Y Dinesydd Cymreig

8ENEDD Y PENTREF. NEU WBITHDY WMFFRA TOMOS, Y CRYDD. Y LECSIWN. I Wmflfa: WeTbe wyt ti'n feddwl o'r lec- siwn rwan. Wil Ffowc, ges ti dy blesio yn- d&i rhen banner:" Wil Ffowe: Plesio neu beidio, rhaid i mi ei chymryd 1 i fel y cefais hi. Mae'r ean- lymad yn inion fel roedd y bobl yn dy- muno, mae'n amlwg Wmffra: Ydi, ydi, mae'n debig; ac mi tldylian rod yn ddigon o ddynion a merch- aid i roi i mewn i'r mwyafrif. Wil Ffowc: G air o raid ydi o yn yr I achos yma, Wmffra. Toes yna ddim dewis i fod, y mae'r mwyafrif yneyfi-if, ac yn cael rheoli. Isio cael gwybod fod y mwy- afrif o'i l-.Iaid yr oedd y Bychan, ac os cawsid swm go Jew o'r tu ccfn iddo credai y byddai hynny yn rhoi hawl iddo ef a'i Llywodraetli i wnQ¡ld fel y mynollt wedyn. Sian I fa-iis: Wei, y inae hynyna yn eitha. tg, faswn i'n tybio, yn tydi Wmffra ? Wmffra: Ydi iõiwrJ dyna ydi'r drefn, ac mae hi yn ur ddemocrataidd iawn, yn ol fy uiarn i. Wil Ffo •vc: ydi. ydi; ond waeth i chi pruii, rhywtj-eill dychrynllyd o bervglus ydi deniocratiaoth os na bydd digon o sens a doethinab o'r tu ol iddo fo. Kydw i yn ddemocrat o'r blaen ucha yn y blewyn hira sy ar fy mhen, hyd at yr ymvi pella o'r ewin hira ar fvsedd mawr fy nhraed ond. bydd arnaf ofn rai prydia mai damnedig- aefch amal i achos ydyw ei ddemocratiaeth. Mj wn i am lawar i eglwys fasan caol gwell swyddogion a blaenoriaid pe buasai rhyw-I un heblaw yr eglwys fel cyfangprS yn eu newis. gwn wir. A tydw i ddim yn siwr la fasa ni yn cael gwell aclodau Seneddoi pe buasa yr etholwyr yn gyfiredinol yn eu dewis. Sian 1-tans: Dyuul. i ohi siampyl o ddemo- Crat neis \Yut ti'n mynd i ddwyn y fdts oddiar v bobol ar ol i'n tada gwffio cymain at f cael rdiwP Yn wir, Wil Frowe. ddylis i rioed dy fod yn gimin o Dori o'r hlaen. Harri: Rown i'n deud erstalwm mai i'r fan yna yr elai Wil FfoNN-c. -Ni*ae'r dynion eithafol, advanced yma i gid yn eu tro yn mynd o'r naill eithafion i'r llall. Fein a y bu hi hefo Gladstone, A Chamberlain, in, a'r Bychan a dvma Wil Ffowe wedi mynd hefo nhw i'r un trobwll. Wil Ffowc: Rboswch am funud bach, I ryda chi yn ilmthro yn rhy sydyn i ben dyn. Ddaiu mi ddim son am ddwyn v fots oddiar y bobol, gwarchod ni, naddo; ond dweyd rown i mai twlsyn |>eryglus yn Jlwylo rhaiheh sens priodol i'w arfer ydi'r fot. Ma« araa i isio i bob dyx^ a mereh gael fot, ond yn wir mi fasan well gen i fod lieb fot na'j deinyddio hi heb reswm ac yn hollol ddiystyr. A dw i'u meiddio deud yn ol fy adnabyddiaeth i o'r bobol, ;ac vn v S,-ie-sc)n, nid y'NV'r naill haner ohoaynt yn gwybod dim o fanvlion yr lianfodolion ynglyn a'r lecsiwn. Yn toes yna gannoedd ag sy'n troi y