Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
C Y F A R F Y D DIA D A U…
C Y F A R F Y D DIA D A U P W Y SIG YM MANCKINION. PLEiOLAIS 0 YM DDi R! EDAETH YN Y LLYWODRAETH. I)ydd 31awrth, yn Albeit Hall, Alan einion, agoiwyd yr unfcd-ar-bynitiieg Cyn hadledd flynyddol v Blaid Lafur. Ll" vv. ycldwyd gan Mr G. J. War, A.S., a oedd t!ia saitli gant o gynrychiolwy yn brcsennol. mysg yr arweinwyr vr oedd Mri Arthur Henderson, Ranisav Macdonald, Phiiip Snowden. William Abraham, William Brace, J. I'. Clynes. a. Stephen Walsh, Y LLYWYDD. Deliodd y llywydd braidd yn gyfangwld gydag agwedd y Blaid Lafur tuagat y ihyfel, a dylamvad y rhyfel ar y blaid. Nid plaid gyda thraddodiaclau, meddai, oedd eu plaid hwy, ond cyn y rhyfel yr oedd yn blaid e-nnyckl a thwf Wedi etholiad 1910 pvoil'wydodd critig Aineri canaidd y byddai iddi fel canlyniad syrthi. un ai drwy gad ci Jlyucu i iyny neu ang hydwelediadau tutewn iddi. ac ystyriai vi olaf fel y tebyca). At dyma oedd ci thynged i fodr Dibynai hynny i raddau helaeth ar y gynhadlodd lion, 0 ber- thynas i'w hanibyniaeth, dymunai en had- goffa mai moddion ydoedd ac nid y diben terfynol. Yr oedd y Blaid Lafur yn dal o hyd yn gorff gwahanedig. 31ewn am, seroedd cyffredin ni wnaethid unrhyw osgo i tyflyd oddiwrt-h anibyniaeth pen- dant heb gydsvniad a chymcradwyaeth cynhadledd arbennig. ac ni luasai ond achos cenedlaethol eithriadol yn gwar- antu y fath gwrs. l'i- oedd yn gadaei pob deddfwriaeth. pob gwoinyddiad, pob llywodraeTh yn hollol i era ill. yn rhoddi o'r neilltu rhai o brif ysgogiadall .y galin 1 r rllai. heth bynnag fo en hewyllys, boed dda neu ddnvg, nad oedd ganddynt y gallu angenrheidiol i amddiffyn a sierhau buddiannau y jgweithiwr. Cwestiwn y rhyfel ydoedd y broblem sugnol a thra- haus, ac yr oedd yr un mor argyhoeddiadol heddyw ag ydoedd at- y deehreu, a hynny ydoedd na ellid cad ond un peth yn fwy trychinebus na'1' rhyfcl, a hwnnw fyddai i Brydain fod wedi cadw allan ohoni (evil).). r oedd yn falcli tod mwyafrif y Blaid Lafur wedi tafhi eu iiunain i'r ymdrech gyda'r fath frwdfrvdedd oedd at eu gwasanaeth, a'i ofid mawr ef ydoedd nad oedd y pendevfyniad yn unfrydol, ei- fod ganddynt y boddlonrwydd o wybod nad oedd y lleiafrif yn dymuno i'r hyn oedd mewn golwg derfynu mown buddug- ) oliaeth i'r Pwerau Canolog, ac nad oedd holl north y blaid wedi bod at wasanaeth vn y ewrs, yn o! ci farn tf. gynwysai bob gwir ohaith a:n ,\T hyn a satont bob amser, a phob gwir ddyhead am heddvvch i'r hyn yr oeddynt bob amser wedi rhoddi en hym- lyniad didor (cym.). Derbyniwyd yr araith ar y eyt'an yn dda, ond yr oedd yna amryw wrthwyneb- iadau o'r adain Sosialaidd. Gwaeddocld un o'r cynryehiolwyr, "Pie mae ein rhyddid