Y Dinesydd Cymreig

TEULU BRENHINOL FEL GWEINYDDESAU. Wrth agoi, Cegin Ranbarthol yn Step- ney. bu i'r Frenhines. a'r Tywysogesau Mary a Christian Aveithredu fel gweines- au, dydd Mercher diweddaf.

SASIWN CAERGYBI. Dydd Mawith ugurwyd gweithrediadau' y Sasiwn yng Nghaergybi. dan lywydd- iaeth y Parch T. Gwynedd Roberts, Cae- at-kra-w.

Y GYMANFA GYFFREDINOL. liysbyswyd fod y Gvmania Gyffredinol wedi ei gohirio am eleni, a rhoddwyd hawl i'r pAvyllgor weithredu yn y cyiamser.

Y SASIWN NESAF. Penderfymvyd fod y Sasiwn nesaf i'w chynal yng Nghaernarfon ym wi" Awst. Trefnwvd i ddatlilu daueanmlwyddiaiit Williams, Pantyeelyn, yn Sasiwn Caer- narfon.

cnONFA Y GWEINII DOGiON. Cyllwynwyd adroddiad y gronfa er dar- pai'u Wwydd-dal i lion woinidogion a rhai wedi on hanallndgi. ( ychwynwyd y gronfa gydu rhodd o 6,000p, ae erbyn hyn ilerbyniwyd addewidion am 13,327p. Rani y pwyllgor ydoedd y dylid ccisio eicrhau eronfa o 20,000p. Talwyd teyrnged i'r gwaith wnaed gan hj John Qwen, Caer; D. S. Davies, Din, hych, a Jonathan Davics, Porthmadog.

DIRWEST. '.yihvynwyd adroddiad v Pwyllgor Dir- ?estdl gan v Parch Jamc'? Jones, Croesy- waen. Tlwy fwyah'if awgrymai y pwyll- gor fabwysiadu cynUun o ciddo Mr John Owen, Caer. o blaid gwaharddiad yn ystod y ihyfei a chyfnod y dad-fyddino, ae yn ti-efrizi amryw gvfyngiadau ar 01 y I'hyfd. Cefnogwyd gau y Parch Owen Owens, Llanchvy, yr hwn a sylwodd ei fod trwy kleidiri gwnliardd'ad yn cofk. sm y rhai oedd yn dwyn eYkylltiad n'r fa.snueli. 0* uedd yil gwestiwn o bwreasu y fasnach or illwyii eu dileu yr oedd yn barod i J'oddi tí; ol a fcddai i'r am can Invnnw. CvilMygm-yd gw?ihant o <ajd p?rcas- iad gHdadwriaerho) yn CkJ < i ?\p)yKn ?ydd dewisiad Jicol gan ?h J. E. Powell, Gwrecsam. > iSllhtyd y gweiliant gan Syr Henry Lewis, yr hwn a gredai y cynierai Mes'ur Trwyddedol ar gynllun Mr John Owen fisoodd lawcr i ddod yn ddeddf. tra nad oedd pwrcasiad yn debyg o adiosi gwrfch- wynebiad gan unrhyw adrah o'r fasnach. Sylwodd y Parch EUis James Jones, Rhyl, tra yn cvdi-synio a'r oil oedd yn y cynnygiad, ei fod yn credit y codid gwi th, wynebiad i wahafddiad gnn nifer fawr o'r ?osbarth gwei?hro!. ?.?y?'edcdd Mr John Ow?n. Caer, nad Oedd gnnddo ei wrthwynebitid i bwrcasiad gwladwriaeihol os y lhvyddid trwy hyiiny i Amend i ffwrdd H'r fasnach. ond hyd y ?welodd d. nid oedd n?b wedi cyiinvg ei difodi. Ar ymraniad pleidleisiodd pump o blaid y gwelliant, a phasiwyd adroddiad y pwyllgor. Cyriiiygiodd v Inarch G. Parry Hughes, Morfa Nefvii, benderfyniad ychwdnegol yn galw ar iY-Llywodraeth ddeddfn ar wahan i G'ymru yn ol cvnllnn y dewisiad i?-ab,-iii i (;vtiiiii -vii ol (-vnlltiii v dewi-, i a d thdebli y Parch John Owen, Caernar- fon, y byddis yn gwneud yn liollol glir fod y Sasiwn wedi- cynnygiad o blaiti pwrc-asiad gwladwiiaetho].

