Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
Y. FORD RYDD.I
Y. FORD RYDD. I (Gan WENFFRWD.), 1 DINISTRIO RHYDDID. \Wtli gwrs, niae y darilenydd wedi clywed fud Prydain -y "Wlad Rydd ( r) yn ymladd dros ryddid. Ar adegau bu agos iuni gymryd eiu perswadio y torai gwawr y "mil blynyddau" pan fyddai yr Almaen wedi ei Ihn-r ddifetha. ac y buasai cin gwerin y pryd hynny yn datblygu mewn j llawnder a moes. a chyfiawnder, rhyddid, gonestrwydd a hedd yn rliywbeth mwy na geiriau yn y geiriaduron, o dan arweiniad y meddygon cynideithasol "Northcliife- Milner-Carson-Bottomley Devonport and Co." Os mai i'r Gaanan Gynideitliasol y maent yn ehi hat-wain, ye ydym yn sier o fed yn cael ein harwain ar hyd Ihvybrau dieithr. Collasom yr liaivi i farnu dros- oin ein Imnain ers tro, ac nid oes gennym hawl i ddweyd ein barn (y fath ag ydyw pan y mae y gwir yn cael ei atal rhagom rhag inni ftui-fio barn g^wir). Er ein bod wedi gweled y weddw yn colli ei bawl ar ei mab, y meibion yn colli eu hawl ar- nytt eu hunain, ac ysgrifenwvr yn colli eu hawl i draethu eu barn prin y bu inni nynt eu hunain, ac ysgrifenwyr yn colli eu hawl ar eu cartrefi. Wrtli gwrs, gwydd- cm fod hawl y gweithiwr i'w gartref yn ddarostyngedig i hawl y landlord, ond mor belled ag y gallai dalu yr ardreth gofyn- nol yr oeddym yn credu y cadwai ei hawl i bendei-fynu a fuasai yn oymevyd llety- wyr i'w dv at peidio. ac v buasai ganddo hawl i benderfynu pwy gawsai letya yn ei gartref. Ond y mae rhyfel yn ein dad- rithio niewn llawer o bethau. Ni ellir dweyd mwyach am y gweithiwr mai "ei gartref yw ei gastell." Na. pan ddaw y mesur sydd newydd iynd drwy ei ail- ddralleniad yn ddeddf, gall yr awdurdod- au orfodi Leuluoedd i letya gweithwyr prun bynnag a lioffant hynny ai peidio. Diau lid fydd Ityn yn foddhaol gan liaws o filwyr sydd wedi gadael cariref. 0 bo- peth anodd dirnad am ddini mwy gor- mesol ac anyhyfiawn na gorfodi merched (efallai wraig fyddo gartref ar ei phen ei hun) i gymryd dynion fel Uetywyr i'w tai. 0 leiaf, nid oes gan Lywodraeth o ddynion hawl i ddwyn gorfodaeth o'r fath ar ferohed, tra nad oes gan y ferch lais o gwbl mewn materioll gwleidyddol. Ym- ddengys inni mai cyfnod o anwybyddu, gormesu, ac amharchu merch yw y cyfnod hwn. Pe buasem yn seilio ein syniadau am werth a chymeriaid merch ar yr hyn sydd yn ymddangos yn y Wasg y dyddiau hyn, buasem yn ei hystyried yn is na'r anifail. Dywedir wrthym mai hi yw y perygl i foe" ac iechyd, ac v bydd yn ar bennig felly pan ddaw y milwyr yn 01 wedi y rhyfel. Djna un o ganvniadau rhyfel bob amser—sef lladd a liewynu merched y i gwledydd gelynol. ac anwybyddu ac amharchu ein merched ein hunain. Y mae hyn yn wir i raddau mwy neu lai am bob gwlad filitaraidd. RHEOLI'R BWYD. Dyma'l" cwestiwn sydd yn cael byhv yn awr. Mao y masnachwyr a'r ehvgarwyr fel arfer yn rhoi