Y Dinesydd Cymreig

W 1 RHOSTRYFAN A'R CYLCH. Marw.—Bore Iau diweddaf bu farw Mrs Jane Jones, AN-aenbant, wedi cyrraedd oedran teg. Cleddir dydd Merch er, Mai 16. Cydymdeimlwn a'r teulu oil. Ceir yehwaneg o'r hanes yr wythuos nesaf. ———— 4" ————

I ESTYN OED MILWROL. I Dau Ddosbarth Newydd. U'vs b vslr fod v Hysbysir fod y Swyddfa Ryfel wedi trefnu i agor dau ddosbarth newydd. i ddynion dros yr oedran milwrol ymrestru yn wirfoddol. Trefnir un dosbarth ar gyfer dynion i fyny i 45 oed ar lonawr 1, 1917, prJod neu eengl. A'r dosbarth arall dros 45 oed i fyny i 50 ar yr un dyddiad. Rhoddir bob un dan archwiliad medd- ygol cyn iddo ardystio, ond ni ohaniateir ardystiad os na fydd yn gymwys i wasan- aeth mihuol. Rhoddir hawl i'r rhai ar. dystir i apelio gerbron y Tribunlys, ond disgwylir y bydd i'r rhai ymuna fod yn barod i wasanaeth ar imwaith. Bydd yr ardystio yn eymeryd lie rhag- blaen. Rhoddir breiched iddynt rhyw- beth yn debyg i'r hon ddefnyddiwyd daB gynllun Derby. Disgwylir y gellir cael rhai mi'oedd o fewn yr oedran hwn, er unvyn i ddynt ryddhau dynion ieuengach i'r iiinell dan. Rhydd y cynllun newydd hwn y cyfle yn nwylaw llawer dros yr oed milwrol. Y tebyg ydyw fod eu syniadau wedi iiewid erbyn hyn. Hawdd ydyw bod yn Hgeid- wad ei frawd." ————

I MARCHNADDEDD. Caernarfon, Mai 12.—AVyau, 7 i 8 am Is; ymenyn. 2s y pwys; dofednod, 55 6c i 7s y cwpl. Pwllheli, Mai 11.—Wyau, 15s yr 120; ymenyn, 2s y pwys; perchyll, 25s i 36s yv un; moch tewion, 90 i loic y pwye, Llangefni, Mai 10. Wyau, 8 am Ie; ymenyn, Is 10C y pwys; perchyll, 21s i I 28s yr un moch tewion, 9c i 1 nc y pwyf,

BRYNSIENCYN. Priodas Ddiddorol.—Dydd Mercher, yn eglwys Llaniclan" eymcrwyd diddordeb neillduol yn y briodas a .gymerodd k cydrhwng dau tnt, adnabyddus 3 n y cylclioedd hyn, ynghyda thros yr afon, sef Mr John 0. Roberts, imig fab Mis Roberts a'r diweddar Mr John Roberts. Groeslon, Brynsiencyn, a Miss Elizabeth Edmunds Jones, unig fetch Capten a Mrs Richard Jones, Porthamel Farm. Gweinyddwyd y seremoni gan y Ficer, y Parch R. Evans, Llanidan, a rhoddwyd y briodasferch ymaitli gan ei hewythr, Mr Richard Edmunds, Porthamel, a gwasan- aethwyd arm fel morwyn gan Miss Winnie Williams, Xolson Emporium, Caernar- fon; a'r gwas ydoedd y Parch D. C. Herbert, gweinidog yr Annibynwyr vm Mrynsiencyn. ( Inva rouwyd yr ym deitligan bnodasol gan Miss Muriel Davies, Tremynfa, Llanddaniel. Yr oedd gtyn nifer o gyfeillion ac ewyllysivyr da i'r par ieuanc wedi dyfod ynghyd i'r egIwys i fod vn lygad-dyst o'r amgylohiad hapus. seremoni aeth y cwmni priodasol i Borthamel, He yr oedd v borebryd wedi ei barotoi. Hefyd, vr oedd y gwahoddedigion canlynol yn brc- sennol: Mrs Roberts (mam y priodfab), a Mrs Long, White Hall, Brynsiencyn Miss Roberts, Coed HoweJI Farm, Bangor: a Miss AVilliams, Wrach Ddn (eyfuithor- od); Miss Enid Jones, Cartref, Felinholi Mr Trevor Owen, Tyddyn Llywareli, Llanddaniel; Mr Robert Roberts a Mrs Robbie Jones, Gwvdrvn; Mr, Mrs a Miss Davies, Tromynfa, Llanddaniel. Cymer- ft-yd darlun o'r cwmni gan Mr J. H. Jones, photographer Felinheli, ac wedi'r borebryd aethant am daith mown ceir modur trwy Ynys Mon. Tr oodd yr an ihegion priodasol yn niferus a c-hostfawr. Ein dymuniadau goreu i Mr a Mrs Ro- berts yn eu bywyd newvdd.