CYFLAFA REDD IAD RHYNGWLAD- I WRIAETHOL. tyniiygiodd y fai-cll T. Charles Wil- liams, Porthaetlnvy, benderfyniad, tra yn argyhoeddedig fod y Devrnas Gyfunol o dan yr amgyichiadan presennol yn ymiadd o blaid rhyddid a chyfiawnder, ac na ellid terfnu y rhyfel nes sicihan hvnny, fod y Sasiwn yn cefndgi ffurtio bwrdd cyflafar- bcldöj, gan -1 hwn yr oedd hawl i ystvriod ne, os yn bosib], benderfynu anghydwel- odiadau rhyngwladwriaothol; y dylai eglwygi y cyfundeb gael eu cymell i gesio creu barn gyhoeddus o blaid v cyfryw fwriad; a bod copi o'r penderfyniad i gaol ei anfon i'r Prif Weinidog. Liliwyd y cynygiad gan Syr Honry Lewis. Parc-h H. Parry Hughes: A yw y cyf- eiriad at ddiwedd y i-liyfel yn tybio na all y gwahanol wledydd gyfarfod eu gilydd hyd nes y gorchfvgir un gan y ilail Sicrhaodd y Parch T. C. Williams y cwestiyilWr nad oedd hynny ym meddwl y rhai fu yn tynu allan y penderfyniad, Pasiwyd y penderfyniad.

PROTEST YN ERBYN DIAL. A Ar gynnygiad Syr Henry Lewis, a chefnogiad y Parch Owen Owens, pasiwyd penderfyniad yn erbyn y gri geir mewn rhni cylchoccld y dylai Prydain ddial ar drefi Germanaidd oherwydd fod yr awyr- v.-yr gelynol yn dod i'j- wlad hon ac yn ym- csod ar drefi ago red ac yn lladd gwragedd a phlant.

Y GENHADAETH DRAMOR. Rhoddwyd ndroddiad byr gan y Parch R. J. Williams, ysgrifennydd y Genhad- aeth Ddrnmnr. Sylwodd eu bod yn di- oddef ar hyn o bryd oddiwrth absenoldeb gofalaeth briodol oherwydd y rhyfel. Cyrhaeddodd y casgliad y swm o 8,729p. Hysbysodd fod yna ddwy fil 00 Cassia a pifer cvffelyb o Lushai ar eu ffordd i Ffrainc i ymuno a'r adranau llafurol. Yn eu mysg yr oedd o 700 i 800 o Gristionog- ion. ac aeth dau neu dri o genhadon gyda bwy i Ni byddai yn hyn, ebe Mr Wil- iietiis; gweled nifer fawr ohonynt yn tahi ymweliad t'i, brif swyddfa yn Lerpwl.

I IIFIDEINIO. Cynhaliwyd gwasanaeth ordeinio. Yr oedd yr addoldy yn llawn. a chafAvyd gwasanaeth hynocl o effeithioi. Ordein- iwyd y rhai canlynol :—Percy Gladstone Hughes, B.A., Benllech William Morris, Ty Mawr; Ecan P. Roberts, Sunderland; W. Edwin Hughes, M.A., Criccieth; T. j L, Mostyn Owen, Caersalem. Caerfyrdd- Ill., Ovi,il n. Owen, Trefnant; Isaac Parry, I' fimt Coiiingsby Lloyd Williams, B.A., Pouciau a Thomas Alun Williams, Cemaes a'r Wacii. Tiaddodwyd yrArnith ar Natur Eglwvs ) gan y Parch J. Pulestoii Jones. Pwys- ie'isiodd yn bendant ar ddylcdswydd y wir eglwys i gadw safle hollol annibynol oddi- wrth y byd yn ci chredo, athrawiaeth. a'i dull. Yr oedd yr eglwys yn gadael ei ehenadwri ddwyfol os oedd am geisio cyfaddasu ei bun ar gyfer dosbarth neu blaid. Mewn materion rhyngwladwr- uiethol dylai ystvried rhywbeth anfeidro! 'II pwysicach na chadw cymesuredd y gallu. Mentrai ddweyd nad oedd yr eglwys yn y Vflad hon wedi sylweddoli o fewn pythef- nos fod rllyrel ar dorri allan. Yr oedd pub cenedl oedd wedi ymuno yn y cweryl yn hawlio fod cyfiawnder ar ei k&dir, n phob un ohonynt yn tybio eu bod yn gweithredu dan awdtirdod yr Hollalluog. A chaniatau fod y rhyfel yn un gj'fiawn hyd y mae a A\nelo a ni, yr oedd dull yr eglwys o ymladd yn gwahaniaethu yn han- fodol oddiwrth ddull y byd, am yr hyn. y diodd'dai y hyd oherwydd ymladd a'r eglwys. Gofynwyd y C'1vcstiynh nirf(1r61 gftn y Parch AViIham Henry. Waterloo, a thra. ddod?yd y Cyngor gan y Parch John \V'itt?m? gynt o Gaergvbi.

