Y Dinesydd Cymreig

HOOtON 0 LANAU'R LLYFHWY. Gan Miss MALLT WILLIAMS. Llwyddiant mawr sydd yn dilyn cenhad- aetli y Parch Ü. P. Hugties, Kliy daman, ym Mhenygroes. Caiff gannoodd o bobi Bob nos i ,w wrando. Da gennym ddeall ei fod yn aros yn y cylch am yspaid eto. Medr ganu yn swynol, yn ogystai a plire- gethu yn effcithiol iawn. Diolch i weini- dogion yr ardal am gynorthwyo. Eiddun- wn bob ihvyddiant i Mr Hughes i ble bynnag yr elo, gan ei tod ynglyn a'r gwaít11 mawr. Credwn pe bai mwy o ysbryd cenhadol yn bod y dcuai y byd yn nes i'w le cyn hir. DYllla ffordd riiag- o-oi i roi'r Efengyl i gly w pawb, y tlawd lei y eyfoetliog. Yr \vytimes lion derbyniodd ysgrifen- yddes Cwmni Cefn Ydi'a Jythyr hynod o garedig o Lundain yn diolcli yu galon- nog am anion iddynt fel y gwnaed yr wythnos o'r blaen swm sylweddol i'r Base Hospital, France, i'r clwyfedigion sydd yno'n gorwedd. Bechgyn o Gymru fel ymhobman o'r bron sydd yno, onide. Cais hefyd wnaed gan y swyddog anfonodd y JlytTivr am i'r ysgrifenyddes fyned ymlacn i'w helpu mown casglu nwyddau neu av- ian iddynt, i'r cyl'ryw gais yr ufiuldhaodd yn rhwydd. Disgwyliwn y ceir clywed y cwmni nchod yn rlioddi eto berfformiadau o ddrama arall yn y man. Dydd lalt nesaf yw'r dydd i s'efydlu gweinidog Seion (A.), Taiysarn. Y <:yf-1 arfod scfydlu yn y prynhawn, a phregetlui yn yr h?yr. Dyma gyo lawn i drigol- ion Giann<'? Llyfnwy i groesawu Mr Lloyd. Clywsom iod y brawd Evan Ihomas, Bronyfoel, wcdi cwrdd a damwain yn Chwarel Dorothea. Hyderwn nad yw wedi ana l'u llawer. Gwelsom lawer wedi ymweled a'u car- trefi ar hyd y glannau yma, yn eu plith Richard Davies, Water Street, Peny- groes; Preifats R. Owen, Rhedyw Road, Llanllyfni; R. Jones, Carreg Wen; 0. Glyn Morris, Clynnog Road heiyd Prei- fats Williams, Auckland Cottage; G. Pierce Griffith, Market Place, o Ysbyty Rugby, cafodd yntau ddod am ychydig oriau i edrych am danom gyda Ambulance Van y Red Cross. Yr oedd yntau yn edrych yn dda iawn; hefyd Willie Jones, Snowdon Street, daeth gartref nos Sad- Wrn o Rugby, lie yr ydoedd luewn ysbyty ers dau fis wedi ei glwvfo ym mrwydr Bullecourt. Prynhawn Merclier bu yng nghyfarfod gwobrwyo YsgaJ. y Sir, Peny- groes, lie bu yntau yn ddisgybl cyn ym- uno aTr Tyddin. Rhoddwyd iddo dder- byniad tywysogaidd. Cododd pawb i fyny i'w groesawu. Mae'n dda gennym ei weled yn edrych mor dda. Dyma fel yr anfonodd y brawd R. T. Roberts, Braieh Melvn, Talysarn (ar liyn o bryd yn Ffrainc) ei hiraeth am ci fro euedjgol mewn can atom. Dodwn liwy yma:— Beth yw'r rheswm iod fy hiraeth Eto'n para- run mor ddwys, I 'Rwyf yn dal o hyd i goiio'r LJanercli lie mae'r bwthyn tlws. Pan ddeffrowyf yn y boro Daw fel 'deryn ar