Y Dinesydd Cymreig

LLYTHYR AGO RED. I FFARMWR. Fy annwyl ffrynd,- Y mae dros ugain mlynedd or pan ddechreuais gyntaf garu Sir Gaornarion. Ac yr wyf yn ei chanl ohcrwydd ei mynyddoedd ai mor, ei phentrefi a'i fieimydd gwyngalchog, ond yn fwy, e.hwrw ydd ei dyn ion sy n byw ar ei bryn- isiu ac vn ei dytfrynoedd—v ffermwyr a "gwerinos tlodion" Llenl ac Eifionydd. Bum yn byw mil flynyddoedd yn Lioegr yinysg dynion oeddynt yn dra gwahanol i chwi C we la is y cyfoethog yn eu inoethau, gwleidyddwyr craft a hyf, a phendant, arglwyddi, beirdd, arlunwyr— yn wir, pob math a chyflwr o ddynion— eto i gyd, atoch cliwi yn eieh tfermydd tawel y trodd fy nghalon yn ami gyda Havvenydd a hiraeth ym mhoon a lludded y byd prysur hwnnw. Meddyliwn am dan- och yn llafurio y ddacar onest fhvyddvn ar ol blwyddvn; ie, meddvliais am y gwynebau etiriadus hynny a welais no a anwylais pan yn fachgon bychan Cof- iais am liodd nidus hwyrnos haf yn y ('apel bach pan ganem gyda'n gilydd :— "Agorodd ddrws i'r oaethion I dJod o'r cystudd mawr." ?'()iiaisc'u\ve.nuiU?u y PJaH, a? ? I ?, I. e, ?, c ? tunuaas dJioh I.d'lulydll a v. nairm .tiu,,¡, oeddynt yn byw mor agos 1 1 neioeutl nos yr oeiid ei goleuhi iel pe n lywynu it r e. hwyneUpryd. Ivnd V 1 y mae'r oil wedi newid yn «Hvr—y mae i- byd me»vn my tel. -\id vji Unig :tr ieusydd gwaedlvd Id iamc iti,Le'i- I ond y mae'r hen wind hefyd wedi newid. Y bech- g,yu gwylaidd a goflwn gynt yn It xv I, yn eerdded heolydd Caernarfon JOB eu gwisg filwrul. Y maent yn chwertii- in yn iacli pan yn clywed milvvr dyclnvel- °dig o'r maes yn adrodd fel y bill. iddo drywanu 1111 o'r Germaniaid gyda 1 fidog; ie, y mae hyd yn nod y merched yn galln gwiando y pethau hyn heb ddim byd inwy na clnverthiniad. Aethnm i'r Paf- iliwn i wrando ar araitli ddiwcddar y Prit Weinidog. G welais y Baneri oeddynt ■Jo ei gyhoeddi fel "Dyn Mavvr Cymru.' Gwelais y llwyfan wedi ei lenwi gyda <hyfoethogion, a gwleidyddwyr, ac oifi.ii iaid a gweinidogion, y rhai a chwerthent •uc a gurent ddwylo fel y pregethai y gwr :hwn atlirawiaethau Baal-rhyfel a budd- ligoliaeth drwy aberthu dynion. Medd. J'liais am Die yt Hendre a Hugh Brvn Miod, a dynwyd yn erbyn eu hewyllys i' J iyddin, y rhai a orfodwyd i \vLiuo bidog IIn j .sachan a gwahanol weithreuoedd dioflig eraill yn y gwaitli o ddysgn liadd. ^leddyliais am cm llythyrau dwys i'w ear- tivli fel y cashant yr oil, fel yr oeddynt Won a dymmio marw yn hytnu-h na'n hOd yn gorfod lladd meibion i famau yn Gormani..Meddvliais tel y daeth y pell- ^br. -\Icdd.v!ltls am hen lam Dick, fie fol y disgynodd y dagrau hyd ruddinu tad High tra y gofynai "Ai i hynyma y rnagwyd ein meibion, i'w sgwandro ar gyn- -Ilt;nl.tti y gwleidyddw-vr Y" A throdd fy llghalon yn sal oddifewn, Troais fy Jlygaid oddiar y llwyfan i wylio y ffei-iii- a'r g>veitii« vi- oedd o fy amgyleh. ^iwelais, er fod