Y Dinesydd Cymreig

I FELINHELI. I Ein Milwyr. Derbyniodd Mr a All-i Wm. Davies, Eliiu Cottages, air fore Gwener o Swyddi'a'r Rhyfel tod e.u mab, y Preifat David B. Davies, wedi ei glwyfo ar faes y fnvydr yn agos i Meso- potamia. Ni chafwyd dim manylion yn ei gylch, ond gobeithir yn fawr y ceir newyddion calonnogol am dano yn fuan. Mae'r Preifat Davies wedi ymuno a'r fyddin or y cyclnvyn. Bu trwy T ym- gyrch yn y Dardanelles, wedi hynny cat odd ei anion i wlad yr A i I it, a ebymerodd ran mewn littivei- lnwydr ond bu yn llwyddiaimus i ddyfod allaw o'r oil beb ei glwyfo, liyd y frwyor uehod. Mae dros ddwy Hynedd er pan fu gartrei ddiweddaf. Cydymdeimlir yn fawr a'i rieni yn y new- ydd drwg a ddcrbyniacant.-Hefyd y Prei- fat Morris Jones, mab Mr a Mrs John Jones, Carnarvon Road, yntau wedi bod yn y Dardanelles, a chhvyfwyd ef yno. Wedi hynny anfonwyd ef i Ffrainc, a chlwyfwyd ef yn drwm ar faes y frwydr yno, a bu yn yr ysbyty am ysbaid, yna an- I fonwyd ef drosodd i'r wlad lion, i r ysbyty yn Stoke-on-Trent, ac yno y mae ar liyn 1 o bryd, er dechreu mis Chwefror. Da gennym ddeall ei fod yn graddot weila erbyn liyn.—Daetli gair y dydd o'r blaeti fod y llhingyll John Christmas Hughes, mab liynaf y diweddar Capten a Mrs Owen Hughes, Menai Stl-eet, wedi ei darro yn wrael mewn modd sydyn yn Ffrainc. Williams, mab bynai Mr a Mrs Robert fonwyd ef drosodd i'r ysbyty ym Alirming- ham, He y mae ar hyn o bryd. Mae y Rhingyll H ughes yngwasanaeth y fyddin er y cychwvniad. Eiddunwn iddo well- had llwyr a buan.—Mae y Preifat Alun Williams, mab hynaf Air a Mrs Robert Williams, Llys Myfyr. adref o Litherland. Cafodd ei glwyfo ycliydig o fisoedd yn ol tra yn gwasa naeth u gyda'r gatrawd yno. a bu yn yr yspyty am yspa id erbyn liyn y mae wedi ei ryddbau o wasanaeth mil- wrol. Da gennym weled ei fod yn graddol wella.Mao'r Preifat Willie J. Roberts, mab ieuengaf Air a Mrs John Roberts. Pen y Worn, ad ref am ddeng liiwrnod c seibiant. Bu am fisoedd yn gorwedd yn Yshvtv Bradford o dan waeledd trwm. Mae wedi gwella. erbyn llyn yn rhagorol. O'r Aifft.—Y dydd o'r blaen dyehwel- odd y Rhingyll Howell Hughes, unig fab y Parch Thomas Hughes (W.) a Airs Hughes, Llys Menai, adref o'r Aifft. He y bu yn gwasanasthu gyda.'r A.V.C. Dis- gwylir y caiff ryddbad o'r fyddin am gyf- nod, er ei alluogi i orffcn cwrs A astud- iaeth ym Mhrifysgol Lerpwl fel Veteri- nary Surgeon. Dymunem bob llwydd- iant iddo yn y dyfodol. Marw.—Drwg gennym orfod eroniclo am farwolaetli Airs Jones, priod Air John Jones, 89, Bangor Street. Cymerodd yr amgylchiad pruddaidd le bore Saboth, wedi dioddef biynydda-u o gystudd blin, yn ei 50 mlwydd oed. Yi- oedd yn gymeriad tawel a chymeradwy, ac yn aelod ffyddlon ym Aloriali (A.). Gedy briod, un chwaer, ynghyda pberibynasau eraill i alaru ar ei hoi, a chydymdeimlir yn ddwys a hwy yn eu profedigaeth chwerw.

