Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
Undeb Ghwarelwyr Gogleddi…
Undeb Ghwarelwyr Gogledd Cgmru. T v a 1917. GYNHADLEDD A GWYL LAFUR, 1917. C'ynhaliwyd y gynhadledd eleni yu ys- tafell y Cyngor Trefol, Caernarfon. dydd LIun, Mai Tied. A ganlyn ydoedd y swvddogion am 1910-17:—Llywydd 11r Evan Evam, Bethesda. ls-lywyddion Mri 0. G. Jcties,, Penisa Ii-w;ien,. a W. M. Jones, Bontnewydd. Ymddiriedolwyr: Mri Evan Lewis, Bontnewydd; Humphrey Williams, Llanberis Hugh Jones. 13 la en- Ml Ffestiniog: Evan Evans. Bethesda. Arclrwihvyr: M ri John H. Jones, Llan- beris, a R. G. Huberts, Penygroes. Try- sorydd: Mr W. H. Williams, Bethesda. Ariandy London City and Midland Bank, Caernarfon. Canolwr: Mr George Brymer, Caernarfon Y sgrifcnnydd: Mr It. T. Jones. 17. Bridge Street, Caer- narfon. Y Cyngcr Gweithiol.—Mri Evan Evan? (Llywydd), 0. G. Jones, Penisa'rwaen W. M. Jones, Bontnewydd; Evan E. Morris, Llanllyfni; ltieliard H. Williams, Waenfawr; Richard Roberts, Blaenau Ffestiniog; John O. Boberts. Ccsarea; Owen Thomas, Bethesda. Y Cyngor. Cyffredinol. Mri David Evans, Plas Cocli, Llanberis; R. W. Ellis, Rhos Elen, Llanrug; John G. Jones, Bromvaen, John M. Roberts, Mostyn Terrace, Bethesda John I'ritchard ,Gors, Douglas Hill; Henry R. Htlghes, Melbourne House, 'ltachub; Richard 0. Ellis, 96, High Street, Blaen- au Ffestiniog: Thomas J. Evans, Oakeley View, -to; Evan R.. Jones, 66, Manod road. eto Owen Jones, 81, High Street, eto: Richard Jones, Bont Arenig. Dol- Wvddelen; John H. Jones, 1. Water Street, Llanebris; O. S. Jones, Nantlle; Evan W. Jones. Biynhyfryd, Cilgwyn; John J. Williams, 13, Brynderwen Ter- vace, Talysam; John C. Owen, Ty Gwyn Terrace, Peiirlivii Llewelyn Jones. Ar- dudwy Terrace, Trawsfynydd Hugh H. Owen, Hafod Owen, Rhcsgadfan Evan Jones, Brynafon, Groeslon William Evans, Brodawe), Waenfawr; John G. Jones, Broneryri, Cesarea; Griffith W. Griffiths, Castle View, Llanberis. Dirprwywyr. Rhif 1, Dinorwic: Mri Robert Griffith, Cdyn Isaf, Clwtybont; Griffith Williams, Arthur Terr.. Penisa'r- waen; Edward Thomas, Coedmadog, Bryn'reiaii; Owen E. Williams, Glyndwr, Cwmyglo. Rhif 2, Bethesda: Mri Owen Hughes. Well Street, Gerlan: Richard H. Owen. Bakehouse Street. R.hiwlas; Win. J. Roberts. Bryniau Ten., Douglas Hill. Rhif 3, Ffestiniog: Mri Robert Jones, 3, Tanrailt lil. Ffestiii- iog; Humphrey P. Hughes, 4, Barlwyd Avenue, BI. Ffestiniog; Robert G. Ro- berts, Highgate, Ffestiniog; John Davies, 31, Dorvil Street, Bl. Ffestiniog. Rhif 4, Nantlle: Mri Robert Party, Onllwyn. Talysarn John R. Jones, 11. Station Road. Talysarn Thomas T. Parry, Llys- madog, Talysarn. Rhif 5, Glyn IJchaf: Mr W. Abel Davies. Mount Pleasant, Llanberis. Rhif 7. Penrhyndeudraeth: Mr John D. Jones, Werddon, Penrhyn. Rhif 8. Trawsfynydd: Mr Win. Morris. Gorphwysfa, Trawsfynydd. Rhif 9, Alex- andra: Mr W. R. Thomas, Livs Elen, Rhostryfan. Rhif 10, Moeltryfan: Mr O. W. Pritehard, Dyffryn Ten-ace, Groeslon. Rhif 11, Waenfawr: Mr John Jones, Gwastadfaes, Waenfawr. Rhif 12. Cesa- rea Mri Win. W. Roberts, Bryn Mor, Carmel; David O. Thomas. Bryneithin, Rhostrfyan. Rhif 13, Dolwvddelen: Mr John Roberts, Church House, Pontypant.