rhai ohonynt yn cutio <flwylo o gymeja.dwyaoth ac yn ehwertiiin fol y dynion av y llwyfan, fod y mwyafril ohonynt yn gwrando'n ddistaw, tebyg i ddynion oeddynt yn clechreu anieu braw. ddegan tie adde'.vidion y gwleidyddwyr n'r hull reithfg tfugiol o gasineb. Aetli nieddwl yn ol at olygfeydd eraill a thra w, ih-inol yn y Pafiliwn, pryd na fyddai ;gweLsi>n i Dywysog fleddweh ofni wregethu Ei ffordd Ef o fywyd—ymddir- isdaeth yn y Tad ac ewyllys dda i bob dyn. Yr oedd cri un ohonynt yn adsam i'm cof: "Eithr illab y Dyn pan duel, a gaiff et'e ffydd ar y ddaear, "e \n y Panfiwo yn owt-gwelaianydd Mab y lh yn cael ei gwrtljod dinnygti gan ar- .Weitiw vr y bob!. ffeimwyr Sir Gaernarion pwy a en *twyllfK.ld chwi i gre-r!n y gt-Uir ;1JII- ddiffvn V dn drwy wneiithur drwg. y Kdlir ennill heddweh drwy ryfel, y gellir sicrliau rliyddid drwy vym, y gall Satan fwi-w all an Sqtni, 1'1' arweinwyr hyn y mae dyddiai! eu dr.rostyngiad gerllaw ond chwi, fy inrawd, onid coddveli VI) eanfod oddiwrth eu hathrawiaethau JIlaJ Meiddiaid yngwisproedd defaid <><ddv:it. nn ellid tyfu gAvinwydd ar y miori blan- Cliwi -.vdti wedi dilvn crervdd am jrvtnaint o flynyddau, a adoilad'dd gapeli vm mhob pentref, y rhai v mae eich tadau wedi rhoddi cy- maint i fyny er mwyn y fFydd, yn methn .3 P' Å "uarllPn "nnvyddlOlI yr ainserau! A ydwv hyn we.di dod oddiamgylch oherw } dd i chwi iyTW ar "draddodiadau y tadau" yn nfaddhau cicli hunain i orchvmynion Yn eieh capeli yn wir nd- roddir y Gorohymynion bob mis, yn eieh oglwysi y maent wedi eu hargraftu lie y gall pawb eu can* fod hwy ond gorchymynion Moses ydynt ae nid gorehymyniou Crist. Gorchymyn. odd loses yn wir i ddyn beidio lladd, na dwyn, na godinebu, na dwyn camdystiol- aeth; ond Crist yr hwn welodd fod y drwg yn gorwedd yn y meddwl mewnol yn hytraoli nag yn y weitiired allanol, a rybuddiodd y disgybliou rhag digter, rhag aiiangarwch, rhag chwant, rhag barnu eraill. Frodyr, pa fodd y sef- wcli gerbron bravi die Cnst A yw y" ddigOIl i chwi iod hcb ladd dyuioll eraill (er tod eraill wedi lladd a ehiogi dynion heb brotest 'gennych chwi) pan roddwcJi nurdd i ddigtor—cymydug yn erbyn cymydog, nieistr yn erbyn gweis- I ion a morwynion, ac oeh! hyd yn nod brawd yn t'rùyn brawd, Oni welsoch wynebau celyd, digllon, yn y Cyfarfod Brodyr? A pha fodd y mae y digter hwn (sydd yn diraddio ac yn dinistrio heddweh a jnwyniant bywyd) wedi cudi? Onid ynghylch meddianau y cyfododd, yn erbyn yr hyn hefyd y rhybuddiodd Crist ni ? Onid nwehben eiddo y marw nen liawlian am ddodiein, lIel; werth c??ffvl, iieii di l li ev f lo, -ttt y peidia dynion a charu ac y deeheruir cashau eu gilydd 'i Ac os oherwydd rhesymau eraill yr ydyeli wedi ynxldieithrio oddiwrth eieh cyd- ddynion ydynt frodyr i chwi—oherwydd eu beiau a'n coliiadau onid ydydi eto yn anwybyddu goicliymyn Ciist na ddylcch genfigenu