ei hynt, Aiff y meddwl dros y tonau, Cofiaf am yr amser gynt. Gwelaf lu o'r hen gyfeillion "Sydd yn trigo yn y Nant, Gwelaf ami i hen gorneJ Lie chwareuem gyda'r plant. Erbyn heddyw eyfnewidiad Sydd yw ganfod trwy'r holl wlad Rhaid i'r becligyn adael C'ymru 1 A gwvnebu am y gad. Ond gobeithiaf y caf weled Amser pan gaf ddod yn ol, Pan bydd pawb yn byw mewn heddwch Heb ryfela brwnt a ffol. Er fy holl dreialon eelyd, Ni wnaf ddigaloni ddim. Credaf y caf eto ddychwel O'r caethiwed blin a llyin,. Canaf pan fo'r dydd yn gwawrio, Minnau'n dod o don i don, Tua Cliymru, Gwlad y Bryniau, Lie mae holl e!i#th'od lion. beehgyn am ganu ynghanol y cyin. helri i gyd. Chwarcu teg iddynt, er mai "alhawdd canu yn y nos." Mae Jlythyrau • beehgyn C'ymru bob amser yn dda, ac wele un o blant Glan- nau Hyinwy wedionfonun diddorol iawn, sef Wilnam Henry Parry, Heol y Sir, l'enygroes, i Mrs it. J. Owen, o'r un heol. 0 wlad yr Arab yr anfonodd Willie hwxi: —"Annwyl ffrindi-. i it. 'air lieu ddau gan y cymrawd byd-enwog W. Parry, o Galli- poli (geilw ei hun fel hvn am ei fed wedi bod yn ymladd yn Gallipoli), yr hwn fel llawej- un o'i flaen sydd wedi mynd i geisio gwneud ei ran dros ei Frenin a'i wlad. Fel mae n wy bydd us i chi erbyn hyn, mae yng ngwlad yr Arab yr ydym yn trigo, ond mae'n debyg na lyddwn ddim yn hir yma cyn gwvnebu gwlad arall, Bef Meso- potamia eanys fel y dywed y gair "Yr m'r ni tljybiasocli" y-d:vw hi o hyd gyda mihvyr yn y dyddiau hyn. Ni wyddoch pa funud y byddweh yn cefnu ar y lie i fynd i le arall. Un peth da sydd yma, sef ein bod fel Cymru gyda'n gilydd. PIe bynnag yr awn cawn glywed yr hen iaitli Gymraeg annwyl. Gwell fuasai gennyf ddioddef adfyd gyda'r hen Gymru na ehael mwyniant pechod dros amser gyda'r Saeson. Cofiwch pan gaf y fraint o ddod i Pcnygroes eto na fydd i mi ddim rhedeg allan trwy ddrws y cefn, aehs fel y gwyddocli uad (ws yerygl i Williatn Parry wneuthur llawer o niwed i neb. Ha, ha, fawr. Mae chwerthin o'r galon yn well na ffisig lawer. Mae'n .4ebyg eich bod wedi clywed erbyn hyn am y digwvddiad erchyll gymcrodd le ar,y mor gyda ni. Felly nid yw ond gwastraff ar amser i geisio ei nodi yn hwn. Hefyd ni fuasai yr awd urdodau yn caniatau hynny. Cewch yr hanes pan ddof yn ol i'r hen bentref annwyl Penygroes. Yr wyf yn disgwyl na fydd hynny ddim yn hir. Wel, prysured y dydd "ar adepydd dwyfol wynt," fel y dywed yr hen air liwnnw. "Yr awr dywvllaf yw yr agosaf i ddvdd," "JUae gobaith gwr o ryfel, 'does obaith neb o'r bedd." Daliwch eu calati i fyny, y mae Albert (ei mab) a Willi a m Parry yn sicr o ddycliwelyd yn ol i Pcnygroes. Mi fuo Capten Hamlet Roberts yn ym- weled a ni y dydd o'r blaen; a rhoes bunt i'w rhanu