Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
18 articles on this Page
.PORTHMADOG.
PORTHMADOG. Marw. Dydd Sul, EbrilI 22, bu farw Air J. T. Edwards, New Street, yn 41 mlwydd oed. Bu yn gweithio fel pobydd gyda Mr E. Evans am flynyddoedd, ac yr oedd yn wr i>oblogaidd ac adiiibyddu.4 i gylch eang iawn. Llongyfarch, Llongvfarchwn yr ail- isgapten R. J. Purnell ar ei ddyrchafiad yn isgapten. Apelio Dros Feddyg.- Yng nghyfarfod v Gwarcheidwaid datganwyd fod Dr Pierce Jones, y swyddog meddvgol, wedi derbyn rhybudd oddiwrth y Llywodraeth dan y Ddeddf Wasanaeth Filwrol i ymuno. Dy- wedid y byddai i'r tlawd ddioddef os yr elai, am nad oedd ganddynt ond dau allan o bump o feddygon wedi eu gadael. Pen- derfynwyd yn unfrydol i apelio i Bwyllgor Canolog Meddygol y Rhyfel, trwy y Tri- bunlys Lleol, am ei ryddhad, gan ddangos allan fod gan Dr Jones ar wahan i waith I y Bwrdd 700 ar ei panel.
Advertising
o  0 AFR AUR AFK AUK, CAERNARFON. PETHAU NEWYDD RHAN 0 MANUFACTURERS STOCK Wedi eu sicrhau am brisiau sydd yn ein galluogi i gadw y prisiau i lawr. Os am arbed arian, er fod pethau yn ddrwg ac wedi codi, fe'ch sicrhawn nas gellir cael cystal nwyddau yn unman am y prisiau rhesymol yr ydym yn eu cynyg. Deuwch i weled ein COSTUMES, ein RAINCOATS, a'n MILLINERY. l PIERCE AND WILLIAMS. k
I MARCHNADOEBD. f
I MARCHNADOEBD. f Caernarfon, Ebrill 28.—Ymenyn, 2s Ie I y pwys; wyau, 7 am Is; ffowls, 5s 6c i 7s y cwpl moeh tewion, IO2 IC y pwys. Pwllheli, Ebrill 25.—Ymenyn (whole- sale), Is lie; (retail) 2s y pwys; wyau, 15s y 120; moch etwion, 101c y pwys; perchyll, 25s i 35s yr un; biff1 He i Is 6c; myton, 10c i Is 5c; pore, lie i Is 6o; cig llOi 10c i le 5c y pwyf.
BALADEULYN.
BALADEULYN. Wedi ei Glwyfo.—Daeth gair i Mr Ro- bert Williams, Shop Bach, yn ei hysbysu fod ei fab, y Preifat John Robert Wil- liams, wedi ei glwyfo ar fae* y frwydr ond da gennym ddeall nad yw ei niweidiau yn fawr. Hyderwn y caift wellhad buan. Nawdd y Nef fo drosto. Cynildeb.—Siarad a dysgu cynildeb sydd i'w glywed yn y dyffryn, yn enwedig gan ddosbartli neilltuol, a'r rhEli hynny en hunain wrth ben eu digon. Raid dim wrth ddysgu cvnilo i wraig y gwc ithiwr, mae hi'n gwybod put i rami "angen un rhwng naw; Y rhai sydd wedi dysgu cynilo drwy orfod ar hyd eu hoes ddylai gael mynd i ddysgu y rhai na wyddent ddim ond am domenydd bwyd beunydd. Y Gwaith Copr.—Parhau i ychwanegu at rif v gweithwyr y macnt yngwaith copr Drwsycoed bob wythnos, fel y mae yna nifer lied dda erbvn hyn, a rhagolygon da am ychwanegu. Gweithia y Capten Ro- bert Owen, Minffordd, a'i holl egni, a cheir copr da o'r lie. Bendith fyddo ar y gwaith, oblegid gab fod o fantais i'r dyff- ryn. Gwael.—Drwg gennyin fod Mrs Jones, Talmignedd Uchaf, yn parhau yn or- weddiog wael ers amryw fisoedd. Un o gymeriadau goreu a charedicaf i'r ardal ydyw Mrs Jones, ac y mae ein cydym- deimlad llwyraf gyda hi yn ei gwaeledd, a dymunwn iddi adferiad i'w hiechyd yn fuan a llwyr.
BEDDGELERT.