a ba rnu eieh gelyddr Pa le y mae yr lien fr/iwdgarweh, yr ymddiried- aeth Y llaill yn): Hall, y cyd-lafurio fel brodyd annwyl yng NghristP A ys- grifenaf y geiriau hyn i'ch condemnio'? Na a to Duw, ond yn hytraeh i'ch gwar- edu oddiwrth y canlvniadau yr wyf yn eu gweled yn dyfod arnoch. Mae Bawer ohonoch wedi lhvyddo drwy i-livfel, oherwydd angenion eieh cyd-ddynion yn y trefi. Mae rhai ohotiodi wedi dod yn gyfoothog By.del i chwi ddweyd fod eieh llwvddiant wedi dyfod drwy brisiau uchel ac achosion tuhwnt i'ch rheolaeth. Os mai felly y bu nid ydych mown gwirionedd wedi ei ciiiiill. Ond a ydych wedi rhanu eieh llwvdd- iant gyda'eh Ilafiii,-ti- vi-? A cldarfu i chwi feddwl y dylecli, fel brodyr a chwiorydd Yllg X ghrist, ranu eieh llwydd- iant gyda hwy y mae eu bywyd a'u ang- henion yn galetach na'r eiddo chwi—nid trwy roddi iddynt ychydig o sylltau yn fwy yii yr- wythnos end drwy drefnu iddynt delerau bywyd fel y dy- munwcli gad byw eieh lmnair. Os na wnewell hyn er mwyn Crist, oni wnewoh hynny er mwyn eieh hunain, fel y "goruchwyliwr angfiyfiawn" yr hwn a wnaeth iddo'i liunan gvfeillion o'r mam- mon anghyhawn. A ddarUonasocli adrodd- iad y Dirprwyaethau ar yr Aflonyddwch Llafurol ? Y maent oil yn dweyd mai un o brif achosion digllonecld 11afur ydyw yr elwydda, hynny yw, digter yn erbyn dyn- ion sydd wedi llwyddo a gwncud arian tra y 1m erniH yn lJafnrio, YJI brwydro_, yn dioddef, yn marw. Onid ydych yn gweled fod v Elywodraethau a'r Deddiau sydd yn aiiiddiffvtl ciddo yn crynu dros boll Ewrop, ac y bydcl iddynt gael eu sym ml i osod yn eu jie Lywodraethaii ffurfiedig gan y dosliarth gweithiol, y rhai a wnant ddedtUaii i roddi cyfartaledd cyi- leusterau bywyd i ddynion, ac a all gvmeryd i ffui-dd y cyfoeth sydd gan un yn fwy nac arall. Yn y dydd hwnnw bydd eie!i llafurwr eieh cydradd, ac os bydd yn ddyn da, gall fod yn iwy parohus na chwi, a'i 'jlant la-ch plant chwi. Onid ydych yn gweled mai geiyn y dyfodol yngolwg y gweithiwr fydd nid y German na'r Aws- triad yr liwn na welodd erioed, ond y Gwleidyddwr, a'r Offeiriad, a'r cyfoethog, a'r dynion arweiniol sydd we-di ei gam- arwain, a'i gweled. ef a'i blant, yn diodd. of gormes a thlodi, er gwaethaf y "sgra]) o Vipur'' arwyddwyd gan bob Cristion sy'n proffesu dilyn dysgeidiaeth Crist. A ydwyf wedi tyuu y daj-nin yn rhy dywyllr A osgown y elnvildroadan | gwaedlyd a dd'sgwyhwnntc\\ngwicdyd.i aran? Onidoesi!'ordd arall? Oes y mae fi*ol."t(I 'Vil yi- ltoll v W.