ihwng deg ohonom. Dyna i chwi good fellow iawn. Hogia Peny- groes for ever. Wei- -mae'r bregeth yn mynd yn faith, felly tynaf i'r terfyn. Cofiwch fi at Piyse pan yn anfon iddo, a Richard John. a ehofiweh hyn, bydd gair yn ol yn dderbyniol. Mae gair o'r hen bentref. yn well i mi nag aur coeth. Cof- ion cynhesaf at bawb o'm cvdnabod. Yr eiddoch yn gywir, y Rybelwr enwog, W. Parry, yn llawn arfogaeth. Prudd gennym yw croniclo marw Mr Thomas Michael Jones, Baptist Street, Penygroes, prynhawn Sadwrn. Gwr parclius a eliyineradwy yn ein plith, ao aelod ffyddlon iawn yn Soar (A.). Daw hanes yr angladd vr wythnos nesaf. ( vfarfyddodd Mr Owen Owens, goruch- I w-Ùwr Ölnrarel Talysarn, a damwain. I i wyddom sut y bu; ond dvmunwn iddo adferiad buan. Gwelsom "Bob Gwilym, ma b Mr Thomas, y watchmaker, ac yr oeddym yn falcli o weird T. Griffith, Market Place; Cledwyn, mab Mr O. W. Jones, Baladeu- lyn, adref am ei scibiant olaf cyn mynd i Ffrainc, a Glyn Owen, Isallt, Llanllyfni. Dyma ddau englyn Gian Deulyn, Taly- sarn, r Un fechan o lan fuehedd—a biriol Yn siarad tangnefedd, Syw am!yg;i syml agwedd, Bhian haf dan goron hcdd. Lion fyth yw'r friallen fivyn—o bryd. Briodfereh y Gwanwyn. [ferth Ah. fe roes lor ddirfawr swvn F.i wen idui, un addfwyn. —

0 GADAIR MODRYB SIAN. I ADDYSG Y WERIN. I'oeddwn i yn siarad a Slonyn yma y noswaith o'r bJaen am addysg y plant yma, ae yn dechra canmol gwaith rhai pobol yn hel pres i gael scholarships a phctha eraill i blant y gw?ithiwi?s ar ol y rhyfal yma orffen, os y gwnaiff hi or/fen mewn pryd. Hhyw gjeadur rhvfadd ydi Sionyn yma wyddoch chi (wn i ddim ydi pob dyn run fath), cyn gyntad ac y byddai i Y11 dcchra canmol rhywbeth, bydd o yn siwj; o fynd yn groes i mi. Dyna wnaeth o y noson o'r blaen. Scholarships yn wir, medda fo, i be mae'n nhw yn dda. Wyddost ti beth, medda fo, rydw i yn gwubod cymaint am 60hol- arships a neb yn y deyrnas yma, ac mi ddeydaf gymaint a hyn. "frauds" ydyut i gyd braidd. Pan yr oeddwn i yn hogyn (Sionyn sydd yn siarad, cofiwch) mi en- illa i.,S i scholarship i f;md i' r Y sgol Had i Biwmaiis. Chefais i ddim dima i mi fN. litiniii oddiwrthi, bob ehwarter roedd fy nheulu yn gorfod talu extras am ryw- beth neu gilydd, heb son am dalu am fy mwyd a fy lodging. Ychydig flvnydd- oedd wedi hyny enillodd braAvd i mi scholarship i fynd i Goleg Bangor, a chafodd hefyd Scholarship y Sir, ond druan oliono, trwy drio byw ar arian y scholarships a spario pocad fy nhad a mam, collodd ei iechyd a'i fywyd cyn gorten ei yrfa yn y Coleg. Ropdd fees y Coleg yn uehel, ond gwaeth na. hyny roedd yna isio rhyw subscriptions i'r Col- lege Union, y Debating Society, v Foot- ball, Cricket neu Hockey