failtol mewn etliolaethau pwysig 'Il fotio yn of rhyw stori glywid am yr vmgeisydd, neu am fod liii-ii a lnvn yn dweyd yn dda am dano. Sawl dyn nels, ciredig, roddwyd i niewn heb ystvried y polisi na'r egwyddor a gynrychidlai Sawl d:vu- rhngorol v%Tth- odwyd am ddim ond fod pobol yn dwed ei fod wedi gwneud y peth yma a'r peth acw—ac yn fynych yr un sail o gwiml i'r haeriad. Mac yna ugeinia wedi mynd i'r Senedd yn sgil y Hydwn yn unig, ac eraill wedi coUi am fod y Bydian wedi eu par- dduo ar y funud ola, pan nad oedd siawns ?lel y paid lu ymaith cyn iddo Ni-ueiid ei vaith. Ia, ia, te daflwyd amal i ddyn da alia u am fod celwydd am dano wedi cael lianer modfedd o flaen arno, ac mae dal celwydd wedi cael y blacn llciaf yu orchwyl anodd. Dvna ddrwg lecsiwn a'r fot- yn nwylo'r cytfrediu pan nad oes' ddigon A) graffder meddwl a phraffder ewyllys i'w harfar. Harri: Oti(I v mae pawb at ei ryddid i neud fel v myno. ac os yw'r mwyafrif yn fodlon, mae popefch vn dda. Sian Ifais: Hiar, hiar, Harri. Wedi ei giirro wac Wil Ffowe, a tydi o ddim digon o sport i. golli. Wil Ffo-vc: Na, na, Sian lfans, tydw i ddim mcr wan a hynyna, gobeithio, rydw i'n i'r mwyafrif, ydwyf siwr, ond i f i-i f A tydw u .ffim yn fodlon ar y mwyafrif. A cin da Haw, i be -andros ryda chi'u son am roi mewn i'r mwyafrif, pam na chaiff y mwyafrif reoli vmhobman ? Harri: Mnent yn cael debig iawn. Wyddost ti am rywle Had ydynt ? Wil Ff ovc 0, gwn, Harri. Ueth am yr Iwerddon a Clivraru? Son am y "clean wepn Wa¡liQ gas y Qvdbluid yn I loc- siwn, beth am "sweep" y Sinn Feiners yn yr Iwerddon ? A gaiff y mwyafrif gario y dy4d yn yr Iwerddon? Pam tybed fod y mwyafrif yn Met gallu ac awdurdod mewn un poth, ac yn mynd yn ddirym niemii peth arall? Beth am Gymru a Datgysylltiad ers blynyddau? Oni ddy- lem ni sydd yn y mwyafrif gael rheoli a llvwodraethu ? Na, Harri, rhaid i'r mwy- afrif fod yn siwtio rhyw ddosbarth neu gilydd cyn y bydd yn cael gweithredu. Peth pervglus yw mwyafrif, rai prydiau, Be yn fwy mynych nac fel arall ceir fod y mwyafrif gyda'r drwg, a'r Heiafrif yn cynrychioli'r da. 0 leiaf, dyna y iuae hanes yn ei ddysgu i ni. Wmffra: Ond rwyt ti'n anghofio, Wil Ffowe, fod y bobol yn cael iiiisei- i feddwl drostynt eu hunain mewn lecsiwn. Mae pawb yn cael clywed a darllen be 8n gan y bobol fo'n cynnyg, a cheir digon o gyfar- wyddiada ar bob llaw, fel nad oes yna ddim esgus dros fotio yn y tywyllwch. Mac lecsiwn yn eitha teg ar bob ochor cystal a'u gilydd, He y mae'n eitha rhe- symol i'r mwyafrif gael rheoli y lleiafrif, Sian Ifans: Toes yna ddim byd tecach mewn bod, Wrllffrn. Tipin o Dori ydi Wil Ffowe, a tasa yma Gapal Wesla i'r