ANERCHIAD Y LLYWYDD. )
ANERCHIAD Y LLYWYDD. Annwyl Gydweithwyr,—Dvma gyfleus- dra unwaith yn rliagor i ni gymryd trem ar gyflwr a safle ein Cymdeithas. Nid oes yr un digwyddiad cynhyrfus wedi cy- lHeryd lie yn ein plith yn ystod y flwydd- yn nad oedd yn gvffredin i'r holl weith- wyr. Cynhyrfus fu'r flwvddyn dl'wy'l' oil o wledydd Ewrop, ac y mae'n destun svn- dod ein bod fel Cymdeithas wedi medru .symud ymlaen mor dawel a sefydlog. le, symud ymlaen ddywedais, a ehredaf ei fod yn fynegiad cvwir eill bod wedi symud cryn lawer ymlaen, a hynnv'n dawel. Daw amcan bodolaeth ein Hundeb yn fwy dealladwy i'r gweithwyr yn gystal ag i'r eyflogwyr o flwyddyn i flwvddyn. Llawer o rwystr i lwyddiant yr Undeb fu'r syn- iad, fodolai yn lied gvffredinol vmy&g eyflogwyr a gweithwyr, mai amcan yr Un- deb ydoedd easglu digon o ncrth ac ad- noddau er mwyn yndadd ein eyflogwyr, ao fel y cyfry w lei mini rhai eyflogwyr Had oedd unrhyw draul a thraffelth yn ot-ii)od i'ii- i-oddi i laii-r y fath-i ymgais; ac yr oedd lliaws y gweithwyr yn rhy dueddol i greclu fod eu hiachawdwr- iaeth i'w gyrraedd trwy gasglu digon o nerth i orchfygu «a darostwng eu cyflog- xvyt. C'anfyddir yr un egwyddorion yng nghworylon gwledvdd Ewrop y blvnydd- oedd hyn. Mae Prydain heddyw mown rhyfel gwaedlyd yda'r amcan o ddaros- twng gallu miiwrol yr Almaen, gan ys- tviiecl fod y wlad fawr lionno yn bodoli er mwyn ei milwriaeth. a chyda'r amcan o ddarostwng ei gallu miiwrol yn y dem- tasiwn o geisio dirymu os nad difodi y genedl; o lei nf ei hamddifadu o lais yn nhrefniadau eyd-genedlaethol y gwled- | ydd. Dyma yn fvir ddarluniad o'r hyn sydd wedi cymeryd Ile or scale 1eclian yn hanes y Chwaielwyi-. Credaf y gallwn yn lied ddiogel crbyn hyn gymeryd goIwg: lied ffafriol ar an- sawdd ein Cymdeithas. Mae ein eronfe- ydd yn cynvddu, a nifer ein haelodau yn eadw ei dir yn dda ag ystyried y fath ehwalfa sydd wedi bod divvy yr holl weith- feydd yn ystod y blvnyddoedd diweddaf. Er hynny nis gallwn ystyried ein Cym- deitlins yn gref tra y parhao cyfartaledd mor fawr o'r gweithwyr i sefyll tuallan. Y nine gennym nid yn unig i ennill yr oil 0'11 cydweithwyr ag eraill, ond hefyd i berffeithio a hyrwyddo eydweithrediad ag eraill yn eu gwahanol berthynasau. Eto his gallwn fod yn or-awyddus am weled I thai yn ymuno am fod hynny yn debvg o ddwyn t-liv personol iddynt hwy cu hunain —ymuno er mwyn er^el, gan anghofio mai egwvddor y Cael ydyw Rhoddi. Givel- hom. ysywaeth, y rhai hyn yn dylifo i'r C'ndeb ar fwy nag un aehlysur pan dyb- icnt fod hynny yn gyfle iddynt hwy gael rhyw elw personol. Aledr y rhai hyn Sr 01 dangos bmdfrydedd neiUduol am gyf- nod o blaid yr Undeb werthu y Gym- deithas am bris