BEDDGELERT. Milwrol.-D.-tetli hysbvsrwydd fod y Preifat Henry Owen, milh Mr Robert Owen, Snowdon View, Nant Gwynant, wedi ei ladd ym mrwydr Gaza. infie cyd- ymdeimlad y fro a'r teulu yn eu trailed.
CLYNNOG.
CLYNNOG. Marw a Chladdu,—Gorchwvl prudd i ni yr wythnos hon yw cofnodi marwolaeth Mrs Ellen Jones, Ty Glas, Capel Uchaf, yr .hyn gymerodd le yn blygeiniol fore Gwener, yn 63 mlwydd oed. Genedigol ydoedd o ardal Bethesda, Caebraichcafn. Adwaenid hi fel gwraig siriol a charedig bob amser; ond lie y disgleiriai Mrs Jones fwyaf ydoedd fel mam ar yr aelwyd gar- tref. Cafodd yr anrhydedd o fod yn fam i lawer o blant a'u magu gan eu hyfforddi ymhen eu ffordd, y rhai sydd erbvn hyn wedi tyfu i fyny yn addurn i gvmdeithas mewn rhinwedd a moes, er iddi hi gael ei harwain ar rai prydiau i amgvlchiadau cyfyng, a chyffredin oedd ar ei goreu, a llawer i adwy gul. Credodd heb ofni dim, a'i thraed ar "y graig na syfl ym merw'r Hi. Prynhawn dydd Merc her hebryng- wyd ei gweddillion i fynwent Capel Uchaf gan dorf barchus. pryd v gwasanaethwyd gan y Parch Howel Roberts, gweinidog ei heglwys, a'r Parch J. Jones, Croesywaen. Gadawodd frawd, wyth o blant, un yn yr America, yr oil yn galaru eu colled ar ei hoi. Cafwyd gair uchel iddi gan y gweini- dog ar Ian y bedd, a phawb mewn cydsain ag ef.
CRICCIETH.
CRICCIETH. 0 Gaza.—Clwvfwyd y rhai a ganlyn yn Gaza: Preifats Owen Pritchard, Evan Ellis, Evan Williams, ac adroddir fod y Preifat Richard Astley yn dioddef oddi- wrth "ehock."
..-PENISA'RWAEN...
PENISA'RWAEN. Llongyfarch.—Uyda Uawenydd y lIon- gyfarchwn Miss Alary Ellen Parry, Ty Gwyn, ar ei gwaith yn ennill ysgoloriaeth o lOp yn parhau am dair blynedd. Nid oes un rhwystr yn sefyl] o flaen Mar3 Ellen, y mae yn trechu popeth. Bydded iddi gael rhwyddineb a nerth i ddringo eto ar hyd v daith.
IFELINHELI.
I FELINHELI. Ar Ymweliad. Bu Sergeant John Christmas Hughes, mab hynaf y diweddar Capten a Mrs Owen Hughes. Menai Street, adref am ychydig ddyddiau o Reib- iant o'r ysbyty yn Birmingham, lie y bu yn a Jos oherwydd gwaeledd. Dn gennym ddeall ei fod yn gwella yn rhagorol erbyn hyn. Hefyd bu Preifat Griffith Price Jones, mab ieuengaf Mr a Mrs G. Price Jones, Ffiinfa, ar ymweliad a'i gartref am ychydig ddyddiau. Da gennym ei weled yn edrych mor dda a chalonog.—Yr un modd y Preifat Robert Griffith Jones, yr hwn a ddaeth adref ddydd Sadwrn am ychydig seibiant. Mab ieuengaf ydyw i Mr a Mrs J. G. Jones, 31, Bangor Street. Marw. I)rwg gennym orfod croniclo am farw Mr Robert Roberts, 17, Bangor Street, yr hyn gymerodd le bore Llun yn ei 76 mlwydd oe-d, wedi dioddef misoedd o gystudd blin. Adnabyddid ef yn fynych wrth yr enw Robert Roberts, Penyror- aedd, gan mai y ty hwn yn Bethel oedd ei hen gartref, lie y ganwyd ac y magwyd ef, a bu wedi hynny am flynyddau maith yn