-I anaethu DlIW niewn "cvfiawnder heb of" ?' iioll ddyddiau ein bywyd." Y (lordd vdyw o "gytunü a'th wrthwynebwr-- hoed German, neu gymydog, nen was- ar frys, tra y byddo efe ar v !tofdd gyda thi," dryna'r pryd y mae'n bosibl ei enniil fel cvfaill cyn iddo dda ] y u elyn. Ymddiriedwch yn eidi llafu. v.'at, medf I vliwch am eu hangemon j:el ay iron, a brodyr; byddwch ;rwendidau a'ti coliiadau, rhanwcli eieh llwydd iant gyda hwynt..t rl.vw dd> d bydd iddynt eieh cynnal yn etell collodion. Ymddir'.edwch yn eicli cymydogion ei iddynt eieh colledu. Byddwdi yn agos atynt yn eu hawr o g;. fynpder, a r\y" ddydd byddant yn agos i chwi yn Yl" eiddo chwi. Yjnddiriedwch yn y merch- ed vmvsg y rhai yr ydveh yn byw ac yn llafurio, fel chwioryd.d i Grist. Bydd- weh addfwyn wrthynt yn eich nerth, yn hvnnws, n theg wrthynt, a bydd i chwi eu caru er mwyn i chwi ganfod eu bod yn deilwng o'cli cariad. Ie, hyd yn oed yr anifeiliaid gwirion sydd dan ei<;h gofal. Byddweh dosturiol wrthynt fel y byddwch yn blaiit eieh Tad yr hwn sydd yn y inef- oedd, canys y mae Efe yn drugarog wrth- ym ni ddynion aniolchgar a drwg, Dyma yr unig ffordd. Rhaid i ni orchfygu, nid y Germaniaid, ond tnn hnnanoldeb ein hunain, a'11 ,'li I, a n tymer. Ac am fod cymaint o ei.eid;v\u gwylaidd wedi cerdded y ffordd 'na ("i,oc,s ai fynyddau Sir Caernarfon ynuie'l yn ol—y maent wedi eu eysegru hwyut i ni. a gv.noud i ni ddweyd fel y meddyliem am danynt yn na<h\idd ifol Idundain: f"Dyt'chafat h Hygaidi'r juynyddocdd. o't He y daw r'- nghymorth, Fy nhY11- ortli a ddaw oddiwrth yr Arglwydd. Yr | eiddoch yn gariadlon, G. M. IJ. D. ]

AR GRAVY DR. (Gan J. R. TRYFANWY). I YN Y FFRYNT. I I.—Arthur. UaowT Ellniyn yn dylito! Rhaid wrtli Scwl y Rhos i'w rhifo; A i-liiiki wi-tlio, vi- iin tfllnud, I gyfri'r eyrfF ymlien pum munnd! Dyna eiii Yn tyllu'r llechwedd fel ehwarelau! Ac nid oes liwy'r dda ear (lifod A ddichon draethu ing un gafod! 0, mae'r tan yn anrhaethadwy, A Ilefiti'r -FIliiiyii yli ofn,-id,v! .Ni bti 'i-ioed v l';itli fis A dilyw marwol ein bwlcdi! Hyrddiwn uffern i'w cyfarfod! Mae'r cyflenwad yn ddiddarfod! Bwm bwm bwm yn (flam ddrycinoedd A dyna ddiwedd ar fyddinoedd! Dal i chwyddo mae'r gyuddaredd, A(' m:le'r tanio'n ddidruaredd; Me(ris yd y svrth y rhengoedd, Ac angau'i linn yn di:a'r Ilengoedd! I, Ond mae rhai yn nesu'n brysur. Gau roi inni both anghvsur Be' sv'n bod, yn enW Pliaro, Na bai rvwun yn eu taro! Os yw barf fy nhad yn glaerwen. Fel yr eira ar y Gaerwen, Ni chaiff nacw weled hyuny Bwm! a daew'i draed o i fyny! Deil magnelau fyrdd i ruo Deil,Xi- liwyr i I(Itio, dti(), Cefais innau ergyd garw, I A, iiiellditli arnoch, rhaid in]' ft I,w I I.-Bleddyn. I Gwelais fwy na r ddaear gyfan, Ryw fin nos ar Ion Rhostryfan Gwyn fy myd pe bawn i lieno A'm dwy fraich am wddw Gwenno! Mwyn i mi tan ruthr y gelyn, Gofio'r ferch a'r llasewallt melyn; Ae lllae serch fy mron yn crwydro Ati hi, a'r bryniau'n ffrwydro! .III- 1)1.lvllllll Ti ff I.wv(il,o! Ac mae'r myrdd yn mynd i'r lhiddfa O, na bawn i efo '-Al-todyn Da n y lloer ar lion Cae'rodyn Gwaeth na diluu Traet (i y Lai ^;i Yw rhyferthwy y gyflafan Gwyn fy myd pe gwelwn heno Yng ngeleuni llvgaid Gwenno! 