ni heddyw?" Wl'l. ebai'r Llyw- ydd, yr vdyeh ehwi yma Dyna un (cym. uohol). MR ARTHUR HENDERSON. I Derbyniwyd Mr Arthur Henderson yn I galonnog pan gododd i gvnnyg derbyn y paragraffau yn adroddiad y Pwyllgor Gweithiol yn eymeradwyo derbyniad swyddau gap aelodau Llafur yn y Llywod- raeth bresemiol. Cyf north odd waitli yr aelodau oeddynt wedi ymuno gyda'r Llywodraeth newydd ar y tir en bod yn gwiioud mewn argyfimg cenedlaethol. a dyw-edodd fod y pwyllgor gwcithiol a'r aelodau Sei-eddol wedi ymdrafodaeth gyda Mr Lloyd George, drwy fwyafrif wedi caniatau y mvrs. Dywodwyd wrihynt ou bod wedi gwerthu y Blaid Lafur, Llais: Ei rhoddi ymaith, Mr Henderson: Yr oedd yn I wy pwysig mewn achos arbennig fel Imn i ystyried beth oeddynt i'w roddi na beth yr oeddynt i'w gael (c-ymer.). Llais AraU: Beth oedd y mv. yairif? Mr Henderson: Mcwr) cyimlliad demo- crataidd fel hwn ni fyddwn yn ewestiyno v mwyafrif. Yr ydym yu caol ein rheol) ganddynt; boed Jlwy fvohan neu fawr (cym.). Dymunai adgolfa iddynt fod Cynhadledd Brysto drwy fwyafrif o dros fifiwn o bleidleisiau wedi datgan eu barn fod buddiannau uchat y genedl yn cae] ou givasana^thu drvy i gynryehiohvyr Lhihir uno gvda'r Llywodraeth Gydbleidiol Dywedid y byddai dorbyn yr adroddiad yn golygu selio moddau dnvy y rhai y di- benodd y Llywodraeth ddiv/eddaf. Nid .(1.1 a jnoddion na'r amcan- :on. Yr hyn oedd a fyno ef ydoedd pa fodd y gollicl dod a'r rhyfel hwn i ben ter- fynnol (ey ii). A iii ddwy fit-nedd a han- n?r y i.wdd y BlaTd Lafm- wedi sefyU ys- gwydd wnli ysgwydd gyda'u < ymi odyr -vd(I viiii,odri- doru- na fyddai i'r gyniiadledd vn liv- yn u iddynt ncges > wangalondid, ac na byddai yna symudiad yn ol na gwanych- v mai y modd goreu ydoedd caniatau i'w •.•vi:ehiohvyr Scneddol barhau i weithio o' g-.vaith a. y tugymevwyd yn y Llvwod- 1'1 ,t .i ("y 1l.). I r R BY N Cynnygi '.i -Mr K. C, Fairchild wrtJiod yr a;Iran o'r adroddiad ocddodan syhv Haorai fod Mr Asquith wedi cael c! idroifio allan o swydd gan gynlhvyn •vei tliicdig gan Mr Lloyd George mown •yd bcrtliynas ig Ai-glwydd Northeliffop- adgoffai M r Henderson iddo ddatgart ,,•11 bar ddiwo.idar fod Mr Asquith yn ail- i hrbtrara!. Nid odd y :ywodracth bro- yi. gytciiiion i L.uur na lieddwcli. Vr o.d:l a::ibyniaeth y mudiad Llafur yn r-ael oi a!'oi-chu ac yr oeddynt yn caol eu rhwydo i gyn.yrair gydag adweithiad. Mr Ja-ii;: Sexton. Lerpwl, yr hwn barliaus, a brotestiai y s "iad fod cynrychiolwyr Plaid .• :i!.iidd Hrvdoinig yn siarad dros y lo.aliad IJ.afuvol. He ;I ffynnoJl darddio! '■.v hon rinwoudau. TI.iwliai Mr Fred Brainier ftl-.N- o )d.„ vh o b,lias i gynnygion y Llywod- raetii yn'.dy". a. dcsbarthiad bwyd, cyd- xasgliad i'af a. riieolouldiad y W ladwr iaeth dros fvvniVydd a monvriaeth. A ocrld lbis y ¡;;¡;.