Y Dinesydd Cymreig

i CLERC Y SENEDI). PenodwYd Syr Arthur Thring yu GIere y Senedd. Y cvilog fydd 2,000p. Mae yn 57 mlwvdd oed. 4..

1 Yn Nhribunlys Southwark rhoddwyd tri mis o ryddliad i gasglwr sachau. Ym- ddengys ei fod yn casglu 20,000 o sacha u yn wytlmosol. y rhai anfonid i'r melinwyr. Amcangyfrifai ei fod yn gwneud mil o bun- nau yn fly nyddol o elw.

TRAFOD HEDDWCH. I Yn y Senedd gofynodd Syr William Byles a oedd y Llywodraeth yn ystvried fod y i'uddugoliaeth filwiol bendai|fc wedi ei henniil tnry drechu y llinell Hinden- burg a mettdianlad niic] fawr o ynnau am yr hyn y disgwylid i gynnyg trafodaeth heddweh. Gofynodd Mr Swift MacNeill a oedd cynnygion lieddweh ) gael ystyiaeth tra y parheid i suddo Uongau ysbytol gan v Germaniaid. Dywedodd Mr Bonar Law fod Mr Swift MacNeill wedi rhoddi atebiad rhagorol trwy ei gwestiwn, Ei atebiad ef i fiyles oedd Y.U y mmoh

EISTEDDIAD CYFRINACHOL. 1 Y Senedd i Gadw Drysau Cauedig. Dywedodd Mr Bonar Lavr y bwriedir cael eisteddiad cyfrinachol o'r Senedd, ac hyderai allu gwneud hysbysiad o hYllny yn hian.

D.D. NEWYDD. Sibrydir fod Prif Ysgol Cymru yn bwr- iadu cyflwyno y radd o D.D. i'r Parch John Williams, Biynsiencyn. «■

ATAL PYTATWS RHAG GER- MANIAID. Hysbysodd Mr Macpherson yn y Senedd na roddii- veliwaneg o bytatws i'r carchar- orion Germannidd sydd yn y wlad lion.

A..nl,, PWLLHELI. A M n! o Tv.. l .1 T M. ^a,«uu. — uvau la,UJ hurill UJeg, rhoddwyd gweddillion Mr John Hughes, Pendalar, yng ngldaddfa Denio. Bu fanv Ebrill 1J. yn 46 mlwydd oed. Word eii i ai d.-A i t-etliolwycl Dr S. W. Griffith. LH., a Mr AN-. H. Thomas, St. Peter's Terrace, yn wardeniaid. Cymunrodd.—I Ysgol Genhadol Tarsia gadawodd y ddiweddar Mrs J. P. Wil- liams, Glanseiont, 15p. Gwaharddiad.-Pasiodd eglwys Ehen. ezer (M.C.), Fourcrosses, benderfyniad yn ffafr gwaharddiad. Gwesty yn Ysbyty.—Sibrydir fod Gwes- ty y Son th Reach yn mynd i gael ei throi j yn >byiy filwrol. ¡. M';lw'oi.-DaHJ¡ y n?ydd fod v Preifat mab Ali- a Mrs Robert Thomas. South Beach. wedi ei ladd.—Ym mrwydr Gaza clwyfwyd y Preifats J. Row- land AVilliams, Clarence Barma, John Thomas. Robert Jones, a'r Lance.Corporal W. Christmas Jones.—Da oedd gennym weled gartref y Preifats W. J. Evans a Yv. Humphreys, Corporal Young a'r Is. gapten F. E. Young.