cartrefu yn Bethel cyn symud i'r ardal hon i fyw. Yr oedd yr ymadawedig yn ddyn egwyddorol, gwybodus, ac yn ddar- llenwr mawr, yn gymwynasgar, a phob amser yn haelionus at achosion dn. Yr oedd yn Eglwyswr selog, yn aelod ffydd- lon, tra y gallodd, o Eglwys St. Mail1. Gedy dri mab ar ei ol, y rhai sydd ers llawer blwyddyn yn catrefu yn y gwled- ydd pellennig, sef Mr Thomas Roberts yn Amerisji, a Alii William a Foulk Roberts yn Awstralia, hefyd un brawd, sef Mr Wil- liam Roberts, Rhos Alun. Bethel, ynghyda pherthynasau eraill. a chydymdeimlir a hwy yn eu profedigaeth. Dydd Iau cy- merodd ei angladd le (preifat), pryd yr hebryngwyd ei weddiUion i fynwent Llan- fairisgaer, a gwasanaethwyd yn y ty gan y Parch Evan Jones, B.A., curad, ac yn y fynwent gan y Parch J. T. Jones, ficer y plwyf. Yr oedd trefn yr angladd fel y canlyn, yn blaenori yr oedd cerbyd yn cynnwys y Parchn J. T. Jones ac Evan Jones, B.A., yna yr elorgerbyd, ac yn dilyn pwhvar o gerbydau yn cynnwys y perthynasau a cliyfeillion. Cyrraedd Gaartref.—Da gennym weled Capten Richard Jones, "Cartref," o'r agerlong "Kwarra," wedi cyrraedd yn ddiangol, wedi bod oddicartre am 14 mis yn teithio y moroedd, ac wedi myned trwy lawer o bervglon mae yn ddiamheu. Go- beithio y bydd ychydig o seibiant gartref yn rhoddi adgyfnerthiad newydd iddo cyn ail-ymaflyd yn ei ddyledswyddau.
_- NODION O FFESTINIOG.
NODION O FFESTINIOG. bwydaogion.—Air David Jones, adeilad- ydd, ddewiswyd yn gadeirydd y Cyngor Dinesig, a Mr T. J. Williams, Rhiw, yn is-gadeirydd. Milwrol.-Mae y Preifat R. H. Jones, 27 mlwydd oed, mab Mrs Catherine Jones, Highgate, Llan Ffestiniog, wedi ei ladd yn Ffraine, a chafodd ei frawd, y Preifat W. R. Jones, ei glwyfo.—Hysbysir hefyd fod y Preifat Hughie Williams, mab Mr John Williams, un o weithwyr y Cyngor, wedi ei ladd yn Ffraine, ac fod ei frawd wedi ci glwyfo yn Gaza. Llwyddiant Ein Bechgyn.-I.Iongyfarch- wn y Parch Hugh Ellis ar Jwvddiant ei fab, Mr Ieuan Prys Ellis, wedi pasio yn brif sv.ryddog morwrol, a. Miss Gracie 01- wen Evans, merch y Dr R. D. Evans, Y.H., Llys Meddyg, ar ei gwaith yn pasio un o arholiadau pwysig y broffeswriaeth feddygol, a llongvfarchwn yn arbennig Mr David Hughes, Lord Street, ar waith ei fab, Mr W. Lloyd Hughes, yn pasio ei arholiad terfynol fel meddyg.
IPENRHYNDEUDRAETH.
PENRHYNDEUDRAETH. I Cyngor PlwYf. Mr G. Parry Jones etholwyd yn gadeirydd, a Air John Ro- berts yn is-gadeirydd. Yn overseers ap- wyntiwyd y Mri Robert Da vies, Glasfr-yn Villa; T. Morgan, Church Street; W. S. Pierce, Alinffordd, a John Roberts, Canol Cae. Caniatawvd 6p o godiad vnghyflog yr assistant overseer. Cyngor Gwledig Deudraeth.-All-ethol- wyd Air R. W. Vaughan yn gadeirydd; a Mr G. Parry Jones yn is-gadeirydd. Air David Pughe apwyntiwyd ar yr Awdurdod Iechydol Unedig.
I LLANRUG.