¡ Lafur ar cwestiynau hynny wedi caol ou dorbyn gan r Lloyd George r r oedd yn gwrthod der- byn y paragraffau noeth. moel oedd yn yr adroddiacl, Jl011 i roddi ploidlais o ym- ddincdaeth gyda mwgwd ar ei lygaid. I GEIRIAU CRYFION. ,Dywedodd Mr C. G. Ammon nad oedd gan Lafur unrhyw both yn gyffredin gyda Llywodraeth oedd yn eynnwys Lloyd George, oedd wedi diraddio bywyd cy- hoeddus; Ai glwydd Milner. nad oedd erioed wedi cuddio oi atgascld o'r dos- barth g^veithiol; a'r cyfeillion hynny i Lafur; Arglwydd Davenport ac Arglwydd Rhondda. Yr oedd y Mri Henderson, Hodge, Barnes, ac eraill yn y Llywod- raeth yn unig fel gwahoddedigion j gaell ymddygiad da allan o'r gweithwyr (gwrthwynebiadau eryfion), Mr J. H. Thomas: Fel democrat y mae'ii rhaid i mi dderbyn dyfarniad cyn- hadledd Bryste, yr hon gyda mwyafrif j mawr ddatganodd ymhlaid i'w cynrych- iolwyr ymuno gyda'r Llywodraeth Gyd- bleidiol. Yr oedd o hyd yn barod i yni- ladd yn erbyn gorfodaeth ddiwydiannol, ac am genodlaetholiad mwnfeydil a mor- wriaeth. ond ar hyn o bryd nid oeddynt ond pynciau o'r neilltu Po byddai i'r Aelodau Llafur wrthod ymuno a'r Llyw- odraeth byddai i'n eyngreirwyr a'r gelyn- I ion ystyricd eu gwaitli fel pe byddent vn barod i roddi i fyny yr ebyrth sydd wedi eu gwneud eisys yn y rhyfel. Os gwrth- odir y penderfyniad byddai yn rhaid i'r Gweinidogion Llafur adaol y Llywodr- aeth. a'r canlyniad fyddai otlioiiad cytf- redinol, gydn clianlyniadau dinistriol i'n milwyv, a chalonogiad mawr i'n gelyn- ion (cym.). MR PHILIP SNOWDEN. I Cwynai Mr Snowden yn chwyrn eu bod, er pan yr aeth Llaiui- i'r Llywodr- aeth, wedi caol deddfwriaeth sy'n wrth- wynebol i fi-iddiannali I iliftii- a chvm- deitlias, oedd yn angliymarol 1 ddim j"D banes y wlad (Idais: Onid oes jhyfol yn I bod;), ac yr oodd costau hyw wedi codi 1 50 y cant (chwerthin ucliol). Diystyrai y syniad y byddai i ymddiswyddiad y Gweinidogion Llafur effoithio or niwod i111 eyngreirwyr, pan yn canfod foil dym- chwcliad Asqquith a Grey wcdi gaclael "ein cyngieirwyr godidog Rwsia" yn ddisyflyd, ac nid yw fod y Blaid W'dc1- elig yn cadw draw, mor boiled ag y gwyddai of, wedi cynhyrfu y Czecho- slovaks (chwerthin). Pwy bynnag fydd- ai y Prif Weinidog, a beth bynnag ben- derlynai v gynhadlodd, yr oedd yn argy- hoeddedig y byddai i'r dynion Uafur aros yn Llywodraeth Xorthdiffe. Wedi araith bollach gan Mr .J. R. Clynes. A.S., o bla-id y penderfyniad o I ymddiriedaeth yn y Llywodraeth a'r Aelodau Llafur, gwnaed canlvniad y bJf' jdb¡S ynhy.shys.?cf. d?? ?.))cud i I ffwrdd a'r paragraffau o'r adroddiad ff -,V),(I.,l a'ia i,,i f f,i i 10'1' iwyd y canlyniad gyda chymeradn-yaeth.