DYDD MERCHER. Y FFRYNT FFRENGIG. Cadarnhaodd y Ffrancod yr oil o'r tir gynierwyd oddiar y gelyn, a threchwyd adymosodiadau cryhon o eiddo y gelyn, gan achosi coilediou mawr iddynt. Gwnaed prif ymgais y gelyn i atal y Ffrancod yn Ailles ac yn Courc V. YR ADRODDIAD GERMANAIDD. 1 Dywed yr adroddiad o Berlin fod y frwydr ar yr Aisne y fwyaf fu yn hanes y byd. Hawliant ilt- Ffi-,iilcod fethu torri trwodd. Cymerodd ymladd ffyrnig le ddydd Mawrth gcr Auberi^v, Champagne. Y rheswm roddir dros fod cyniaint o ddeu nydd wedi ei adael ar ol ar yr Aisne oedd er mwyn arbed bywydau cu milwyr. Yn yehwanegol at gymeryd 2. L'VJ o Ffrancod yn garcharorion, dioddefasaut golledion trymion. ADRODDIAD ANSWYDDOGOL, I Celt- adrcddiad answyddogol yn yrn wneud a'r frwydr. a dywed fod yno ym- ladd ffyrnig wedi cymeryd lie. Yr oedd gan y gelyn dri eh an mil o i fod yr yniosodiad. ————— COLLEDION GERMANI. Amcangyirifir fod Germani wedi colli yn ystod yr wythnos ddiweddaf 100,000 o ddynion. Lladdwyd ac anafwyd 75,000. Cymerodd y Prydemwyr 14,000 o garchar. orion, tra y cymerwyd 11,000 gan y Ffrancod. Y PRYDEINWYR. 1 Pery v Prydeinwyr i bwyso ar y gelyn yng ngorllewin a goglcdd-orllewin Lens, lie y cymerodd gwrthdarawiad le ddydd Mawrth. Gvvnaed ymgais i wthio ein milwyr yn 01, ond aflwyddiannus fuont. Yn ne-orllewin C anibrai ,wnaed ychwaneg o vuuydd.. Ger Epehv mcddianodd cm milwyr fferm ac enillwyd tir. CYNNYDD YM MESOPOTAMIA, Yn ystod y nos symudodd ein mihvyr jmlaeii ar oclir dde y Tigris, a daethant i gyffyrddiad a'r milwyr Tyrcaidd. Ffodd y Tyrciaid pan ddaeth v Prydeinwyr yno.

OYDD GWENER. I CYNNYOD PARNAOL Y FFRA'NCWYR I Pery y Ffranewyr i ychwanegu Rt y llwyddiant eithriadol eydd wedi dilyn eu j hymdrech ar yr Aisne yn ystod yr wyih- nos hon. Rhwng yr Aisne a'r Clieiiiiii- des-Darnes symudwyd ymlaen yngogledd Vailley ac Ostel. Gwnaed ymoso(liad ehwyrn yng ngwastatir Veaucleux gan y Gcnnaniaid, gan i'r tonau ymosodol gael cu medi gan ein tan. Yn y Champagne hdyd pery ein Cyngreirwyr i ennill tir. Ar Uchelfeydd Moronvillers meddianwyd High -Ilount ac amryw uchelfdfdd i'r dwyrain. Ymddengys fod y Germaniaid yn tynu ar eu hadfilwyr, gan fod 12 o adrannau Germanaidd newydd wedi ell ¡' nodi rhwng Soissons ac Auberive. Ych- wanegwyd dwy battery Germanaidd at y gynnau gymerwyd. Mae yna fywiog- nvydd cyflegrol mawr ger St. Quentin. ADDEFIAD GERMANAIDD. Cydncbydd adioddiad Berlin Iwyddiant yr ymosodiadau Ffrengig ar sa-fle goed- wigol ger Yilleaux-Bois, lie y-torwyd 1.300 o Germaniaid ymaith, ond hawliant fod ymosodiadau parhaus mewn lleoedd eraiii wedi methu. Dywedir fod adymosodiad yn Champagne wedi ad-dalu am y cynnyibl wnaed gan y Ffranewyr ger Auberive. — Y PRYDEINWYR. ^1 ae y milwyr Prydeinig wedi gwella eu saHeoedd ger Monchy-Ie-Preonx, dwyiain Arras a gwnaed cynnydd ychwanegol yn nwyrain Loos. Nifer r gynnau gymev- Avyd hyd yn hyn ydyw 228. STREICWYR BERLIN. Dywedir fod 400,000 o wcithwyr wedi cymeryd rhan yn y streic yn Berlin, ac yr oedd 300 o ffatrioedd cad-ddarpar yn segur. Ar 01 pum awr o gynhadledd rhwng cyn- lychiolwyr y streicwyr a'r awdurdodau, rhoddodd y Rheolwr Bwyd sicrwydd gyda golwg ar y dognau bwyd. Hysbysir fod y dosbarth Llafurol wedi cael amiTw fan_ teision pell-gvrliaeddol. i