GROESLON. Marw a Chladdu "Un o heddychol ft'ddloniaid Israel." — No; Fawrth, bu farw ISlr Thomas J. Parry, in 53 nrlwydd oed; ac ar gyfrif ei gymeriad lhagorol, teilynga gael ein syhv. Fel y ;vyddis, yr oedd yn enedigol o Frondeg, yr ardal lion, ac yno hu yn trigiannu hyd o fewn ychydig amser, sef mis Hydref, pan y symudodd ef a'i dri amddifad bach i Lerpwl. Ond nid hir bu ei arosiad yno, oherwydd pallu ei north corfforol, pryd y daeth yn ol i Hafod y Coed, Groeslon, at ei chwaer Ellen, priod Mr John Jones, Hafod y Coed, am seibiant ac adgyf- nerthiant yn ei feddwl; ond buan y gwel- som yn eglur nad oedd iddo wellhad, ac nad oedd ei arosiad yn ein mysg i fod yn hir. Yno, fel y nodwyd uchod, (laeth y diwedd yn bur anisgwyliadwy, pryd y caf- odd ollyngdod i'w orffwysfa, lie nad oes gofid, na plioen, na chur. Pan yn symud o'r ardal hon, collodd eghvys Brynrhos un o'i gwir ffyddloniaid ymhob gwaith, He athraw rhagorol, a chyfranwr helaeth at bob achos da, yn emvedig achos yr Ar- glwydd. A phan aeth i gysylltiad ag eghvys Chatham Street, yno hefvd amlyg- odd ei weitligarwch felly fel athraw, a mynych y clywid ef yn :on am y pleser a gaffai gyda'r doshartii yn v Gwirionedd. Trwy ei golli yr ydym yn colli un teilwng o efelvehiad mewn bywyd. Huned yn dawel, a chaffed Seion lawer 0 fûibion I tebyg iddo eto. Prynhnwn Sadwrn daetli tyrfa barchus i dalu y gynrwynas olaf iddo, trwy ei hcbrwng i fynwent Bryn- 'rodyn. Gwasanaethwyd yn ei angladd gan y Parchn K Arfon Jones, Brynrhos, a J. Jones, Brynrodyn. Gadawodd mewn galar bedwar 0 amddifaid byehain—tair meich ac un mab—a pherthynasau agos eraill mewn galar a hiracth. Mae ein cydymdeimlad a hwv yn cu ■ profedigaoth. Gofaled Duw1 am ei amddifaid.

LLANDWROG. Cydnabod. Dymuna Mr John Jones, Ty Lon, Llaildii-i-o, gyflwjTio ei ddiolch- garweh gwir i bawb a ymwelodd ag of yn nydd ei brofedigaeth, sef colli ei ddiwedd- ar a hoffus briod, ^Irs Sarah Jones. Der- by nied yr oil hyn yn ,vwir--Jolin J,,)iies. Ty Lon. Llandwrog.

PONTRHYTHALLT. Ymaith. Dcallwn fod Master R. 0. Davies, Bronrliyddallt, yn vmadael a'r ardal. Dymunwn iddo bob llwyddiant. Prudd. Deallwn i Mrs D. Thomas, Caerfryn, dderbyn y newydd prudd o Fanceinion fod ei ma b hvnaf, Mr Wm. Edwin Whiteside, wedi cwrdd a'i ddiwedd yno yn dra sydyn. Saor coed ydoedd wrth ei alwodigaeth, a deallwn iddo syrthio, yr hyn a drodd yn angeuol iddo ymhen tua banner awr. Drwg gennym dros y teulu oil. Angladd. — Dydd Sadwrn daearwyd gweddillion Mr Thomas Thomas, Tancas- tell, yn rhywle tua 80 mhvydd. oed. Mae ein cydymdeimad a'r tculu yn eu galar. Damwain,-Deallwn fod Mr Trevoi- C. Hughcs, Coed Helen, wedi cwrdd a dam- wain dost i'w asenau. Gyda gofal daw o gwmpas yn fuan. Hefyd Mr John Ro- berts, bailiff y Glasgoed, wedi cael ei gúr- solu gan waole(ld, Chwith ydyw ei weled ef mor llonydd.Eraill sydd ar restr y cleifion ydynt Mr Robert Lloyd Roberts, Bodelwv. Da gennym weled Mrs Roberts wcdi gwella mor rhagorol. Dal yn ddigon gwanaidd iiiaei, bardd awenber Glan- rhyddallt wedi y goruchwyliaethau y bu yn rhaid icklo fynd o danynt tra yn Northwioh. Dyimmwn i'r oil adferiad buan. Yn y Meddygdy. — Wedi misoedd yn Ffrainc, lie y bu mewn ysbyty am gyfnod, cyrhaeddodd Mr Evan Jones, Craigydon, i'r General Hospital yn Llundain. Deall- wn ei fod yn cael archwiliad meddygol yno. Da gennym ddeall fod ei icch^ vd "n dda.