————  DYDD MERCHER. !
————  DYDD MERCHER. Agorwyd y gwoithrodiadau dnvv ddar- llen bellobr oddiwi-th y Prif Weinidog i !Mr Arthur Henderson: — "Llongyfarch- jadau i chwi a ch cynirodyi- ar benderfvn- iad Llafur i gj-meryd (Ili i-liati o't- baich 0 r cyfrifokleb i arwain amgylchiadau yr morodraeth yn ystod yr ymdrech fawr am rvddid a hawlian rhyngwladwriaeth- 01 Derbyniwyd y gonadwri gyda plieth cymoradwyaeth yn gymysg a chwerthiniad y Sosialwyr. CYNLLUN MR JOHN HODGE. Pasiwyd penderfyniadall yn hawlio triniaelh brio/lo! i filvvyr a gweithwyr ead-ddarpariaethol pan :vn dadfyddino, ac yn protestio yn erbvn iddynt gal en cyflvv-yno i na chyfryngau elusenol na deddf y tlodioll. Fglurodd Mr John Hodge ei gynliun n 'i bolisi ynglyn ag ychwanegu mewn ni foi- ac offeitliiolrwydd y Cyfnewidfeydd Llafur. Yr oedd swyddogion y Bwrdd Masnacli. y mae'n ymddangos iddo ef, w edi caol eu gosod mewn siambcr addoer- io, ac yr cedd y Cyfnewidfeydd wedi cu rliynu dr-.vy absenoldob cefnogaeth swydd- ogol. Fe agorid rfmvbetli fel 800 o Gyinewidfeydd i ddclio gyda'r cwestiwn o sicrhau gwaitli wodi'r dadfytldino. i 1 fyddai unrhyw elusen, a'i awy<ld mwyat fyddai gwoled na chawsai un cyflogydd ddofnyddio milwr wedi ei anafu er anfan- tais li:ll'ur 'yn gyffrcdinol (cym,). AMODAU UNDEBAU LLAFUR. Cynnygiodd Mr W. H. Hucthinson un o benderfyniadau y pwyllgor gweithiol yn hawlio adferiad wedi y rhyfel yr holl reol- au, amodau, a'r arferion, fodolai yn y gweithdai cyn y rhyfel, ac yn gofyn i'r L< b L< Llywodraeth weled na byddai mewn un diwydwaith na chylcli na. fyddai unrhyw chwareu i osgoi yr vmrwyniiadau diamodol roddwyd i Lafur. Dylai y wlad gadw ei ffydd nid gyda'r milvvyr yn unig, ond hefyd gyda'i- giveitliwyr Yr oedd ad- feriad yn anhegorol i ddiogelwcli y gweithwyr yn erbvn cyflogwyr, yn erbyn I yr hyn elwir yn "speeding-up," ac yn erbyn gostwng safon cyflogau, yr llyn1 oedd hyd yn nod yn awr yn cymeryd He er gwaethaf v sicrwydd rood i'r gwrth- ,=, L b wyneb. I YR ALLTUD 0 GLASGOW. Aethpwyd i mewn I gwestiwn yr lielynt ar y Clyde tua douddeng mis yn ol, a chyflwynwyd y mater gan Air Da^ id Kirk- wood, un o'r dynion alltudiwyd, a cliaf- odd dderbyniad calonnog pan gododd. R1 loddodd amlinolliad o'r hyn ddigwydd- odd ac a arweiniodd i Mr Lloyd George a Mr Henderson dalu ymweliad a Glasgow, ac i alltudiaeth neu garchariad y prif ar- weinwyr Cwynai yu erbyn v <lriniaeth <- a gafodd. a dywedodd fod y Llywodraeth vvcdi ei gadw mown al'tudiaotli am naw mis, yn cynnyg ci ryddhau yn awr os yr anvvddai ddociwmont yn ymgymeryd i woithio yn rheolaidd a