hynod isel pan dybiant fod eu lies personol ar y pryd yn fwy di- ogel ond iddynt hwy fod yn foddion i ddinystrio eysur a dyrehafiad miloedd o'u evd-weithwyr. Dylem felly fod yn dra gwyliadwrus with dderbyn aelodau new- yddion i fewn i feddu graddau o hicrwydd eu bod wcdi'u hennill i gi-edit fod yn worth gwneud rhyw gymaint o hunan- abcrth gyda'r amcan o ddyrchafu y lliaws. B.vddai ein Cymdeithas yn gryfach gydag yehydig ddegau o aelodau o'r nodwedd hon, na phe byddai yn bosibl cael degau o tiloe^.ld o ddynion hunan-geisiol i ym- restni fel aelodau. IIyderaf nad ydym fel aelodau yn ddi- ffygiol mewn gallu i werthfawrogi gwaith cin Hysgrifennydd yn ei vmdreeh i gael eyd-ddealltwriaeth a ehydymdeimlad cyd- rhwllg ein Cymdeithas a'r eyflogwyr. Y map arwyddion lied umIwg nad ydyw mor beryglus ag y bu i gyfnewid meddyliau gyda'r eyflogwyi'. Gwelwyd amser pryd yr oedd agor ymddiddan gydag unrhyw gyflogwyr yn golygn agor ymiafael. ac o hynny ymladdfa, ond eibyn heddyw mae ein Hysgrifennydd yn gallu trafod mater- ion gyda chyflogwvr heb fod o dan ang- henrheidnvydd i fygwth nac i ofni a dychryn yn y radd leiaf y bydd iddo dder- byn unrhyw sen na dirmyg. Y styriaf fod hyn yn gaffaeliad tra gwerthfawr, ac y gallwn roddi i'n Hysgrifennydd y credit am ei bwyll a'i ddoeLhineb yn y cyfeiriad lnvn. ac y mae'n amlwg fod ei barch yn ymledu y tuallan i gylch cyfyng ein Hundeb ui. Er enbydnvydd yr amseroedd nid vw yr Undeb wedi bod yn ddifater vngliylch am- gylchiadau y chwarehvyr. Y mae amryw faterion pwysig wedi cael .sylw dvladwy yn vstod y flwvddyn fel y dengvs Cyleli- lythyr ein Hysgrifennydd i'r Cyfrinfa- oedd. Y r wyi yn tybied Jiefyd fod cydsyniad cyffredinol yn ein mysg mai priodol ydyw i ni gadw golwo, ar ein bod yn gallu cyd- gerdded a gweithwyr y Devrnas yn gyff- redinol. Yr ydym ei- y cychwyn cyntaf wedi ymuno ag "Undeb yr Undebau," a bu hynny yn nerth dirfawr i ni ar wa- hanol adegau, a sicr gennyf nad anerbyn- iol gan y lliaws ohonoch fydd dean fod y Cyngor mewn trafodaeth i eic-rhau perth- ynas ngosaeh ag "Undeb y Docwyr." Disgwyliwn v daw daioni o hyn. Chwi ganiateweh i mi ddweyd er hynny fv mod yn bersonol yn dra ciddigeddus dros fod yn ofalus i gadw hunaniaeth Undeb y Cliwarelwyr modd y yalhvn fod a'n dwy- law yn vhydd i benderfynu cwrs ein gweithrediadau yn y eylch cbwarelyddol. Hydcraf y llwyddir yn yr ymdrech a wneir gennym i sicrhau sefydlu Bwrdd Cymod. Pwy bynnag sydd wedi cael graddau o brofiad o i-yfel weithfaol ni all lai nag ymawyddu am ffordd gyliawn i gyiiio,ii, a liyd yn oed ar ol rhyfeia bydd • yn rliaid gwneud cyjuod, a'r cymod hwnnw yn rhy fynych yn dra angliyfiawn ..J i un blaid os nad i'r ddwy. Credaf pe bai'r