OYM SADWRN. I BUDDUGOLIAETH YN Y DWYRAIN. Bu y milwyr Prydeinig sydd ym Miso- potamia a Palestina mewn brwydr gyda'r Tyrciaid. Adrodda Syr Stanley Maude iddo ymosoù at .saSe y ¡feJ F/ddm Psrc- a.idd ger Gorsaf Istabulat, 'r ochr dde Afon Tigris, gan yrru y gelyn ar fro a chymeryd 1,244 o garcharorion. PALESTINA. j Yn> Mhale^tina eyniudodd y Prydeinwyr ymlaen o Wadi Ghuzzeh, yn ne Gaza, a meddianwyd safleoedd blaenaf y Tyrciaid ar ffrynt o chwe milltir a banner, fthodd- wyd cviio!-tllxvv iddynt ga i y llongau I rhyfel. I Y FFRYNT GRLLEWINOL. Adwexthiad ftyrnig gan y Germaniaid nodwedda h?vydi Chmpagne. Dinis- triwyd tri yxnosodiad wlIRPd ganddynt yn ystod y dydd yn Moronvillers. Achosodd y tan ttrengig golledion trymion i'r l oil i' r geiyn. Ar yr enillodd y Firancod fiosydd ar wasfcatir Vaticlere ao yn ne-ddwyrain Courcy. Cymerwyd 2.50 o garcharorion ger Loi vre. I H vsbysa y Pericadlys Germanaidd eu bod wedi colli wyth milltir o"n (safleoedd ar yr Aisne, rhwng Coinde a Soupir. Hon- ant eu bod yn awr wedi dod i linell Hin- I deiibtii-g. Addefa Berlin belyd eu bod wedi colli y rhanbarth goedwigol rhwng ffordd Thuizy- Nanroy ac Auberive yn Champagne. !I u,ii,tnt eu bod wedj gadael y lie yn wir. foddol. Dvwedant fod gan y Ffrancod 30 o adranau ar yr Aisne a Champagne. Enillodd y Prydeinwyr dir ger Villers Guislain, ynghvmydogaeth Cambai-St. Quentin. Pery cyflegrau y ddwy ochr yn fywiog. YMOSOD AR VENICE. I Ymosodwyd ar Venice gan av/yrlungau gelynol. yn cael eu eynorihwyo gan a-LIT.)- I mariues a torpedoes. Gwnaethant ym- gais i agoshau at Venice tnvy dywydd t ninlog. Bu raid iddynt encilio yngwyn- eb ymusodiad av/yrwyr Italaidd a Ffrengig MR BALFOUR YN AMERICA. I Ar gaia y CabjnQt Kliyfel vmgymerodd Mr Balfour a chexihadaeth arbennig i'r Cnol Daleithiau. C'yrhaeddodd i Hali- fax, Nova Scotia. Aetli rhai eanlynol yno gyda g ef: Arglwydd Cunliffe, Llyng- esydd Syr Dudley de Chair, a'r Cadfridog I G. T. A. Bridges. STREICS YN GERMANI. I imddengys nad yw y streics yn Ger- mani wedi gorffen. Acth gweithwyr Krupp a gweithfevdd cad-ddarpar e.raill ar streic. Mae oddeutu 250,000 o ddYll- ion yn sefyll allan. Anfonodd y Cadfridog Hindenburg gen- adwri at yr Undebau Llafur. Cydnebydd Hindenburg ei bod yn galed ar weithwyr i fyw ar lai o fara, ond ni ellir esgusodi y streic leiaf mwn gwaitb d-ggarpXi MR LLOYD GEORG AR Y CYFANDI R (yiihalhvyd cyxiiiadleud gan gynrych- iyhvyr y Cyngreixwr yn St. Jean de Maui", ienne, ger ftiudif ltali. Yi oedd yn bre seuuui Mr Lloyd George, M. Ribot (Prif Weinidog Ffi-alile), Signor Boselli (Prif Weinidog ltali), a'r llarwll Sonnino (Gweinidog Tramor ltali).