I FELINHELI. 1 Ar Ymweliad.—Da oedd gennym weled Lieutenant Ellis W. Roberts. B.A., bar- gyfieithiAvr, yn yr ardal hon y dydd o'r blaen, ar ymweliad a'i chwiorydd, y Misses Roberts, Bodlondeb, am ychydig amser cyn iddo fyned dros y moroedd fel swyddog gyda'r Army Service Corps. Bu am y ddau fis diiweddaf yn y Cadet School, Llundain. Mae Mr Roberts, fel y gwyddis, yn cnedigol o'r ardal hon, ac yn fab i'r diweddar Mr Ellis Roberts, slate merchant, gwr tra adnabyddiis yn y cylclioedd hyn yn ei ddydd.—Da gennym hefyd weled y Gunner AVillic Pugli Wil- liams, mab Mr a Mrs W. P. Williams, 23, Bangor Street, yn ein plith am ychydig ddyddiau o AVinchester, lie yr ydoedd yn aros gyda'i gatrawd. Nwn yw ei ymwel- iad olaf a chartrei cyn iddo fyned dros- odd i faes gad. Dymunwn bob rliwydd- ineb i'r Lieutenant Roberts a'r Gunner Williains wrth wa.saanaethu eu gwlad. Claddu,-Dydcl Mawrth deuwyd a gweddillion Mrs Jane Davies, gweddw Mr Ellis Davies, Brynvwcun, o Lerpwl, i fynwent Llanfairisgaer. Bu farw yoh- ydig o ddyddiau yn flaenorol yn nhy Mrs Jones, ei merch, lie yr ydoedd ar ymwel- iad. Yr oedd yn wanaidd ei hiechyd ers blynyddau, ond daeth y diwedd yn dra sydyn. Yi, oed(I yn 02 nuwydd oed. Caf- odd ami a blin gystuddiau, ynghyda phrn- fedigaethau bywyd, ond dioddefodd yr oil gyda thawehveh Cristion. Yr oedd yn aelod gyda'r Bedyddwyr yn Salim. Gedy bump o ferched ynghyda pherthynasaii eraill i alaru ar ei hol, a ehydymdeimlir yn ddwys a hwy yn eu profedigaeth lem. Daeth cynulliad parchus ynghyd i orsaf Griffiths Crossing er talu y gymwynas olaf iddi, ti-tvy ei heblwng i Ian y bedd a chy- merwyd rlian yn ei hangladd gan Dr Owen Davies (B.), Caernarfon, a Robert H. Williams (A.), Siloh. Bethania.—Dydd Sadwrn, aeth plant Ysgol Sabotliol Bethania (M.C.). gyda nifer o rai hynach, mewn oerbydau i Gwmyglo, i'r Gymanfa Ysgulin perthynol i Ddosbarth Isaf Dinoi wig. Yr oedd am- ryw o'r ardal hon yn eymeryd rhan amlwg ynddi y waith hon, sef Mrs Griffiths, B.A., Terfyn Tonace, yn arholi y plant; Miss Myfi Jones a Miss Dilys Hughes, Llys Menai, yn cymeryd rlian yn y gerddorfa gyda'r violin, a Miss Edith M. Elias, Dock Gate Cottage, yn cyfeilio ar y ber- doneg. Hefyd daeth plant Bethania allan yn rhagorol y flw-yddyn hon eto gyda'r gwahanol arholiadau, amryw ohon- ynt yn ennill y wobr flaenaf trwy y dos- ha rth. Prynliawn Saboth, yn yr ysgol, cyflwvnodd MV W. T. Davies, Gwyndre, ysgrifennydd y Gymanfa a chyn-arolyg- I vdd Ysgol Bethania, y tystysgrifau a g^vobrwyon y Gymanfa i'r plant llwydd- iannus, a, chanmolodd hwy yn fawr am eu llafur a'u diwydrwydd gyda'r gwahanol arholiadau.

