar i'n cenedL Yr oedd y trefniadau eleni yn nwylo pwyllgor o Gymry goleuedig, sef y Meddyg Prisiard, Lewis Morgan, Evan Owen, Y.H., J. Martin Jones, John Rowland, a J. V. Evans. Dyma'r rhaglen ganu a fwynhawyd :— Baner ein Gwlad," Mr. W. E. Carston "Owlad y Delyn," Madam Ada Rowland Cenwch Gerddi Cymru," Miss Edyth Jones "Owlad y Genhinen Werdd," Mr. Talbot Thomas Gwlad y Bryniau," Mr. W. E. Carston Dafydd y Garreg Wen," Madam Ada Rowland Yr Ornest," Mr. Talbot Thomas Dychwelwch y Delyn," Miss Edyth Jones Detholiad ar y Delvn, Misft I Botterill. Telynorea Miss Beatrice Botter- ill cyfeilydd, Miss Gwendolen Nest Grant. Undeb Cymdeithasau Cymraeg I Eglwysi Caerdydd. I Ail chwaraewyd Bedd-au'r Proffwydi yng Nghaerdydd nos Fercher. Yr oedd llyfr y chwarae am y tro yn nwylo aelodau o'r Undeb ar gyfrif methiant cerddorion croen-deneu a chyfyng eu talentau o'r ddinas ynglyn ag Aelwyd Angharad a fwriadwyd gan y pwyllgor ar y cyntaf. Y mae Natur a'i Pblant yn sÕn am ieir a chywennod a ddeorir o wyau plisg deneu am fod yn rhaid idd eu rhieni wrth fwyd ac ardal heb'ond ychydig galch ynddi felly croendeneuon yw'r cywion a ddaw allan o blisg digalch. Y mae rhif y tylwyth hyn ar gynnydd yng Nghymru, yn enwedig ym myd y gan, ac ni fydd syndod yn y byd gennyf ddeffro rhyw ben bore i ganfod tawelwch oesoedd yn bod ar alluoedd canu'r genedl, gan gymaint ydyw sensitiveness plant y rhai arfer- ent alw'r haul i wawrio gyda'u lleisiau soniarus. Felly y gwir amdani hi, diffyg ffyddlondeb y Cymry cerddorol i fynychu'r rehearsals ydoedd dodi o'r neilltu Modryb a'i theulu cerddgar," gan ddewis drama Mr. W. J. Gruffydd yn ei lie. Fe gofir mai yng Nghaerdydd y gwelodd hon olpu nos yng nghyntaf, sef Nos Fercher, y deuddegfed o fis Mawrth diweddaf. Nid yw o bwys bellach fanylu ar ei rhawd, eithr croniclwn yn fyr y I creadau newydd fu ar ei chymeriadau. Dywed Flaubert, y rhyddieithydd penigamp a fu'n coethi'r Ffrancaeg tros dymor. rywbeth tebyg i hyn The artist should be in his work like God in creation-invisible and all powerful, he should be felt everywhere and seen nowhere." Ac yn yr un fel yn union y teimlwn ninnau pan y dywedwn i'r awdur gadw ei hunan allan yn gyfangwbl o'r chwarae. Ni'ch amherchir, Syr, wrth ddy- wedyd i chwi wellhau llawr ar berfformiad eich drama trwy ymgadw rhag chwarae ynddi eich hunan. Yr oedd 61 cyfnewidiad mawr ar bersonoliaeth y ddrama er pan y bu yn nwylo bechgyn a llancesi Coleg y Brifysgol y tro oyntaf y'i chwaraewyd, ac yn lie ac yn nir- prwy y rhai hynny, dodwyd rhan Emrys yng ngofa] Bm Roderick, Maesteg Azariah Evans yn nwylo E. J. Phillips Dafydd Dafis y Shop, T. Lloyd Roberts—brodyr o Ffestin- iog, ynghyda Huw J. Huws, un arall o'r unfan, a gymerth arno waith Air. Humphreys yr Ysgol Mr. John Phillips o Gwmni Gwaelod y garth a