theyrngarol, 3e yn ufudd i'w Undeb Idafur (chwerthin). Datganai yn glir nad oedd efe yn dro- seddwr. ac with vmadael a'r Gynhadlodd hon ni fyddai iddo fynd yn ol i alltud- iaeth. byddai iddo un ai mynd gartref neu i'r carohar (cym. uchcl, a. llefau am ".11 endC1sou" ) Dywedodd JM r Henderson nad oedd ganddo unrhyw awydd i osgoi y mater, a rhoddodd cghn'had manv.d o'i ymweliad of a jit, ],!oyd George a Glasgow. Nid oedd unrhyw an hawster. moddai. gyda pwyllgclr gweithiol Undeb y Pciriaiiwyr; na chyda'u pwyllgor cylc-hdoithiol, yr oodd yr lielynt gvda phwyllgoi1 answydd- ogol (^veith.wyr y Clyde. Pan y cyfarfu h Lloyd George ag yniau gynryciiioiwyi* o hv.ii nw pwyntuxkl Mr Kirkwood ei fys at Mr Lloyd George a dywedodd, "Hen- derson, yr ydym yn oi ddiarddel ef, fel diarddelasom Brownlio-" cadoirydd y pwyllgor gweithiol. Nid oodd yno gwes- tiwn o gydnabod I'ndob Llafur; ond dy- wodwyd wrtli Mr Ltoyd George, "Bydd i c.lr.vi gad oich cad-ddarpariaethau pan y rhoddweh drosodd y gwoithftydd Jiyn i'n liywodraethiad ni" (peel cymeradwyaoth ac anrhefn). Iioth bynnag ollir ddweyd am bolisi lath mown amser arall, nid ynghanol rhyfel mor ereh a lioii jr oodd cynnyg y chwildroad, a hawliad mor wdhun ac annocth. 0 berthynas i'r alL tudiaetii, decldf weithredol ydoedd nad oedd ef gyfrifol am dani. a lltrodll boh carrog posibl i geisio rliyddliau y dynion. Ei gyngor ef ydoedd i r Gynhadledd ethol pwyilgor bychan i wneud ymchwiliad i'j mater, ac addawai bob dociwment a thysi er cael ymchwiliad I lawn a llwyr a byddai icklo ddorbyn adroddiad y pwyllgor os cawsai dderbyniad gan y gynhadlodd (cym. ). Ar gvnnygiad Mr Fred Bramify, pas- iwyd i cthol pwyllgor ymrhwiliadol yn ol awgryniiad AI r Henderson. RHWYSTRO DIFFYG GWAITH I Cynnygiodd 31 r Clynes, A. kS., bender fymarl yn gofyn i' r Llywodraeth gymerya• pohsi o r»vystriad ti'ofnus a rheolaidd i ddilfyg gwaitli gyinervd He ar ol y rhyfel. Argymlwlla i y cynnygiad fod irefniadau i'w gwneud i roddi mewn llaw YJI ùdiocd weithydd cyhoeddus, codi oed gadaei vi ysgol i 16, a holaotliii sysieniau ysgolor- iaothau a do.sbartliia.dau eolfvddydo!, a olll;lli gwait.b yr wythno.s i ■f"' l'.iliwyd gap, Dr Marion Phillips. ( ytunwyd a idienderfyniad yn ffafi cadw i fyny .safon byw wedi y rhyfel, ac yn rhybuddio cyflogwyr a'r Llywodraeth I y bydda unrb.yw gais i ostwng cyflogau, mc-wn perthynas a chost byw, yn arwain i ymdrech ddiwydfaol cxhwerw. Pondorfynodd y Gynhadlodd hefyd o blaid ceisio eangu Decldf 31asnach i bob gwaitli yn yr lnvn yr oedd mwyafrif y gweithwyr yn derby!; dim ilai na 30s yr wvi. Itnoi?.
