Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

9 articles on this Page

Advertising

iY.i FORD RYDD. 1

News
Cite
Share

iY.i FORD RYDD. 1 (Gan WENFFRWD.) I "RHOI ANGEN UN RHWNG Y NAW." Hawdd ar ddechreu rhyfel yw tybio fod cyflenwad bwyd yn sicr, a'r moddion i brynu angenrheidiau byw yn dod i afael y dosbarth gweithiol. (}pH mtsnach- yni- ddangos yn bopeth ellid "ddymuno a chyf- logau godi, a gall y swm cyfoeth at ddi- benion cyfnewid fod yn anferth, ond ar yr un pryd y bobl yn eyflym nesu i Iwyr ddinistr, efallai newyn. 1 gyfarfod gofyn- ion cyhiewid a masnach, gellir rhoddi ruewn cylcbrediad symiau mawr o "no(t- nn," ond canlyniad hynny yn ddieithwad yw cyunvdd via mhrisiau angenrheidiau byw. Gailai y Uywodraethwyv jenwi liog- eiiau pob gweithiwr yn y wiad. gyda "bark notes" bob wvihiios (as gf>!ljd caei dig:-ft « ¡ bapnr i'r ?waith), ond ni fydd?' safoii < byw .-M.yn uweh. ?td ar fane mh5 yn unig y ¡;.vdd byw. dYlI, :"is, Wt:; ('yHen":HI ¡ tlritg y 1,)ydd ljvw dyti. y? angenrheidiau byw, ac t? pyMO''? mil I ivnau c ddynion oddiwrtli waiih cynyro il a'n "osod ar wairh dmistTiol, y canlyn- iad yw fod angen yn sicr o ddilyn. Hedd- yw v mat- prinder yn tfaith yn Iwrop, if drwy* 'r byd Ond nid dynai, cyfan. Y mae rheolaeth a phcrchenogaeth pin cyf- lenwad bwyd yn perthyn i ddosbarth o gyfalaf%% vi-. 0 dan ein cyfundrefn bre- sennol y mae prinder angenrheidiau byw ac angen y gweithwyr yn gyfle i'r cyfalat- wvr elwa, Y mae angen y tlawd yn fras- der i'r cvfoethog. Os yw y prinder yn fawr dvlai pob dosbarth yn y wlad ddwyn eu riiaii o'i- dioddef spdd yn ganlyniad i'r prinder. Ond nid dyna hanes ein gwar. eiddiad presennol. Mewn rhannau tlawd rhaid i ferched ddisgwyl am oriau ger y I niasnachdv neu'r farchnad am angenrheid- iau bvw Ond pwy eto welodd wragedd I y mtTtel-am-bythiaid yn disgwyl o fore tan nos am ychydig "siwgr neu de i'w siomi yn v diwedd:' 0 na, "I un lawn ddigon i ddeg," felly meddwed y gweith- wyr ar wirod Noiihcliffe. Y dydd o'r blaen yr oedd nifer o dlod- ion un o rannau tlotaf Llundain wedi dod at eu gilydd i geisio nwyddau o fasnachly neilItuoI. Gwrthodwyd gwerthu iddynt yr hyn oeddynt cisiau, a chcisiodd yr heddgeidwaid cu symud ymaith. Gan mai nid hawdd yw anion ymaith dorf yn di- oddf eisiau bwyd, bu raid cad rhagor o Heddlu Marc-hog. Rhutlirodd y bobl J mewn i'r siopau, a thafhvyd nwyddau at yr heddlu. Yr oedd ar y bob! eisiau bwyd, a chawsant y bidug, Galwyd y mihvyr allan, ac wedi niweidio llawer o ferched a pliiant adierwyd ti-efii ( r) Wi th gwrs, nid yw hyn end dull ein llyw- odraethwvr o roddi cyfle i'r milwyr aiii- ddiffyn gwragedd a phJant. Ymddengys fod yr hyn elwir yn patriotism yn golygu cadw gwragedd a pliiant ncwynog mewn trefn pan inae eu gwyr, tadau, a brodyr efallai., meibion, allan yn amddiffyn eu hofelau digysur ac afiach ar alwad f'r Ymerodraethwyr. Cyn y gallai "un gap! digon j ddeg" rhaid "rhui angen un rliwng y naw." Ond gall y wcrin sydd effro wneud llwybr garw yr "angen un rhwng y naw" yn brif-ffordd i'w pharad- W5 CM bun. Dyna wneir yn Rwsia liedd- yw. Llwybrau dieithr weithiau yw llwvbrau Gweriniaeth PWY YW'R GWERINWYR? ^Yythnos ncu ddwy yn ol c-ylioeddwyd yn y "Dinesydd" enwau y rhai aJwant eu huniin yn Aelodau Rhvddfrydol neu ]afuj) ond welsant yn ddoeth brofi oil gwrthwynebiad i egwyddorion gwerinol drwy bleidlpisio dros ddifreinio y gwrth- wvnebwyr cydwybodol. Y