DYFFRYN NANTLLE. Claddu Gwr Mawr yn Israel.-Yi- oedd yn amlwg oddiwrth y dyrfa anferth ym- gasglodd at Llwvnfryn. Penygroes, ddydd Sadwrn, fod gwr mawr yn Israel wedi ewympo. Dydd rhoi gweddillion yr an- nwyl a'r duwiolfrydig Air David Jones ym mhriddell Alacpelah ydoedd. ac yr oedd y dyrfa mogis yn wylo o golli un o'r cedyrn, ond yn hyderus yn ei ogoniant yng Ngwynfa. Tin o flaonoriaid goreu Bethel ydoedd yr ymadawedig, a ilauwai ei Ie mor urddasol a llawn fel y bvdd yn anodd cyfa-nu'r adwy. Ger y ty canwyd Emynan lioff yr ymadawedig, ac aeth y dorf i Fethel, lie y cynhaliwyd gwasan- aeth o dan anveiniad y Parch W. Elias Williams. Darllenwvd a gweddiwvd yn effeithiol gan y Parch R. J. Parry (W.), ac yna siaradwyd gan y Alri H. Alenan- der Jones, Hyfrydle, a T. W. Williams, bethel, ynghyda'r Parch W. E. Williams, v gwreinidog. Yr oedd y brodyr yn siarad yn ga-yf a phendant yn ea tystiohwthï r ymadawedig oherwydd ceinder a thry- lwyredd ei fywyd a'i wasanaeth, a chaw- ,<;an t Amenau parod yn nhystiolaeth yr oil o'r gwyddfodohon. Pan chwareuodd Mr J. W. Griffith, G. and L., yr organydd, y ''Dead March" safai y gynulleidfa ar ei thraed. Aethpwyd yn orymdaith drefnus o'r capel i fynwent Alacpelah, ac aelodau Cynideithas y Hechabiaid yn cludo'r corff. Gwasanaethwyd ar lan y bedd gan y Parch W. E. Williams. Cydymdeimlir yn fawr ar teulu yn eu profedigaeth. Yn "lanralit.—Y Saboth bu y Parch H. J. Parry (W.) yn pregethu drwy'r dydd gyda i Alerhodistiaid Callinaidd yn Nhan- rallt. Mae Mr Parry yn uu o'i- gweini- dogion Wesleaidd mwyaf poblogaidd fu erioed yn y dyfiiyu gyda phob enwad a gradd. Colled fawr i'r ardal lion fydd ei symud o'r cylch, yr hyn sy'n debyg o gymeryd lie ddechreu Alodi nesaf. Alac wedi gwasanaethu yr ardal jnewn ac allan o amser yn ffyddlon a sylweddol, ac os mynd fydd raid iddo, ni ddylld gadael i'w symudiad tod yn ddisylw. Cymanfa Ganu Hanley.—Dcrbyniasom lytliyr oddiwrth uu o fecligj'n y dyffryn sydd oddicartref yn Hanley, a chanmolai yr A\"yl Gerddorol a gawsont yno dros y Pasg. Ymunodd yr holl Gymry o bob enwad i gad Cymanfa Undebol, a throdd allan yn llwyddiant digamsyniol ymbob ystyr—y capel yn llawn, y canu'n gerdd- gar ac ysbrydol, a'r tan Cymreig yn brwdaneiddio'r oil. Pa ryfedd, onide, pan gofiem mai yr arweinydd ydoedd Air William Parry, Prifathro Ysgol y Cyngor, Penygroes; gwr ag sydd wedi profi ei Pen ?ygroe,s 1 11 hunan yn arweinydd tan gamp gyda chorau pwysig ac fel arweinydd y gan ynghapel Bethel. Cafvvyd hwyl anar- ferol ar y Gymanfa eleni, a phenderfyn- wyd yn unfrydol i gynnal Cyhianfa Flyn- yddol, ac i roddi gwahoddiad calonnog i Mr William Parry i ddod yno i'w har- wain y flwyddyn nesaf eto. Dymunwn bob llwyddiant i'r cyfeiUion, a'n bechgyn a'n genethod sydd draw oddicai-ti-ef fel hyn ac yn gallu cariu "yn y nos," a boed llwyddiant mawr ar eu harweinydd cerdd, gar.