DYDD IAU. !
DYDD IAU. T R iilHU CYhutfH Cynnygiwyd penderfyniad gan Mr Ram- say Macdonakl, A S., yn liawiio trothiant cyloei:'i, a hynny i gyrraedd ios y bant. Dywedai y byddai i'r rhyfel ein gadaei mown clyled o 1,000,000,000p, ae yn ol 5 y cant bydd y Hog biynyddol yn 200,001),OOOp. Hydc1;-n rh:ücl i'r wlad wynebu cysiadieaaeth chwyrn, gan ein bod nid yn unig yn gwaedu ein geiyn yn twy na ni ein hunain, ond yr i-dvlii vn •jyiocihogi y gwledydd amhleidiol. v rhai aoddynt yn ciynhoi swm enfawr o gj-falaf, yr ir.vn a ddofnyddid i gystadlu a ni y dl c I I ioiiicnt y derfydd y rliyfel. Nid oedd 200,000,00!)p o leiaf yn fentln-giadau gwir- ioneddol, ond yn ddyledion llylrau dyled- us i'r banciau, ac ymresymai y dylai bancio tod yn oiddo y Wlachvriaeth, ac yn cael ei reoleiddio r budd y bobl (cym.). Awgrymai Mr Thomc, A.S., gyf- newidiad yn y penderfyniad er iiiwyn codi y trethiant tiwchaf i 20s bunt, ond ni .Iderbyniwyd >r a.ngrym. Pasiwyd y penderfyniad. ynghyda phon- dcrfyniad yn protestio yn erbyn y ceis- iadau i ddod a'r Cymdc-ithasau Cydweith- rodol o town eyJch ti-etls yr hu-.vm. Pa siwyd pendorfyniadau o blaid jiloid- !ais gyfTrcdinol a gwcll amodau gwoithfaol i forchcd I Y PENSIYNAU. Pa.siwyd penderfyniad yn gofyn am fwy o bensiwn boddhaol i'r milwyr. niorwyr, a'u llihynyddiOH, ac yn condemnio y dull presonnol o gvfrif tal ar yr hyn enillid eyn y rliyfel, ac i ostwng cyflogau oher- wydd dorbyniad pensiwn. Datganodd ?dr J. E. ei atgasedd at y dull yr ynnvm id a'r pen- siynau. Credai fod Dirnrwy vvr Chelsea an gen smsir, a chrcdai y bi'ddai i Mr Barnes ei roddi iddynt (cym.). I CYD-GHNEDLAETHOUAD. I Cynnygiod;! Mr j»ruce Ghcier bender- fyniad yn cymeradwyo undo!; gyd-goiiedl- aethol llafur. ac yn gahv am adferiad buan y Swycldfa (Jyd-Genedlaethol a Chyngres Sosialaidd Gyd-genedlaethol. Yr ocdd yn faleh o'i* hyn wnaecl yn y cyfciriad hwn yn y gorfi'ennol. a chrcdai fwy yddo yn awr nac erioed. a dyma obait-U penaf y gweithwyr. Cynnygiodd 31 r Will TJiornc, A.S., well- iant, sef Sod i'r Sosialwyr a'r Undebau Llafur perthynol i'r Galluocdd Cyngreir- iol gyfarfod, yn hytrach na cliyfarfyddiad oyd-gcncdlacthol. Amlygai y gwelliant ymhellach y byddai buddugoliaeth i Gc-r- mani yn orchfvgiad a clinistr i wo rin iaeth a rhyddid yn Kwrop, ac yn ein gwystlo i ymladd nes fiicrhau buddugoliacth. Siarad wyd yn gryf gan air J U. Clynes, A.S., yn erbyn y penderfyniad. Trwy basio y penderfyniad f>' orfodid y Sosialwyi- Ffregig a Belgiaidd i gyfarfod Sosialwyr Germani. Pccyiarfyddai y gynhadlodd credai y byddai y terfysgle