syhv i'r pWllC. Yr ydym yn clywed llawer fod prinder bwyd yn y wlad. Bu i gwestiwn Mr W. C. Ander- son, A.S., godi cwrr y Hen ar gvnllwynion y gwir reohvyr bwyd. Ymddengys fod cwnmi Ivearley a Tonge wedi anfon at y Danish Association er mwyn iddynt beidio anfon. cyflenwad o ymenyn i Brydain am fod y farchnad yn araf. Mae yn lied eglur mai elw sydd wrth wraidd hyn, ao y mae ein masnachwyr gwladgarol yn deall sut i reoli bwyd pan mae elw yn y cwestiwn. Diddorol yw deall fod Ar- glwydd Devonpot, y Rheolwr Bwyd, cyn cael ei wneud yn Arghvydd, yn adnabydd- us fel Mr Kearley o'r ewmni a nodwyd. Ond i iehwareu teg" i Lywodraeth v "dvn- ion busnes." Bu i Mr Phylip Snowden alw byl", y Ty at fatcr pwysig arall, sef gwaith y ")!as- ter Ba-keis" Association of South "Wales" yn gorfodi Messrs Weaver, Abertawe, i beidio gadael i Gymdeithas Gydweithredol Tai Bach a Perth Talbot gael cyflenwad o flawd os na fyddai iddynt werthu eu bara am yr un pris a masnachwyr craill Csef am Is yn lie 9c. ). Pa ryfedd fod piisiau yn codi. Rai biynyddoedd yn ol at oedd y Tirfeddianwyr yn traws- feddiannu erwau y wlad pan oedd y gweithwyr o'r carlref yn ymladd eu bnvydrau; Lcddyw mae f yialafwyr yn pentvru golud ar draul lladrata oddiar y dosbarth gweithiol. Ar: nid oes neb yn ameu eu gwladgarwch. GWLADGARWCH AR Ei BRAWF. Y dydd o'r blacn yr oedd- hysbysiad di- ddorol yn un o'r newyddiaduron yn dwyn y pennawd:—"Pwysig. Agored i Wasan- a.eth Milwro], Annogid y rhaj Ftydd rhwng 41 a 51 oed i anfon eu henwau i gyfeiriad neillduol, oherwydd fod tebyg- rwydd yr estynir yr oedran milwrol. Yr amcan yw rhoddi ystyriaeth i'r mater a phenderfynu ar weithrediad unedig, a setlo y cwestiwn (pwysig r) p'un a yw dynion canol oed i fyned o flacn yr rcli- ydig ddynion ieuanc sydd wedi eu gadael. Dyma wladgarwch. Gwleidyddwyr yr es- mwythfemciau ai eu fJrawf o'r diwedd. Maent yn lioff iawn o .sou am ddyledswydd wladgai1, ond maent am i bawb arall wneud en dyledswydd gynta.f os yw hynny yn golygu nberth a chaledi. Byddwu weithiau yn dyfalu a yw y dosbarth gwladgar hwn yn bwriadu ceisio anfon merched rhwng 1(5 a 30 i'r fyddin. Mae llawer ohonynt na fuasent yn petruso gAMieud hynny yn diogelu eu crwyn a'u buddiannau hwy. Ond maent yn myned rhagddynl "o gain i gam." a phan fydd ieuenctid y givled>dd oil wpdi eu difetha byddant yn tvrru at eu giiydd i son am heddweh er mwyn iddynt gael byw mewn llawnder ar yr elw gesglir ar draul gwaed a chwys yr ieuenctid a'r werin. Gvvlad- garweh rhad a salw yw yr un sydd yn gvfrifol am an fon bechgyn dennn w oed i setlo cweryl a llenwi llogellau y canol oed. Ni all hyn fyned yinlaen lawei- yn hwy. Er yn araf, y Illae y DeflFroad yn sicr o ddod. Y mae terfyn i amynedd y werin. I ADDYSG YR IEUANC. Dyma yn ddiau broblem fawr y dydd. Nid oes a fyunolll yn awr a chynllun prc- sennol y Llywodraeth. Dymunwn