Y Dinesydd Cymreig

DAN Y GROES HELYNTION TEULU ADWY'R CLAWDD. PEN NOD CXXIII. Codi Achos Newydd. Ni allai Mr Wyadott foci yn dawel with weled llwyddiant sir y capel bach adawyd ganddo, heb wneud iin cais fanx-i- derfyn- nol ar oi ddifetha. Y canlyniad fu iddo gymeryd yn ei ben j godi achos iddo ei hun, a chael Mr Stephen 1'w gynorthwyo, Wrth gii rs. Nid ocddynt wcdi cymeryd y drafierth i feddwl belli a ol-, gii hynny iddynt, nou buasem wedi cyfrif llawer cyn .symiid i'r laiu antur. Modd byn- nag, nn IV] yn;) ydoedd Mr Wvadott, os meddyllai am mirhyvv beth, or iddo ban- ner edifarhau, yr oedd yn bendorfynol o'i gario'n iiiiaell. Y peth cvntaf oodd sicrhau pregethwr, ftC ixid gorehwyl hawdd oedd hynny gydag achos o'r fatli; ond cafodd Wyadott dros ben yr anhawster. Czifodd afiel -ir i,livN%- bregethwr oedd wedi fforffetio ei ragor- fraint trwy rywbeth neu gilydd, yr hwn gyda diolchgarweh a ddaeth i'r adwy am gyflog isel. 'Roedd yn bregethwr cithaf, ond yr oedd yn wahanghvyfus, a gwyddai y bobl hynny yn dda. Ar ol cael pregethwr yr oedd eisiau cvnulleidfa i wneud ryw Inn o eglwys. 'Wei. nid gorclnvyl anodd i ddyn a thipyji o bres a dylanwad ydoedd cael infer o bobl j roi eu presenoldeb yn y cyfarfod- ydd. Fp) rheol, raao achos newydd yn -Siambcr sori dda i rai styfnig a, direol, 0 chafodd Mr Wvadott ddau o'r oreadur- iaid hyn i ddod ato i flaenori, neu druan • ohono am seiat a ehyfarfod gweddio. Am r aelodau, wel, rhai wedi ou prynu oeddynt hron i gyd —rhai yn cael lie J weithio ganddo, ao crail] yn cnd cildwrn ac ambell i gant o lo a gwlaneni—rhyw- beth, rhy wsut, i gadw y He i fynd. Gall achos o'r fatli fynd ar dro, ond ni all deunydd mor afrywiog bara'n hir. Yn wir, nid petli lunnld ydyw i lid ddil i f\ nd i'r llogell o hyd pan yn gweled na.d oes obaitli i gyrraedd yr amcan bwriadedig. Daeth yr achos yn fwy o boen i Wyadott na hyd yn nod llwydd- iant yr eglwys a adawodd; oblegid yr oedd yn ddigon call i wcled mai bwrta ei gorff ei hunan yr ydoedd bob cam, a neb yn cael budd o hynny yn fwv na'j' pregethwr a'r gwrandawvr prynedig. Ond yr oedd wodi myned i ddwvlo "shark" pan yng ngafaelion y pregethwr, a drnan ÖhOllO! Penderfynodd un dydd ahv ar y pre- gethw r a Mr Stephen igael siarad y mater drosodd. gyda'r bwnad Hawn o l'oddi vr aenos heibio, a d,nnfl J'¡1 I']¡yng- ddynt:— Mr Wyadott: Wei, yr wvf mewn pen- bleth befli i neud hefo'r achos vma, fedra i (-Idiiii (,I:!] i !Zacl fy stlgllo fel o livd, a dw i n meddwl mai y peth doetha fydda rhoi gora, iddo fo yn awr evn i bet ha fvnd yn waet h. Y Pregethwr: Diar nu, Mr Wyadott, Rynnn atoch yn bod mor a livnyna. Mi fyddwn yn sbort i'n gelvn- ion yn siwr i chi. Mi fasan well i chi fod heb ddeciira na gadael i ryw hen dacla fel Sadi a. Cfcdynagatdyn-aint o chwerthin nm ein lwna, Have courage, .Mr Wyadott, mi ddaw haul ar fryn cyn hir. Beth ydych yn ddoud, Mr Stephen? Mr Steptlen: Fasn-n i ddim yn leicio rhoi cytfi i'r ddau yna gael chwerthin am ein pen yn siwr i chi. Mr Wyadott: Ond. pwy sydd yn mvnd i dalu ydi'r cwestiwn mawi ? Fcdra i ddim dal lawar yn hwy, neu mi gan sbort o fy ngweld i yn mund i'r wvrews! Y Pregethwr: Does dim ffiars i liynnv gymryd lie, gewcli chi welad y bydda i evil pen chwe mis efco wedi gueud yr eg- lwvs lioi yn hunangynhaliol. Ddaru neb erioed fedru bildio eghvys dan amgylc-h- iadau fvj hyn iriewn lianai, blvvyddyn. Rhowrl1 chi ehwe mis i ni eto, a.c mi wranta i y bydd yr eglwys hon yn talu ei ffordd. CheifT y cnafon yma mo I nghiiro i, mi dw i yn siwr o hyny. Mr Wyadott: Po tawn i yn gwybod hyny mi fedrwn wario mwy, ond tvdw i ddim yn gweled mymvyn o lewyrch ar yr eg!wys rwan. Y Pregethwr: Cadewch chi hyny i mi, m i wn i rlit, y mac petlia'n gweitbin. I Ali gavi'n ni helia fawr jmn y daw. ac mi gewch v, ebid yr hen eglwys yn m vnd i lawr yn i pbwysa. Mae Tiluv yn declna blino ar Sadi yn barod_ Mr Wyadott: lybad, mewn difri PI" glowso chi yn deudP Y Pregethwr: Yn tydi o yn air cyffred- inol yn y lie yma, ac y wne'r bobol yn dwad atu i i dtteud y bydd yr eglwya hou 1 '1 yn bwyta yr hen yn fuan iawn os deil Sadi a Cecil i bosio yn llawer hwy. Mr Wyadott: Mae hwnyna yn newydd I da i mi. He gymrweh chi i yfedP Y Pregethwr: Port Wine, os gwelwch yn dda. "Mr Stephen: Mae yn newydd i mina iiefyd. Mi fasa yn sbort da pe'n gwclad yr hen gapal yn cael ei gloi i fyny. Y Pregethwr: Mi gewch ei weld, dw i'n siwr o hyny, Mr Wyadott: .Mac n dda gen i mod i wedi galw anio cbi yn wir; rown i bron wedi mynd i dorri llghaloJl, ond na i claim i eto. Y Pregethwr: Raid i clil ddim, mi ofala i na chaifF y-ddau mo'ch concro chi. Mr Wyadctt: Wei, mae'n dda, gen i glowad, ydi wir. Hwdiweh, dyma chi I sofran, ewch a rhanweb hi •>• tlodion sy'n dwad i'r capal. Y Pregethwr: Dyma' l' ffonld, mi ga i lot i mewn hefo hi! I Mr Wyadott: Rw i'n fodlon rwan, ac I mi gewel- fynd i neud eich gwnith cofiii-eli ddal ati fel lladd nadroedd Y Pregethwr: Raid i chi ddim ofni, mi na i fy ngwaitli' I'.vna r addewid, a bm-iad. trail > adott. Ond doedti y pregethw) yn meddwl dim ond mynd dros yr an- hamster am y ti-o. Yr banes i'r achos hwn, fel pob achos godwyd mewn ffrae a sari ydoedd iddo ef a'r fFraewyr a'r sorwyr fynd i'r gwellt. Ifae yr hen eg- hr's yn dal yn ei bri o hyd, ond v maer 11 1 (ld yn ei He ei hun. (I'w barhau.)

