Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

13 articles on this Page

DAN Y GROES

I RH IGWM CLEC I "TRYFANWY."…

1, MARW SWYDDOG UNDEBOL.1

Advertising

IAREITHIAU MR ASQUITH A MR…

I - MR ASQUITH.

News
Cite
Share

MR ASQUITH. I Dywedodd Mr Asquith fod y Ty wedi cyfarfod ar lonawr 31, 1911, a bod ei dymor cyfreithlon yn gorffen lonawr 1. 1918. Pasiwyd y Ddeddf Seneddol, yr hon wnai bywyd y Senedd yn bum mlyn- edd yn lie saith. Yr oedd tymor y Sen- edd i fyny ar ddechreu y rhvfel, a dylasai Senedd newydd fod wedi ei bethol fan bellaf erbyn Ionawr 31, 1916. Ar ddecli- Tteii y rhyfel pasiwyd Mesur i amddiffvn hawliau yr etholwyr oedd yn symud oher- wydd galwadau milwrol a llyngesol. Pas- iwyd amryw fesurau i estyn oes y Senedd, a chredai fod hynny yn gn-nllliii doeth o dan yr amgylchiadau. Ar lin-n 0 bryd yr oedd nifer fa-wr o'r etliowyr wedi gadael eu cartrefi, ac nid oedd yna restr ond un 1914. By dtln i etholiad dan hen restr fel hon yn gamgymeriad. Yr oedd y pwylL gor lywyddwyd gan y Llefarvdd wedi rhoddi vstyriaeth fanwl i'r mater. Cred- ai fod gwaitli y pwyllgor wedi ei ddos- barthu i bump o bwyntiau, ac yr oedd- ynt yn unol ar bedwar olionvnt. Y cyn- taf oedd yr etholfraint a'r cofrestriad. Cytunwyd i wneud i ffwrdd a'r amodau presennol, gan adael dau amod, hynny yw. preswyliad a meddiant o dai mas- liachol, a bod yr amser i gymhwyso am bleidlais i'w ostwng i chwe mis. Hoffai rhai fyned ymhellach, tra na hoffai eraill hynny, ond credai ei fod yn ad-drefniant rhesymol ar yr etholfraint. Yr ail yd- oedd yr aml-bleidlais, yr hyn y bu rhai ohonom yn ei erbyn am flvnyddoedd, gan gredu mewn un dyn un bleidlais. Dan gynllun y pwyllgor nid oedd unrhyw un i gael mwy na dwy bleidlais, sef preswyl- iad a meddiant o dy busnes neu bleidlais y prifysgolion. Yn drydydd cynygia y pwyllgor fod cost y cofrestriad i'w ranu rliwng y Wladwriaeth a'r awdurdodau lleol. Yn bedwerydd yr oeddis yn aw- grymu ad-drefnu y seddau. Y safon fydd 70,000 01 etholwyr. Collai llawer o ethol- aethau eu cynrychiolaethau. Yr oedd y I' pwyllgor yn unol ar y pedwar pwynt uchod. Ar y pumed yr oeddynt yn gwa- haniaethu, sef pleidlais i ferched. Yr oeddynt o blaid rhyw ffurf o etholfraint i ferched, a diau y gellir penderfynu ar gynllun boddhaol. Efallai nad yw v Ty yn amharod i glywed ei fod wedi newid ei safle gvcla golwg ar y cwestiwn hyn ydoedd (yn y rhyfel. Yr wyf wedi gwrt-hwynebu pleidlais i ferched am flyn- yddau. Ond yllgwyneb yr hyn wnaed gan ein merched yn ystod y rhyfel yr wyf wedi dod i gredu fod yn ddyledswydd arnom estyn yr etholfraint iddynt. Gellir penderfynu ar y dull o gario hynny allan eto. Hvd°rai y byddai i'r Llywodraeth ymgymeryd a deddfu er cael etholrestr newydd, ac y gallent fel Ty sefyll uwch. ben y cwestiwn yn yr ysbryd oedd yn nodweddu y pwyllgor y bu y Llefarydd yn l'ywvddu drosto. Cynygiwyd gwelliant gan Mr Slater y dylid deddfu ar unwaith i sicrbau ethol- restr, a threfnu fforrdd i'r ctholwyr oedd yn gwasanaethu y llvnges a'r fyddin i gofrestru eu pleidlais, ond, oddieithr y rhagddywodedg, y dylai sylw y Senedd gael ei gysegru i gario ymlaen v rhyfel. Eiliwvd gwelliant gan Svr F. Lowe.

Y PRIF WEINIDOG.I

AI GWLADGARWCH YW? ...

TEULU MR M'KENNA A'U DOGN.

CODI'R TRETHI.

MILWYR AWSTRALIA A GORFODAETH.

HEN IEUANC.

Advertising