Club. Pwy ffordd bynag yr edrychai roedd yna J'YW- un hefo'i law yn .agored isio arian gan- ddo at rvw beth neu gilydd. Os na wna ymuno a'r bechg,vn eraill yn mhob peth braidd, roedd megis gwahanglwyf, pawb yn troi i fhvrdd oddiwrtKo. Tydi scholarship!? ddim o lawar o wertli i blant y werin wedi'r cwbl. Wei, nieddwn innau, sut y buaset ti yn rhui addysg i blant y gweithiwr? Fel hyn, meddai Sionyn, hawl i -bob plentyn gael addysg rad ac am ddim, digon o arian iddo i gynal ei hunan yn mhob peth tra yn student ar gost y wlad. Ond, meddvvn innau, mi fuasai hyny yn codi y trethi yn uchel ov*adwy. Trcthi gebyst, meddai Sionyn, tan vvylltio a mynd allan, toes neb yn cavyno rod y trethi yn codi i Mdd dynoliaeth, a pham rhaid cwyno os codith y trethi yn yr vmdreeh i godi dynoliaeth. We], dyna i chwi sgwrs fu rhwng Sionyn a rinna y noson o'r Xlaen. Rydw i wedi meddwl llawar am yr hyn a ddy- wedodd o. Fel y gwyddocli c hwi, mae yna ymgais yn cael ei irneud rwan i gael lot o arian fel Cofeb i'r Milwyr Cym- reig. Y ffordd, yn ol a ddalltaf fi i gofio am ein milwyr fydd cynyg scholarships i blant y milwyr yna. I'm barn i, wedi'r cwbI, tydi hynn, ond llioddi tipyn o ger- dodi'r gweithiwrs. A ydym am fodd- loni ar gerclod, \yedÍ'r cwbl, oddiwrth i gyfoethogion ein gwlad. Ai dyna yr unig dal gawn fel gweithiwrs am aberthu ein bywvd fel tadau a meibion. Pan v byddai i yn c-fywad am rywun yn rhoddi lot o arian at unrhyw beth, bvddai i yn yofvn () ba 10 mae yr arian wedi dod. Bvddwch yn ami yn gwelad hanas dyn yn 1 rhoddi hwui mawr 'at adeiladu capal iraeil library nou golog neu rywbelh araii, a braidd bob amsar byddaf yn ifeilldio ailan mai elw oddiar latur y gweithiwrs ydi'r cyfooth i gyd. A tydw i yn amheu dim, pe buaswn i yn dc-clil-eu lioll o ba le y cafodd y subscribers mawr at y Gofeb Gymreig yr arian, na fuaswn i yn ftiudio mai canlyniad llafur gweithiwrs ydi'r oil. Mcwu cyfarfod mawr yn Jdangefni y dydd o'r blaen roedd y Parch John llliams, Bryn, isio ffannwl's Sir FOIl yma roddi yn helaeth tuagat y Goieb. Arian pwy ydi'r ariau yna ? Ouid elw ydyv; oddiar laiur y gweithiwrs. le, yn siwr i chwi, Maent wedi bod ac yn rhoddi cyflogau bychain i'r gweith- iwr, yn gwneud elw mawr iddynt eu hun- ain, a druan o'r gweithiwrs am wneud fel yna, disgwylir iddynt dderbyn ychydig geidod yn y fiuri 0 subscriptions oddiar law y ftet-mwrs at addysg eu plant yn y ( dyfodol. Diolch i'r N of oedd, mac y gweithiwrs yn dcehreu deffi-oi, ac mae yna rvw swn annibyniaeth i'w glywed yn codi oes arnom isio cerdod yn y dyfodol, ond cyfiawnder i'n plant. Yr ydym wedi rhoddi ein goreu dros (gyfoethogion a chyfalafwyr) ein gwlad, ac yr ydym yn benderfynol o giel yr