Y Dinesydd Cymreig

I CWRWIRCYNHAUAF. I I Yn hy'r Cyffredin ddydd Iau, darilen- odd Mr Law yr atebiad ca'nlynol :— "Mae'r Llywodraeth yn deall fod yna bi-inch r ewrw i ddynion fo'n gweithio yn y cynjiacaf, ac i weithwyr mewn rhai trefi, ac y maent mewn ymgynghoriad gyda'r Bheolv, r Ih-yd gyda golwg ar y moddion i'w arfer er cyflenwi y diffyg yn ystod misoedd yr haf Xid wyf yn allnog, fel y disgwyliwn, i roddi y manylion heddyw, ond disgwyliaf fod mewn safle i wnend yn fuan." ———— ————

MESOPOTAMIA. I\lESOPOT AMIA. Pwy oedd yn Gyirifol, i Bvirniadaeth Lcm. i ( yhoedd.vyd adroddiad y DdirjirwyaeCh fit N-11 gv/nend ymchwiliad i Ynigyrch Mesopotamia. H hydd y Dirprwywyr y cyfrifolueb wrih ddrws amryw o ivvi* blaenllaw. Gyda golwg ar annigonol- I'vvvdd a niethiant y trefniadau meddvgol, diau iod yr adroddiad hwn yn un o'r rhai nrwyaf prndda idd. Dywedir io;l v dad wcdi ei s.-ilio ar gamgyfrifiad politic- aidd a n;ilv> rol, a eheisiwyd gwneud liynny gyda mitwyr fiuddedig ac annigonol a pharotoadau aneffeitliiol. Bhoddir y cvfriioldeb ni- y rhai canlynol: Cadfridog Syr John N ixon, adrodiadau calonnog yr hwn oedd yn gyJriiol am yr vmgyi'ch Argnvydd Harding' Llywydd yr India; Syr Beauchamp Duif, Pi if Gadlywydd Indian Syr Fdmund Baron, Ysgrifennydd Milwrol, Swycldi'a India: Mr A. Cham- berlain, y.s,.i;i't-ni)ydd India: yM?ddy? .-iidia; -Nri, A. Cliii-ii- -wav, yi? liwii a a I sv,-vdd -,iioi- Bliydd y Commander Wedgwood ad- rod. 'iad 3r walian, yn yr y rhydd yr lioll fai ar Aiglwvdd Hardinge a Syr Beaueharop Dnff. Ystyria na ddanges- wyd ond ychyig o duedd i gynorthwyo a rlpAv gymaint i rwystro cario ynilaen y rhyfel gydag egni. Dvwed adroddiad y Dirprwywyr bethau bron yn anhvgool am ddioddefaint y mit- Avyi* clwyfcdig, i'i- camwri a dderbynias- ant oddiar law y rhai oedd i fod i ofnlu am danynt.

BARN YR UNDEBAU. Wrth gynwyjio yr adi-oddiad uchod y mae Syr D. J. Shackleton yn amgau llythyr, ac ymysg pethau eraill dywcd- "Cyn penderfynu cymeryd y golygiadau nodwyd, bydd y Llywodraeth yn falch o gael goIygiada u cyffppdinol yr Undebau LJafur arnynt o fewn y mis. Dylid deall nad yw y eynygion yn gymhwysiadwy ond yn unig i ddiivydiannau wedi eu trefnu'n i dda, ac wedi eu bwriadu i ymwneud yn unig gydag un arwedd o'r broblem o ail- lunio diAA-ydiant; mae anrelIdion eraill vn gofyn am fesurau eraill, yn aros i ddelio gyda hwy, ond os y bydd y cwéstiynau s.Ifaenal sy'n effeithio y berthynas cvd- dnmg cyflogwyr a-r cyflogedig gael delio gyda hwvnt yn foddhaol ar safon scfvd- log, y mae penderfynu a setlo yr anhaws- teran eraill yn dod yn fwy hnwdù. Os v flerhynir y c-vnlliin-, hyld bob niasniell fvddo n sysrlltiedis gaol ei wahodd i drarod y modd goi'en l'ii- roddi mewn gweithrediad. Ar hyn 0 bryd nid yw yr adroddiad yn cael ei anfon allan ond gyda r a mean 0 gael beirniadaeth ac aw- grymiadau oddiwrth gyindeithasau v crf- logwyr ac Undebau Llafur. Mac sVvdd. ogion detholedig arbennig wedi cu hap- IN-yiitio gan y Weinyddiaeth Lafur i gn-ii- orthwyo 1 egitit-a y cynlhm, a byddant vn fnlcTl- i gynoi-tliwvo iiiewn unrliyw fodd v gallortt neu i Ijrosonoli me,vn cynliadledd- nil elwir ?wystyriedof. ?n ai Tn Uun. dam ncuytaheithiau rylcl,rnoi —