PONTRHYTHALLT. &Priodas.-Boi-c lau, trwy drwydded yng nghapel Glasgoed, unwyd ynghwlwm* pri- odas Mr 0. 0. Roberts (Glanifor), Llan- rug, a Miss Annie K. Willams, Bryn- pistyll. Liawfeddyglaetli.-Ai)i yr ail dro cyf- lawnwyd gnveithred lawfeddygol ar y bardd awenber Glanrliyddallt. Da gen- nym ddeall ci fod yn graddol wella eto. Gwael. Drwg gennym am waeledd trwm yr hen gynirawd Mr John Owen, Pandy, er ei oedran yr oedd yn gryf a phur Kionc. Rhanu.De,illii-ii li,earedig foneddwr o Glanrafon ranu llawer o datws i'r gwedd- won a theuluoedd y milwyr. Yn sjcr nid yw ei law yn cael ei cliau un amser. Drwg gennym ddeall nad yw ei iechyd fel arfer. Angladdau. Piynhawn Sadwrn, heb- ryngwyd gweddillion Airs Abrarn A\ il- liams. Fron Geria. > dy ei hir gartref ym mymvent Pentir gan dorf Juosog. a hi yn 2C mlwydd oed. Gadawodd o'i hoi briod galarus, yr Invu sydd yn wael, a dau o blant bychain. Gwasanaethwyd gau y Parch R. M. Jones, Glasgoed, yr hwn oedd yn bedyddio y feclian nmvydd-anedig cyn cychwyn. Cydymdeimlir y fawr a'r teulu trallodus oil. Eto, Mrs William Jones, Commercial Street, Penisa'rwaen. Bn hi a'r baban feirw. Gedy hithau o'i hoi briod a geneth fach a theulu llliosog. Gwasanaethwyd gan y Parch Wyn Grif- fith. A hwythau mae cydymdeimlad yti eu trallod. Gwella.—Deallwn fod Rheithor Llan- ddeiniolen wedi deehreu ar ei waith eto wedi yr oruchwyliaeth lawfeddygol arno. "hvydd iddo. —————

DARLLAWYR YNYS MANAW. I Penderfynodd darllawyr Ynys Manaw yn wirfoddol gyfyngu cynnyrchiad eu cwrw i un ran o dair o'r liyn ydoedd cyn y rhvfel.

DIRWYO GWERTHWR LLEFRITH. I Dvdd Sadwrn, yn Llundain, dirwywyd Alfred Burnard i 140p gyda deg gini o gostau am werthu llefrith yn uwoh nn'1' pris oedd wedi ei drefnu gan y Rheolwr Bwyd.

MEDDYGINIAETH NATUR. Y mae yna feddyginiaetli ar gyfer bob math o afiechyd yn y deyrnas Jysieuol. ac nid oes un amheuaeth nad dail earn yr ebol yw v llysieuyn ar gyfei, pesweli ac anhwylderau y frest. Mae Sudd Dil Cam yr Ebol mewn poteli Is 3c,

GAIR r N DARllENWYR. DYMUNWN HYSBYSU EIN DARLLENWYR FOD GORCHY- MYN Y LLYWODRAETH YN GWRTHOD I'R UN SWYDDFA NEWYDDIADUROL GYMERYD PAPURAU YN OL GAN Y DOS- BARTHWYR AR OL Y 29ain 0 I EBRILL. GWELIR FELLY NA ELLIR ARGRAFFU OND YR HYN FO'N DDIGON I GYFLENWI Y DERBYNWYR RHEOLAIDD A CHYSON. BYDD HYN YN RHWYSTRO D-ERBYNWYR ACH- LYSUROL YN GYFANGWBL, I RHODDED PAWB SY'N BWR. I IADU DERBYN Y "DINESYDD" I EU HENWAU I'R DOSBARTH- WYR ER MWYN El SICRHAU.