I, ER COF I Am Preilat William Owen, Llandwrog, Arfan, yr hwn a aeth yn aberth ùros ii -t b el-i? l i di-o,,? ei wlad yn Ffrainc, INTcdi 20, 1917. Cyfaill, medd pawb n'j cofiodd,- a fu ef, Ffndd iawn, ac byfodd; Gwnactb heb ball hynny allodd, Fi ncrth i fyrdd. wrth ei fodd. A gonost weithiwr. digyn!:en—bylaw II A in A\ iIliam Owen; Brawl oecld o y.sbryd addien Yrai v.avil, dwy'i ddengar won. Gwrol ocdd gara'i wlad,—yn bybwyll Atebodd i'w galwad; Heb anaf, ca'dd ddyrehafiad, Yn ei gwsg o ufaes y gad." William, ar ol ffanvelio—a'i hoff fro, Yii Ffrainc dia-tv, sy'n himo; Ei hanes ddacth oddiyno A braw dwys i'w briod o. "Y LInn" sydd clan y lleni,—ei weddw A noddwyd mewn cvni; Ac allwcdd wedi i golli I Ion hedd oi ohalon hj. for, iddi dyro heddweh,—yn y byd, Oudiwrth boon, a tln istv. ch • l'w iiemiid riu; ddiduanweb,— a cjiynual Hi yn yr anial uwchlaw gerwinweh. | W. LEY EM HUWS. I Penvgroes.