pleidiau yn mabwysiadu yr egwydd- or hon y byddai yn foddion i gadw pob anghydfod draw, ac yna byddai i gyfiawn- der a gonestrAvydd, heddwch a theimladau da deyrnasu. Y mae gennym hefyd i ystyried ein per. thynas a'r ladwriaetli. Daw hwn yn fuan bellach yn gwestiwn bydd raid ei wynebu, ae yn ein hundeb a holl weith- ivyr unedig y deyrnas bydd gennym ryw- beth i'w ddweyd ar hawliau y Wladwr- iaeth i reoleiddio llafur, a rhyddid y gweithiwr i benderfynu drosto'i hun. Hyderaf, yn unol a thystiolaeth arwein. wyr y NAI'ladivi-iaeth, nad ofer fydd i'r gweithiwr ofvii am i'w Ibis ar y mater gael ystyriaoth ffafriol, gan iddynt hwy fod yn dra ffyddlawn i'r AVladwriaeth yn ei ehyfyngder. Dywed y Prif Weinidog, "y mae araaf eisiau i'r Ty ystyried y ddyled sydd arno i lafur. Rhoddodd yr Undebau Llafur eu lioll reolau o'i- neilldu, yn unol a chais y Liywodraetli. Bydd y fyddin a'r genedl yn clioleli iddynt am wneud hyn ar derfyn y rhyfel." Gad- awer i ni feddwl llawer ar y cwestiwn hwn, fel y byddwn yn weddol addfed i ddatgan bam oleuedig arno y pryd y gelwir arnom i weithredu. Cyfundrein ormesol ac anghyfiaAvn ar y goreu ydyw y gyfundrefn ddiwydianol yr ydym wedi ac yn byw o dani. A oes un ragorach i ddod ar 01 y rhyfel ? Fe ddywedir wrthym y bydd newid ar bopeth ar ol hyn. Fe fydd yn fyd neAvydd. Yr ydym wedi treulio gormod o amser i redeg ar yr hen fyd, ac i chwilio am achos ein hanffodion o'r tu allan i ni ein hunain, gan anghofio fod yr hen fyd yn ymwneud a ni yn hollol fel y eaniatawn iddo wneud, ac heb ystyried mai ni pin hunain sydd fwyaf cyfrifol am ein hanffodion. Nid diffyg gwybodaeth, ond diffyg yn y cvmeriad sydd yn cyfrif am y sefyllfa isel yr ydym ynddi feJ gweithwyr. Yr ydym yn rhy wan, heb ddigon o asgwrn cefn i fod yn ffyddlawn i'r goleuni "5'dd gennym ar ein hawlial1 a'n cyfrifoldeb. Cofiwn mai ni ein hun- ain sydd i benderfynu a fydd yn loewaeh hyd arnom yn y dyfodol. Fel y sylwodd un o'n gvreidyddwvr yn ddiweddar: "Os yw y byd i'w newid a'i wneud yn well nag ydo-edd cyn y rhyfel, rhaid i'r cyfnewidiad ddechren yii e-;N- a phwrpas pol) unig- olyn. ''Gweithiwn allan ein hiachawdwriaeth ein hunain."
ADRODDIAD YR ARCHWILWYR. I
ADRODDIAD YR ARCHWILWYR. I Cyflwynodd y Mri John Hugh Jones a Robert G. Roberts, yr archwilwvr, yr'ad- roddiad a ganlyn :— Archwiliw.vd Cyfrifon y-e Undeb gen- nym am y flwvddyn 1916, a chawsoin hwy yn gywir. trefnus. a chlir, ac yn ar- ddangos yn eglur ofal a threfnusrwydd ein Hysgrifennydd mcdrus. Erbvn hyn mae yn nwylaw ysgrifcnydd- ion lleol ein Cyfnnfaoedd Registers new- yddion. ar gynllun newydd hollol. 