SIWGWR I DYFVVYR FFRWYTH- AU. Dywedodd y Cyrnol Gibb yn y Senedd ddydd Ian fod tua 750.000 o geisiadau il"(Idl cu derbyn gan y Ddirprwyaeth Fren- hinol ar Gyflenwadau Siwgwr. 0 ber- thynas i gyflenwad siwgwr at jamio ffrwythau gan dyfwyr ffrwythau preifat. yr oedd y DdirpiAvyaeth yn analluog i ddosbarthu y SAVII ofvnwyd yn Ilawii, ond byddai y rhodd yn sylweddol. Xid oedd siwgwi- jw gtel i bersonau nad oeddynt dyfrwyr. Hyderir y gelliz- cyfarfod hawliau y gwneuthunvyr jam yn llawn.

Y GWRTHWYNEBWYR CYD- WYBODOL. (Gan CADFANOG.) Ers tro yn ol darllenais ysgrif dan y pennawd uchod yn un o'r newyddiaduron dvddiol Spisnig, a l'hng i mi ci chamgyfieu drwy ei chyfioitlm, ysgrifenaf hi eto yu yr im iaith: — "Conscience dcth make cowards of them al! Druan ohonynl, pe Ond rhaid j ni beidio cymeryd pctlia.) tciymaentyn ymddangcs ar y wyneb. Yr ydyin wedi cael cin c-ofio o'r pwysigrwydd i chwilio i mewn i bethau, ac wrth hynny daethum i ganfod mai y "dreit'ar" cate(I sydd yma eto. Erbyn hyn y mac- yn wybyddus i 11 i, Jawev ohonom, rod Y cymeriad yma yn •gcri'cd ditfddef icaledi eareharau, je a'i iddivstyr-Li mewn amryw gyfeiriadau; ond a wyddolll ni naham ( A ydym ni, dar_ llenwyr y "Dinesydd," eriocd wedi l:oli C:ll hunain both tybed nl'ai y gwrthwynebydel rydwybodol tod r Prun ai dyn. yntc ar ffiirf dyn, ynte anifail, neu ryw fath c aderyn wedi cael ei clnvyt.au megis ryw gcrwvnt neilltuol, am gyinod, ac i fod i ddiflanu mev.-n amsor ddod otor Ynte a oedd yn ein mysg o'r Islam r A oes rhyw fendith yn canlyn lnvn, ynlo molidith y C'redaf y buasui mantais yn deilliaw i ni pe buasem yn lioli eiii Iiiiii- ain, a cheisio cach golwg ar y rliai yna; -■•hag ofn eiii bod yn taflu eerrig i le amhriodo], ac o bosibl y gallai eanlyniad- an dipyn yn filii l'od yn ein gwynebu cio. Mae pethau felly wedi digwydd, a ciieis- iwn ddcal) ei bed yn bosibl eto. Dylem wylio yn lamY! oin cerddediad, a choiiwn nial wrth ein ffrwythau yr adnabyddir ni. sicr gennyf nad drygioni y oy\r,c! iad sydd yn gahv am yr byn y mac yn orfod ci ddorbyn yn y wlad oleuedig hfm. fel ei gelwir;. ond yn hyirach amvybodaoth oil herlidwyr. C'eir eyffeiyb banes gen- nyin am oil y ddaear yn hyd yn nod i wyneb on Gwarcdwr Invy en hnnain. Cydnebydd llawer oiionom hedd- yw mai nid drygioni >' cynicrind yma oedd yn gofyn iddo orfod dioddef yr hull CL Icdigacthan y bu raid iddo ei ddioddef. 