KHDDWCH—A'i GAEL. ) Y Tri Sut. I Sut Heddweh.—Ai heddwcli yn 01 add- ewidio!i a fiyniadau Broilhinoedd a> Gwlad- wemwyr, sef Heddweh gorfodaeth drwy fuddugoliaethau creulawn gwaedlyd ar drwy newyn Heddweh, ansicr, gorfodo!, gelyniaetlius, I of nus;; Ynte Tnugnefcdd Crist-nid fel y i.naeV byd yn ei roddi? Sut i'w Gael?—Drwy pi (I (I daer. Drwy ei wneud: "Blessed are the peace-makers," meddai'r Saesneg. Xid drifttio i heddweh, end gwneud heddweh. Gwell cLO, trwy fod yn heddweh. Saith ganiii yn ol, ag Ewrob mewn cyfielyb g\flu i' d vwqdodd 1? l ancis o Assissi wrth ei ddilynwyr :—"Yr ydych yn cyhooddi heddweh. C eisiwch yn gyntaf heddwcli yn cicU eaio?n.u;. Trwy bddeu i bawb 1 1 1 -sydd wcdi j?cht), neu :nn L(?'h!) ?'? her- byn. Sut i Ddechreu?—Trwy wncnd hedd- ?ch yn cin teuluoedd, yn ein capelydd, yn ein gwaith, yn ciii peiii-i-efi--a lefein- io'r wlad o un i un. Os ydych am heddweh, ac yn dyheu am heddweh, ac yn barod i wneud eich goreu dros heddweh yn ol egwyddorion heddwch -fe, ddaw. Os ydych yn barnu fod ncges y ?Dmcs' 'dd" i Gymra yn uno) a'r p?vyddorion y(ld?'* i G 'N-iii,,Li vii iinol i"i* el),iA-yddoi-1011- i elnvi ei ddarllen er mwyn i Jefain Crist £ nel gweitbio ymhob man ¡

CYPARWYDDWR ADDYSG. I Codiad i YsrHrnnydd CynorthYvyoI, Sir Caernarfon apwyntio Afr David Thomas, ysgrifennvdd cynorthwyo], yn Gyfar- wyddwr Addysg at ei ddylcdswdùHu pvcsennol, gan godi ei gyflog q 30011 i 400p yn y flwytfdyg,