mae y gwyr hyn am ddifreinio y milwr a wrthoda ufuddhau i archymyn ei swyddog, a bydd. at yn tithai jjeth i'r milwyr nycld yn ddigon o werinwyr i wrthod ufuddhau pc gelwid arnynt i 8aethu eu glwragedd a'u plant, neu eu tadau a'u brodyr, mewn achos o anesmwythyd oherwydd asgen b\vnl neu oiines diwydiannol. Mae yi aelodau hyn yn ddigon selog dros eu liopiniynau gvvleidyddol i fod yn bresen- not yn y Ty er pleidleisiu dros ddifreinio y gwrthnynebwyr cyrinybodol, HC felly gvtiawni eu dvtedswyddau Seneddul wrth iodd a chalon Northcliffe a'i iii. Gwelal fNI yr Aelod dros Fon yn dal yn gadarn yn y; un tir ag yr ydoedd yn 1916, pan ddywedodd nad "oedd vn hidio gronyn yn egwyddorion Rhyddl'rydiaeth." Hyd v cofiaf, ni welodd yn ddoeth sefyll di-os d,t-r;afon cyflog o 25s yr wvthnos i weision aniaothyddnl pan oedd Deddf Cvfoethogi Perchvuogion TiroedJ o flaen v Ty. Tyb- ed ei loel wedi angliotio. ei ymosodiad ar yr Arglwyddi Cecils adeg Mesur y Dat- gysylltiad. Honai sef II dros ryddid v pryd hynny. Heddvw Arglwydd Hugh Cecil gawn yu sefyll dros ryddid eydwy- bod. Ond nid ar y cwestiwn hwn yn unig y mac rhai aelodau Rhyddfrydol a Llufur yn profi rn fradwyf i e^'yddoiion gwer- inol. "eIe e-nwau rhai uaiasant dros roddi dwy bleidlais i am bell ethohvr e- rf- oethsg dan y Mestir Cynryehiolaeth y Bobl: C. Addison, A. C. Beck, W. Brace, Syr J. r Oompton Ricketi. Syr E. Cprn. wall, W. Giyn Jones, J. W Greig, C B. Harmsworth, J. Hodge, A. H. Illing- worth, J. Towyn. Jones, F. G. Kellawav, J. Herbert Lewis, J. Ian Maepherson, Syr A. Mond. J. Parker, J \V. Pratt, G. H. Roberts, T. W .llussell, A. M Scott, AN. I)itdley Ward. Richard Winfiey. Yn sicr y mae yn bryd gwylio symudiadau y rhai honant grnrrchicli r Kevin vn v .i1!l.dd¡ GORFODAETH WEDI'R RHYFEL. Nid hawdd iydd sicrhau diddymiad Gor- iodaeth wedi'r elo v rhyfel hwn lieibio. Deallwn yn ol y "Daily News/' Tach. 21, fod yn lied sicr y ceisir cadw gorfodaetli mewn gryin. Pan gynhygiwyd swydd mewn cysylltiad a ckyidlun recruitio i ioneddwr arbennig, atebodd nas gellid disgwyl iddo dderbyu swydd am gyfnod bH Ond sicriiawyd et nad cedci i-aid iado bryderu am hynny gan, meddai y swyddog gynhygiai y swyuJ iddo, y triae ym mwnad y L,lywodraetii oliudi "poL dyn yn y wlad i fvned drwy u ddis- gyblaetii nlwrul am dri mis o OoO biwydd- yn/' Dvma y modd y lieddii- jiiiliiar- laeth drwy y rliyfel. MilWYk WEUI tU DEOFRYOU I FARWOLAEIH. Gan fod eto weddill nad ydynt wedi plygu glin i ctduw Aiiiitariaetii yn ceisio selyll dros ryddid a chyfiawnder a sicrhau nad amddifadir y dial allenfc fod yn di- bynnu ar fih\yr am eu eynlialiaeth pan ddigwydd i'r milwr gad ei ddedfiydu i fai w olaeth am drosedd mihvrol, y mae y Llywodraeth wedi gwneud yn hysbys y diogelir y teulu ac y bydd eu pensiwn yn sier. Ond er sicrliau y jx^nsiwn, o hyn allan ni ehedwir manylion am v rhai dded- Hydtritarolaeth gan lysoedd miiwrol, ond ystyrir hwy a 'hoddh-adroddiadam d??nt '?!rhai?edieu!!add. Can!vuiad hyn fydd cuddio o olwg y wlad bravvfion o Ú1"wsidh awdurdodau y fvddm ar y maes ymladdol. Ond rhaid gwneud popeth er lladd Pnvsiaeth Germani, a pha wahan. iaeth gan y rhyfel-wallgofiaid os svlfaenn Prwsiaeth saith waith ym Mhrydain! Rha?ch. saltll wil tit viii j:lmysg dps degry'r werin! Y»;t --— -,veriti!

CAERNARFON. I

Advertising

BAJLADJbULYxN. I

BANGOR. "I

fcBFNRZER A'R CYLCH. I a..…

„ . _ FELINHELI.

. FOURCROSSES.