Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

11 articles on this Page

BYWYD, CYMERIAD, A DYLANWAD…

News
Cite
Share

BYWYD, CYMERIAD, A DYLANWAD MRS FANNY JONES, TAL Y SARN. (Gan ADGOF UWCH ANGHOF) AIL YMWELIAD A LLAN- LLYFNI. Yr ail Sahuth vn 1823 ydoedd ail-ymwel- iad John Jones a Llanllyfni, a phregeth- odd yno am ddau o'r gloch ac yn yr kwyr. Dyma y waith gyntaf i Fanny Edwards ei weled; yr oedd erbyn hyn nodi pender- fvnu aros yn Taj y Sarn, a'r dydd L!un eanlvnol yn dechreu gweithio Declireiiiodd o dditVif 1 wneuthur yr hyn a allai ymhlaid yr achos crefyddol yn Nhai y Sarn a Llanllyfni. Sefydiodd gyf- arfodydd canu yn y ddau le; a byddai yr ieuenctyd yn lluoedd yn feibion ac yn ferched yn cyrchu iddynt, ac yn cad p loser mawr ynddynt, ac yntan yn eu canol wrth ei fodd yn eu harwain a'u dysgu. Yr oedd rliyw sobrwyrld a difrif- oldeb. yr un pryd, yn ci hoi] y Ili iad an: oedd yn gosod rhyw fath uï ar- swyd nr bawb ohonynt, fel na welid un duedd i ddim tebyg i gellwair amhriodol j'r gwaith cysegredig yr oeddynt gydag cf, ar nob ohonynt. Ymhlith evaill o'r ieu- enctyd a gyrchcnt yn gyson i'r cyfarfod- ydd ennu, ac a gymerai ddiddordeb mawr ynddynt, yr oedd un fetch ieuanc, nodedig 0 brydweddol, ac yn ymddangos yn llawn bvwiognvvdd ac yni a tlicinil,-id 'Fc,'i tarawyd ef a rhyw deimlad dieithriol iddo ei hunan pan y disgynorld ci lygaid ami y tro eyntaf; a rhywfodd, mogis yn ddi- nrwybod iddo ci hunan, byddai yn cael ei lygaid arnj braidd yn wastad, a'i llygnid hitbau fe ganfyddai. ,\11 gwydio yn lied fanwl arno yntau. Bu rhy.v gynmudeb i'e!!y rhyn?ddym .t u gilydd am beth am ser cyn i nn gah' Lasio rliyn?ddynt, oddi eithr yn ol yr arteriad o y?wyd H.nv a ') pregethwr yn nhy y eapol. izvw nos- waith, pa fodd bynnag, fel ar ddamwain ac lieb arwvddo fod dim yn pi dpimlad ei iuag ati, gofvnodd i'r teulu oedd yn eadw ty'r cape] yn Nhal y Sam pwy ydoodd. Dywednsant wrtho mai Fanny TCdward.s ydoodd, merch Mr Thomas Edwards, Tab drwst, aniacthw >■ yn y gymydogaeth. ar Arolygwr (hwarel Ltciti Cloddfa'r LÓll, ebe ynUHI, 'y mac digon « iywyd ynddi,' gan ymddangos t'el pe na buasai yn meddwl dim am dani." Yn iuan ar ol hyn, ar derfvn y eyfarfod canu yn Tat y Sain, cafodd ymddiddan a lii, ac actli 1\ dan foil i gyfeiriad ci char- ircf, hyd aL y garnfa opeld "dh Sarn AYythyr, pryd v rlioddodd lythyr yn ei lliuv !wh gvuiaint ac aivgiymu beth oedd ci gymvvsiad. Ar yr lln pryd tebyg ydyw fod Fanny Kdward s yn dadrys y dirgelwch oedd yn ci fvnw/'s ef oddiv.itij yr hyn deiinlai yn ci mynwes ci hun. Ill. N,Siit-()dd adref, ac ar ei gliniau yn ei hystafell y darlienodd y llytliyr, ac y gof- yncdd o waelod calon am gyfarwyddytl oi Thad Ncfol sut, i'w a-teb. Nid oedd ond byr, ac yr oedd prif elfennau llvthyrau tebyg yn absenol ohono. Hysbysai ynddo ei bendcrfyniad (> gael cartref ci hun, a gofvnai a ddeuni hi yn wraig iddo. Yr ocdd eisiau atebiad ar unwaith, gan ei fod yn brysur gyda'r gwaith mawr yr ocdd wedi ymgymeryd ag ef i golli airiHer. Gallesid meddwl fod trefnu put i ateb y fath lythyr pwy si g yn waith mawr, ond daeth yr atcbiad1 mown oanlyn- iad i ofyn am anveiniad Dwvfol. Edrych- er ami yn unigrwydd ci hy&tj(fell yn tynu cynllun l»ywyd,— yn cymciyd pj sefyllfa ar y pryd i vstyriaet'i, yn amddifad 0 fam, Hawcr o blant eraill i ":ac? on magu trwy ll,tili,i- o I)Iii.nt er,,ill] i glel ell cymoryd y dyfodol dan sylw- cacl cymiyg mynd yn wraig i Clcnnad yr Arglwydd at Ei bob!, or nad ocdd ond a f. cud ocdd yr hyu ddeibvniai ar y Sabotli p;-in (ligoil i dalu ci dranl. Y r ocdd wedi gwrtliod cvnnyg blaenorol. ej- fod liynny yn golygu cyfoeth mawr, a digon o r»vys;> diicaroi. "Pa beth a