0 FAES Y GAD. YMOSCTDIAD FFRAINC. — Datgana adroddiad nos Lun o Berlin fod y Ffrancwyi- wedi dechreu eu hym- gais fawr i dorri trwodd gyda nod pell ymlaen, ar ol deng niwrnod o danio eyd- grynhoawl. Yr oedd yr ymosodiad ar ffrynt o 25 niiiltir, ac fod yna frwydr ciiwerw ym mynd ymlaell amgylcli tsafle fiaenaf Germani. Dywed adroddiad Ffrainc fod y cyiiegi- au o bobtu yn eithalol o dnvyrn ar yr boll ffrynt, yn cynnwys y litiell cydi-liwiig Soissons a Rheims. CYMERYD CARCHARORION. Dywed Syr Douglas Haig fod nifer y carcharorion gymerwyd er y 9fed cyfisol yn awr dros 14,000 a'r gynnau gymerwyd yn 194. Alae swm mawr o ddeunydd wedi ei gymeryd yn Lievin ac ar yr Afon Souchez, yn cynnwys gwii llvngesol 6- mod., amryw filoedd o "rounds of ammu- nition, tiench motnrs, bombs, grenades," &c. Cymerodd ein milwyr bentref Villeret, i'r de-ddwv.'vin o Hargicourt, a gwnaed symudiad ymlaen i'r gogledd.orllewin o Lens. Y 3edd ADRAN BAVARAIDD. Dydd Sadwrn gwiiaeth y gelyn ymosod- iad pcmlerfynol ar Monchv-le-Preux, a chafodd y 3edd Adran Bavaraidd golled- ion tr'111ion. DY111n'}' adrall ym1nddai yn Loos yn 1915 ac yn High Wood y flwydd- yn ddiweddaf. Y mae mwy na'r drydedd ran o'r carcharorion gymerwyd er y 9fed cyfisol yn Bavaiiaid. GORCHFYGU ADRANAU HINDEN. BURG. Daw newyddion answyddogol yn dangos fod pedair o adranau adfilwyr cadofyddol Hindenburg wedi eu gorchfygu mewn bnvydr agored yn ystod adymosodiad o eiddo'r gelyn ar draws ffordd Bapaume. Canibrai, a rhaid en bod wedi colli tua dwy ran o dair o'r adran. YMLID Y TYRCIAID. Edrydd y Swyddfa Ryfel fod milwyr y Cadfridog Alaude ym Mesopotamia yn Jlwyddo er gwaetha'r gwrcs mawr, a'u bod iJ1 car'w mewn cyffvrddiad a'r Tyrciaid &y'n encilio. Ar v 13eg evfisol cymerwyd 80 yn ychwaneg o garcharorion; ac ar yr lleg cafwyd 315 o'r Tyrciaid yn feirwon ar y maes, ac nid 200 fel yr adroddwyd o'r blöûn. AD-DALI AD. Edrydd y Alorlys fod figwadron awyrol fawr o Ffrancwyr a Phrydeinwyr wedi gwneud rhuthr awyrol ar dref o'r enw Freiburg fel ad-daliad am ymosodiadau y G-ermaniaid ar Ion gan ysbvtol, ac iddynt ollwng amryw bomb^ gyda chanlyniadau da. Dychwelodd ein peirianau oil yn ol oddigerth tri. i ———————————' I APEL ARLYWYDD AMERICA. I Mewn apel byawdl y mae Arlywydd America yn gofyn i ddynion, merched. a phlant uno i helpu concwest gweriniaeth ym mrwydr y byd. Mae prawf uchaf y genedl wedi dod, meddai, a rhaid i ni oil weithredu'ii unol. Rhaid i America gyf- lenwi digon o fwyd, nid yn unig iddi hi ei hunan, ond i'r cenedloedd g-da'r rhai y mae gauddi achos a chydylndeimlad. Rhaid i ni gyflellwi llongau wrth y can- noedd i gario i ochr arall y mor yr hyn y bo angen am dano bob dydd yno, sub- iiiiirizies neu beidio. -000.