0. nago, yr oedd ganddo wrthwynebiad i ddrwg er niwvn dyn, yn C'rbyn y diafol a'i angelion, a diolch byth cafodd fuddugol- ineth, er y 1m orfod iddo wyncbll yn cofn ganlyniadau melklithiol ei ivlad. Beth y mac ysgol profiad yn ddysgu i lii, daow io, mewn teithiau yn fynych, ymhcryglon Jhfddyfroedd, lladron; ie, ynghanol peryglon gan fy nghenedl fy linn, gan y cenbedloedd, yn yr anialweh, ar v uio]\yndtlith brodyr gan, mewn llafur, lludded, newyn. syched, anwyd, noethni. ''Am hynny yr wyf yn foddiou mewn gwcndid, mewn amharcli, mewn angbenion, mown erlidiau, mown cyfyng- deran. er nnvyn Crist." Fiodyr y byd, yr ydym yn myned i dafli amiinrch i wyneb y rliai geisiant efelychu eymeriadan fel livii. ,Ici- gennyf mai heb ddc-ffro yr ydym o'n bydol-gyndynrwydd, ac yn methu (,,iii,"od (,iii f:efv IIfii. Ai tybed fod cydwybod hwn yn gyfryw ag i wnenthnr llwfrddyn ohono? Onid yw cymeriad o'r natur yma yn worth oesol i'w efelychu P, Er chwerwcd ei gosb. nid yw ond "rsgafn i'r cymerin d yma, pan AH esf- yl!. nid tï, gyfiaitb ci v."lad. ond gyfraith Gwarcdwr dynoliaeth. ]?!e nine dosbarth sydd wedi derbyn bwyd bras a gegiir ar draul eraiil yn sefyl], pan wyneb Il sefyllfa y cymeriad yma? Xid i.»vy ganu clodydd i ryw Dduw yn yr ncluler wedi ei wisgo yn enraidd, a J!1()!i y nyniad 0 diwnio y dclyn aur yn rhyw nefo;>dd n'l- v.eledig, wedi an gan fod mov dyn or a'n gwalianu o swn y byda a'i boon y cafodd ei nefocd<l. Xa, mac yn bryd i ni geisio caniod ein sefyllfa ein hnnain, a cheisiwn arv/einydd teiiwng i'n llwybr, yr hwn sydd wedi palmantn'r ffordd yn hwylns i ni. ac wcdi < gwneuthnr yn ¡Josibl j'w d'lJ ychu. nid yn 1111 ig ar y Snl yh ein gwisg. oedd gwyehion a'n gwynebau gwylaidd ond mewn unrhyw gyfeiriad sydd yn am- cann i godi dyn ar ei drapd. Dylcm goiio mai i'r graddan yr ydym yn earn dyn y gallwn earn Dnw, fel y maddenwn i'n dy- ledwyr y cavm ninnau fnddenant, er mni tyuyii yv,- y 11ns sydd yn aros 1 lower olion- om ar y teleran yna. \Yvlodd vr Icsu mvehben cvilwr dilVifol .dina<; .Trrnpalem, ac os yw y Crist adgyi'ed- odig yn fFaith ym mywyd unrhyw ddya heddyw, lie bynnag y mac, nid ,v 11a wylo nwchben cyflwr dif. doi y i 1, pan mac pyrth nffern yn a gored o led y pen a'i fnvn lmdolns diefliaid bron yn farnoi. '.Usi! bcth pvdd yn bod? Yr anr wcdi mynd yn gryfaeh na'r Crist! Yr ydym megis yn swn y 11ifeirinnt bydal yn inyi.c! 1 rywle, ac nid ydym yn gwybod i ba -yr ydym wedi amsor maith yn cartfod cin 'hnnain yn addoli dnwiau «r 1 'J;r J!ith tylvd yw ein hnnig feddyginineth ? Mamon, ]\lars, na'r llo anr, ond y Dnw byw, yr hWll sydd a chydgord ]ierff,iiL.!i ;i'C fnaid dyn; ie, ar y ddaear yma. lioled dyn ei hunan, a phenderfynwn i'n redoedd fod yn gyfryw i geisio sefydiu ei deyrnas ar y ddaear. Os ydym i ganfod gloewach byd ymhen y mil blynyddoedd, rwyf yn sier os nll ddiwygiwn yn ein hyidd na challfyùchnl y byd lnnlw ymhen mil- oedd o iiynyddau. ————

I GWAITH CALED. Y11 Xhribunlys Camberlev dywednid cyn-aiddwr ei fod yn cacl naw ceiniog yr awr vn v Ffatri Awviol Fr?nhinol ?n' • 1 uario tools gweithiwr a rail.