I Y GWRTHWYNEBWYR CYDWYB- I ODOL. t enderfynwyd nodi pwyllgor j ivneud ymchwiliad manwl i'r cwynion a wneir gan y gnthwynebwyr cydwybodol yn c'uyn rhai o'r i I ww-J>ulol.

ADDYSG GREFYDDOL PLANT. Dewiswyd pwyllgor o gvnrychiolwyr v Cyfarfodydd Misol i ystyried a gwneud adroddiad ar addysg grefyddol y plant yn yr ysgolion dyddiol.

I GENHADAETH GARTREFOL. Cyilwynwyd yt adroddiad uchod gan y Parch Ellis James Jones, Rhyl. Dywed- ai fod y gwaith yn ymledu. (nid yr oedd y wedd ariaiino] yn anfoddhaol, gan fod y gronfa yn suddo i ddyled. Oherwydd hynnv penderfynodd y pwyIIgor na ellid ycliwrinegu nac estyn rhoddion newydd y I fiwyddyn hon. Y r oeddis Jiefyd wedi penderfvnu galw sylw y Cyfarfodydd IVIisol at y gronfa, er ceisio cael yelfwati- egiad yn y casgliadaii. j

ARGLWYDD HUdH CECIL, I (i I Ei Farn am y Gwrthwynebwyr Cydwybodol. Yii y drafodaeth ar Fesur y Bleidlais. I pan y cynygiwyd difreinio y gwrthwyn. ebwyr cydwybodol, gylwodd Arghvvdd Hugh Cecil nad oedd mewn cydyirdeim- I bel a golvgiadau v cyd- wybodol. Ymresymai y dylid jiarcha cy- I wirdeb cydwybod, ac na ddviid caniatau i awdurdodau ysbrvdol na bydoi ymwthio i leoedd sanctaidd. Yi- oedd y SlomHld wedi cydnabod bawl y gwrthw/rebydd cydwybodol, ac lli allai vn gyson ri atal rhng defnyddio ei liawliau dinesig. ¡ Gwrthodwyd y cynygiad o ddifreiniad. yr hwn gefnogwyd gan 69 o Doriaid a dau Ryddfrydwr.

Fi Al^WHLIO GYDA GWEINI- I DOG. Nos Fawi-tli yr wvthnos ddiweddaf caf- wyd cwrdd ffanvelio ynghapel Myrtle I Street, Lerpwl, gyda Dr C. H. Watkins, M.A., yr hwn sydd yn gadael y wlad hon i gymervd y safle o Brifathro Coleg y Brifysgol Arglwydd Carmichael, Rang- pur, Bengal Ogleddol. Cafodd lawer o anrhegion oddiwrth amryw gymdeit hasau, ac anerchiad oreuredig a nodyn bane gan yr eglwys.