eithaf oddiarnynt yn y dyfodol. Os yw y Parch John Williams a'i gyd-siaradwyr mor ddall na fedrant welad rhediad meddwl Cymru a Lloegr, buaswn yn rlioddi cyngor iddo gyfyngu t'i a lluoedcl i drio gwyngalchu Lloyd George, neu i drio esbonio yn y Sasiynau yn mha le yn y Testament NewYdd y dysga Iesu Grist ei Eglwys fyned i ryfela. Gallaf ddyweud hyn am werin ein gwlad, ein bod yn ben- derfynol o gael tegwcli a chyfiawnder i'n plant, a dywedaf vchwaneg, yr ydym yn J benderfynol o gael dynion o'n plith ein hunain i ymladd ein brwyjrau yn Nhy'r Cyffredin. Nid twneiod na chyfoethog- ion fydd ein hymgeiswyr yn yr etholiad nesaf, ond dynion o'n plith ni ein hunain. Os nad wyf yn eamgymervd yn fawr, oivdaf y t-awn un vn Mon hefyd, dyna'r ffordd mae'r gwynt vn chwythu heddvw. Pwy fydd ef, vybed ? I

MEDDYGINIAETH NATUR. I Y mae yna feddyginiaeth ar gyfer bob I math o afiechyd yn y deyrnas lysieuol, ac nid oes un amheuaeth nad dail earn yr ebol yw y llysieuyn ar gyfer peswch ac anhwylderau y frest. Mae Sudd Dail Carn yr Ehol mewn poteli Is 3c,

ENILLlON. PRYDEINIG. I Pery y Prydeinwyr i bwyso ar y gelyn, ac enillwyd amryw amdditfynfeydd o gylcli Lens. I fyny i ddydd Sadwrn syinudodtl y Prydeinwyr ymlaen filltir ar firynt o blair "milltir Gwnaed cynnydd pwysig ar ochr ogleddol yr ahm Souclicz, gan i'n milwyr ennill safleoedd amddiffyn- of y gelyn ar fIrynt o hanner milltir yn ne-orllewiii a gorllewin Lens. Dywed Syr Douglas Haig ein bod wedi ennill safle- oedd eadarn oddiar y gelyn; dioddefodd y gelyn golledion trymion, ond ysgafn oedd y eolledion Prydeinig. I 11 YSBAIL KilS MEHEFIN. I )-" -sLO(i "is Mchelin eymerwyd 8.G86 o gareiiarorion, 6" o j'nau (dau ohonvnt yn rhai trymion), 102 o trench mortars, iH5 o ynau poiriannol, ynghyda 6wm mawr o ddefuydd lhyfel. BRWYDRO FFYRNIG. I Achuddir fod yna frwydro Hyrnig wedi I eymeryd He ar y ffrynt Ffrengig 0° gwm- p?s .saHeoedd Mont Homme, yn y Verdun. LhvnlJodJ v mihnr Germamudd i fvned i mawn i ff-osvdd blaenaf y Ffrancod. Adymosododd y Ffrancod yn cgniol, a liwyddasant i adfeddiannu bron yr oil o'r hyn gollwyd. Yn ystod ymladd dilvnol newidiodd un safle Ffrengig ddwylaw un gwaith. Yn y diwedd ni allai yr un o r ddwv ochr ei dal, gan fod y eyf- legrau wedi gwneud y fatli ddinistr ar v lie. Dywed yr adroddiad Germanaidd .eu ¡ bod wedi cael llwyddiant eithriadol ger N-ei-diiii, a chymerwyd agos i fil o gareii- v '=' h arorion. RWSIA YN SYMUD. Adroddir fod Hwsia wedi declireu sv- mudiad vmosodol mawr ar firynt Koniu- chy-Byshki, i'r de.orllewin o Lemberg. Bit I)i,ivN-cli-o ffvi,nig ac ymysg y gelynion ymladdai yr oedd y Tyrciaid. Cymei wyd, dydd Sul. dan- llinell o ffosydd a'r pentref Koniuchy. I