a IA, sylw at v ffait-h fod perygl nunvr o'n blaenau. Yn ddiweddar cyhoeddwyd am- ryw lyfrau yn ymwneud ag addysg y plant, ao mac lie amlwg yn cael ei roddi i'r pwysigrwydd o liyffoiddiant milwrol i fechgyn rhwng 12 a 18 oed. Dengys un awdur nad all fod unrhyw wrthwynebiad moesol i'r fath ddisg\blaeth yn hanes bachgen:— "Any moral objection to compulsion is logically absurd." Dywedir hefyd "Orphanages in town and country have great advantages. There are no parents to consider." Syl- wer fel mae yr amddifaid i gael eu gwneud yn beiriannau. Rhoddwn y brawddegau a ganlyn at vstyriaeth y darilenydd. (Prydeinwyr sydd yn ysgrifennu) "G-ellid hyffoddi holl ieuenctid Piydain a r Iwerddon a'u rhoi ar eu traed am ychydig dros 2,000,000p y ilwyddyn. Nid y(lvm mor siwr a'j- ysgrifennydd gyda golwg ar vr iwerddon. Beth am GymruF Etc: "Mae meddu celfyddyd yn L creu awydd i ymarrer y gelfyddyd." | Dyna r ffordd felly i ddvsgn y genhedl- aeth nesaf i fod yn rhyfelgar. Beth yw amcan hyn. tvbed'? Dyma oitiau yr awdur: diddyinid y gri fiadwrus a ehenedlaethoi beryglus o 'I lawi. a'r cyfoethog.' l Bydd liyn efallai yn ddiddorol i werinwyr, ac yn enwedig i aelodal1 I'ndebau Llafur. Dynni amcan militariaevh—cadw y gweithiwr i lawl", a gwneud mab y bwthyn yn ddigon gwasaidd i dalu gwarogaeth beunydd i'w swyddog o'r pi as. Cawn ar ddc-all fod: "Awyrgylch yr ysgol yn nod- edig o fanteisiol i ddysgu egwyddorion militariaeth." Mae y dosbarth sydd yn ysgrifennu fcl hyn yn galw am hyffordd- iant ATI yr ysgolion er mwyn i'r bcehgyn ddysgu arfer y bidog a'i yrru ] sach (cant ei yrru i gnawd eu brudyr pan fod y Llywodraethwyr yn galw am hynny). Y maent i ddysgu "stick into the throat at c!o? quarters." Na feddylid y darnenydd mai syniad- au gwaJlgor ryw un neu ddau o'n militar- iaethwvr geir yn y geiriau ddifynwyd, ac y gaUwn nordjdio chwerthin at eu hyn- fydnvydd. N-id yw y rhai hyn end yn cvnrychioli cymdeithasau crynon f pi- Navy League, National Defence Associa- tion, The L nionist Social Reform Commit- tee on Education ac y mae dynion blaen- llaw yn cefnogi cynllun o'r fath. Dyma rybudd inni fod ar ein gwyliadwriaeth. Ni fydd y frwydr yn erhyn militariaeth drosodd pan ddaw y rhyfel hwn i derfyn. Yr unig ffordd sydd gan y cyfalafwr i gadw y wet-in i lawr ydyw drwy godi i fyny gyfundrefn filitirilidd er mwyn cael gwneud yr ieuenctid yn beiriannau parod i'w defnyddio i saethu i lawr y gweith- wyr pan font yn ymladd am eu hiawn- derau. Undebwyr Llafur, byddweh effro. Weithwyr Cyniru, eofiwcli y geiriau:— "Cnwe!1. Mae genyenh bopeth i'w cnnill. Nid oes gennych ddim i'w golJi olld eich cadwynau."
Advertising
SUDD IACHUSOL DAIL CARN YR EBOL gan GRIFFITH OWEN, CAERNARFON, ydyw ei fod yn rhyddhau y phlegm, ao yn cilio poen y freet. I'w gad mewn poteli Is 2c yn y Siopau Umggiflt vdt'r pott, 11 10.