wtmf" fioiynodd i Dfiuw doni y ddnul. a gwua^th livnnv. Rlioddodd o'r noiikiu bob tuedd y bu yu ci uuigu yn fiaenorol, sef "ei.bod wcdi jicnderfynu ei gael yn "T," ac mae ';efe' er pan glywodd eon am dano gyntaf "oedd am ci gael yn wr," a gadawodd i Dduw se1,Jo ei thynged ar ol arllvvys iddo ei boll rryfrinach. Dra-noeth, pan oedd y gwcision yn bwyia on ci'Tvlnw, daeth John .Jones am ei atcb- iad. ao arweiniwyd ef i'r parhvr. Hys bysodd ef ar unwaith, yn wylaidd a chryn- <>dig:, na ewyllysiai roddi ntebind hyd nc.s iddo siarad :i'i tharl. Ychydig funudau barhaodd yr ymwelitid hwn, a byr yr Ytil- *Cofiaal John Jones (Parch O. Thomas. :Cofi,.I-.It Jcjlin J(>n4L,?s (Pai-eli 0. tCofiant y Parol) John 10Bpg. drafcdoeth. Aeth John Jones at Mi I Griffith Roberts, Llanllyfni,. yr hw.n ocdd yn feddyg esgyrn adna byddus, ac yn y cysylltiad hwnnw \n gweinyddu yn ami ar weifhwyr Chwarel Cioddia'r Lon. Gof- ynodd iddo yn fiymj am iddo ofyn i Mr Thomas Edwards am gael Fanny Edwards yn wraig iddo ef, ei fod yn awyddus i Ref- ydlu cartref. Addawodd Mr Roberts gyf. lyngu. a'r dydd eanlvnol y mac yn hys bysu Air Edwards fod arno eisiau f-iarad ag ef. Aethant gyda'i gilydd i'r Tal- drwst, ac yno y tOlwyd allan y neges. Dychrviiodd Tiiomas Edward:; yn fawr, gan wacddi, "Fanny bach, y plentyn Fanny. Beth mae y dyn yn feddwl." Daeth yh fuan ato ci hun, a ellyn i Grif- full Roberts ymadael yr oeddynt eu dau yn cydweled mai i Thomas Edwards roddi ci ganiatad fyddai gor-cu. 1\i pharJwodd l'hn-g..yf('ilIa('h y ddau yu hir, canys cawn hwynt cyn ei bod yn der- fyn mis Ebrill yn penderfynu priodi ganoi mis Mai. t"Cii,iiietli John Jones hyn yn hysbys,, yn ol yr hyn oedd yn arforedig y pryd hynny, yn y C-fa rfod Eglwysig, pan vr oedd y fereh ienanc yn bresennol, gan ddymul10 am i'r hoii itaw-doliacth gy- meryd ei achos at orseddfaine y gras a gwcrldio am fcndith yr Argh\ ydd arno y n yr amgylchiad," Er mor boblogaidd oedd John Jones fel pregethwr. ac na ddylasai fod g< n Fanny Edwards elynion personol, yr oedd bt io ft boirniadu o bob cyfeiriad. I'yn f. oed a'i safle ef wedi gwirioni :110 cm th nad oedd ond plontyn. Y)- opjfi .Ltnps. Buarti):u), ar <'i n?h?!. ?)'h!. :Wi lod y nrngylchiad yn prof! c; .(! c? \n ?rywir yn condemnio dyfod a'r p'ant ''] seiat a'u derbyn yn rhy ieuainc, a? yi oedd Sion William yn methu gwybod beth i'w ddweyd; er ei fod yn viiiai-forol ac ymgodvmu ac anhawst-erau, yr oedd yi anigylchiad hwn wedi ei orchfygu. Aeth Ann Parry am unwaith yn Hid; John Jones oedd nn o'i phrif bregeth^ yr, ac j onid hi oedd wedi hyfforddi Fanny hyth, i cr p;m golloild ei hannwyl fam. Robert Parry yntau, nj oddefai ci fanyldei ynghylcli rheolau iddo bcidio ac yinunc dyrfa Jnosog oeddynt yn condemnio. TAICT Roberts, lletywraig Fanny Kdwards pan YIIg- XgJia-ernarion, ar y haw a rail, ganmolai yr uniad ocdd i gymeryd lie. Onid oedd Fanny Irdwai'd. yn fwy hwylns a dcheuig hysodd na dim dynes 30 mlivydd oed a welodd oriocd? 'Onid oeId yn harddu y gair ?SpinsLpr'' i'vddai yn rhaid iddi roddi a) o) ?1 hen\\ ddydd y briodas, gan ci W>d wedi llanw yr enw twv na dwywaith dros- odd ? Onid oedd ty y Gwynfaes yn brawf o'j gnlluoedd, pawb yn faoh a mawi yn glyd a v.aitJi ci dwylaw, ac livd yn nod y cwelyau yn drymion o'i Jlafur? Onid oedd ganddi ddigonedd o wisgoedd, wed; eu nyddu ci hunan, ac na thalwyd am ddim at y cyfryw. Tiae am eu gwneud, end yr hyn aeth yn rhan'v gwehydd a'r pa. j nwr? I nw1'?(I' harh:U). ————

DIRWYO AMAETHWR.

Advertising

LLYTHYR 0 WLAD CANAAN.

YM DDIS W Y I) DIA D LLYFRGELL-I…

CYMGRAIR DIOGELWCH I CENEDLAETHOL.…

Y CWNHINGOD.

EIN SUL YMOSTYNGIAD, 1918.

PYTATWS YN LLE BARA.

| PARHAD Y RHYFEL.

Advertising