——— 4. ———— DIRPRWYAETH LAFUROL I'R AMERICA. Sylwasom vr wythnos ddiweddal fud It. Samuel Gompers, LlyAvydd Cyngrair Llat- ur yr Gnol Daleithiau, wedi anfoxx gwa- hoddiad i ddau it-weiriydd Llafur Pry- deinig i ddod trosedd i Gynhadledd Lafur yn yr America. Hysbysir mai Mr C. W. Bowerman, A.S., Ysgrifennydd Pwyllgor Seneddol y Gvngies La fur, a Mr J. H. 7honms, A.S.. >.sgrifennydd Undeb Gwyr y Rheilflordd, lydd yn cynrychioli y mud- iad Liafut- Prydeinig. Amean yr ymwel- iad ydyw egluro y cyxillun P, fabwysiadwyd yn y wlad hon i wneud defnydd o adnoddau llafur i ameanion y rhyfel.

 BARA. I BWY A BARA. j Yr Angen am Gynildeb. Siaradwyd yn Rhydyehen y dydd o'r blaen gan Capten Bathurst. o Adran y Hiieolwr Bwyd. Pwysleisiai am i bawb a tier cynildeb gyda bara. Hyderai y hyddai i'r archeb sydd yn rhwystro gwneud teisenod a phasteiod gyrraedd ei am can. Gobeithiai na chynhelid gwledd- oedd ysgolion, os oedd arnynt angen y cyfryw gwell fyddai aros hyd derfyn y rhyfel. Ni ddylid cynnal cynulliadau o'r fath. Defnyddiai ceffyl rasus gymaint o geirch ag a gynhaliai 20 neu 30 o. fodau dynol. Rhaid oedd gwynebu y cwestiwn a oedd er budd uchaf y wlad i 11 ibarhau yr vmrysonfeydd rhedeg ceffylau. Yr oedd ffenestri ein masnachdai teisenau yn dungos gormod ar eu nwyddau. Rhaid fydd defnvddio inoddion i'w gorfodi i guddio eu llwyddall.

FFAWD GWEJNIDOC Hysbysir yn Yddo,go[ fod y Parch Dr II.> r-- R. A. C. Macmillan, o eglwys Bre.sbyter- aidd St. John's Kensington, ar goll er Ebrill yr lleg, pan yr odd yn ymladd ar y ffrynt Orllewinol. Bn Dr Macmillan yn gweithredii fel Caplan yn Salonica i'r Cameron Highlanders am flwyddyn, end daeth adref Gorffennaf diweddaf i drenio fel swyddog ynxladdol. Catodd gomisiwn fel ail isgapten a'i roi gyda chatrawd Ys- gotaidd. Aeth i Ffrainc ym mis Ionawr. i

COLLI YSNODENAU RHYDD. HAOL. Os digwydd i berson golli ei ysnouen j ryddhaol o wnsanaeth filwrol, erfynia v Swvddta Rhvlel ar iddo ymohebu gyda'r swyddog a'i rhoddodd iddo. Xi ddvla hysbysebu iddo ei cliolli. Dylai personau ganfyddent vsn odent t i eu lianfon i'r j Swyddfa Rhyrel er mwyn iddynt eu cael i'w hail-roi.

GWRTHWEITHIO R DRWG. I Bwriedir tseivdlu gwesty yn Euston Road, Llundain, o'r enw "Cwpan a Soser" gan Gymdeithas Palasau Conedlaethol v Bob). Y Dduces Marlborough fydd yn cymeryd y Reremoni agoriadol. Bydd yn westy rliydd, ac yn orffwysfaxi i fihvyr. morwyr, a gweithwyr o'r ddau ryw Itch unihyv, ddiodvdd me<hlwol. C'eir vn gvs- ylltiol g: ef billiard room a t-hooiing range. Mae gwesty tebyg iddo o'r enw "The Three Feathers" wedi bod yn llwyddiant mawr yn Rhydyehen.

LLEFRITH DROS Y PRIS. Am wertliu Lletritli dros Is 8c y galwyn yn groes i Ddeddf Gwerthu Llerrih 191G, dirwywyd Cyindeithas Gydweithredol yr Eastei n Dairy Farms 75p, a deg gini o gostau, yn West Ham ddydd lau. ■ -000-

CARIAD BRAWDOL. Ymysg y pregethwyr sydd wedi eu gwahodd i Sasiwn C'aet-vbl, Ylll illis Me- hefin, mae y pregethwr Wesleaidd adiia- byddus y Parch D. Tecwyn Evans, B.A., Birkenhead.