EBENEZER A'R CYLCH. Marw.—Mai 9fed, yn hynod sydyn, bu farw Mrs Janet Jones, annwy l briod Mr Owen Jones, Tanymarian, Dinorwig. Cleddir dydd Meicher, Mai 16. Ceir rhagor o'r banes eto. Dr Parry Edwards a'r Plant.-Daetli nifer luosog o'r plant i gael eu harolygu gan y Dr. i Lyfrgell Rydd Deiniolen. Yi, oedd y Dr. wedi darparu cyfran o gloron i fa man y plant, ac yr oedd y siwgwr i fud yno, ond yr oedd y "slow fever" wedi ei ddal rhwng gorsaf Caernarfon a'r Llvfrgell, fel nad oedd wedi cyrraedd. Gobeithio y bydd wedi cyrraedd erbyn y tro nesaf. Cymanfa Ysgolicri. Cvnhaliwyd Cy- manfa Ysgoiion y Dasbarth ynghapel I.C. Cwmyglo ddydd Sadwrn diweddaf. Da gennym weled ysgol Disgwylfa yn dal ei thir ac yn ail yn y dosbarth.

BETHESDA. Marw.Il,ii 2il bu farw 3iiss Jane Owens, Short Street, Gerlan (chwaer i'r diweddar Barch John Owen, Melbourne, Awstralia), a Mai Tfed hebryngwyd yr hyn oedd weddill olioni i fynwent Glan- ogwen. Yr ydym yn dra siQr fod ei hen- aid wedi esgyn i'r gwynfyd tragwyddo! trwy fyrach heol na Short Street. Yr oedd yn gymeriad tawel a glan, ac yn aelod o eglwys y Gerlan. Bu yn hynod ofalus o'i thad, yr hwn sydd wedi ei adael yn amddifad a llesg ei iechyd. Mae ein eydymdeimlad ag ef yu ei brofedigaeth.

EIN LLWYDDIANT YN FFRAINC. Mae ciu niilivyr wedi cwblhau eu gwaith trwy gymeryd yn llwvr Hoeux, i'r gogledd o Scarpe. Yn yr un diriogacth y mae ein llinell wedi symud ymlaen i'r gogledd o bentref Gavrelle. GWRTHSAFI AD FFRAINC. Heblaw gwrthsefyll ymosodiadau cliwyni y mae'r Ffrancwyr wedi cadarn- hau eu ilinellau ar hyd v Chemin-des- Dames ac yn Champagne. Methiant fu holl ymdrechion y gelyn gyda, cholledion trymion. YR ENILLION. Enillion y byddinoedd Pjydeinig a Ffrengig o Ebrill 9 hyd infai 12 ydynt 49,579 o garcharorion, yn cynnwys 976 o sivyddogion, 444 o ynau trymion a gyn- nau'r macs. 943 o ynnau peiriannol, a 386 o trench mortars. Y RWSIAID. Alae M. Gutchkoff, Gweinidog Rhyfel Rwsia, wedi ymddiswyddo am, meddai cf, na allai ei weinidogaeth "gymeryd y cyf- rifoldeb o'r pechod difrifol g_vflawnir yn I erbyn y wlad." CANGHELLOR GERMAN!. Traddodir araitll gan Ganghellor Ger- mani ddydd Mawrth, ac y mae cryn ddis- gwyliad wrtho, oherwydd y sibrydion di- ivedd.ii- pai-tli liedd%i-eli. Y BRENiN A'R FRENHINES. Talodd y Brenin a'r Frenliines ymwel- iad a Lerpwl, Bootle, Birkenhead, a Chaer ddydd LIun, a threuliasant naw awr yu archwilio y gweitlifeydd cad-ddar- par; ierdydd llongau, y dociau, &e. Y SENEDD. Yn Nhy'l' Cyfl red in. ddydd LInll, bu trafodaeth ar ail-ddarlleniad Mesur v Gronfa Gyfunol. Ymysg y cwestiynau godwyd yr oedd at-daliadau am farbar- eidd-dra y Germaniaid, seibiant i filwyr o'r ffrynt, ac arolygiaeth y treull,-Ill,.Cy- hoeddus, a gwnaed datganiad gan Mr Bonar Law. Darllenwyd am yr ail wait-h fesur yn galluogi yr Undebau IJafur i gyfuno gilydd. Y CADFRIDOG SMUTS A HEDDWCH. Yn Lliindiin, ddydd Linn, dywedodd y Cadfridog Smuts ei fod yn credu fod yr adeg wedi dod y gellid apwyntio Pwyllgor Piydeinig-Americanaidd i, fynd i mewn i'r cwestiwn o heddweh i'r holl fyd. lAWN TRWM. Yn Adi -an M ainc y Brenin, ddydd Llun dyfornwyd gan reithwyr arbennig iawn o 4,750p i Mr John Gruban yn yr Hellos ddacth yn eibyn Mr Handel Booth, A.S. Caniatawyd oedi y gweithrediad am 14 uliwl-god, DIGWYDDIAD CYFFROUS YNG NGHAERGYBI. Dydd Sadwrn dygwyd Benjamin Ro- berts, swyddog y sirydd, Warwick House, High Street, Bangor, a John Jones, 47, Thomas Street, Caergybi, cyn-aelod o'r Cyngor Si r; a Mrs Roberts, priod swydd- og y teirydd, gerbron yr ustusiaid Ileol ar y tnhuddiad o ladrata. Dygwyd y ddau ddyn i garchar, ond gollyngwyd Mrs Ro- berts ar feiohiafon o 50p. I DISTRYWIO ZEPPELIN. Hysbysir gan Ysgrifennydd y Morlys fod ein llyngeswyr wedi dist.rywio Zeppe- lin L22 ym Mor y Gogledd fore Llun. Dywedir ei bod wedi disgyn yn fflamau i'r I mor. I ?t? -.———