I LLANRUG. I Ar Ymadaol.—Dydd Sul, ynghapel Her- mon gwnaed sylwadau ar ymadawiad Mr R. T. Rogers, Co-operative Stores, gan Mri R. Da vies, Crawia, a J. H. Williams, Caernarfon. Yr oedd tvstiolaeth uchel i werthfawrredd gwasanaeth Air Rogers yn cael eu rhoddi fel un ffyddlon, selog, a inedrus vmhob rhan gyda'r achos, yn enwedig ynglyn a chaniadaeth y cysegr. Bydd yn anodd llenwi'r adwy. ond hyderir y daw rhyw weledigaeth buan i'w gael yn ot i'r eylch. Deallwn nad yw Airs Rogers a'r plant yn sviniid. Boed bendith ar y teulu annwyl hwn. Marw. Dydd Sul, bu farw Mr Hugh Roberts, Ty'n Coed, yn 56 mlwydd oed. Yr oedd yn un o'r cymeriadau disgleiriaf 7 yn y cylch, ao yn flaenor parchus gyda'r Alethodistiaid yn y Capel Mawr. Gwr ydoedd a gair da iddo gan bawb, a chan y gwirionedd ei hun. Yn athraw ffyddlon yn yr Ysgol Sul, ac yn weithgar gyda phob adran perthynol i'r eglwys. Teimlir chwithdod mawr ar ei ol, a chydymdeim- lir a'r weddw, a'i unig ferch, sef Aliss E. C Roberts, ysgolfeistrcs, yn y Deheudir, yn ei phofedigaeth. Bydd yr angladd yn cymeryd lie ddydd Sadwrn nesaf."
[PWLLHELI.-
[ PWLLHELI. Angladd Plentyn. Dydd Llun, Ebrill 23ain, rhoddwyd i orffwys fab chwe mlwydd oed Mr a Airs John Roberts, Cus- tom House Square, yng nghladdfa Denio. Gweinyddwyd gan y Parch T. Williams. Alae cydymdeimlad mawr a hwy yn eu trallod. Ein Milwyr.—Da oedd gennym weled y milwyr canlynol gartref:—Y Preifats W. Lloyd Williams, Bryn Golen; Johnnie Griffiths, Gaol Street Edward Ward, W. Williams, Glanafon Terrace; Tom Owen, Aelybryn; Lancelot Dodson. J. Owen Jones, Druid House; Owen Parry, Amos Owen, T. J. Williams, Mineral Water Works; W. D. Jones, Pioneer Stores, a'r Isgapteniaid Arthur Williams a W. J. Batterbee. Marw.Dydd Sul, Ebrill 22ain, bu farw y Capten David Pritchard, Llwyn Beuno, yn 78 mlwydd oed. Claddwyd ef Ebrill 26ain, yn Penrhos. Bu yn gweithredu fel swyddog o dan Bwyllgor Pysgota Lan- cashire a'r AVestern, ac yr oedd yn adna- byddns i gylch eang.
I RHOSGADFAN.
I RHOSGADFAN. Yn yr Ysbyty.—Derbyniodd Airs Jones, Ty'n y Fawnog, Rhosgadfan, y llythyr canlynol vnghyleh ei mab, y Preifat W. T. Jones:— 21st General Hospital, Alexandria, Egypt, EbriIl 21. Annwyl Airs Jones,-Fel y gwelwch oddiwrth y cyfeiriad ucbod mai yn yr Hospital yr wyf, ac ymhlith eraill sydd yma y mae eich annwyl fab William. Clwyfwyd ef yng ngwlad Caanan yn v brwydro diweddar a fu yno, Bef Alawrth 26ain. Daeth eich mab yma nos Sadwrn, a chefais ymgom gydag ef. Y mae yn siriol dros ben, ac nid yw ei glwyf yn ber- yglus. Dywedodd wrthyf ddoe mai ei unig ofid oedd y perygl i chwi bryderu a phoeni yn ormodol yn ei gylch. Gwn mai anhawdd i chwi droi heibio y pryderon a ddaw y dyddiau hyn, er hynny, codwch eich calon. Ein Tad nefol a fo yn nerth i chwi, ac a'ch cysgodo bob amser. Cof- I ion cynnes iawn atoch.—Yr eiddoch yn bur, H. W. Hughes (gweinidog Hermon gynt).
I YNYSBOETH, ABERCYNON.