NAW BRAWD YN GWASAN- AETHU. Yti Shoreditch gwrandawyd apcl liyrm o ddodrofnwyr ar ran prentis 18 mhvydd oed. yr lrwn oedd yn un o 10 o fiodyr. Yr oedd chwecn yn y lyddiu yn bresennol, un yn y llynges, un mewn gwaith cad-ddar- par, ac un wedi ei ladd. Dywedodd y baohgen nad oedd arno eisiau vmuno a'i' fyddin. Efe oedd yr unig un arosai gar- Lref gyda'i rieni oedi'anus. Xid oedd g;inddo chwiorydd. Rhoddodd y Tribunlys ryddhad o chwe mis i'r baehgen. Dywedodd y Cynrvch- iolydd Milwrol v byddai iddo apelio, gan fod y bacligen yn Nosbarth A. Dywedodd aelod o'r Tribunlys eu bod wedi caniatau y rhyddhad oherwydd gwas- anaetii eithriadol y teulu, ac nwgrymai na bydclis yn apelio. Y Cynrychiolydd Milwrol: Paham hyn- ny ? Nid oes lie i deimlad mewn rhvfel.

PYTATWS DAU SWLLT Y PWYS Ddiwedd yr wytlllloS, yn Covent Gar- dens, Llundain, gwerthwyd pytatws Jer- se\ am ddau swllt y pwys. Mewn tai s -iiii dd,?ti swllt gwydr y tyfwyd liwynt.

CRICCIETH. Cyngor Eglwysi Rhyddicn.—Dewiswyd y Parch J. Price! (\) yn Jlywydd, a A11 Itees M. Williams yn is-lywydd y Cyngor uchod. Claddu y Parch John Owen. Dvdd Iau, ym my invent Taiduon, cymerodd cladded- igaeth y Parch John Owen. M.A., le. Cjnhaln. d gv\asanaetli ug nghapel eion, lie bu yn weimdog am 44 mlynedd. Talwyd gwarogaeth i'r gwaith rhagorol wuaed gan vr ymadawedig mewn gv/ahanol gylehoedd gan y Parchn Bennet Williams, Tremadog J. Puleston Jones, M.A., Pwll- heli Syr Henry Lewis, Bangor; a Ali- Jonathan Davies, Poithmadog. Y prif alarwyr o<>ddynt Mrs Owon (gweddw), Mrs litiMiphreys, Seaforth (clnvaer) Mrs Lloyd George. Miss Olwen Lloyd George, a r Mri ()w<n. Caenewvdd. Swyddogicn.-Ail-etholwyd Mr O. T. "Williams, Y.H., yn gadeirydd i'r Cyngor Dinesig am y pumed tro, a Mi D. M. if_ liams yn is-gadeirydd. hefyd yr Arcli- ddiacon Lloyd Jones a Mr D. M. \iiiam&, yn rheolwyr yr ysgol, a Dr H. Gladstone Jones ar yr Awdurdod Iechydol.

CA1-'RG YBI.. V n: ■ umebiy. — > ng Hghyfartod blynjddol y Cyu?or !?n?i? d?-isAvyd Mr Henry Jones yn ?au?-dd, a Mr David 'I Rvans yn is-gadeirydd "ill y flwyddyn ddyfodol.