I ETHOLIAD LERPWL. I I, Dvchwd{:d Arg'lwvdd Stanley.  j Dychwelyd Arglwydd Stanley. D,,d(t liii bn ./cui.id yn Bhanbartb Abeicromby, Lerpwl. Yr ymgeiswyr oedd ArgUvydd Stanley, mab hynaf larll Derby, a Air F. B. Hughes, yr hwn a ddaeLh allan ar ran Cymdeithas y Milwvr a'r iforwyr. Fel y galiesid disgwyl yn r.-crpwl, Arglwvdd Stanley a enillodd y sedd. ('yhocddwyd y jtigyrau fel a gan- lvn — Arghvydd Stanley 2221 :v! ,• F. B. Huglit.s .I. 794 Mwyafrif ]

j CAD-DDARPAR. CAD-DDARPAR. Y CYnyrch yn Cvnnyddu. I Yn y Senedd rhoddodd Dr Addison, y Gwcinidog C ad-ddarpar, grvnhodeb o waitli yr ad ran. Dywedai fod gennym ystor fawr o h rwdbelenau mewn ]law. I brofi mamtioli y stoc sylwodd nad oedd ynn leihad ond o 7 y cant ar ol brwydr fawr Arras, yr hon barhaodd am naw wythnos. Ar llyn o bryd cynvrchir yn IA vthnosol o yn in peiriannol 24 o weithiau gymaint ag a wlleid cynt. Cyn toriad allan y rhyfel yr oedd ein enmyrchiad bTynyddol o ddur yn 700,000 tunneHi. Ar hyn 0 bryd cynyrehil. 10,000,000, a bvdd yn 12,000,000 <?byn diwcdd y flii-vd,dvii Ha?r o flwyddyn nesa f ^fl wynv.-yl lhiwei- o j ddyieisiadaii ncwydd, a hyderai aUu tro? Hawcr o'r dyfeisiadau hyn i hynv,nldo ein cynyrelm ar ol y rhyfel. Pwysleisian m- y pwysigrwydd o gaol teimladnu da rhwng mcistri a gweithwyr. Bydd yn rhaid scfydlu cynllun trwy yr lnm y bydd gan y ddwy oclir ddiddordeb lIniongyrchoI yng nghvflwyniad dulliau gii-ell. Yr oedd dulliau diweddar o gyn. yrchiant nid yn unig yn abl i dalu gyflog- au da, ond yr ocddynt yn manteisio ti wy hynny. -———— -————-

SENEDD Y PENTREF. NEU, GVVEITrtDY WMFFRA TOMOS, Y CRYDD. DYLANWAD BYW YN DDA. Sian Ifans: PII Ilt 11-iN,tit ti lieiddIV17. Ma 11 ? Mari: 1'ydw i yn o lew, weldi; ond fod yr hen gric mala yma yn fy nhrin yn gyn. ddeiriog. Sian Ifans: Mae hi'n siwr 0 fwnv gei di welad, achos mae yr hen gyrn yma su ar fy nliraed ina yn brifo'n enbud heiddiw, Mari: 1fi coelia i di, Sian. Mae yr hen gric mala yma yn weddar glas go lew i mi, weldi. Sian Ifans: Welis ina ddim bud saffach i mina am altrad y towudd na'r cyrn yma, naddo wir. Wil Ffowc Ydu Jlhw yn well na'r "Hen Gaergybi," Sian? Sian Ifans: Wei twn i ddim am hyny, mae onta yn go sivrr o'i fare, weldi. Wmffra: Pcidiweh a mondro. da chi genod. Almanac vdi almanac, cric mala j ydi cric mala, a cyrn ydi cyrn. Mi ddcutha petha fe! man nJnr yn union pe ta.sa ni hob nag almanac, cric mala, na C'hym. Syniad pIan t y tylwyth teg ydi hwna oltwgeddar. Wil Ffowc: Tydi'r genod ddim yn deud na ddeutha nliw: ond deud mae nliw i bod nliw yn cael gwubod i bod yn dwad t-nvu y petha yma. Wmffra: 0. deudweh chi