fiii hono y basa fo'n mynd, lie mae'r gwnidog fel Pab a'r cwarfod swyddogion yn rheoli pawb. Wmffra: Twut ti rioed yn Wesla, Wil Ff owe ? Wil Ffowc: WrsIa oedd fy flhad a mam, a nhaid a i<ain; ond twn i ar y ddeuar he ydw i. Tvdw i ddim yn leicio rhyw lawar ar y drefn sv'n rhoi C'imin o allu vnjlaw'r gwnidog; ond yn inirvr wyf bron a chredu eu bod yn "ell allan elrwy weithio drwy'r cwarfod swyddogion na ehyda phleidlais yr eglwys yn g", ffredinol. Tydi'r bobol ddim wedi disgyblu en hunain i bwynt vmddir- iedadh hollol eto. Harri: Paid a siarad lol,, Wil bacji rwyt ti'n witlnverinol hollol. Wil FfJwc: Twn í ddim am hynny, Harri. Rown i'n meddwl bob amsar mai'r gwerinwr ydi y sawl fo'n carii lies y bobol ( yn gyfi'redinol; liyny ydi, v sawl ddelai a'r fendith i gyrraedd pawb. Wel, rwan, os I mai dyna ydi gweriniaoth, mi rydw i'n credu mai y ffordd ova. ar hyn o bryd at gyrraedd hyny ydyw gadael yr awenau a'r rheoli, ie, a'r dewis yn nwylo y bobol fwyaf abl at wuend hyny. Fedra i ddim credn fod y bobol a'u cymeryd fel cyfan- gorff yn gwnbod sut i ddefnyddio eu pleid- lais ym briodol, a'u bod oherwydd hynny yn ei defnyddio'n amt- iawn er eu niwaid eu .hunain. Wmffra: Twyt ti felly ddtm yn meddwl fod y lecsiwn ddweutha yn dod a'r canlyn- iada gora ar ein 1I(,;8? I Wil Ffowc: Toes yna run lecsiwn yn un deg; Wmffra; ac yn siwr toedd yr un ddi- wedda ddim. Fe wyddost o'r gora fod rhyw driciiwarter o'r boblogaeth yn byw ar feddjliau y chwarter arall. Ychydig mewn cymhariaeth o'r bobol sy'n meddAvl o ddifri. Arwyaebol a chyfyng iawn vdyvv'r bobol a'u cymeryd at eu gilydd, ac oherwydd hyny yn hawdd eu denu ar y. naill law a'r llall. Y cyfrwys, y dengar, a'r cj'fareddol sy'n mynd a'r gamp yn amal. Gwyddost yn eithaf da sut yr oedd y wlad yixia gyda'r lecsiwn dweutha. Yn toedd mwu vfrif y bobol wedi mynd i gredu y basa ni wedi, cael ein lladd bob gopa walltog onibai am y Bychan. a rhan fwua'r bobol, yn enwedig yn LIoigar, yn dweyd mai ar ASlaith roedd y bai fod cimin o'n bechgin wedi eu lladd. Mi roedd yna erill yn gwenwyno'r bobol ac yn deud fod y Llafurwrs i gid o blaid y Germaniaid, ac yn erbyn cu gwlad. ac fod Ramsay JVlac- donald, Snowden, a Henderson yn cael eu taTu gan y Germans. Petha felna oedd fyn cymeryd gan y bobol yn gyffredinol. ac yn eu troi, er eu bod yn anwiredda bob gair. Ond waeth i ti prim yr oeddynt yn dwad a fots i neud y mwyafrif, a dyna'r sgiamars yn eu cyfrif yn fuddugoliaeth egwyddoriou Cydbleidiaeth ar Ryddfryd- ,iaet4i a Llarur. Ond pe tasa fodd mynd i mewn i gyfrinach o fotio drwy test av feddwl ac at g hoeddind., rwv'n sicr fod yra. enydd a cliydwybod y wlad yn y mwyafrif