Y Dinesydd Cymreig

NODION 0 LANAU'R LLYFNWY. I Gan Mrs WAKEFEILD WILSON (Mailt) I Yn Saron (M.C.)J yr wythnos lion, caed darlith dda gan y Parch Edward Thomas, The Lodge. Y testun oedd, "Noswaith gyda'r Hen Fethodistiaid. Yu ystod y cwrdd caed can "Y Wlad Well," gan Hiss Dilys May Griffith, a'j' "Amser Gynt" gan Miss Maggie Owen ()lègan Llyfnwy). Llawer iawn o ddiolch i'm cyfaill (Bob Bralch 3leiyn, Tal y sarn) am ei Ivthyr- I gerdyn o un o ysbytai yr Alban. Yno yr ervs cin cyfaill ienanc, wedi ei glw'fo, a'n du!llIli!d' y\v brysied fendio, a dvma fo:— > Boed eich hoes o hvn i'w Lherfyn Gyda Hwyddiant yn c-t citanh'u. Bendith Daw fo ar cich imiad, Byddwch byw yn llawn o gariad. Bn cyngerdd yn y DrillH all nos lau er budd y Red Oros. IJanwyd y gadair gan y Parch H. H. Hughes, y Rheithordy. Miss Barlow Pritchard, A.T.C.L., ofalai am y cyfeiliant. D'dol lau, yn dawel iawn yr hnnodd y brawd ienanc Mr Rowland Williams, Baptist Street, Penygroes, wedi nychu'n hir iani-n dan hen clyn y ddynoliaeth, yn 33 mlwydd oed. Dodwyd ei weddillion i orwedd yn naear Maelah dydd LInn, 'j pryd y daeth torf favvr i'w hebnvng. Gwasanaethwyd yn ei angladd gan y Parch J. M. Williams, Soar. Bu Row- land am ysbaid yn yr America er ceisic iechyd, ond adref y bu rhaid dod. Bu yn 'Ne Cymru am flynyddau maith. Mae ein cydymdeimlad yn lJwyr a'r fam a'r teulu oil. Yn un o ysbyta niilwi'ol Birkenhead y mae'r cerddor eu, Mr G. J. Roberts, Tal Da oedd gennyf dderbyn llythyi oddiwrtho yn diolch am y "Dinesydd" yno. Bn rhywun yn garedig yn ei anfon, a dywed 311 ei lythyr mai yno y mae ax hyn o bryd, wcdi ei anfon o'r ffosvdd. Da gennym ddeal! ei fod yn gwella. Mac I wedi bod mewn brwydrau erchyll, ond gwelodd Rhaglupiaeth yn dda i'w gadw drwyddynt oil. Newydd trist ddaeth i'r teuln Mr a Mrs John Owen, Islwyn, Victoria Road, fod eu mab Willie wedi ewympo yn y drin fawi,, vn yr Aifft. Bu yn athraw yn Ysgol y C'yngor, Penygroes, ac am beth amsei yn y Garn. Mae cydymdeimlad y dyffrvn a'r teulu trallodus. Caed noswaith ddifvr yn Soar. Bu v Parch A if on Jones, Brynrhos, yn traethu a1' yr hen gymeriad Griffith Jones. Tre- g a roll. Yr oedd y diokhiadau yu flaw y Parch n. Jones. CHgwyn. a Mr D. Davies, sgol y Sir. Llanwvd y gadair gan y Parch J. M. Williams.* < Ceir llythyi- y brawd ienanc R. Gwilym Thomas, mab Mr John Thomas, Market Place, yr wythnos nesaf. Y Gobeithluoedd.—Maddened y cyfeill ion am v tro gan fod y lie yn brin a'r gaiw yn fawr am beidio rhoi manylion ynghylrh Gobeithluoedd Bethel. Soar, a Saron. Cawsom hanesion llawn ohonynt, ac yni- ddengys fod y cyfarfodydd'yn rhai camp- us ond y maent yn cymeryd gormod o I ofod ein papur ar hyn o bryd. O'r "Drych."—Gwelsom yn y "Drych'r hanes marw Florence, merch v diweddai Mr Enu: Mac lrityre, Penygroes, a Mr& Mary Maclntyre, Elm Street, Utica, yi hyn gymerodd Ie Tachwedd ?ed,a hi ond 19 mlwydd oed. Bu yn wael o'r darfort edigaeth am tua bjwyddyn a hanner, ac er pob gofal angau a orfu. Ganwyd hi yn Penygroes, Aw.st 20, 189S, acih y teulu drosodd i'r America tua 10 mlynedd yn ol. Yr oedd yn enetli ddisgliii- iawn, ac wedi dod i safle dda, ac yn aelod sclog o gapel Bethesda. Gedy fain a phedalr chwaei mewn galar mawr. I