hyny. TCown i ofn fod y dwy yn mund i grcdu fol bydda ni erstalwm mai ein poena ni oedd yn newid y towudd. Sian Ifans: Paid ti mynd i neud short o'r hen bobol a'u syniada, Wmffra. Mi roedda iillw yn llawer gwell stwff nag a gei di heiddiw, yn siwr i ti. Mari: Twn i ddim byd am well. ond mi rodda nhw cystal bob modfadd. Sian Ifans: Boedda nhw yn fwy jeni- wein hefo pob dim. Toedd yna ddim cimint o dricia a rhagrith yn i buw nhw, yn siivr i ti. Wil Ffowc: Wei, wirionadd i, mi fydda i bron mund i gredll 'run fath a Sian. Mae yna ormod o roi Iliw derw ar fFawydd yn y byd yma heiddiw. Pobol ryff iawn oedd yr hen gonos, ond waeth i chi prun mi roedd yna fwu o'r pcth rial Iiwnw yn i cymeriada. Y Sgwl: Mae yna ryw wedd felna anii, Wil Ffowc. Ond cofiwch iiid itli- faen yn llai 0 ithfaen ar ol ei ciiaboh, eithr yn hvtrach y well ac vn bryd- fertbach. Yn wir. nid yw'r ffawydd yn colii dim gyda lliw derw arno: ond y mae'n ennill jnwy at ei hoed], a'j wa«.»?>_ aeth, heblaw ei fod yn edrych vll wetI. Wmffra: Eitha gwir. Tydw i ddim yn meddwl cin bod yn ennill dim wrth neud yr hen bobol yn well nag yda ni. A deud y gwir mac o'n gAvestiwn gCll; a oeddynt cystal yn y pendraw. Sian Ifans: Dyn a dy helpio toes yna ddim CATmha] iath. Mcddy lia am |:(rhu ofnadwu a rhyfvgus su o'n cwmpas yu bob man. Y Sgwl: Yi- i-dveli yn anghofio un peth nmwr, Sian Ifans, sef mai y rlieswm ein bod yn gweled ac yn teimlo pecha I mor fa.wr ydyw ein bod fel oes wedi codi f a foil moesoldcb gryn laivcr i'r hyn ydoedd yn nyddiau ein tadan. Yr ydym yn gal In gAveled pothau yn awr yn eu lliwiau pri- odo!. Dyna sydd yn gwneud y gwa han- iaeth vn pivvj- i chi. Sian Ifans: Xonsans ydi siarad ft Ina I hcto mi. Xid gAvelad peehod yda ni ond yn peehu. Nid wedi dvsgu i wold o, ond wedi magu digon o ddigwilydd-dra i netid o gyda .short in awr yn i gyflawni o. Wil Ffowc: Tydw i ddim heb fod yn teimlo nad oes yna lawar yn be mae'r Sgwl yn i ddeud ond wedi'r cwbwl, mi iydda i yn cael yr ansar i'r sym run fath yn union a Sian. Y Sgwl: Mao dywediad o'r fath yn amwys iawn i mi Wil Ffouc. Xi allot ddeall eich ymrcsvmiad. Wil Ffwc: fel hyn rown i'n medd- wl treio deud: 3Ii rydw i yn gAvelad ein bod 11 i fel oes wedi eerddad yn bell iawn hefo addusg, ac wedi dwad i nabod petha nad oedd y tada yn gwubod dim am danu n liw. Mi rydft ni wcdi dod i welad petha hyd yn nod Jic-fo ci cfudd sudd yn bPtha nad odd yr hen dada yn meddn v ddir- nadatli leia am danunt. Ond Avedi'r cwbwl fedra i yn fy myw welad fod y risylt yn agos cystal ag oedd o yn mywud yr hen dada. Tyda ni ddim yn byw cyslad a bydda nlnv. Pobol y capal rydw 