0, mae'r gad yn anghare.dig, Ond mae serch yn gysegredig Ac vmladdaf heb oehenaid Fr 1IIwyn Honno-merch fy enaid! Gwaeth na ehanrif o daranau Yw'r niagnelu ar y bannau Ond mor felys imi heno Gofio sisial cariad Gwenno! :\lwyn."w'l' haf ar gaeau'r Erw, Tlos yw Gwylif wyllt ei berw; Ond nid hyn yw ing fy nghalon- Cariad biau f'holl dreialon! Gwelais lWy na'r ddaear gyian liiw fin nos ar Ion LlJiostryl'an A gwyn fy myd os dengys lieno Fy ngwaed yti III.—Caradog. Fe'm clwyfwyd ynghanol y gad, A syrthiais yn angoi'dd y iflam Na ddwedweti yr hanes w.rvh 'nliad, A pheidiwcii a'i grybwyll with mam: Gadoweh imi iaiw ian hyn, A ei leddweh fy lhvcii yn v llawr, — ,Nli NN-elii Ll-o(,(If(,(td o'r Glyn Yn disgwvl am doriad y wawr. Li'c'm hyrddivvyd i'r cadfaes yn chwyrn, A brwydrais heb wybod pa ham; Dolefus oedd ntsain y cyrn, Ac ingol yw ynicinvydd y iflam; Alae deigryn fy artaith yn liillt, Caf wybod ei ystyr gan DdllW; da gennyf gofio bod Mailt Yn huno tan gangen yr Yw. ¡ Os digllon fu'r bnvydro di drnj, Mae'r Pnvsiad a minnau'n ddan frawd, Ac nid a1'nom ni y mae'r lJai I'r megnyl anrheithio ein cnawd A chanaf wrth ddisgyn i'r bedd. Ynghanol cyflafan y byd- Mai Sanctaidd Brif Ddinas yr Hedd Yw Cartre'r Conhedloedd i Gyd!

ADGOFION MEBYD. YN NHAL Y SARN. Gan y DDIWEDDAR Mrs FANNY JONES. MERCH YR ANFARWOL BARCH JOHN JONES, TAL Y SARN. ADGOFION AM HEN SEIAD AU. TAL Y SARN. Yr oedd yn ddrycin gwynt a gwiaw ar noson dywell yn y gaeaf, ond nid oedd hyn yn rhwystr i'r hen frodyr a chwior- ydd duwiol a drigent yn Niial y Sarn i fynychu y cyfarfod eglwysig a gynhehd yn yr heii gapel. Wedi i un o'r brodyr | ddarllen a gweddio, eododd fy nhad i fyay ar ei draed a cherddodd allan o'r set fawr, Jlt>'r eisteddai, i fysg y gynull- eidfa i lioli profiadau. Safodd o flaen yr hen g^nu^iad glan V.illiam Roberts. Cae'rgin. Dynn." g« i y daeth ty nliad i weithio ag ef gyntaf. pan ddaeth i weithio i Cluvarel Tal v Sarn. neu rs (h wed lwr r dyn daeth fy n liad i fod yn gyfratiog ag p I yn vi iargen. Cyfiwynodd swyddog y chward fy nliad i NYilliam Roberts ryw- both yn debyg i hyn. "\Yel.. illiam Roberts, dyma fi wedi dod a dyn dieii.hr i weithio gyda chwi gwneweh yn tawr ohono." Yna vsgydwodd y ddall 1.1 IY wrth law, ae o liyny hyd yn awr roedd y ddau yn gvfeillion pur a'u gilydd. ( Gofynodd fy nhad i Wiliiam Roberts: ((WeI! William Roberts both svdd I gejinvch cliwi i'w ddweyd wrthym fel Seiat heiiO?" "Dim, John Jones," meddai yr hen wi-, "dim ond fy mod yn dechreu nmen fy nghrefvdd 'Rwyf wedi dod l'i, pen- derfvniad mai riiagriih yw y cwbl." "Tybed, Wil !i-i m Roberts." obe fy II nhad. "Ie! ie!" meddai yntau. a'i dda gran yn rbychu ei inddiau. "Faint o flvnyddoedd fvdd William Roberts or pall ddaethum i \cithio atoeli gyntaf i Allt y Fedw?" "Llawer iawn o lfynyddoedd, John ,Jones," oedd yr atebiad distaw, eryn- edig. William bach," meddai fy nliad, "tybiwn y. pryd hwnnw