CYMERYD JERUSALEM. Mae Jerusalem wedi disgyn i ddwyle ein milwyr o dan y Cadridog Allenby, vi I 11 Y, Y, hwn ar ddydd Sadwrn ymosododd ar saf- leoedd y gelyn i'r de ar gorlleii-in o'i ddinas. Y MILWYR GYMERODD RAN. I Hysbysir mai y 8ymry a Hlilwyr Siroedu Lloegt a Llundain. oedd yn cymeryd rhan yn y frwydr, canlyniad yr lion ydoedd i'n milwyr gael eu ffordd i fyned i Jerusalem drwv y ffynld gogleddol a dwyriniol, rhai oeddynt wedi eu cau a rhoddwyd lie i yny. Bwriada y ("adfridog Allenby fyned i mewn i'j- ddinas yn swyddogoi ddydd Mawrth, yn cael ei ddilyn gyda Jlvwyddion y milwyr Ffrengig ac Italaidd, ae arwtinyddion Cenhadaeth Wleidyddo. I'fi,aine. inlie"t- Brenin wedi anfon cen. adwri i longyfareh y Llywydd Prydeinig. LLWYDD YR YSGOTIAIDt I Yn Ffrainc a Ffianders cawn fod y mil. WYr Ysgotaidd wedi ennill safle oddiar gelyn ger Boursee ar y ffrynt Cambra. ddydd Unn, Yr oedd cvnnydd yn y pel enu gan Germani yn Ypres. YR ITALIAID. Methiant fu ymgais yr Awstriaid i sicr hau gagael i'r chwitli 0'1' Piave ger ceg yr a foil, 17 milltir o Venice, a chymerwyd yn u1 rai ffosydd gollwyd, a gyrwyd j gelyn ar ffo. NEWYDDION 0 RWSIA. I Dydd Mawrth ceir adroddiad fod Kale din, fel prif arweiuydd byddin y Cossacks, ei fivi-iid i ddiorfseddu y Bolsheviks gyda gallu mil wj'ol. Mae y Rwsiaid Twrcaidd wedi eu galw alian o'i- dynion posibi i ymladd o dan faner y Cossacks. Y mae'r tcimlad au yn erbyn Lenin a Trotsky yn cynyddu ar bob llavv. # TRYCHINEB GWAITH CYFARPAF. GERMANAIDD. Hysbysir fod y irnvydriad gymerodd k mewn ffati-i cyfarpar yn Griesham fis yn ol wed idinistrio yn JlWYI" un o ffatrioedd cyfarpar mwyaf yn y byd. VI" oedd yn cytrio oi nce)., ac ynddi darperid ffrwydr- un. nwy gwenwyni-r, vlnxyu; belenau^ a nwy t Zeppelins. Yr oedcl hefyd yn cyf. lenwi yr oil oedd yn eisiau i bump o ffatrioedd nitro-glyeerine a dynameit, yn ogystal a dau waith powdwr. Yr oedd yu golled anaele i Germani "Y WLAD MEWN PERYGL." I Yn Bedford. nos JilIn, dyn-edodd MI Churchill, Gweinidog Cyfarpar, fod wlad mewn perygl na fu ynddo er cyn yi amser y bu i frwydr y Marne achub Paris ac i frwydr Ypres a Yser achul porthladdoedd y Sianel. Dywedodd fod amcanion y rhyfeI yr un ae yn 1914. Nid ydym wedi eu hychwanegu na'u cwtogi yr un iot. Nid yw pobl Prydain yn gol. Ygu cael eu taflu ymaith gydag unpeth Ilai nag amcanion cyfreithlon a chyfiawn gj da r rhai yr aethant j mewn i'r rhyfel, ae os codwyd o gw bl beth rnor ddifrifo] a liynii I- 1Jj elliv ei benderfvim ond gan genedl fel cvfangorff. TRYCHINEB HALIFAX. I Sibiydir fod yna dybiaeth i'r trychineL fod yn ganlyniad cynllwyn, nc y ni;ic swyddogion a chriw y llong^u sy'u war edigol wedi cael eu cadw mewn gafael ]IV(, nes y tel. f NI I] h.vd nes y terfynir yr ymchwiliad svdd ( d ei g wedi ei gychwyn ddydd Llun, Mae'} Maer wedi apeiio am i bawb all fForddic fynd o'r ddinas oherwydd prinder bwyd i gyHenwi r bob!. Apelir am bum miJiw o bunnau at waith rhyddhaol vn ddioedi. Agorodd Arglwydd Faer Llundain gronfa iwddhaol, a chafodd a ganlyn Brenin, UIOOp; y Frenhines, 300p; y Frenlunei Alexandra, 200p Tywysog Cymru. 300p, Due o Connaught, Mri Fun^ss Withy and Co., Ltd., 5.000p; Arglwydd Faer, 105p; y Lady Mayoress, 52p 10s. Agorodd Arglwydd Faer Lerpwl gronia.a thanysgrifiodd Syr W. P. Hartley y rhodd o 1,0007) i'w chychwyn. GWAHODD GWEINIDOG. I Mae Eghvys Annibynnol Cricc-ieth wedi rhoddi gwahoddiad unfiydol i'r Parch Thomas Lloyd, Rhostryfan, i'w bugeilio. MARW AMAETHWR. I Dydd Llun, yn 81 mlwydd oed, bu farw Mr JohnHughes, Tir L'chaf Farm; Cric j Efe oedd y diaecn hynaf yn eg I Iwys Annibynnol y lie. SUDDIAD DISTRYWYDD AMERI- I CANAIDD. Mao y distrywydd Americanaidd Jacob J une wedi suddo