CYNGOR TREF CAERNARFON. I CYFARFOD arbennig. I NosFawrthdiwcddaf cynhalLwydcyf- arfud aibennig o'r Cyngor Trefol. Rhoddwvd ystyriaeth i argymhelliad o eiddo Pwyllgor y Dibenion Cyffredinol i apwyntio gwr a phriod fel gofalwyr am Adeilad y Sefydliad a'r Baddonau Cy- lioeddus. Penderfynodd y Pwyllgor foci Rhoddodd y Cynghoiydd H. Gwvnedd. on Da vies welliant, sef na ddylai yr ap- wyntiad fod yn sefydlog. Byddai i lawer o'n milwyr ddod yn ol o'r rhvfel, a gallai gwaith o'r fath fod yn addas iawn i filwr an a 11 nog. Eiliwyd gan yr Henadnr John Pri- chard. Dywedai nad oedd ond iawn i j milwyr gael y eyfle. I ryw raddau cytunai y Cyngho.-ydd AI, bott a'r Cynghorvdd R G. levies; ond credai nad teg f'yddai gw'i- ud :111- wyniriad heb fod yn sefydlog. Gallas^nt gael gwr a phriod fuasent yn dra bodd haol ond os pesid gweiliant y Cvnghor- yeld l^;r, los hwyraeh y gwneii- i 'Twrdd a Iní. lo "-ii y dylid. D.vwedai y Cynghorvdd John Jones fod y p\\yHgor yn teimlo v gcHid cael g?r a gwraig fyddon? yn a,Uuog i edrvch ar ol y Baddonau, ac hofyd i fod yn ofal- wyr cyfrifol am Adeilad y Sefydliad. Y gwelliant, mecldai y Cynghorfda Gwyneddon Davies, ydoedd fod i'r ap- wyntind' gael ei ail-ystyried ar ddiwedd y rhyfel. Y Cynghorvdd H. J. Angei: Hwyraeh y byddai i ddyn roddi i fyav s.o"yrfn dcla i gael yr apwyntiad. Wrth am ofalwr dros amser hwyraeh na chausen cystal ymgeiswyr Gorchfygwyd y gwelliant, a chariwyd argymhcilind y pwyllgor trwy G o bloiu. leisiau yn erbyn 4. Y FERRY. I ? ',s t N- ?, I ,A, v (I i-, i?,, (I Is-bwyHgor yiiglyi-i ?i cli?ils, ?it v Llv,,N-O(ii-aetli Eleol i gynnyddu y toHau am wasanaetb y "ferry." Darllonodd y Clerc lythyrau oddiwrth Gvngor Gwdodig Dwvrain, Cyngor Plwyf Lianidan, a Chyngor Plwyf Niwliwrch yn datgan Oil gwrtliwynebiad i'r codiadau gynygiwyd. Credai y Cynghorvdd A. H. Richards betli bynnag fyddai y gost o gael y Gor- chymyn Darpariaethol nid oedd gan y Cyngor ddcwisiad ond gwneud cais am dano. Yr oedd yn fhaid cario gwaith y j i Ferry am gyfnod ar go!]pd os na cheir y Gok !n m\ n. C redai y dylai y rhai wrtli- wynebai anfon y cais gymeryd cyfran o'r baich, a chredai fod v gwrthwyncbiad vn o fethii. Dr Parry: Xid wyf yn eredu fod hyn- vnn yn ddeddf. Y Cynghorvdd A. H. Richards: Dyiem wneud cais am y Gorchymyn, betli !)\-Il- nag fydd v gost, Cytunai Dr Parry, a doanai y byddarn rhaid cynnal ynieliwiliad gan Fwrdd y Llywodraeth Lleol. y (lore: Credai na fyddai y gost yn fwy ;ia 10p,. 1)1' ])"J'l' 'l b 1 bf""el v cvnliolir vr ym- chwiliad? Y Ckrc: Ddim am amser inaitli. Hwvr- 2 neu 3 mis. ( ariwyr! v penderfvnind LLAKUR A PHWYLLGOR 3WVD. I ]!go I i fod ar y Pwyllgor T.Ieol i Reoli Bwyd, seE v Mri W. K. WakeflcU, J, Williams, a Robert Owen. Yn y bleidlais Mr Robert Owen a ddew^swyd. V.fo ydyw llvwydd cangen Indeb yr Argraffwyr yn y di'ef.