ADFYFYR Ar ol Prcgeth gan…
ADFYFYR Ar ol Prcgeth gan y Parch T. M. Janes, Gronant, yn y Pistyll, Sul y Pasg, Act. i. 8. (Gan J. T. W.). "Eithr chwi a dderbyniwch Nerth yr Ysbryd Glan." "Eithr arhoswch chwi yn ninas Jeru- salem hyd oui wisger chwi a nerth o'r uchelder." Adfyfyrion yw y ilinellau hyn trwy adgof o rai pwyntiau o'r bregeth wir rag- orol. Ceir difynion uhoni fel ei llefar- wyd yn rhifn yr wythnos nesaf. Y ddau brif bwynt ddefnyddiwn heddyw yw y gorchymyn gawsant i arcs yn Jeru- salem, a'r nerth yn eu galluogi i orch- fygu yr anhawsterau mwyaf. AnamI y ceir sylwadau mwy byw nag a gaed yn y bregeth hon, ac eiddo y Prifathraw Rees, o Goleg yr Annibynwyr, Bangor. Cawn ddangos y ddwy yn ebrwydd i'r darilen- ydd hynaws. Nerth y r Ysbryd Glan." I Mae dyn yn wan ac eiddil iawn, A 11awn archollion dwys, Ni chenfydd fan o dan y ne Yn ddiogel i roi bwys; Pe rhoddai bwys ar bethau byd, I gyd nid y'nt ond gwan. Ni ddaliant ddim o'r enaid prudd Ond eoddi fydd ei ran. LbL tawed byd a'i ddwtidwr blin, I'm henaid crin y cair Ryw genad baeh trwy ni y don, Llawenydd calon bair A dyma'r geiriau—"Arcs" di Yn Hi y don a'r tan, Rhaid arcs yn y ddrycin gerth Am nerth yr Ysbryd Glan, t Wrth aros am adclewid Nef 'Does don mor gref mewn bod All foddi'r eiddil gwan a rwyl Tra'n disgwyl iddi ddod Gorchymyn i chwi aros 'rwyf Yn lie bu'r elwyf a'r drain, Ac aros gyda seiri'r Groes A gofaint lioelion main Lie anhawdd iaw? i seintiau gwan Yw area man y bu En Hiesu farw, Saerjn tlawd, Man gwawd eu gobaith cu: Mi gredaf fod eu hegwan ffvdd Bob dydd yn cael ei chlwy, Ond hongiant enaid oil ar werth Addewid Nerth oedd fwy. Rhan II. Ond aros a wnaeth y disgyblion Er torii eu calon o'r broil; Xi feddent hwy le am un funud T ameu addewid fel hon Ni welsant yr Iesu yn torri Addowid oedd wedi ei wneud, Ond credent doi "Nerth oddi uchod" Ryw ddiwnod ar ot iddo ddwevd. Gwel hwy yn yswatio mewn 'btafeU I gymell eu gweddi a'u ffvdd; Yn "disgwyl" bron torri eu calon, Yn drist a hiraethlon eu grudd; Gwei Potr bron colli ei 'mynedd, Bron gomedd ag aros yn hwy, Yn "disgwyl," ac eto heb broli North tonau hen weilgi y "clwy." Rhan ill. Ar funyd, dyna gorwynfc A fflachiad fel fflam, A'r ty yn ymwegian Fel pe byddai am Ddymchwelvd i'w seiliau, Holl ddaear a gryn, A fflamau yn crwydro! Pa heth ydyw hyn ? Mae "ielisiau" 'n llefain Heb eisiau cyfieithu, Pob tywyth pob teulu Ddeallant bob gair! Hyw gynnwrt goi-uu^nol, Arllwysiad o'r Dwyfol, Ryw nerthoedd gorlethol Oh! syndod a ban Rhan IV. Dyni&'r Nerth hir-ddisgwyliedig, Yl eùi dod fel llif y don, Cododd Petr niegis pluen. Nefii 'ii wiogi ar ei fron Clyw c'n troi hen stori'r Groglitu