'Roedd angen mawr am well trefniant na'r un oedd gennym, gan fod anhawster mawr i ohhain aelodaeth pob un, o flwyddyn i tl wyùd II, gyda'r hen gynllun. Fe wneir i ffwrdd i raddau helaeth, mi gredwn, a'r anhawsder lnvn, drwy fod pob Register i barhau am bum mlynedd. Ond os na wna y gwahanol ysgrifenyddioll ymdrech i'w cadw yn lan a destlus ofer fydd eu mabwysiadu. Llawenydd i ni ydoedd gweled ar waethaf yr amserau celyd liyn--fod yr Undeb yn easglu nerth, yn yr ystyr arian- nol. Pan gofiwn fod cymaint wedi gor- fod cefnu arnoni-(Los dymor--o'r hyn Ilelaf, s-ynwn fod swm vr enilion am y flwyddyn mor uchel. Ond rhaid cofio fod y cyfraniadau i'r Undeb wedi eu codi yu ol i swllt er yn gynnar ar y flwyddyn, ac o ganlyniad wedi bod yn foddion, yn unol a'r disgwyliadau. i chwyddo petli arnynt. Tahvyd yn vstod y flwyddyn 112p o Fudd ar Farwolaeth ;j7 o aelodau. Allan 0'1' rhai hyn 'roedd 17 yn y Fyddin. ac wedi eu Hadd yng ngwasariaeth eu gwlad. Nid rhaid yw dweyd dim (1 r. y ffigyran hyn, maent yn siarad drostynt en hunain. ———— 15'. I
IPWYLLGOR ADDYSG MON.i
PWYLLGOR ADDYSG MON. Ym Mhwyllgor Addysg Ion ail-ethol- wyd ArglwyMd Sheffield yn gadeirydd, a Mr Hugh Thomas yn is-gadeirydd. Penderfynwyd gofyn i'r Cyngor Sir am dreth ychwanegol o c yn y bunt, gef 436p, i'w rhanu rhwng y tair Ysgol Sir. Caergybi, Biwmaris, a Llangefni. Datganodd Dr Arnold Davies ei barod- rwydd i fynd i wasanaeth filwrol os caw- sai ganiatad. Derbyniwyd ei gynnyg g;yda chymeradwyaeth.
IDYDD MERCHER. I
DYDD MERCHER. I ENILLION EBRILL. Daw llwyddiant y Cyngreirwyr ar y ffrynt gorlleAvinol i'r amlwg oddiwrth y fligyrau isod. Cymerodd y Prydeinwyr 257 o ynau a 1,343 o ddynion; Ffranc- wyr, 175 o ynau a 21,530 o ddynion. Yn ychwanegol at hyn cymerwyd llawer o arfau ysgafn. Yr oedd cyfran y Pry- deinwyr yn 227 o trench mortars a 470 o ynau peirianol. Hefyd dinistriwyd nifer r fawr o arfau gan y cyflegrau. I YR AWYRWYR. Pery yr ymladd awyrol yn fywiog. Gorfodwyd wyth o awyrlongau German- I aidd i ddisgyn i lawr, ac achoswyd dinistr i naw arall. Saethwyd un awyrlong i I lawr. Mae naw awyrlong Brydeinig ar goll. I Y FFRANCOD. I Parha byuiogrwydd cyflegrol ar y ffrynt I Ffrengig ynghyftiniau Aisne a Cham- pagne. ADRODDIAD GERMANI. Adroddir o Berlin fod hywiogrwydd cyflegrol ar ddwy ochr y Scarpe, ger St. Quentin, a rhwng Soissons a Rheims. Hawliant fod yr ymosodiad Ffrengig at I Uchelfeydd Morouvilleis wedi tro i fiJIan yn fethiant. a dioddefasant goiledion trymion. Daeth 25 o awyrlongau y Cyng- reirwyr i lawr. YMOSODIAD AWYROL AR DREF IS- ELLMNIG. Ymosodwyd ar Zieiibozee. lref Is- II ellmynig ar ffindir Belgium, gan awyrlong na wyddis i ba genedl y perthyn. Lladd- wyd pump o bersonau ac achoswyd llawer I o ddinistr i eiddo. Achoswyd cyffro I mawr vmysg y trigolion.