eieh bod yn ddyn duwiol iawn, ac yn gymeriad di- lychwin, ac nid wyf wedi cael lie i amelI fy n'hyb hyd heddyw. Dyn yn ofni DllW oeddych yn fy ngolwg i er pan yr adnabum cliwi gyntaf eiioed." "le, John Jones, ond mae arnaf ofn mai rhyw ragrith yw y cwbl. er y eyfan." "W('1! Cliwi sydd yn adnabod eicli bun oreu, William Roberts." ebai fy nhad. "Os mai fel yna y teimlwch. betli wnawn a chwi. Da yw i cliwi gyiaddef. A ddymnnech cliwi i'r brodyr viiii groesi eicli enw oddiar Lyir yr JOglwys, ac i chwithau ddechreu o'r nowydd, gan ein bod yn rhwym o dderbyn pob peehadur. lietli a ddywedwch, William Roberts r" Wylai'n hidl erbyn hyn. ac yr oedd y gvnulleidfa yn wylo'n I ac yn gyffi-e d no l ae yii ocheneidio, a tlieyrnasai ryw ddistaw. rwydd mwyn, melus, dros y lie i gyd. I "Beth wnawn ni, William Roberts?" gofynai fy nhad, "a gawn ni groesi eicli enw oddiar Ly!> yr Eglwys?" "0! na. peidiweh vn wir," meddai yn- tau, dan deimladau dwfn a drylliog. "Pa reswm sydd gennych dros i ni beidio gwneud hyn?" gofynai fy nhad. Nid oedd gair erbyn hyn, a wylai yr hen wr fel plentyti bach. "A gaf ofyn i cliwi William Roberts pa reswm sydd gennych dros eieh goddel yn y Seiat ac yn ragi-ithiw r ? A ydych cliwi t\bed yn <'ara iesu (.<risf?"' "0 Ydwyf, Jc?n bach." dechreuai yr hen WI': .i garo? ydwyf wir. Yr w.t yn Fi arwylo yn fwy na r byd i gyd. Does dim amheuaeth nad wyf yn caru Iesu (Jrist, ;'1 waelod fy enaid, ac enaid gan yr hen W illiam Roberts lufyd. A'i ymlaen. "Efe yw y ffi,iii(i goreu sydd gennyf ii, Wrtho Et y byddaf yn dweyd ty hanes. Trwyddo l'f, ac yn Eí freichiau Ef yr wyf yn dis- gwvl cael mynd i'r nefoedd. Yn Ei fynwe.s f'.i yr wyf yn gallu codi'm golwg i wyneb Duw. Ei garu? Ydwyf, yd- wyf, ydv/yf." ac 'roedd bron wedi myrthio i lesmair. Ti-a v dvwedai ei brofiad fel hyn, safai fy nhad o'i flaen fel colofn, n'i lygaid yn rhodeg fel ifoii, ac wedi jddo orffen dywedodd fy nhad. "Gresyn, Wil- liam bacb. fod y Diafol yn eieh poeni fel hyn." T Yna trodd at y gvnulleidfa gan ddy- wedyd "Welwch chwi. frodyr a chwior-, ydd, mor greulon ac mor ddigywilydd y inae yn-esodiadau y diafol ar hen Grist- ion didwyll fel hyn ond, o ran hvnnv, beth ddisgwyjliem, 'roedd iyn ddigon beiddgnr i ymosod ar ein Gwaredwr ma wr. Dyna fel y mae yn ein poeni, Ymdiechwn yn galed gyda'r grefydd fen- digedig yma, tra y mae yntau yn ei hed- liw i ni ac yn dywedyd wrthym mai rliag- l'itli yw y cyfah." Erbyn hyn "roedd yn orfoledd yno, a wylai pawb yn ddiwahan, pan dorodd yr hen Edward William ar y distawrwydd gan dJ., wedyJ, "Fe genir yno am y gwned A oLchodd feiau," a'r hen Edward William yn dechreu canu a'i lais yn ddrylliedig. Ni fu y fath ganu yn unman erioed. Ni ddechreuai neb gvda'i gilydd, ac ni orffenai neb no b g I gydq'r oiid er nas gellid el ddeall yn jawn, deallai Rhvwun ef. a mawr oedd Ei werthfawrogiad