r de-orllewin o Brzezany liieddianwyd safleoedd caerog cedyrn. I fyny hyd dydd Llun swm yr hyn gymer- wyr vdvii- 173 o swyddogion, a. mwy na dcng mil o lilwyr, saith o ynan, a saith o ynau peiriannol. Ar awgr" vmiad M. Kcrensky. Gweinidog Iihyfel, bydd i'r catrodau buddugoliaethus gael eu galw yn "Gatrodau y C'yntaf o Orffennaf," fie i ddcrbYI1 bannerau coc-h. Yn ol hvsbvsiad gyhoeddir yn." Pencadlys, y mae v frwydr agorir yn awr i fod yn un ben- dant. 0 ffrynt y Caucus daw aroddiad o f otio^rod yn hysbysu fod y Tyrciaid yn encilio. ac fod aniryw bwvntiau wedi eu henuill. Y SYMUDIADAU YN FFRAINC. I Bit y di,o l'i, ?r, Io l,eii,,3, yn parhau di v. y uosSuladvdd Llun, j g3,da'i, biiiciifihv?vi- iii gat,.?l eu fTvrrn'n 01  Ar -v Clic,,Illii-des- Dames bu l y milwyr Ff eilgi vrru v Gcnnaniad v i'i, Aof-\?jd?v'u?.. asant y SnI. Canfyddwyd fod y tir nd? cniH?-yd yn llawn 0 gyrff? yr hvM ddcunys I gymaint fu concdion y gelvn ar \r vm- osodiad. BYDDIN GROEG YN BAROD. I Derbyniwyd bvddin Gtroeg sy'n Peloponnesus gan 1. Venizelos yn Athen, ac y maent wedi ei sicrhau fod y f^ddin yn barod i ufuddluiu i orcli' vmv1n v Llywodraetl]. PRiNDER BWYD YN GERMANI. ITysbysir dnvy Amsterdam eu bod yn • mvried di'y ddyddiau blin yn Germani yn awi- oherwydd prinder bwyd. ond hyderrir y claw yn well pan geir ffrwythan He i'r | pytatws newydd gyrraodd yn lied hglaetb, TRETH Y MWYNIANNAU. Y11 y di-afoduetli Y,-i -Nliy'r Cyffredin ddydd Llun ar y Mesur Cyllidol, dywed- odd Mr Bonar Law ei fod yn foddlon i'r gweilianiniu canlyiioi yn adran 3 oedd yn cynnyddu tretli y mvvyniannau, sef gos- twng y dreth ar docynau 4c i Ie, a'r dreth ar seddau yn costio 7s üc a than 10s 6c yn Is 6c il He L's, aJr seddau yn costio mwy na 10s be a than 105 yn 2s yn He 3s. 0 berthynas i seddau dros 1.5s byddai y dreth yn '2s i'r Ids eyntaf. a 6c am bob 08 neu- ran c 5s dros 15s. Grwnaed y gwelliannau gynygiwyd gan y Canghellor. TYBACO RHATACH. Yii Xhy r Cyffredin, ddydd Llun, yn y drafodaeth ar Adran 4 o'r Mesur Cyllidol, yr hwn oedd yn gosod ti-etli o Is 10c y pwys ar dybaeo, dywedodd Mr Bonar Law y buasai yn caru gallu i liyddhau y milwyr gartref yn ogystal ag yn y gwledvdd tra- mor oddiwrth dalu y dreth ychwanegol yn llwyr, ond yn ■" anffodus ni ellir gwneud hynny. Yr oedd yn cynnyg gwelliant fod y dreth ychwanegol o Orffennaf 16 i fod yn 11e y pwys yn lie Is 10c. Effaith Ilyu iyddai ^gostyngiad o geiniog yn yr owns iiiewn tybaco cyffredin. Cvtunwyd a'l, gwelliant. PWRCASU'R FASNACH FEDDWOL. Mae r Llywodraeth wedi apwyntio Pwyllgorau i ystyried agweddau ariannol p\v rcasiad ^wladwriaethol y Fasnach Feddwol. Dyma'r Pwyllgor :—I Loegr a Cliymru: Arghvydd Sumner (cadeirydd), ?';y ? Jolin 1;' Syr John Bradbury. Syr Arthur W. CTiapmaii. Syr John Harmood Banner, A.S., Syr Thomas Hughes, Mr James F v Mason, A.S., Syl- AN-illiaiii Plender Mr A. Clovell Salter, K.C., A.S.. Mr G J. Uardle, A.S.. Syr Thomas WThittaker. 