I YNYSBOETH, ABERCYNON. Terfynu Gobeithlu.—Cynhaliwvd cyfar- fod adloniadol dan nawdd Gobeithlu y Tabernacl (13.). Ynysboeth, Ebrill 23aia. Cadeirydd, Air Lewis J. Davies, Aber- cynon Road. Beirniaid: Cerddorol, Mr Wm. Owen, 25, Ty'nycoed, Penrhiwceiber amrywiaeth. Air John Jones, Resolven Villa. Cyfeilydd, Mr Robert Jones, Aber- cynon Road. Gwobnvywyd fel y canlyn -Cailu, dan 8 oed Jennie Evans ac R. J. Davies. Dan 16 oed: Gwladys Parry. Dan 20 oed: 1, Gwladys Parry; 2, Wm. John Jones. Dros 20 oed: Rachel Bowen. Adrodd, dan 8 oed: H. Alichael Jones, Lil Daavies. Dan 12 oed: 1. Jane M. Wil- liams; 2 ,Ronald Jones. Dan 20 oed: 1, W. O. Prichard; 2, John R. Williams; 3, Luther Smith. Araith fyrfvfr: 1, Hendri Bileif; 2, Kenarth Lloyd; 3, Jolin Max- wel. Ysgrif ar "Effaith y Cinema ar Gre- fydd ae Ieuenctyd yr Oes" W. Michael Jones. Llythyr Caru: Rachel Bowen. Diolchwyd i'r cadeirydd a'r cyfeilydd ynghyda'r ddau feirniaid am eu gwasan- aeth rhad a boddhaol. Yr Ysgol Sul.-Dyiiia ganlyniad arhol- iad llafar ynglyn ag Ysgol Sul y Tabernacl (B.), Ynysboeth. Yr uwchrif ydyw Ion. Wm. 0. Priehard, 100; AYm. John Jones, 100; John R.. Williams, "100; May Pri- chard, 100; Jane M. Williams, 100; Jennie Evans, 80; Lil Davies, 70; Ethel Smith, 60; Lucy AI. Smith, 65; Mabel 1. Smith, 60; Luther Smith. 20; Robert J. Davies, 80; David L. Williams, 80; H. Michael Jones, 60. Ceir manylion yn yr "Hauwr" am Mai neu Mehefin.
[No title]
Y FFRYNT ORLLEWINOL. Y mae'r ymosodiad Prydeinig ar y ffrynt orllewinol wedi ennill safleoedd cad- arn ar ffrynt o dair milKir yngwyneb gwrthwynebiad chwyrn. I gyfeiriad Uinell yr Oppy i'r gogledd o Scarpe rhoed y ddyrnod. Cymerwvd y pentref Arleux- en-Gohelle, gyda lo'afll"'Oedd o'i gwmpas a'r pentref Oppy. Er bete ) Sul yr oedd newyddion y Linn yn dweyd fod yn agos i fil o garcharorion wedi eu cymeryd. Tor- rwvd advmosodiadau cryfion i'r gelyn. PRYDAIN A FFRAINC. Eangodd milwyr Ffraine eu safleoedd yn fawr i'r gogledd-orllewin o'r Rheims drwy welthrediadau Ileol. Er cychwyniad yr I ymosodiad Prydeinig ar Ebrill y 9fed a'r hyn ddilynwyd gan y Ffrancwyr datgenir focf y nifer canlynol o ddynion a gynau Germanaidd wedi eu cymeryd:— Gan Brydain: Dynion, 18,000; gynau, 230. Gan Ffraine: Dynion, 20,930; gyn- au, 175. CyfanMvm: Dynion, 38,930; trvnau. 405. _-n] Y SUBMARINES. Hawlia Germani fod y submarines wedi suddo mewn dau fis 1,600,000 o dunnelli mewn Uongau yn cynnwys 1,000,000 o dunnelli Prydeinig. Hysbysa Ysgrifen- nydd Llyngesol Germani na chollwyd yn ystod Chwefror a Alawrth ond 6 o'r sub- marines, a'u bod wedi .1deiladn lawer gwaith trosodd y nifer o rai newyddion. Dywed nad yw y dydd ymhell pan y byddo Piydain yn dod i mewn am drafod- aeth heddweh. EIN HAWYRWYR. Ffrwdbelenodd ein hawyrwyr mewn am- rywiol bwyntiau tu ol i gelyn, ebai Syr Douglas Haig, gan aohosi tan a ffrwydriad mawr. Tarawyd tair o dren- au'r gelyn. Brwydrodd y Germaniaid yn galed yn ebyn yr ymosodiad. Yn ystod yr ymdrechfa deuwyd a deg o aeroplanes y