Yn ei hoi i'r bryntion lu Fu Yll crechwen ar y Groglith | "Wit-h y Grocs P,-r Beth ond Neth o'r byd tragwyddol Allsai droir pysgotwr llwm I gyhuddo uwchaf reithwyr O'u llofruddiaetli fu mor drwm? Gweiniaid daear aeth yn nerthol Yngliadernid pyrth y fall, Dwyn tystiolaeth anorchfygol I XCI" gall uffern ffeindio g-wall! Nerth a argyhoeddodd fradwyr, Gywilyddiodd farnwyr coeg, Nerth iffy liaid ddwyn tystiolaeth Ddrysa holl ddoethineb Groeg! Nerth i sefyll ac i dystio Yn y pyrth bu'r gwatwar trist. Am yr Icsu a groeshoelient Mai Efe trwy'r gwawd yw Cri:SL: Rhan V. I Oh! feudigedig Iesu, Rho Nerth y dyddiau hyn I' I Scion, sy mor eg wan, I dystio am y Bryn, Gad inni weld mai aros rth dv addewid Di y w' \0 ftordd i ddod yn dystion O werth Gwaeil Calfaii. Ac ii-os vii v ddrycin, Gweddio yn v nos, Heb amcu yr addewid 0 ble daw'r wawrddydd dlos, ai-o, i ni'm anliaii,dd, Yn marw mae ein Sydd: Oh! Dduw, prysura'r adeg I'n cadwyn fynd yn rhydd. Ebi-ill 20, 1917. —— ————
PENMAENMAWR. 1
PENMAENMAWR. 1 Cyngor Dinesig.—Ail-ddev.iswyd Afr R. D. Owen yn gadeirydd a All- J. H. Higson yn Ls-gadeiiydd am y flwyddyn ddyfodol. Rhoddwyd ychwaneg o dir gan y Cyngor at amcanion rhandiroedd. Mae y Cyng- or wedi ti-efnu 111 o ran dir oedd: I
PENRHYNDEUDRAETH. - .... -..…
PENRHYNDEUDRAETH. Wardenfafd. Mij Henry Walter Jones a Hugh Roberts etholwyd yn wardeniaid. Yr Ysgolfeistres. Yn lie Air J. O. Hulme apwyntiwyd Airs Lloyd Davies, Moiannedd, yn ysgolfeistres. Ein Milwlyr.—Cawsoni y newydd fod-y Pjeifat Lewis Jones. Osmond Terrace, wedi ei yn Ffrainc.
MEDDYGINIAETH NATUR.
MEDDYGINIAETH NATUR. Y mac. yna feddyginiaeth ar gyfer bob math o afiechyd yn y devrnas lysieuol, s.O nid oes un amheuaeth nad dail earn yr ebol yw y llysieuyn ar gyfer peswch &0 anhwylderau y frest. Mae Sudd DaJ) Cam yr Ebo] mewn poteli Is 80..
SWYDDOG IECHYD MEIR- I IONYDD.
SWYDDOG IECHYD MEIR- I IONYDD. Yn y Gyngor Sir gynlialiwyd yn Nol- gellau, ddydd lau, pasiwyd fod y Dr E. Lewys Lloyd, Towyn, i gael ei apwyntio yn Swyddog lechyd y Sir i Feirionydd, allan o bedwar o ymgeiswyr, ac yr oedd dwy ferch yn eu mysg, am gyftog o oOOp, a lOOp at dreulion. Bu Dr Llovd am chwe mlynedd yn swyddog y darfodedig- aeth dan y Gofeb Genedlaethol Gymreig i siroedd Mon, Caernarfon, a Meirionydd.
IMR McKENNA.I
MR McKENNA. I Cyfanvyddwr Ariandy. I | Gwahoddwyd Air McKenna. A.S., cyn- Ganghellor y Ti vsorlys, i gymeryd sedd ar fwrdd cyfarwyddwyr Ariandy y London City and Alidland. Creodd y newydd hwn frwdfrydedd eithriadol mewn evlchoedd ariannol, a llongyt'archwyd y cyfarwydd- wyr at- eu gwaith yn cael gwr o alluoedd Mr McKenna i gymeryd diddordeb yn yr Ariandy.