1 vn i feddwl rwan. Y Sgwl: Mae'n dibynnu sut ryda chi yn edrych ar y mater. Avil Ffowc. Y CAVCS- tiwn mnwr ydyw bcth ydych chwi yn ei olygn wrth fvw. Wil Ffowe: Dim byd mwy na llai nag ymddwyn yn y byd yma mewn meddwl, gail-, a gweithred. Deud rydw i fod d'- l lrlllwad bywyd yr hen bobol yn fwy er daioni nag ydi dylanwad ein bywyd ni. Y Sgwl: Rwy'n ameu'r gosodiad, Wil Ffowc. Wil Ffcwc: Mi faswn ina yn aiiia; ond fedra i ddim am fy mod i yn dyst o'r ochor arall. Dafydd: Dyn a 'ch helpio, mi rydw i. er nad ydw i ond itanc yn cofio fel bydda ni yn y chwar-il na chlywa ni ddim ring o fora gwyn tan y nos, a hyny am fod Wil- liam Parry ac Owen Owens yno yn gweithio. Iloedda ni i hofn nhw yn ein clona. Ond rwan tydi o'n ddim byd i chi glowad tyngu a rhegi yno ar hyd y dydd, a bleunoriaid a swuddogion cg- lwysig yn ,medru gweithio a cliwc-itliiii Ni) i ganol. Brensiach anAvul oes y mae yna wahaniath. Sian Ifans: Gwahaniath, faswn i'n meddwl. Mi roedda ni fel plant ofn yr hen Pyrs Wilias, yn enwedig amser Seiat neu gAArarfod gweddi. Yda chi yn medd- wl y beiddia yr un ohono ni fod ar y Ion noson Seiat os nad yn mynd iddi. Dim ffiars, achos roedda ni ofn cwarfod Pyrs Wilias. Ond rwan mi fedar plant chwara a chellwair ar y Rtryd a'r gwnidog a'r bleunor yn i pasio nhw heb i'r naill na'r Hall i gwelad nhw. Diar mi. oes y mae yiia newid mawr, a I'yny er drwg, Wil Ffowc: Dyna be dw i'n dreio dreifio ato fo: ac mi roedd y dylanwad yna yn cario oddiar rialiti y bywydau oedd tu 01 iddvnt. PIN-V!ll gwubo trwy hronad mai y dvnion oedda ni i hofn nlnv oedd y dynion oedda ni yn meddwl nnvyaf ohon- un nhw. Ia siwr. Dylanwad bywyd da oedd o i gyd. Y Sgwl: Wei y mae hwnyna cystal a (icud nad yw pin hvwyda ni cystal heddyw ag oedd cynt gan yr hen dadau. Sian Ifans: Dyna ydw i yn i ddeud. Wil Ffowc: Rhaid nad yw, neu pam y mae d-nion a merched ieuainc yn gallu pcchu yn rhyfygns yngAArydd prcgethwyr a bleunoriaid, ie 0 flaen profFeswyr crcf- yddol? Fedrwch chi ddeud? Dafydd: Mi fasAvn i yn gofyn y ewes- tiw 11 ffordd arall, Wil Ffowc. Snt y mae pregothwj'r yn medru enjoyio eiu Iiiiiiaill ynghanol y fath bechu. Mi wn 1 am rai sy'n siarad, ic, ac yn pregethu, fedai fynd i mewn i liwv. l gellweirus y bobol, a byw ynghanol y rhegfeydd heb ddeud diiii yn erbyn o gwbwl. Sian Ifans: Toedd dim isio i'r hen boboi ddeud dim, yn toedd i bywyd nhw yn ddigon. Wil Ffowc: Quite reit, Sian. Y Sgwl: Yn wir, rydych yn fy rhyfeddu i, ydych wir. Gwyddocoh am bethau na ddarfu i mi rioed eu dychmygu, Tybed ei fod yn wir. Dafydd: Toes yna ddim ty1)ad am Jam hi, yn tydw i yn i canol, ac yn i