ohono. F(, g(,iili,. meddai un, a'r funud roedd hwnnw wedi ei ganu dyma un arill vii (-;knii "fe genir." ae felly o hyd. "Ie, ebai un arall. "does dim yn werth canu am dano yn y ndmodd ond y gwaed. Bydd yn werth ('ann am 'olchibeian' Hill h,th." O'r diwedd dyna ychydig bach n dawel- wch, par fanteisiodd fy nhad ar y eyfle, a syrthiodd ar ci liniau ac a weddiodd: "Fe fydd yn ddrwg gennym ein Tad Nefol weled hen bererinion yn eael eu cythrudd:) ac yn cael edliw iddynt eu beiau—teimlo rhyw eiddigedd at Dy bobl Di mae y Cyhnddwr. em Hiesu annwyl,— gweld eu cariad a'u sel n'n hymlyniad wrthvt y mae. Dyna'r achos am dano. Mae'n werth gan y pererinion gerdded belldev ffardd trw. ddrycin a thrwv wlaw er mwyn dod i'tli Dy. Beth sydd yn en tynnu yma? Cariad at y Gwaredwr, yr !ill-I) i'n iii. Ell-.vt Ti Ni-edi tvianii ein serch arnai Dy hun. Nis gall dim ei ddiffodd." Xis gall em glywed yr un gair erbyn hyn. Yr oedd yn orfoledd drwy y lie. 'Roedd yr hen Farged Owain. Llidiart y Mynydd, yn eistedd yn fy ynivl. a dyma hi yn dechreu gwaeddi am yr Tosu. "0 fy Iesu annwyl, annwyl. annwyl. mi ddoist j lawr i farw drosom, ac mi eist i'r nefoedd hefyd. Er gwael- od ydan ni, mi ddown yn iach ryw ddydd a ddaw." Dyma Ann Morris yn dech- reu gwaeddi wedyn, "Fe ddown ninnan i'r Ian ryw ddiwrnod. Rhinwedd y gwaed sydd yn offeithiol, a down ninnau yn rhvdd." Dyma fy mam yn dechrea gweddio wedyn, "Fe rodd Ei fywyd gwerthiawr drosom. Iesu Grist yn marw. Caf finnan ymguddio byth yng nghysgod Ei lawn a'i Aberth Ef. Dyna Catrin Meical. Ty'n'an. yn neidio wedyn ac yn gwaeddi. "Cogoniant am drefn i achub pwhadur. Fe gostiodd yn ddrud— do. fe gostiodd ddirmyg a gwaw.l i'n Gwaiedwr ni Gogoniant byth jdd, am ein eofio ni." Aeth fy nhad ,'1' ty tra y moliannu yn mynd ymlaen. Aeth i'w lyfrgell, ac wedi can y siop daeth yn ei ol a dywed- odd wrthym ni fel plant am gymeryd ein swper. Dacth yn ei ol i'r capel a dy- wedodd, "Gadewch i ni gann gyda n gilydd, Ar Galfari yng ngwres y dydd, Y daeth y gwystl mawr yn rhydd," a phan ddaeth at y geil-iaul- "Ac yno'n talu Anfeidrol iawn, Nes clirio llyfrau'r Nef yn llawn Heb ofyvi dim i mi," iorrodd iy mam allan i orfoleddu, "k. ie. beth oedd gen i? Efe a wnaeth y cwbl. 0! fy Ngwaredwr tin- nwyl yn talu Anfpidrot lawn- dignn byth i ofvnion Deddf Duw. Cyfododd fy nhad, a dywedodd wrrh y gynulleidfa. "Gadewch iddi i nofio y lles'.r y mae ei henaid yn mwynhau." Yna aeth i'w lyfrgell. tra mam yn gorfoleddu ae y n < anmol ei Gwaredw r. Wylwn innau weithiau i'w chanlyn, orul ni wydd- j wn am beth yr adeg honno on d T wyt finnan wedi teimlo erbyn hyn iol cariad dn Gwaredwr yn llonni ein heneidiau. (l'w banlhau). -——— —————

PRIS Y MATSUS. Pendcrfvnodd y ?heoiwr Bwyd estyn galluoedd Bwrdd Rheoli Tybaco. fel ag y anl)n t ddelio Q'da diwydiant y matsus. j Bwriedir gwneud arckeb yn fuan ar y pwynt hwn,