CYFNEWIDIADAU YN Y WEIN- YDDIAETH. Gwnaed y penodiadau ciiilyiiol:- JJywydd Bwrdd Llysvodraeth Leol: Gwir Anrhyd. W. Hayes Fisher, A.S. Ysgrifennydd Seneddol Bwrdd LJyw- Ofdraeth Leol: Mr Stephen Walsh, A.S. Ysgrifennydd Seneddol y Wasanaeth Genedlaethol: Mr Cecil Beck, A.S. Nid y llyfrau mwyaf poblogaidd ydyw y rhai goreu bob amser; ac nid y dynion mwyaf poblogaidd yw v dynion goreu yn gyffredin.

I GLAN Y MOR. Rhodio wnaem ein dau un hwyrddydd Ger y traeth, yn y don. yu ti oll, A deallem bur gjfrinion Llanw serch ar dra,eth y fron Safem eto gyda'n gilydd I wrando si y dyf-rol goi1; 0, fel yr anwylem Jwybrau Glan y mor, Eistedd wnaem i wylio'j' llanw 0 dan gvsgod deiliog bren, Yno. teimlais gyntaf gryfed Lanw'm cariad i at Gwen MeAvn distawrwydd serch sibrydai Neges cariad rhyngom ni, I A rhois innau law a chalon Iddi hi. GLAN EILIAN.

PAHAM? Paham y mae'r lluaAvs yn dlawd ac mewn prinùer ? Am fod yr yehydig niewn cyfoeth a llaAvnder, A'r truan sv'n dioddef mewn tlodi ac adfvd I Tnvy'í lafur sydd wedi cynyrcliu'r holl olud. Paham y mac gwerin ein gw lad beddyw'n gAvaeddi Am gyflog i fyw, ae am hawl i fodoli ? Y' dyn "y n (hhuno, dynoliaeth I'>y'n' deffro, A givei,ita 06D drwy y byd sydd mewn ON ff ro. Paham y mae gweithwyr y byd yu cyd- Aveithio ? Er cael cvdveitlii-ediad maent oil yn ymuno, Hwy fynnent ymddatod o dresi'r meis- tradoedd, I dir vr addewid hwy ant yn dyrfooedd. Prysured y dydd pah nn bydd neb yn dioddef, P?b dynes a dyn megis un teulu gartrer, I Gwahanol genhedloedd yn gweled goleuni Ffengyl tangnefe?d, a hedd yn t?yrnasu. Tal y Sarn. E. L. I

TYWEL YR AWEN. i Llinellau Cnffa am ffrind a golhvyd yn y gyflafaii &.V Faes y Gad. LlaAver cyfaili annwyl, fciiioi. Ro'w'd meWll bedd yn naear Ffrainc, Ac wrth feddAvl am eu cwmni Anodd ydyw gwneuthur cainc; Mae un bachgen o fy ardal 'Hhwn fu'n heinyf ac yn lion, Ond sydd beddyw'n huno-'n dawel Drwy y Rhyfel erchvll hon. Cofio 'i'wyf ei weld yn cycliAvyn Ar ryw ddydd o Gymru fad, Heb fod arno yr un iii-sivy4 Wrth Arynebu am y gad; Ond, yn fuan, ar ol glanio, Newydd prudd a ddaeth i'w fam, Fod ei bachgen wedi syrthio. Nes chalon fnch roi 11am. Na phryderweh er nad oeddych Yn ei ymyl y pryd hyn, I GNOL rhoi eich goreu iddo, Cariad mam a'i thywel givi-ii; Ond er hynny cafodd gyfaill I ymaflyd yn ei law, Ac i'w arwain or enbydrwydd I dawolAveh Gwynfa draw. Engyl Duw sy'n gAvyho'r beddau, Nid oes achos i'ch dristau. indawelwcli yn eich Ceidwad Nes ccAvch eto gwrdd eich dall; Os yw'l' byd n ï wag amcanion Yn dinistrio plant y llaAvr. Eto cant ryw ddydd ymddangos Yn eu harddweh fel y wawr. Fe ddaw eto ddydd o gyfrif Am y lladd a'r tywallt gwaed, A'r rhsii hynny sydd yn mathru Deddfau santaidd Crist dan draed; Er mewn enw yn ei garu, Eto ni chaiff Ef eu byw, Onid da mai Ef sy'}} barnu, Nid oes un aU dwyllo Duw. Preifat G. O. THOMAS. DisgAvylfa Rhosgadfan.