gvvei.u' nlnv bob dydd. Dallach clil ddim gwy_ bod yn y gwaith eu bod yn euloda cghvy: ig heb son jfm swnddogion onibai eich bud yn eu gwelad yn y Set Fawr neu'r pwl pud ddydd SuI. Y swydd ac nid eu bywnd sy'n deud cu bod yn fleunoriaid. Wmffra: We1 yn wir, hogia, mi rydacli yii-gneti(I i mi feddwi am rhon iarry .Jones y Bleunor ac Ifan. Mi Harry Jones yn medru cario dylanw,ll1 ar yr hogia, a'r hogia yn mynd i feddwl y byd ohono fo. A tocdd Harry J;ni"s ddim yn gadacl llonudd iddynt ar ol iddunt dyfu i fyny, WeI, thvfodd Ifao ddim yn ddyn i'r capal, ac mi ath yrr go ffond o gwrw. Ond dyna c'n both < d, chymra fo mo'r byd a mynd dy tafarn os bydclai Harry Jones yn agos i'r lie. Diar mi rocdd arno fo ofn gneud dim allan o'i le pan fyddai Hany Jones yn a Mae yr Hen Harry Jones wcdi marw a Ifan yn fvw, a toes yna neb \n parclin Uweh Harry Jones yn fwy nag Ifan. Dyna both opdd dylanwad da ynte ? Wil Ffowc: fa siwr. Ond mcddylia di. gin lleiad 0 ddynion da felna su rwan. Mae nhw wcdi mund yn brin ofnadw.i. Does gan y bechgvn yma ddim ofn na phregethwr na bleunor mwy na dolia wacs. Pam? medda ti. Wel dim bywyd cadarn a phur 8U tu ol iddunt, dyna'r ffaith. Y Sgwl: Feallai fod rhywbeth yn (;-It argiivitient, wedi'r cwbl ond nid ar addysg y mae'r bai. Wil Ffowc: Xage, nage, ond ar fvwyd llac arweinyddion yr achos a theuhnedd ein gwlad. Dyna lie mae'r drwg. Y diffyg gofal a'r llacrwydd enbyd yma fy 11 wedi cancro holl fywyd y byd. Wmffra: Mae AYil yn siivr 0 fod yn c-i le heno, ydi wir. Mac ama i ofn an thai hi dim fel v mae hi, na thai wir. Rhaid i ni ymroi ati i drio byw yn fwy difri neu mi fydd yr oes nesa yn eicr o fod yn un drybeilig o ofar ac anffyddol. Bywyd ydi'r dylanwad cryfa o blaid y da a'r drwg. Awn felly adref gyda'r bwr- iad o wncud yn well o hyn alln fel na byddo i anfantais ddod dnvy ein bywyd ni. Dydd Ian, yng Xghastellnedd, bu yr Archddenvydd Dyfed yn cyhoeddi Eis- teddfod 1918. Daeth cynulliad mawr ynghyd.

GARDDWR ARGLVVYDD DERBY. Rhyddhad 0 Bedwar Mis. Yn Xhribunlys Whiston gofynodd prif arddwr Ajglwydd Derby yn Xnowsley am estyniad ei ryddhad. Anfonodd goruch- wyliAvr yr etifeddiaeth lythvr. yn yr hwn yr eglurodd fod safle yr apelydd yr un a ga rddwr masnaehol. ond yn unig fod y rhan fwyaf c'r cynyroj) yn myned i ys- bytai niilwrol. Ar hyn (j kyd cJftogid naw o ddynion (y rhai oeddyiu dros yr oed), pedwar o fechgyn. a saith o ferch- ed, tra cyn y rhyfel cyflogid 33 o wryw- iaid a dAvy fenyw. Yr apelydd oedd yr unig ddyn yn Class A oedd yngAvasanaeth Ajglwydd Derby yn Knowsley. Caniatawyd pedwar mis o ryddhad iddo. gyda chanin tad i ape!io eto.