1 sgrifennydd, Mr J. S. Eagles. CAIS ARGLWYDD HARDINGE. Bydd Arghvydd Hardinge vn gofyn i Dy'r Arglwyddi brynliawn ddydd Mawrth am gais i wneud datganiad personol ar ddyfarniadau Dirprwywyr aclios Meso- potamia. CAU ADRANNAU CRWYDRIAID YN Y TLOTAI. Ar awgrvmiad y Bwrdu Llywodraeth Lleol y mae adrannau y Tlotai canlynol edi eu cau i grwydriaid o ddydd I Gorffennaf 3ydd :—Bala, Dol- gdbu, Ffestiniog, Caernarfon, Pwllheli, Llani v,st, Hawaiden. Forden, Llanfyllin a Sir Foil. NEiDH A PHLANT YR YSGOL. Clewed cyffi'o mawr yn chwareule plant yr Ysgol Troedyrallt. Pwllheli, ddvdd Lluli. ar yinddangosiad neidr yn mesur 50 modfedd. Jdaddwyd hi'n brydlon gan y piifathro. y Cynghorydd Jones Griffiths. CEFFYLAU RHYFEL. Mewn 340 o li-ocdd er cychwyniad y rhyfd y mae r rno! D^leithiau wedi anfon allan ddwy hliwll o geffvlau, a mwy na ehwarter niiliwn o fulod. Yr oedd eu gwerth yn 194 miliwn o ddoleri am y ceff- yJau, a 66 miliwn o ddoleri am y mulod. Anfonwyd i Ffrainc o geffvlau er dech- reuad y rhyfel 447.000; i Brydain Fawr, 231.0(6; i Canada (y rhai anfonai lawer ohonynt i'r rhyfel). 142,000. BWYD I GERMANI. Cyfienwodd y Llywodraeth Brydeinig yr enol Daleithiau gyda thystioiaeth yn dangos fed symiau mawr o fwyd Germani yn cad ei anfon drwy yr amhleidwyr Iwropeaidd. Y mae Scandinafia a Hol- land yn rhoi JjgOll 0 frasdtr i gyflenwi hell fyddin Germani.

ETHOLIAD DE MYNWY. I Mae y Cynghorydd Pardoe Thomas yn dod allan fel ymgeisydd annibynol dros Dde. Mynwy. Gwna ymosodiad cryf ar y Llywodraeth yn ci anerchiad at yr etliol- wyr. Awgrynia y gall chwildroad ddi- gwydd os parheij- y Senedd presennol yn IliN-y na Thachwedd. Rhaid rhoddi ter- fyl ar glymblaid wdeidyddol sydd yn rheoli y wlad. Pleidia ddifodiant llwyr y fasnach feddwol. Wrth gyfeirio at y l'hyfel, ystyria. ei bod yn gylia wn a theg vn ei driniaeth. ond tra mae blodau y ceiihedloedd yn ymladd am gyfiawnder a rhyddid ceir y gwleidyddwyr gartref yn ceisio gosod hualau caethiwed arnom.

YR EGLWYSI RHYDDION A R I PRIF WEINIDOG. CJynhaliwyd cyiariod H hyddion Cymru yn yr Amwythig, a chyflwynwyd adroddiad y ddirprwyaeth fu ar ymweliad a'r Prif Weinidog gyda golwg ar waharduiad v fasnach feddwol. Sylwodd y Parch D. Da vies, Penarth, ei j fod yn teimlo yn sioinedig gydag atebiad y I Prif Weinidog, a dywedai nad oedd yn sicr a oedd yn deilwng o'u hymddiriedaeth berffeithiaf. Pasiwyd penderfyniad yn amlygu sioniedigaeth gyda'r Llywodraeth ar y mater.