dnvy gael ei thorpedio. A'jiii.bwyd 44 o'r dynion, yn cynnwya y 'ywydd. RWSIA AG AMCANION RHYFEL. I Cafwyd datganiad swyddogol o Rwsia 0 berthynas i drafodaeth heddweh, a dywed fod y cadoediad ofynir yn rhoi digon o amser a chyfleustra i'r Llvwodraethau Cvngreiriol i ddatgan eu parodrwydd neu eu gv» rthodiad i'gymeryd rhan mewn tra- fodaethau cadoedol a heddweh. "Mewn achos c v, rthodiad," ychwanegir, "rhaid iddym ddatgan yn glir a phendant ger- bron yr holi ddynolryw yr amcanion dros y rtiai y mae pobl Iwrob i goUi eu gwaed yn ystod y bedwaredd flwvddvn o'r rhy- fel." DATGANIAD RWMANAIDD. Adroddir yn SAvyddogol o Rwmania eu bod, ar gynygiad awdurdodol o Hwsia, wedi rhoi eadoediad ar yr holl ffiynt Rw- mannuld. Ond y mae y milwyr Rvvman- aidd, fodd bynnag, wedi gwrthod pob ym- gais at frawdoliaeth. Dywed adroddiadau answyddogol fod y sefyllfa yn Rwmania wedi dod yn bervglus, ohcrwydd fod y Rm Staid yn troi eu ecinau, a'r caditidas l i vit-tl doi vil nictitit dil v gyda'ti llvttyddol yn niethu dal y milwyr gydu'u gilyJd. LLINELL LA VACQUERIE. Gw ellhawyd llinell Prydain i'r gogledd o La Vacqiiej-le, i'l- de o Cambrai, dydd Gwener. Milwyr Ulstei- vn cvmeryd ffos, ydd mewn safle leol. Cadwyd y gweithrediadau cyflegrol. awyr. ol, a gwyliol i fyny ar hyd y gweddill o'l ffrynt gorllewinol. I'r dwyrain o'r Ateuse turodd y Ffrancnv>r i fyny ddwy o ymosod- iadau Germanaidd. YMOSODIAD AR ITALI, Mae y frwydr fawr ar wastadir Asiagc yn parhau yn ddibaid, ac y mae'r gelyn wedi cymeryd safle fvnyddig arall—Myn- ydd SlsemoI-trn yr hawlir eu bod wedi cymeryd 15,000 o garcharorion. Ceisiodd niter matvr a chryf o filwyr v gelyn trwv y de oGallio, ond wedi chwech o ymosod- iad-ia trechwyd gan adymosodiadau, y rhai achosodd golledion difrifol, bu raid iddynt gadw eu symudiad ac aros ar Eynvd'd Sisemol. Tynodd y milwyr Ital- aidd yn ol c Melette gyda llwyddiant YM M-ESO-POTAM IA. Dywed y Cadfridog Marshall fod y mil- wy l,ydeinig a Rwsiaidd ar ol sicrhau y SakaHutan Pass ym ^Tesopotamia ar y 4ydd cyfisol, wedi dilyn ar ol y Twrciaid mo" bell a pentref Kara Tepeh (25 iiiijit-it i 1* g< glcdd o Deli Abbas), trwy'r hwn y gyriyyd y gelyn wedi hrwydr boeth. YR HELYNT YN RWSIA, I Dolgyn y Bolsheviks mewn ape1 frwd- fry,711, f' od vni god' frd i r, fod yna godi yn erbyn eu llywod. raeU\ a hwnnw wedi ei drefnu ac yn cael ei awain gan Kaldin. Tvorniloft", a Dutoff. ei arwain gan Kaledin, KornilotT, a DutofK a'r Maximiliaid. Y11 rhanbarth Don Cos- sack y mae Kaledin wedi datgar, cyllwr o ryf >1. Ac y mae Kaledin a Korniloff wedi ymuno ell byddinoedd. YN PALESTINA. I 1.drydd v Cadfridog Allenby eu bod wedi cymeryd Hebron, yr hwn orwedda 31 I y brjf-ffordd o Beersheba 7 Jerusalem, yr hwn sydd 21 milltir oddiyno. Mae y cy. meriad hwn yn rliagarweiniad j ymgyrch f i symud ymlnen ar Jerusalem. t HELPU'R ITALIAID. I Adroddir fod yr awyrwyr Cvngreiriol yn hclpii yr Italia.id, ac am y tro cyntaf ad- l f roddi> yr £ w\rddogcl fod y milwyr Ffrrn- I GIG YHC. D.vwedii- fod If) c L,areharei-ion I mewn yn gyrch wyliol. Myn yr Awstriaid eu bod wedi llwyddo ynihellacli ar Was- tadir Asiago, ac iod y carcharorion yn awr dros 10,000. FFRWYDRIAD ERCH. I Dydd lau digwvddodd uu O'I ffrwydriadau mwyat ofnadwv yn hancs Canada, yn Halifax, prif ddinas Nova Scotia. Ymddengys i. iii) o agerlongau cyf.iipat America gael ei tharo gan long DèlÜtidù o'r einv Ims mewn vstorni fawr, a phery ffrwydriad, gan achosi i dros. 2,000 o bobl i gael eu lladd, a llawer yeh- w;nieg eu chvyf'o. Dywedir fod rhwng ,C(jl a 4,000 o dai wedi eu dinistrio, ac fod 20,000 wedi eu gwnud yn cldirgartrei'. Ar.,c;mgyiri!ir T niweidiau i ciddo yu | wcth chwe miliwn o bunuau. 1 .400-