mawr yn erbyn mwyafrif y Llywodraeth. Gelli benderfynu fod y shilishalod i gid wedi pleidio ar yr ochr boblogaidd, ac fod y stalwarts yn y lleiafrif. Sian Ifans: Twyt ti yn rboi fawr n bwys ar y lecsiwn fc.,Ilti? Harri: Paid a gwrando arno fo, iHll If sins; treio patshio i fyny ei ofid y mae Cl. Mi geil di weld be fedar y Bychan a'r mwy- I afrif ei neud. Wil Ffo ■vc: Tydw i'n malio dim be ddeudwch chi, hogia ond mi wn i gimin a hyn, y hasan well gan i pe taswn i yn lle'r Bychan fod hefo Uai o fwyaxrif, ac. yn siwr i chi faswn j ddim yn leicio gida cimint o Doriaid o'm cv, mpas. Mi gaiff o fwy o waith cadw'r ddysgl yn wa-stad nag a freuddwydiodd. Ond son am fot a lec- SlWIl roedda chi, ynte. Fy marn i, ydynv y dyli-a. fod yna test ar Imwb i fynd trwy- ddo tin cael fot. a honso dipin yn galad hcfyd fel ag y byddo yna sicrwydd fod pwy bvnnag fyddo yn ei chael yn deall yr ani. gylohkdau ac yn gymwys i (Idtfu.Tddiolr hleldlaia. Sian Ifans: Howld on, frawd, mi golla llawar i bleidlais wedyn; a beth am y rhai sy'n talu at gynnal v wlad drwy renti a threthi? Wmffra: la wir. Sian Ifans, rheini sy'n hawlio y lot. Wil Ffowc: Peidiwch a chamgyrneryd, frodyr bach; nid rhent a thrcth x,w'r liiwi fairva a phwysicaf; meddwl ydi'r peth jywysicaf, a hwnnw ddylai fod yn deler cael y' fot. Mi fyddai yn well ar bobol y illic.ati pe cawsid pobol v forio yn bobol i fotio drwy fodaylgarwch ac argyhoeddiad. D viia li, pam] ydwïu deud y byddai'll well i ni fel gwiad rhoi test, mewn gwybodaeth a gallu meddyliol yn deler cael y fot nac fel y mae'n brewnol. Fe gawsech sicr- wydd wedyn fod y fot yn nwylo pobol yn dealt Ond dylai v tŒt fod yn un digon craf ac eang fel ag i greu awydd ac ym- droch i fynd trwyddo. Mae'r bleidlais fel y mae heddvw yn beth rhy ddiystyr gan y mwyafrif, ac yn cael ei harfer er niwed i'r wlad yn gyffredinol. Rwyf yn werin- ( wr i'r earn, ond yn wir mae'n ddrwg gen- i nyf fod y werin mor ddall i'w buddianau goreu. Wmffra: Mae yna ddigon o reswm yn be rwyt ti'n ddeud, Wil Ffowe; ond mae arna i ofn na weli di byth mo'r dydd i gael be rwyt ti'n i ofyn. Wil Ffowc: Tydw i'n gwybod yn iawn fod ein har.veinw yr fel y Pabyddion yn credu mai cadw v bobol yn eu hanwybod- aetli ydi'r ffordd ddiogela i'w cadw hwy yn yr nwena. Dyna'r ffaith, ac ryda nina yn gwaeddi hwre a bravo ar eu hola. Wmffra: Wet, wel, Wil Ffowe, mae'n rhaid i ni roi pen ar y matar rwan, dyma'r lamp yn mynd allan, a toes gen i ddim chwanag o oil heno. Gwnewch hi am y drv.s eynted ag y medrweh. Ten- dia'r gareg yna, Wil bch, mae hi yn rhydd, neu chei di ddim fotio'r lecsiwn nesa i R. T. Nos dawch. hogia, diolch i chi am oich cwmni.