I CAERNARFON.I
I CAERNARFON. I Gwn Germanaidd.-Penderfvnwyd yn y Cvngor Trefol i wncud cais at Swyddi'a Ryfei i gael y gwn gymenvyd yn Ffrainc gan Bateri Caernarion o'r Cvflegrwvr. Llythyrau y Sul.—Yn y Cvngor Trefol penderfynwvd anfon «ais at y Postfeistr Cyfiredinol ar iddt) ail-ddechreu dosbarthu llythyrau ar y Sul eto, hefyd boos us llyth- yrau y dref at y post hwyrol. Aelodau Newydd.— Dewiswy^Alr J. T. Jairett a Major Heskcth Hughes yn 1 Gvnghorwyr Trefol i ddilyri Mri John 1 leuhet a John Prtchai-d. y rhai wnaed yn Hena duriaid. Bwrdd Ymddiriedolwyr.- Penodwyd Mr T. Morgan Lloyd yn gadeii ydd y Bwrdd uchod, fel olvnyydd i'r diweddar Air Issard Davies. Dewiswyd Alajor Hes- keth Hugiies a Mr H. Williams, Y.H., London City and Alidland Bank, yn ael- odau o'r Bwrdd. Yr Agerlongau. — Anfonodd Cwmni Agerlongau Lerpwl a Goylcdd Cyniru at Fwrdd Yinddiriedohvyr y Porthladd i'w hysbysu fod y Aloilys wedi cymeryd tros- odd yr unig agerluug oedd ganddynt. Oherwydd hyn ni bydd agerionu yn dod i Gaema don yr haf dyiodol. Y Motor.—Ym Mwrdd Ymddiiicdolwyr y Porthladd penderfynwvd rhoddi can- iatad i Gwm ii Motors Caernarfon i ddef- 1 nyddio rhan o dir gyferbyn a Swyddfa yr Harbwr i adael -cit motor ar brynhawu Sadyrnau hyd fis Aledi. Bydd iddynt dilti hanner coron am bob iiiotor.-Syl- wodd Air J. Prichard fod y cwmniau b,t-aill yu niethu cael lie pwrpasol. Ef- allai y bydd iddynt lnvythau wneud cais eyffclyb.—Ciedai Air J. H. Pritchard y dylid trefnu lie i'r motors, gan eu bod yu foddion i ddwyn llawer o i'usnes i'r dref Rhoddwyd haw] i'r pwvllgor i ymwneud a cheisiad-iu pellach.
f LLANDWROG. I
LLANDWROG. I Y Bardd a'r PlcnJyn.—Dyma fel y can- odd un bardd i hug'>:u t),itit y Ty Newydd. Belhesda Bach:— .— J El fed Jan un anlnvyl—na ddeued I Idiio t,, breswyl Alac'n lion a hoff, liiae'ti Uawn o hwyl,— I taid a nai l 'tydi o'n aninvyl
CRICCIETH.
CRICCIETH. Ein Milwyr. Llongyfarchwn yr ex. Sergeant T. A. Burnell ar ei waith yn ennill comisiwn. Alae yr Isgapten E. Pugh Jones wedi mynd i'r Dwyrain. Bu adref am seibiant wedi bod ohono yn gwasanacthfi yn Ffrainc a'i ghvyfo'. Priodas. Dydd Alerclier, ynghapel Aloriah, Llanystuindwy, priodwyd Aliss Ina Hansord, merch liynaf y diweddar Gapten \V. Hansord a Airs Hansord, Thornhill, a'r Isgapten AY. Jones, mab y diweddar Mr a Airs David Jones, Elphin, Chwilog.
LLANFAIRFECHAN.
LLANFAIRFECHAN. Gwaharddiad.—Trwy bleidlais derfyuol y Cadeirydd. cefnogodd y Cyngor Dinesig bendeirfyniad Cyngor Eglwysi Ilhyddiou Cymrll ynglyn a gwaharddiad.
NODION 0 FFESTINIOG.