u inVYPAN. Marv;.—Rliatiiyr y 7fed, yn 7-5 mlwydd opd, bu farw Mrs Klizabeth PtU-rv, priod y diweddar Mr Owen Parry, Nant y Gro, Dwyran. C'iaddwvd hi ddvdd Mawrth, Tihaprfyr lies;, ym mynwent Capel Dwy- ran (angladd preifat). Gedy i alaru in ei hoi un mab a eliweeh o ferehed—ma b a dwy fercli yn yr Ainerica. Dynuinir at i'r papurau Ametieanaidili gofnodi yi uchod.

CESAREA. Marwolaeth Sydyn. Gydn, gofid dwv; yr ydym yn gorrod cofnodi marwolaeth Miss Edwards, ?fpiiHot!, Opsarca. Yr oedd yn <-wyno ers amryw ddyddia.ii olid nid Gcdd neb yn meddwl fod y di^ edd mOl agos. ?uMi? Edw:¡ 1"(1" yn' 'sgolfl'istr(', yn Bronyfoel am grfnod maith, He Vi oedd pawl) yn hofl olioni. Cawn hanes vt angladd yr wytlmos 11 seaf.

scstiaa All-Wool Tweeds and Yarns It HXt PPicas. AM GarHasjasPaifi. R? CtMCTH CMT. ???S??? R?Mt,s:iEo,f,cn AECc;Ttc THApi; :1.' I", pT: -our LOVELY G:<n GOC t. -t ail reqvlrymonlo, on R., WAI i; ftay toady r Osr. Wt-ila 1cr 4:*? \o-<1a, Own W-j«* rnaofi iiiry MB-# WW%? vLi ? Wu"Uon Coot)? Sea our WMtoMt