CYTHRWFL YN GERMANI. I Dywedir fod streic gvffredinol wedi dechreu ym Merlin fore LInn, ac fod yno derfysgoedd yn barod. Mae cyfyngu ar y bara yn dwyn helbul mawr i'r wlad. ———— .0440. ————

0 ARBEDWCH ARIAN 1 ■ TRWY BRYNU YN YR AFR AUR, CAERNARFON. 0 Yr ydym wedi rhagweled y prinder, ac wedi sicrhau STOCK ANFERTH pa rai a werthir am brisiau y flwyddyn ddiweddaf I rhoddweh eich order ymlaen am Millinery a Dressmaking. -I gan ein bod yn brysur iawn. II PIERCE AND WILLIAMS. ij)—— —— ————————- 0

AWSTRIA YN CYNNYG HEDDWCH. i Hysbysir fod Awstria yn gwneud cai s am gap! lieddweh gyda Rwsia. Seihr eu cais ar ddatganiad y Lywodraeth Ddarpar- iaethol yn dweyd 111 a i amddiffyniad a rhyddid i'w diben eu hwydrlJ, ac nid ennill gwlad.

GWENITH, HAIDD, A CHEIRCH. [ Cvhoeddodd y Rheolwr Bwyd ddau Or- chymyn, mae un yn gosod uchrif prisiau gwenith. haidd, a cheirch, a'r Hall yn cy- i me-ryd gafael yn yr oil o'r stociau o haidd (gvdag eitliriadati neilltuol). Dvma'r prisiau:— Gwenith, 78s y chwarter o 480 pwys. Haidd, 65s y chwarter o 400 pwys. Ceirch. 55s y chwai ter o 312 pwys. ———— i

MARW Y PARCH JOHN OWEN, I CRICCIETH. I Dydd Sul, wedi ychydig ddyddiau o gys- tudd, bu farw y Parch John Owen, M.A., gweinidog Seion (M.C.), Criccieth, yn 68 mlwydd oed. Efe oedd yr unig fab yn fyw i'r diweddar Barch John Owen, Ty'n Llwyn, Pentir. Bu yn weinidog yng .Nghriccietli am 40 mlynedd; yn gyntaf yn y Capel Mawr, a'r chwarter canrif di- weddaf yn Seion. Yr oedd yn wr blaen- Haw a medrus mewn amryw gylclloedd, ac yn llanw ei le gydag urddas. Gedy ar ol i alaru eu colled weddw a chwaer, Mrs Humphreys, Seaforth.

MWNWYR DE CYMRU. Alewn cy nb a dledd o fwnwyr yng Nghaerdydd. ddydd Llun, i ddelio gyda. chynnygion y Uywodraeth i gael dosbarth arbennig c'rmwnwyr i wasanaeth milwrol. penderfynwyd ar ol trafodaeth faith i dderbyn argymhelliad y Pwyllgor Gweith- iol nad oedd n. Cymru fel Cvngrair i gy- meryd rhan yn y mater. ————

GWRTHOD LLWGRWOBRWYAETH. Dau ddiwrnod cyn i'r Gyngres gyhoeddi ibyfel yn America, cynnygiwyd 2..000,000p o Germani i Air diaries AI. Schwabe am beidio gwneud cad-ddarpariathau yn ffatri Cwmni Dur Bethlehem. Yn Penn- sylvania y mae'r ffatri hon, ac y mae'n fwy na hyd yn nod gwaith dur Krupp.