LLINELLAU COF I Am itiereli Mi- a Alrs 11. Jones. NeAvidiodd y Gwanwvn yn dyner Liw'l' gauaf ar lethrau y fro, Yr :wyn bach ar lethrau Rhostryfan Gyhoeddant fod gauaf ar ffo; Mor ian a diniwed a'r oenig Ar dwmpath, oedd Maggie i ni, Ni welwyd yng Ngwyrfai nac Arfon Angyles anAvvlach na hi. Mor ddyfal a siriol disgwyliai Ei brawd fu yng ngwreichicn y Gad, A diwyd bar'toi i'w groesawu Yn ol i lan fwthyn ei dad Ond pan ddaeth 'roedd Maggie'n ei gwely, Prin ddrwrnod a ga'dd gyda hi, I Fe wywodd v liii yn gynnar O'i hoi, lleddf alarus yAv'r cri. I 0 deulu, os gwywodd eich lili I aiiiserl, y nof yw ei rhan, Ei henaid a'i hysbryd bach, addiwyn. A'oh dilyn yn fyw j bob man Os colled i ddwylaw cariadlawn, Ac arda l y Rhos a fu hyn, 31aeppriyny ne' yn eich aros, A'i gwisg fel yr eira yii Avyn. I Preifat MORRIS WILLIAMS. Croes Oswallt.

I CADEIRYDD Y PWYLLGOR j RHYDDHAOL. Mr E. Shortt. A.S., sydd wedi ei apAvyntio yn gadeirydd y Pwyllgor Deth- oledig ar y Ddeddf Wasanaeth Fihvrol (Adolygu y Rhai Ryddhawyd). 1917, ae y mae Mr Mooney, A.S., Newi-y, wedi ci ychwanegii at y Pwyllgor. I *$*-

I GWYLIAU GWEITHWYR CAD- DDARPAR. I Dymuna Gweinidog y Cad-ddarpar ar i r gwyliau arferol ar y dyddiadau arferol ac am yr vsbeidiau arferol gael eu eadw ymhob ardal gan -sefydliadau sydd ynglyn ] a gwaith cad-ddarpariaethol. Ar yr un pryd y mae'r Gweinidog yn gobeitbio y bydd pob vmdrech yn cael ei wneud i It vi.- wyddo c'ATiyrcilia d fel na bydd i unrhyw golled yn y swm a gynyrchir gael ei deimlo.

¡ GWERTHU CEFFYLAU. I Daeth cauiloedd o geffylau j'r farcimad yn New Deer, Aberdeen, Ond oherwydd fod eu perchenogion wedi methu y caniatad priodol i iverthu bu yn rhaid rhoddi yr arwerthiant i fyny.

CYNRYCHIOLWYR MILWROL. i Allan o 94 o gvnrychiolwyr mihvrol yn y tribunlysoedd a pel, caed anan fod 11 ohonynt yn alluog i wneud gwasanaoi li cyffredinol, a gorchymynwyd iddynt ad ymuno a'u catrodau.

PENSIWN Y MILWYR. I Esiampl Dda Yr Awstraliaid. I Hysbysir fod Llywodraeth Victoria am roddi safleoedd y Llywodraeth ymlaenaf i filwyr yn dychwelyd yn ol. Mae Llywodraeth New South Wales wedi penderfynu vchwanegu deg swllt at bensiwn y Llywodraeth Gyngreiriol o 80s yn 1-1, i filwyi- fyddont wedi cap! ( eu c-Avbl analluogi.

CONDEMNIO PYTATWS. I Hysbysir o Rotterdam fod amryw o I lAvythl llongau wertlnvyd drwy gontracts i Loegr wedi cael eu condemnio gan yr archwilwyr Prydeinig ar y tir eu bod yn anaddas i'w bwyta ar eu glaniad yn Lloegr. Mae y stoc nodwyd yn cynnwys tua 280 o dunnelli, a gwerthir hwy ar ocsiwn.