ddadlennodd gymeriad Gwr yr Hafod, a'r boneddigesau canlynol fu gyfrifol i bersonoli Mali yrhen wraig, S. Gwili Jenkins Elin Williams, Bessie Davies. Soniodd un bodyn amdanynt oil megis very amateurish, ond yn wir ichwi, nid oedd achos y fath gam- farnu arnynt, yn enwedig gan un a fynnai gred gan arall am fwy nag a wyddai. Cafwyd cynhorthwy y dalent oreu o blith Cymry y ddinas a chelfyddyd arni'n ddiddadl. Yn gyntaf, dyled yw arnom grybwyll Mr- Richard Hughes (gynt o'r Alliance, Lerpwl) am ei ymswyddogaeth o'r llwyfan chwarae, a'r drefn hybwyll ac ymarfer a ddatguddiodd trwy gydol y chwarae gyda'i ddarlun byw a gwreiddiol o Robert William, Gwr y Sgellog Fawr. Unwaith y gedy'r dramodwr ei ddrama o'i ddwylo, dyna'i waith ef ar ben end gorffwys a wna llawer o'i lwyddiant a'i enw da yn nwylo y rhai a ymgymerant a'r gwaith o actio'r ddrama. Gall W. J. Gruff- ydd ymfalchfo yn y ffaith i'w ddrama, ddwyn i olwg y cyhoedd y chwaraewr dihafal Evan Hughes o Borthmadog, sy'n dilyn ar gwrs ei efrydiaeth yng Ngholeg y Brifysgol, Caer- dydd. Y mae ei ddyfaliad cryf, sicr, a natur- iel o'r Huw Bennett yn anfarwol cyn belled ag y mae a fynno'r Deheubarth a chadarnhau'r gelf hon yng Nghymru. A gwelliant di ben draw ydoedd darlleniad campus Ben Roder- ick o waith rhwystrusaf y ddrama, sef ceisio deongl teithi meddwl a gweithred Emrys, arwr rhyfedd BeddatCr Proffwydi. Yn yr olygfa yn y tloty y cododd dawn actio Roder- ick i'w uchafnod. Yr oedd hwn gartref fel actiwr cyfarwydd yng nghelf y goslefau, a'u pwyll a'u pwys, a'u nerthoedd, a phob awgrym llaw a gwedd ganddo tan reolaeth drefnus a phrydferth. Uygrwyd effaith act y Ty Capel gan ddau neu dri o'r blaenoriaid wrth eistedd ynghylch y bwrdd i drin achos Emrys. Cadwai un neu ddau ohonynt y mwstwr mwyaf gyda'i gadair. Os dywedai un brawd air nad oedd ef yn oyd- weled ag ef, cymerai afael yn ei gadair ac ef a roddai derm neu ddau o Saint Vitus' Dance iddi gan droi ao anesmwytho y gadair yn ogystal a'i gerff. Yr oedd twrw'r hen gadeir- iau yn difetha gwaith siarad y blaenoriaid modd y byddai diddanaf eu gwrando gan wyddfodolion y seddau ffrynt-peohaduriaid o'r rhai y pennaf oeddwn i, mewn anfoddlon- rwydd am y fath aflonyddwch direswpa ar dreigl y stori. Yr oedd noswaith Cwmni'r Undeb yn noswaith i'w chofio. Teuluoedd ar deuluoedd o wyrda cefnog, a rhianedd teca'r ddinas a'r gymdogaeth yn rhes ar res yn harddu'r goleu- waith newydd hwn ar yr hen Gymraeg. Hefyd yr oedd y Parchn. D. Fisher (Ficer Eglwys Dewi Sant), J. Morgan Jones, Ap lolo, Dyfed, Silin, Ap Idanfryn, Teifl, Dewi Fychan, Idwal Jones, a pheth wmbredd o enwogion y cylch yno i fendithio'r antur. Canwyd ymhob adwy-aros benhillion gan Mr. J. E. Jones, yn cael ei gyfeilio gan Miss Rebecca Rees, A.L.C.M. Eisteddfod'Gadeir- iol a fydd antur nesa'r Undeb. -0