gelyn i lawr, a gyrwyd deg arall allan o lvwodraeth. Mae pymtheg o'n peiriannau ni ar goll. GWELLA'N SAFLEOEDD. Yn dilyn gweithrediad lleol a roddodd welliant i' n safleoedd cydrhwng Monchy- le-Preux a'r Searpe, treehwyd yn llwyr ymosodiad o eiddo'r gelyn. Y mae'r cyf- legrn ll'n fywiog a'r ddeutu. MEDDYGON AMERICANAIDD. Bydd mil o feddygon Americanaidd wedi eu dethol gan Goleg Americanaidd i law- feddygiaeth yn y linell danio yn Ffrainc o fewn tri mis. CWESTIYNO SYR E. CARSON. Yn y Senedd dydd Llun." cwestivnwvd Syr Edward Carson yn bur chwyrn ynglyn a'r submarines, a chyfaddefodd fod ein eolledion yn cynnyddu. Gofynwyd ewes- tiynau ynghylch "ffatri cvrff" Germani, lie y dywedir y dtffnyddir cyrff y rhai leddir at fwydo moch, &c., ac ynghylch cael dydd heb fara bob wythnos, ac ym- ddygiadau y gwrthwynebwyr cydwybodol yn Princetown. Treuliwyd yr hwyr gyda Mesur Gwella Deddf Troseddau. CYNYRCHU A RHANU LLEFRITH. Alae Llywydd Bwrdd Amaethyddiaeth a Physgota wedi apwyntio pwyllgor i ystyr- ied y cwestiwn o gynyrchu a rhanu llef- ritli, -,i'r Milwrriad Waldof Astor, A.S., yn gadeirydd iddo. CLERCOD WOOLWICH ARSENAL. Rhoddodd tua 1,300 o glercod yr Arsenal ac Ierdydd y Dociau yn W oolwich wvthnos o rybudd ddydd Llun os na roddid 5s yr wvthnos o godiad iddynt. TRYCHINEB YNG NGHOLWYN BAY. Dydd Llun canfyddodd Mrs Mason, Plas Bryn, Eberton Road, Colwyn Bay, ei gwr, Air Joseph Claude Mason. S3 mlwydd oed, ynghrog yn y Garage. Yr oedd yn byw ar ei arian, ond yn isel ei yspryd oherwydd iddo gael ei wrthod fel milwr.
——————0 GWAHARDDIAO. ( I
—————— 0 GWAHARDDIAO. ( I I FFEITHIAU CRYFION GAN MR RUNCIMAN Nos Wener, Ebrill 27, cafwyd cyfarfod mawr yn y Cory Hall, Caerdydd, yn galw am w ahaddid y fasnach wirodydd yn ystod y rhyfel a chwe mis wedi ei therfyniad, o dan nawdd Cyngor Eglwysi Rhyddion Cvilii-ti Mi- W. Beddoe Rees oedd yn llywyddu. Dywedodd Air Runciman uad oeddynt yno i ddadleu dros hawliau yr unigolyn, nac i benderfynu a oedd y tafarnwr a hawl i iawndal. ond a oedd cyflenwad bwyd an- hebgor ddeuai i'r wlad hon i gael ei ddef- nyddio fel bwyd ynte fel diod feddwol. Lie gaUwn ni gynilo? Gwenith ydoedd y grawn goreu i ddyn ei fwyta ond yr oedd cciroh hefyd yn fwyd rhagorol, a rhoddid ef yn awr i geffylau rasus, a gofynai pob un ohonynt am gymaint ag 20 o ddynion. Yr oedd gennym haidd hefyd. Gellid def- nyddio haidd brag yn fwyd i ddyn, ac yr oedd yn un o'r bwydydd goreu. Eto yr oedd miliwn o chwaretri ohono yn cael ei ddefnyddio bob wythnos, yr hyn sy'n gyf- ystyr ag wyth miliwn o bwysi o flawd haidd, yn v fasnach wirodydd. Yn ych- wanegol defnyddid dwy filiwn o bwysi o siwgwr. nid y siwgwr ddefnyddir yn gyff- redin yn y tai, ond siwgwr oedd ag ad- noddau melysu vnddo, nes yn sydyn y rhoddwyd gorchymyn na ellid defnyddio siwgwr o'r math yma neu waddod, at fwyd dyn, ond y dylid ei gadw i'r darllaw. dai (cywilydd). Ymhellach, yr oedd 900,000 pwys o reis yn mynd i'r darllaw- dai. Yr oedd rhai darllawdai yn awr yn gwneud alcohol i ffatrioedd