NODION 0 FFESTINIOG. Ein Chwarelwyr.-Yn ateb i ofynion y Wasanaeth Genedlaethol y mae cryn nifer o'n chwarelwyr wedi symud, a llawer eto yn bwriadu mynd. Aeth amryw ohonynt i Sgotland. Y Fedal Aur.—Alb-s Katie M. Owen, Bryngoleu, enillodd y Fediil Aur yn Ar- holiad Y sgrythyrol Gorllewin Aleirionydd i ra i dan 21 mlwydd oed. Wedi Yrrado. Mae y Parch Griffith Hughes wedi ymadael ac wedi dechreu ar ei fugeiliaeth newydd yng Ngliaer. Milwi-ol.-I)aw newyddion calonnogol o Gaea yn hysbysu fod ein bachgyn sy'n glwyledig yno yn gwella'n dda. Drwg gennym hysbysu tod y Preifat John Jones, Dorhl Street, wedi marw tra yn gwasanaethu gyda'r R.W.F., a chydym- deimlir gyda.'r wo-aig a'r plant.
PORTHMADOG.
PORTHMADOG. Clerigcl. IJongyfarchwn y Parch Joseph Jones, fu'n "lay reader" yn Pren- teg, ar ei waith yn cacl bywoliaeth Bryn- gwyn, Raglan Castle, Alvnwy. Codi Cyflogau.-Penderfynodd y Cyngor Sir roddi 4c y dydd o godiad fel "war bonus" ychwanegol i weithwyr cyflogedig gan y Pwvllgor Arolygol, ac y mac y rhai weithiant ar y "piece" i gael codiad cyf- artal. Yr oil yn dec-hreu o lonawr. Apwyntiad. Llollg,ylarch wn ein cyd- drefwr yr Henadur J. Jones Alorris ar ei apwyntiad yn Glerc y C,>"ngor Sir yn ys- tod y rhyfel. Y niae'n wr hyfeclr, ac yn llanw cylchoedd pwysig drwy'r s ir. Milwrol. Drwg gennym gofnodi fod Dr K. Eïan:" R.A.AI.C., mab y diweddar Dr Evatig .Tanyronen, wedi ei ladd gan "shell" tra yn ceisio trill niilwi- clwyf- edig yn I'irainc.—Daeth y newydd fod y Preifat Robert Jones, Chapel Street, wedi ei glwyfo yn Ffrainc; hefyd y Signaller H. E. Jones, mab Air T. Jones, y post- feistr. a Air G. Williams, y llythvrglud- ydd. eu clwyio yn Ffrainc.
PWLLHELI.
PWLLHELI. Wardeniaid.—Yn wardeniaid y hub! yn Edevrn ail-etholwyd Air Henry Williams a Air Henry Roberts, Lon y Llan. vn warden y rheithor. Cyngor Gwledig Lleyn.— Air J. Hughes Parry, Penllwyn. ail-etholwyd yn gadeir- ydil. a Air Richard Jones, Nefyn, yn is- gadeirydd. Madryn.—Alae'r ( yngor Sir wedi peii- derfynu go sod Aladryn at fiaethu y tyllior nesaf i Mr Richmond Brown, LIallfa ir Hall, ar yr un telerau a'r flwyddyn o'r blaen. Llwyddiant. Lluiigj farchwn Aliss Eir- ill wen G. Jones, merch Air a Airs G. Jones, Artro, ar ei gwaith yn cnnill ftr. holiad elfennol y berdoneg o'r R.A.AI-» Llundain. Colli Plentyn. — Ceir cydymdeimlad dwys gyda Afr a Airs J. T. Williams, Brynderv.cn, Ala Road, ym marwolaeth eu hunig blentyn Eira, yn 15 mis oed. o'r "meningitis." Clarldwvd hi ddydd Mawi-tli yn Penrhos. trwy weinyddiad Y Parch J. Puleston Jones. M.A. Ein Milwyr. Daeth y newydd fod Ý Preifat John Parrv Evans, mab Airs Sara h Evans, 29, New Street, wedi marw o wachdd yn Ffrainc. Yn Canada yr ymunodd. Hefyd fod y Pi-eifat J. 0- Jones, Druid House, wedi ei glwyfo YI, Gaza, a'r Preifat Thomas Owen wedi el glwyfo yn Ffrainc.