DYDD IAU. DYDD IAU.I
DYDD IAU. DYDD IAU. I FFRYNT PRYDEINIG. Bywiogrwydd cyflegrol ac awyrol yw yr elfen bwysicaf ar y ffrynt Prydeinig. T-anbelenir gan y ddwy ochr rhwng St. Quentin a Lens, yn arbennig yngogledd y Scarpe, yn ogj-stal ag oddeutu Yprcs, Cymerodd amryw ymladdfevdd le yn yr awvr, a llwyddwyd i dynu i lawr 10 o I beiriannau Germanaidd, a llwyddwyd i roddi chwecL arall o reolaeth. Collasom bedair o awyrlongau. Y FFRYNT FFRENGIG. i Ar y ffrynt Ffrengig bu bywiogrwydd cyflegrol ynghvffiniau Chemin-des-Dames ao o gwmpas Mont Cbmillet a Mont Hnat, yn y Champagne. Ymosododd y gelyn yn fynych yngogledd Aisne, and ataliwyd hwy. Yngorllewin Comillet, symudodd y Ffrancwyr ymlaen trwy gymorth y gre- nades. ADRODDIAD GERMANI. Hawlia Berlin eu bod wedi trechu y Pi-ydeinwyr ger Lens, Monchy, a Fon- taine, ac awgrymir fod y FÎrancod wedi | symud ymlaen yn Chemin-des-Dames. AMERICA, Hysbysir fod Llywodraeth America yn trefnu i anfon milwyr i Ewrop. Gwneir hyn pan deimla y Ongreii wyr y gellir rhoddi y Dongan gofynol i gario dynion yn lie bwvd. Dywed adroddiad arall y bwriedir ap- wyntio Mr Roosevelt yn gadfridog, a.c efe fyda 'n Dywyddn yr adran gyntaf aiff i fvdd vii livi%-vddii 8-r -idi, .iii ?,?yntaf a I'ff i TRECHU Y TWRC. Adrodda y Cadfridog Maude am fudd- ugoliaoth ar adran 13 o'r fyddin Dyrcaidd mewn safle gadarn yn Shott-el-Adhaun, 25 milltir yn ne-orllewin Kieri. Ymosod- odd ein milwyr ar doriad gwawr, gan gy- meryd y gelyn yn annisgwyliadwy. Ar ol brwydro caled bu raid i'r gelyn wneud enciliad cyffredinol, yr hyn a barhaodd yn ystod y nos a'r dydd dilynol oherwydd pwysau ein gwyr tracd. Cymerwyd 359 o garcharorion ac un gwn Hotchki&s, a claddwyd 182 o Dvrciaid. PALESTINA. Adrodda Cadlywydd yr Aifft fod ein I gwyr traed a'r gwyr moirch wedi gwneud gwaith cylehwyliol llwyddiannus yngliym- ydogaeth Gaza Gwnaed gwaith rhag- orol gan ein cyflegrwyr. gan iddynt ddi- nistrio dau wn i'r gelyn, a cliwythwyd i f'jTiy ystorfa cad-ddarpar. I COLLILLONGAU. L Yr oedd colledion yr wvthnos ddiweddaf yn drymion. Suddwyd 51. O'r rhai hyn yr oedd 38 dros 1,600 o dunnelli, a 13 dan hynny. Collwyd wyth o longau pysgota. Gwnaed 24 o ymosodiadau aflwyddiannus. Cyrhaeddodd 2,716 o longau i'r portliladdoedd Pi-ydeinig, tra yi- hwyliodd 2,690. Suddwyd tair o agerlongau a saith o longau hwyliau Italaidd yn ystod yr wyth- nos. SUDDO CLUDLONG FILWROL. I Hysbysir fod y gludlong filwrol Ballarat wedi fiuddo mewn canlvniad i'w thorpedio ar Erbill 25, pan oddeutu 85 miltir oddi- wrth y tir. Milw\r Aw.stralaidd oedd a; ei bwrdd. Dangoswyd disgyblaeth rag- orol gan y milwyr. Llwyddwyd i achub yr oU oedd ar y llong. CANIATAD I HWYLIO. Cyrhaeddodd 15 o longau Isellmynig i'w portliladdoedd cartrefol o Brydain. Rhoddodd Liywodraetli Germani flici-wvdd y caent fordaith ddiogel ar ol Mai lat.
DYDD GWENER.