cad-ddarpar, ac yn defnyddio grawn i'r pwrpas hwnnw. Ac eto yr oedd swm anferth o chwisci mewn bond at ddibenion addfedu y ] gellid ei ddefnyddio mewn ffatrioedd ead- ddarpar, a thrwy hynny arbed distrywio grawn newydd. Gwneid "gin" o rawn er "iwyn ei drosglwyddo i genhedloedd tra- mor (Gwarth). At filiwn o alwyni prawf gwirodydd gynyrchid yn freintiol rhaid wrth 38,000 o chwarteri o rawn, a 50,000 pan gynyrchir gan "pot stills." Yn y dis- tylldai yn awr y mae tua 21 miliwn o bwysi o rawn yn cael ei ddefnyddio bob wythnos. a thua un miliwn a thri chwar- t ter o siwgwr a "molasses. Pan gyfrifir gh d ynghyd y swm o rawn ddistrywir gan y fasnach wirodydd y mae yn hanner pwys i bob person yn y Deyrnas Gyfunol bob wythnos, a phan y dywedir na ddylent ) fwyta mwy na 3! pwys o fara bob wyth- £ nos y mae y distrywio hwn o hanner pwys y pen yn anesgusodol. Xi allai gredu y i buasai y dosbarth gweithiol yn cefnogi yr hyn wneir pan ddeuant i wybod y ffeith- iau (cym.). [ Dywedodd Mr Donald Afaclean, A.S., fod Pwrcasiad Gwladwriaethol yn anym- arferol fel meddyginiaeth i'r angen pre- ( sennol. Byddai yn golygu pasio Deddf Seneddol, ac hyd yn nod pe darperid Alesur yn ddioed byddai yn Tachwedd cyn y gallai ddod i rym. Dyna oedd y dyddiad cyntaf yn bosibl. Cynygiodd Mr G. F. Forsdible bender- fyniad yn hawlio gwaharddiad dioed y fas- nach wirodydd. Eiliwyd gan y Parch H. AI. Hughee, a phüiwyd gyda dim ond dan yn erbyn. *5
DYFFRYN NANTLLE.
mynwent Alacpelah, yn 76 mlwydd oed. Gwasanaethwyd yu yr angladd gan y Parch Edward Thomas; Penygroes. Gwel- Bom y Parch John Owen Jones, Llandder- fel, yn yr angladd. Bu teulu Bod Hyf- ryd yn garedig iawn i'n chwaer, a gofal- wyd yn dyner am dani ganddynt. a chaf- odd dair wythnos o gystudd ealed Cyd- ymdeimlir yn fawr a'r cyfaill hoff, ei mab. Mr William Jones (Ap Lleyn), Bootie. Anglajid preifat oedd i'r diweddar Air Robert Jones. Bryn Llwyni, fore Ian, ym Macpelah. Cydymdeimlir a'r teulu ,yn enwedig y ddau fab sydd yn y fyddin. Newydd Trist.—Cafodd Mr a Mrs R. P. Jones, Bryn Goleii, Llwyndu Road, hys- bysrwvdd fod Arthur, eu mab hynaf. wedi ei ladd yn Ffraine. Ymddengys i "shell" ffrwydro a'i ladd ef a dau nral1 ar ol brwydr Vimy Ridge. Claddwyd ef a'i gyfeillion yn barchus yn nacar Ffraine. Perthynai i'r 9th Canadians, ac ymunodd a hwy o'i fodd yn (laigii-y, Canadi. Ilae ei dad yn ddiacon defnyddiol yn Soar (A.), Penygroes. Yr oedd yn 29 mlwydd ood.-Hef."d daeth y newydd i Mr a Mrs Hugh Evans, Water Street, fod eu mab Hughie wedi cwympo ym Mesopotamia, yn Hugliie wedi cwviiipo 28 mlwydd oed. Cyn ymuno gwasanaeth- ai yn y Cumberland Stores, Snowdon Street. Yr oeddym yn hoff iawn o Hughie, gan ei fod yn fachgen ieuanc sir- iol a gwylaidd. Chwitli fydd gweled ei le gwag ynghapel Calfaria (B.), Ue y mao ei dad yn ddiacon. Mae ei frawd. Mr Ellis Evans, B.A., yn brifathro Ysgol Tre- ma dog. Hlined yn dawel yn y fro estron- ol, a gwylied engyl ei fedd. Mae ein cydymdeimlad llwyraf a'r teuluoedd hyn yn eu trallod chwerw.