NODION O FFESTINIOG. I broesawu Milwyr,—Deallwn fnd AJ, a Mis H. Owen (Trebor Geirioti) yn hynod garedig yn eu croeso i'r milwvr Cvmreig yn Prescot. Alle Mr Owen yn selog gyd- a'r aehos Cymreig yn y lie. Mereh ydyw Mrs Owen (Annie) i Ml's Margaret Wil- liams, G, 13uwvdl Street. Blaenau Ffes- tiui- lawndal. Cnfodd Mr 1). i-khvai-d Hughes, lion Marclie, yn Llys Sirol Ban- gor. iav,n o 50p oddiar Mr R. W. Owen, tuvydded-ivr, Felinlieli, oherwydd liiweid- iau J.¿'wy ddamwain fodurol. M ilwruL-lhnv newvddion eto fod y rhai canlynoi wedi eu clwyfo yn GazaPrei- fat Ellis Jones, Tanygrisiau; Preifat J. M. Jones, New Tanymanod Terrace; Prei- iat R. Edwards, Tanymanod Terrace; a'r lthingyll U. Glyn Williams. Yr oedd y Dreiiar T. J. Brookes, a'r Preifat R. Jones, Leeds Street, adref am dro. Cau Gorsaf y Manod 1,isiodd y Cyng. or benderfyniad yn protestio vn erbyn cau gorsaf y Manod, a phenderiynwyd fod Mr William Owen i weled Syr Henry Robert- son Yn Isgapten. Ma eMr It. M. Jones, o'r Royal Artillery, mab Mr a Jlrs Jones, Uronygniig. ucdi ei ddyrchafu yn is- gapten. Wedi Gwella. Da gennym weled y Parch rJulfor Phillips wedi givella'n ddigon da i aiael yn ei ddyledswyddau. Yn Symud. — Mne y Nyrs X. Jones, Llwyngell, wedi ei hapwyntio ilv Derbyshire HoyaI Infirmary. Bu cyn hynny mewn ysby ty yn Crumpsall, Man* cienion.

I _L_. PORTHMADOG. udiwaa. Fenderf.vnodd yr Eglwys Goff adwi-iaeilliol- (A.) yn unfrydol eu bod yn gwahodd y Parch J. Mostyn, Abo. soch, i'w bugellio.Alae y Parch J. Ben- net Williams, B.A., Tremadoc, wedi der- byn yr alwad i fyned i Dolton a Farn- worth. Priodasau.-Et)i-ill 18.. yn Tabor (A.), Pentrefelin, unwyd trwy briodas v Prei- fat Albert E. Davies. Pcnrhyndeudraeth,: a Miss Mary Roberts, merch Capten Ro- hirrs, Peicy House, Porthmadog. Hhoddwyd y briodêtSferch ymaith gan ei thad. Gweinyddwyd y fceremoni gan y Parch J. Nicholson.—Ebrill 14, ym Mynydd Seion, Lerpwl, ti-wy weinyddiadi y Parch Edward Davies, unwyd tnvy briodas Capten Ellis Jones, mab Mr a lIlra Jones, Fronfuir, Bofthygefct, a. Miss EUa Morris, merch Capteu a Mrs W. O. Mor, lis, l.ust Avenue. t i Bi-3-iiglaslyn, Wardeniaid. ?-Mi?s Owen, Bryngla?vn? etnohvyd yn warden y ficer, a Mr John Evans yn warden y bobl. Milwrol. -Hysbysir fod y Preifat Lewis D. Roberts, brawd Mrs John Williams, Epworth Villa, a brawd y Parch O. Madoo Roberta, Bangor. wedi marw o'i glwyfan mewn ysbyty ym Manceinion, yn 45 mlwydd oed.Hefyd fod y Preifat James Ashton, o r South Wales Borderers, lllb Mrs Ash ion, I, Saw Mill Terrace, wedi ei ladd yn Fi rainc. Mae'r Preifat Arthur Griffith, Caerarba, wedi ei glwyfo yn Palestina, a'r rhai canlynoi yn ghvvfedig yn y Dwyrain: Preifat Harrv Owen Borthygest; Preifat Wm. Jones, Madoo Street; Corporal Morris Jones. Chapel Street: a'r RhingyJ1 W. Hughes, Llys Caradog. Derbyniwyd hysbysrwvdd fA Capten T. lv. Roberts, Bank Place, yn I garcharor rhyfel yn Germani.

MEDDYGINIAETH NATUR. Y mae yna feddyginiaeth ar gyfer bob math o afiechyd yn y deyrnas lysieuol, ao md oes un amheuaeth nad dail earn yr cbol yw y llysieuyn ar gyfer pesweh ao anhwylderau y frest. Mae Sudd Daii Carn yr Ebol mewn poteli Is 3o.

R. B. DAVIES. Biliposter, Bellman, and Advertising. Contractor, 51, HIGH STREET, BLAENAU ffiSTINfjl(L "1