Y DA BYW. Rhagolygon am Well Cyflenwad o Lefrith. Hysbysir fod 13 o ddirpnvywyr wedi eu hapwyntio gan y Rheolwr Bwyd dros Llloegr a Chymru, gydag un dirprwjj^-r a chwech o is-ddirprwywyr i Ysgotland, ac mae eu dyledswyddau fydd:- I reoli y cyflenwad a'r dosbarthiad or stot da byw yn eu cylchoedd, gan sicrhau i bob cylch ei gyfran gosodedig o'r cyflenwad o fewn cyi-raedd. I hawlio da byw, os yn angenrheidiol, at alwadau yn y fyddin a'r boblogaeth yn yvfiredinol. 1 ieoli detinydd bwydo ^warthcg i berchenogion da byw mewn cyfartaledd i'w gyrroedd. I reoli dosbarthiad Ilefi-ith rn ei gyfanswm yn unol a chyfurnoyddiadau pwyligorau rheoli bwvd Ileol. Bydd i'r ddirprwyaeth weithredu mewn cydymg>xighoriad a'r Bwrdd Amaethydd ol. Y1 hyn sydd eisiau ydyw cael deaJl clir faint yy y nifer a'r amrywiol f.1than o wartheg sydd yn y gwahanol gylchoedd yn nwylo pob amaethwr_ -———— Is i so

GWRTHOD CODI CROGBREN. Gofynodd Mr T. Richardson i'r Yegrif- enydd Cnrtrefol "A oedd Hubert W- Peat, crynwr a gwrthwyncbwr cydwybod- ol, wedi cael ei gospi yng ngharchar Pen- tonville am wrth04 helpu i godi crog- bren?" Atebodd Syr George Cave "nad oedd y carcliaroror wedi ei gospi fel yr awgrymwyd." nib ————

GENI. PRIODI, MARW. MARW. Parry-Rhagfyr 7. yn 75 mlwydd oed. Mrs Elizabeth Parry, gwoddw y dlii-eddat, Mr Owen Parry, Xant y Gro, Dwyran. Jones—Phagfyr 7. yn 71 mlwydd oed, Mr W. W, Jones, Penybwlch, Dinonvig

PROTEST 0 FETHESDA. I (At OJygydd y "Din'o.^ydd''). Syr.—Mewn eyfarfod o Gyngor Eglwvsi Rhyddion Bethesda a'r Cylch, gynhaliwyd ncs ener-, Rhagfvr 7fed_, cafwyd trafod- aeth ar hawliau cydwybod, a elivdqi- Im. I frydedd mwyaf pasiwyd v po.nderfvniad e,anlynol:Fod CN-ngo;, Eglwysi Rhydd- ion Bethesda a'r Cylch, wrth ystyried hawliau cydwybod ar ddyn. ac hefvd yn wyneb yr adran 311 y Ddeddf Seneddol sydcl yn eu hanrhydeddu, yn nrotestio yn gryf yn crbyn yr anghyiiawnder o ddifreinio y gwrthwynebwyr cydwybodol hyd yn oed am dymor. "-Yi- (,Idiloc-li, v Cviiaor. ,JEHE1IIAH .JO.ÈS, \'< I JEREMIAH JONES, Y*? I

CYFLOGAU GWEITrlWYR I COTWM. Mae gweithwyr cotwm a'r meistii ym Mauceinion wetli dod i gytundpb. CTu- ygiodd y meistri 15 v cant o godiad dioed, a derby niwyd hyn gan yr Undebau Jilarur. \stynr fod hyn yn rhoi bodd- lonrwydd. Dedt'rydwyd heddwas yn Llundain i dair blynedd o benyd-wasanaeth am ddwyn eiddo gwerth 800p Yr r^dd hvn yn cvn- cyfres Q l.idradau am.1 mlynedd. 1 IcdtcJd yn cuoij c'i" cud sid o dcrri i mewn. j

BARN DDIRWESTOL ESGOB. I I)vii-c(lodd Eygob. Lincoln yn Llundain díhdd laii diweddaf. mai nid y dosbarth eano] oedd heb eu liarjzyhoeddi 0 Maid dirwest. ond y dosbarthiadau uwchlaw ac islaw, oblegid y doabarth eanol ydoedd gwir nertli v mudiad dirwestol. Nid oedd y I'rif Weinido^, gwi" o atlirylith a gwlad. garweh, yn ol en barn hwy, v. edi cymeryd y ew'rs eangaf na'r doethaf. Yr oedd dyn yr heol yn eu herbyn, ae fel y gwynt dwyreiniol, yn bnvycLrn'u gryf yn cu lierbni. 41

i 3 j- J. FLETCHER, LTD.. I | MEMORIAL WORKS, I CAERNARFON a BANGOR f ,wy"<:r rf*AjiiBiiinnn IWCTIITWI <ii "ifflgg—ifiininmiirT"TW* Argraffwyd a chyhoeddwyd gan Gwmni y "Dincsydd Cvmreig," Cyf., yn 16, Palace Steret;, Caernarfon*