I STORI" OWEN Y CASGIN A'I FUL. I (Gan J. T. W.) AVrth wrando ambeij wr doeth yn ein cysuro yn y rhagolwg am lawnder ymborth erbyn cynhaeaf 1918, daw yr hen ddig- wyddiad digrif a welir isod i'm cof.- Pan oeddwn yn hogyn Yn mro Aberdaron, I 'Roedd Owen yng Nghasgin Yn byw yn bur radlon; Cymeriad go ddoniol Oedd Owen 'ran hynny, A thipyn o "Sasnag" Oedd "Now" yn ei fedru; A gwelem ni blant Beth felly'n beth hynod, Fod dyn ag un geg Yn siarad dau dafod, Un partner oedd debyg, Sef Owen y Gawod. Ililof i chwi y "census" v O'r stock oedd yng Nghasgin:— Dwy iar, a dwy gath, Ac un hen asynyn; Dywedaf heb oedi A hynny yn union Pa beth oedd i Owen Yn "Life occupation,' Sef cario yr wyau A'r menyn di he-li 0 fro Aberdaron 1 Farchnad Pwllheii, Ac yfed y broffid Mewn cwrw a whisky; Ac erbyn fod Owen A'i geubnl yn ffrindia' Anghofiai am ebran I'r mul at y gaea'. Pan byddai yr haf Y mul a ga'i ddigon Yn ffosvdd y ffordd A chaea cym'dogion, 'Roedd Boiat ac Owen Pryd hynny yn foddlon Rhan II. Ond ga-eaf ddaeth, a'i row. Ac cira gwyn yn dew Ar ffos a chlawdd A brefa'r asyn llwyd Am clamaid bach o fwyd, Ei fref i'm cof a gwyd, A'm ealon dawdd! Aeth Owen at y mul Un oerllyd fore Sul A chatan glaf: Cysurai ef fel hyn— "Aiff heibio'r eira gwyn," "Daw gwellt i ffos a bryn," "Pan daw yr haf." Griddfannu wnaetli y mul Er cysur fore Sul; Bwvd oedd ei gri; 'Doedd addewidion haf A gwelltglas melus braf Gan yr huuanol gnaf Ond ffwjbri ffii. Un dorcalonus fref Gan foelio'i ddwyglust gief Roes Boiat gaeth; Disgynodd ar y llawr, I Owen rhoes gic fawr, Ca'dd golic gwynt am awr, A threngu wnaetli. Rhan III. Galargan mul y Casgin Yw rhigwm fel'na fechgyn, Mae ambell "Owen" eto'n fyw A'u 11ais yn'ghlyw y werin! Perswadiant ti a minnau Yngwyneb "eincio llongau," Cawn lond ein bol nein-tin-et-tin Yn yda gwin yn g'neua. Ond gwylied pob anghenog Rhag gwastraff bwyd na cheiniog, Cyn daw—rhaid bwyta llawer punt Xeu glwy y colio gwyntog. Pistyll, Mai 10. 1917. • —