MARW OWYFAU. 1 I Daeth y newydd ddydd Llun fod y Capt. Williams Morris, Tanyfedw. Bermo, wedi marw o'i glwyfau yn y frwydr ddiweddaf. Ymunodd ar doriad y rbyfel fel preifat. Perthynol i'r West Yorkshires yr oedd. ac yn 35 mlwydd oed

GWEITHWYR RHEILFFORDD A'U CYFLOG. Dydd Sul. cyiarfu gweithwyr y rheil- ffordd Gwrecsam a'r Cylch, a phasiwyd penderfyniad yn condeinnio y cytundeb wnacd gan eu pwyllgor gweithiol gyda Phwyllgor Gweithiol y Rheilffordd ar gwestiwn codi eu cyflogau, ac yn gofyn i'r pwyllgor i roi chwe wythnos o rybudd i derfynu y cytundeb, a'u bod yn hawlio cael eu ffordd i sefydlu eu hawl am swm y cowad..

CAD.LYWYDD RWSIA. Y Cadfridog Alexeieff sydd wedi ei apwyutio'n derfynnol i fod yn gadlywydd y byddinoedd Rwsiaidd. ———— ————

POSTFEISTR AMLWCH. Mr J. R. Hughes, o Lythyrdy Bangor, sydd wedi ei benodi yn Bostfeistr i Amlwch. — -—— ————

DR JOWETT YN DOD YN OL. Mae Dr Jowett wedi derbyn yr alwad i ddod yn olynydd i Dr Campbell Morgan i Gapel Westminster, Llundain. .000-

SIBRYDION GWLEIDYDDOL. Dywedir fod y sibrydion gwleidyddol a ganlyn yn dew yn yr awr nos Lun:— 1. Fod Ethoiiad GyfFredinol yn yniyl. 2. Fod y trafodaethau ar gwestiwn yr lwerddon wedi torri i laAvr. 3. Fod Syr Edward Carson yn bwriadu rlioi ei ymddiswyddiad o'r Llywodraeth. Nid oes ond amser a ddengys beth Bydd ynddynt. ♦

HWYHAU TYMOR Y LLYWODRAETH. Dydd Alawith bu dadl yn y Senedd ar Fesur Hwyhau Tymor y Llywodraeth.

PRIS Y BLAWD. Mewn cyfarfod o Gynideithas Alelinwyr Llundain, ddydd Llun, gosodwyd y pris- iau canlynol :-llIawd G. R., 61s i 62s ex- mill, yn ol yr ansawdd bran, 13p y dun- nell ex-mill: coarse middlings, lop y dunnell ex-mill.

AELOD SENEDDOL WEDI El GLWYFO. Dactn hy?bysuvydd swyddogol i Mr Thoma.s Parry, cadeirydd Cyngor Dosbarth y W yddgrug. fod ei fab, y Milwiad T. H. Parry, A.S., wedi ei glwyfo, drwy gael ei saethu yn ei fi-aich chwith a'i gluii chwith; ond dywed yr hysbysrwydd ei fod yn gwella.

COLLI 350 0 SWYDDOGION. I Y rhestr ddiweddaf am golledion y swyddogion ydynt:—Wedi' marw, 79; clwyfedig neu golledig, 279: cyfanswin, 3r)s.. O'r rhai hyn nid oes dim llai na 237 yn perthyn i'r adrannau Trefedig- aethol. Adroddir fod pump o swyddogioo IvuA.Al.C.. ac wyth o nyrsus ar goll, a chredir eu bod wedi boddi. Dyma ffig- yrau y rank and file:—Wedi marw, 477; clwyfedig neu ar goll, 1,190; cyfanswm, 1,667. O'r rhai hyn y mae 685 yn per- thyn i'r adrannau Trefedigaethol.

Mae'n hen bs yd i aelodau gofio mai cyn- rychioli'r tretlidalwyr y liiaeut ac nid eu hunaixi. Alac dydd y eyirif yn dod. Llongyfarch. Dymunwn longyiarch Mr 11. G. Williams, yr ysgoieistr, a Miss Ann Jane Roberts ysgofeistres y babanod, ar ei dyfodiad i'n plith. Nid oes gennym yn awr, er mwyn addysg a dyfodol y plant, ond gwneud ein goreu i'w cynorthwyo i godi yr ysgolion i salle. oedd anrliydeddus.