CRIW ZEPPELIN YN DIANC. Adroddir fod tri o griAV y Zeppelin I ddvgwyd i IaAvr yn East Anglia dair Avytlmos i'r Sul wedi diane. Diangodd un dyn drwy meidio o'r "gondola," tra y'r oedd y lleill yn end eu hachub gan hed- was y pentref.

ANFON YNAD I GARCHAR. I f Yn G1 asgow, ddydd Mercher, anfonwyd 1 Robei-t Hunter, marsiandwr metal, ac ynad o ddines Glasgow, i garchar am ddeng mis am dderbyn metal oedd wedi á ladraia.

1 STORI ROBIN A'I LO. I (Gan J. T. W., Pistyll). Robin Ty'ngro a tagai lo, Goreu y gallai y magai o Helini o dano eithin man Fo! cai'r llo ei wely'n lan. Gwvliai y 110 bob dydd o hyd, Mesur ei uchder wrth ei grxd; Os methu wnai Sian ddod i'r beudy Annal roi Robin, i'r llo i'w gynhyddu. Prifiai y 110 yn glyfer iawn, i GAvelj- glan a choden lawn. Robin yn gwylio ei gefn yn dyrchafu At uchder y ddor oedd erchwyn ei Avely, Pan daeth ei gefn at uehder yr hagddor Robin oedd laAven wrtli weled yn agor Ddrvrs gobaith am fnwch yn gyflym ry- feddol, Ni fu'r ffasiwn brifio ym meudy Bryn Ddol. Ar ddiwrnod gAviaw, daeth Sian at Robin, Gan ddweyd yn sur,—"Mae gormod eithin 0 dan y llo, rhaid cartliu 'i wely, Mae'n afiach iawn ar dail yn cynhesu." Aeth Robin ati i garthu Ar ddoeth orchymyn Sian, Ca'dd dri lhvyth tail rhagorol O'r gwely eithin man; Ac wedi iddo orffen Yn ol y rhoes y lio, Ond prin y gwelai yno 31or fychan ydoedd o! Y 11 cosi ei ben y buo Am agos banner awr, Yn llo 'roi colli ei domen Yr aeth dynewad fawr! A dyma dd'wedodd Robin "Un ffwl fel fi ni chaed Yn mesur llo heb gofio Y tail oedd dan ei draed t' r Ah 1 gyfaill, edrych pa sawl dyn Fesurir heddyw ym mio LJeyn Wrth faint y domen dan ei draed 0 aur! Pa ffolach peth a gaed? SaAvl gwlad a cihv'r byd yn "Fawr" Oherwydd stoc ei haur yn awr ? Beth yw y "domen" goda fyd Ai onid torn trysorau byd? Pa ryfedd fod y J'hyfel fawr Ar dro ers tair o flwyddi 'n aAA r P Ai ouid vmladd am y tail Y mae yr oil RY' dan ei sail r Ar ochr Robin lydoedd "CyfiaAvnder." digon gAvir; Ond caiii -li, Ilo er hynny Oedd gadael yn rhy hir Yr hyn a'i gwna i Robin Mor uehed bron a buweh. Ond iechyd oedd i Siani In beth a brisiai'n uwch.

-0090 PRINDER GLO YN DENMARC. Deuir i deimlo prinder glo yn fwy o hyd yn Denmarc, gan fod y cludiad glo i'r porthladdoedd o Lloegr a Germani yn dod yn llai yn barhaus, fel nad oes dim ord trychineb buan yn aros bywyd trefnidol a theuluol yn Denmarc. Mae prinder cement hefyd yn bygAvth atal y gAvaith adeiladu.

ACROSTIC. j E DMONDSON'S Grand Toffee and Sweets arc really quite the best, DECIDEDLY they're pure, all can rely, M ADE with greatest care, and long years, have stood the test, OF best ingredients only, they employ. NOTED for their "Value" and sold for miles around, DELIGHTING both the young as well as old, gWEETS that you can relish, all so good and sound, ONE quality "The Best" is only sold, NOURISHING the Toffee is Ideal," in more than name, & WITH Pennies children, both the weak and strongest C ALL they do for Edmondson's, the Toffee that's won fame, I 0 BSERVE they .10, its best 4nd lasts the ionatest. r. !It. It. K. U.