TATWS MEWN BAPA. I .be y Rheoiwr Bwyd vedi eyhoeddi Gorchymyn Bara (Defnyddio Pytatw^), vr hwn a'i gwna yn gyfreithlon i roi pwys o bytatws i bob saith bwys o flawd, neu gyl)l,IiTit ,I fo']- RJieolwr yn ganiatan o bryd i bryd. I

Rhyddhru iniionsyth i CUR YM Y PEN Y BDRE. ac Ystumog sahv. I 1?-dd i'r bo?n S"T^», y cyfog a'r d;?'v? J aiehwaecn at f?yd ?d?'i- ?ai v eveh- wymry dydd gan gymaint, fvned i'f?-rdd yntnaupangvmprwr.hDrC?s?i!'sIn- s?nt??ipf. G-.vraidd yr hoUdnvbw! vdviv 1," o drefn, h?-rach nvvm- ?dd, a? y n)ap D,- Cas?j's Iristant Re?f mor sier o adfer yr iau a'r eolucldion fd ag i wneud y cwynion hvn vn amho?ibl Cymc.prDrCasspH's instant I?c'it lwymedd, cyfog, iau swrth, cur yn y pen penysgafnder, ysmotiau get. v llygaid. gwvnt yn y cylla, a gwaew gwyntog, S'irni. l!e,sg_calon, gwaed amhur. a'r ym- deiuuad sv.rth. trwm bvrnnw sydd vn i r- wydd sicr o anliwyldcrr. u'r iau. Cohn- weh gan eich fferyllydd am Dr Cassell's Instant Relief, a plieidiwch cymeryd dim yn ei le. Prisiau Is a 3s, gan vr holl fferyllwyv a'r ystordai. Darpariaeth eN-d- ymaith vii- Dr Cassell's Instant Relief i Pr Casssll'i Ta,lltl,

BRECHDAN gVMYSG. (Gan J. T. W., Pistyli) HELYNT Y SIWGWR. r siwgwr wedi d;irfod, el dyma helvnt flin y; Byd diftas fel yng Nghana Pan y darfyddodd gwin; Ond peidiwn dychryn gormod Os melus ymaith aetli, Pe tae yn brinder Halen Galla.sa.i fod yn waeth. R\ f wedi postio lieddvw Y "census" 0 fy nhy. Yn "rhyw," a "gwaith," ac "oedran," o r cyfan ynddo uy': Y Deunaw oedd yn honno 1* el carreg filltir fawr, 1 an ddolo clyn yn Ddeunaw Mae n newid bias mewn awr! Rhaidoothyv.'r "icod eoniroilers," Na fu eu batli erioed, Deallant flysia u pobol I'r mymryn wrtli ell iloo(il Cn ffordd y sydd i'w twyllo, Am siwgwr welwch chwi, Sef mynd i vfed ewrw, Ccwch siwgwr foll.v n ff I.I. Cewrh gw rw faint a fynoch Heb fawr o bwys ar ocd, Does dim cynilo arno, Mae mwy i'w gael na 'rioed! Ond am y Siwgwr, bobol, Pe llefai plant hyd Net, Nis cant—pe trengant hebddo Control sydd arno ef! Ond hwyraeh trwy v cyfan Caiii pawb chware tegj A. phawb yr un dogynau tIeb gyh'ii pwrs Ila clieg; 0 r Siwgwr gwnaiff y siopwvr Eu habiryd, welwch chwi, Hwy grefant am ein Ticcd Er mwyn ein godro ni. Ond Gristion, pnid a dvchrvn Et, pol) control a- stwr, Byw yd.vw'r Hen Gontrolar, A oyw a fydd yn siwi-, Ond eithaf peth it' sylwi, i t h drannvy tre a llan Ar ddaw y dyn aniancl, >»id yw ond Nymbar Wan.

MEDDYGINIAETH NATUR. Y mae yna feddyginiaeth ar gyfer bob math o afieehyd yn y deyrna.5 lysieuol, ao nid oes un amheuaeth nad dail cam yr ebol yw y ilysieuyn ar gyfer pesweh &0 anhwylderau y frest. Mae Sudd DIÜ Oarn yr Ebol mewn potali If 8o,