DYDD GWENER. YMLADD FFYRN1G. Tarawodd y Prydeinwyr eto yn Arras, a hynny ar ffrynt o tua 12 milltir. • Cymer- odd ymladd ffyrnig le ar yr oil or ff rynt. Adrodda Syr Douglas Haig fod ein mil- wyr yn gwnoud cynnydd rliagorol, a medd- ianwyd amryw safleoedd enfion oddiar y gelyn. Adroddir yn answyddogol fod y mil- wyr Canadaidd wedi meddiannu pentref Fresnoy, rhwng Aclieville fie Oppy, ac wedi symud ymlaen i gyfeiriad Cherisy 0.. Bullecourt. Trechwyd adymosodiadau ffyrnig o eiddo y Germaniaid ger Gav- lelle a Loos. Y FFRANCOD. Yn y Champagne meddianwyd gan y Ffrancod un o safleoedd y gelyn ar Mont Hant, gan gymeryd 219 o garcharorion. Pery bywiogrwydd cyflegrol ynghyffiniau Cehmin-des-Dames. ADRODDIAD GERMANI. Hawlia yr adroddiad o Berlin fod v Germaniaid w edi gorchrygu ymosodiad newvdd o eiddo y Prydeinwyr, gau achosi colledion mawr. SUDDO CLUDLONG. Adrodda v Morlys fod y gludlong Ar- cadian wedi ei thorpedio ym Mor y Canol- dir ar Ebrill lofed, a suddodd o fewn pum iminud. Mae 279 o bersonau ar goll, a thybir eu bed wedi boddi. Yr oedd y llong hon yn cario milwyr, ac y mae 243 o filwyr ymysg y rhtti sydd ar goll.
DYDD SADWRN. 71i
DYDD SADWRN. 71 i Y FFRYNT PRYDEINIG. Deil ein milwyr i gryfhau eu gafael yn y rhan o linell Hindenburg a. feddianwyd ddydd Iau ger Bullecourt. Er gwaethaf adymosodiadau ffyrnig o eiddo y gelyn, aeth y Prydeinwyr ymlaen i'r cyfeiriad dwyreiniol ar hyd ffosydd y gelyn, gan ladd llawer a chymeryd amryw garchar- orion. Yn rhan ogleddol y linell methiant fu ymgais y gelyn i ail-feddianu pentref Fresnay a'r sa fleoedd cylcliynol. Achos- wyd colledion mawr iddynt. ac yr ydym wedi llwyddo i gadw ein henillion. Yn yr ymladd oamgylch Cherisy bu raid i'r Prydeinwyr encilio o'r safleoedd blaen- af gymerwyd ddydd Ian. Yn ystod dydd Iau cymerwyd 900 o garcharorion Germanaidd. Ar ran c'r llinell, ger Si. Quentin, gwnaed cynnydd ychwanegol yn erbyn saf. leoedd y gelyn yngogledd-ddwyrain Hargi. court. Cymcrwyd Malakoff Farm. Parha ein hawyrwyr i ymladd gydt llwyddiant. Achoswyd dinistr i 11 < awyrlongau y gelyn: mae dwy o'n hawyr longau ninnau ar goll. ADDEFIAD GERMANAIDD. Dywed yr adroddiad o Berlin fod yr yn osodiad Prydeinig wedi ei wneud gyda 1 neu 17 o adranau. a llwyddasant i g., meryd pentrof Fresnoy a rhan fechan o ffosydd gei- Bullecourt. Hawliant eu be wedi cymeryd mil o Brydeinwyr yn ga charoillon. SUDDO LLONG RYFEL. Suddwyd distrywydd Prydeinig yn Sianel. Mae un swyddog a 61 o ddrn,i( ar goll, a ihybir eu bod wedi boddi. AMODAU HEDDWCH. Dywedir fod vna anniddigrwydd cy redinol yn Germani oherwydd dista rwydd y Canghellor gyda golwg ar deler heddweh. Addefir mewn cylchoc gwleidyddol y bydd i'r Pwerau Cano eiomi Bwlgaria trwy roddi yn ol i Ser y diriogaetli gymerwyd oddiarni. GWE hyn er mwyn ceisio cael heddweh g: Rwsia. Rhoddir amryw oJygiadau gerbron g golwg ar ddyfodol Belgium. Gwrtliv eba y Sosialiald feddiannu tiriogaeth hawlio kwndal. gan y dylai pob cei gael rhyddid i ddewis ei thynged ei 1) O'r ochr arall hawlia'r Ceidwadwyr y d arfordir Belgium barhau yn eiddo ( manaidd. a gofynant am ddatgania-d y Canghellor ar yr hyn a. ddywe-dir gE Sosialiaid. Y FFRYNT FFRENGIG. Meddianwvd Craonne gan v fy. Ffrengig ac amryw b^yntiau yn mnj1 a gogledd y lie hwn. Cymerwyd 1 garcharorion. Yngogledd-o rile win Rheims. ar ol 1 toad cyfloegrol. ymosododd y Ff), wyr gan feddianu 1 linell gyntaf y maniaid. Cymei-wyd 600 o garcharo yn cynnwys wyth o ewyddogion.