mwyaf a welwyd erioed. Hawliai Ger- mani ohodyn orchfvgwr, ac os pesid pendorlyniad 31 r Glacier byddai i'r byd S1 cdu lod Llalur yn cydolygu a lioniad Germani Cefnogwyd y ijoiidofyniad gan 3Ir Ham- ay 3Iacdc,na!d, A.S. Credai na ddylai cu gwrthwynobiad 5 ddad Germani o gario y rhyfel ymlaen eu da.'lu i'( ffaith fod yna J f' r S 'I' leiafr-if o Sosialwyr yn Gerniatii nad oedd- vnt, wedi cvdsynio a'r di Hi:?t; hyn, ae yr ) [,,1 1 ,h" 1. 1" I oocVl rhai o'r anveinvyr wc di dieddef oar- f coariad olierwydd eu gvn tluvyncbiad. Os oorld Llafur 1 gario dylonwad ar y telerau lieddwcli yr oodd yn rhaid idchnt fc (I \11 ■mol t,vy yr ,vl«!;d,i. ns m ot,(Id J it:ai hon fvtkl T rayfel cldiwoddaf. Gwrthodivyd cynnygiad 3Ir Glac'r trWY 1,406,000 o bleidleisiau yn erbyn 096 000. ATAL Y RHYFEL. bondorfvniad ,v n c atgan iocl y rhyiei wodi pi-ofi annliu eyblaf i gadw heddweh ymysg v eonhed- loecld, a bod parhad y rliyfel yn cymysgu y canlyniadau, a byddai i fu ?d uwchai' y dnsbai-Lh gweithiol po rhoddid tcrfyn buan 1 ar yr ymraiael. Cefnogwyd gan Mr F. W. Jowott, yr awn a ddai'llc-nodd lytliyr oddiwr'th filwr ;■ n y fiosydd yn dweyd fod y dynion wedi .-yrif'eO.u ar y i hyfol, ae yr oeddynt yn liawiio y dyhd ymgynghori a hwy a oedd y rhyfel i fynd ymJacn ai poidio -Mr J. Se":ton I n allan o bilill Cyiiryohiolydu: Rhaid ci rod wedi dod ffosydd (h'i'mao.aidd. Dywedodd Capten Smith, u: fo(I wok bod yn yr Aifft a Gallipoli, a phrote::tiai yn erbyn y penderfyniad Yr ootid y rhai abertha-sant yn hawlio ad-dahad, ac yr oeddyjit yn barod i vmiadd rios y gorchfygid y sarff militaraidd Prwsia.idd Pleidleisiodd 30:.?.000 o blaid y cynnyg- iad, tra yr oedd 1,797,000 yi; erbyn.
DYDD GWENO.-I
DYDD GWENO. I LLAFUR A THELERAU I-IEDDW(,H. I Cynnygiodd. 3fr Walkden, o Undeb Clercod y R.heilffordd, bendorfyniad yn j dangos y pwyeigrwydd i gynrychiolaeth briodol o iafur trefnedig Prydain fod yn cael cu rhan yn lfurfiad telerau heddweh gyda'r gyngrair ryngwladwriaethal i gael liodd>veii ar gynliun sy'n cael ei gymerad- wyo gan Lywycld yr Unol Daleithiau a'r Y sgriicunydd Traluor Prydeinig. Eiliwyd gan :1¡- B. Turner, ac cdrychai at Lafur i ddod a'r rhinweddau Cristion- ogol yn ol i genedloedd Ewrob, y rhai oeddynt wcdi eu colli o'r tir ers dwy flyncdd a hanner, a ehael cadw yolwg lawnac-h ar y "Dog Gorchymyn." I DIWYGIAD ADDYSGOL. I Cynnygiwyd penderfyniad rang gan Mr TIthcnngton yn ffa Ii' dnvygmd addysgol eang, yn cynmvys gwneud i ffwrdd a thal- iadau am addysg, codi oed tymor ysgol i 16, gorfodaeth gyffrecliol i addysg uwch- raddol rhad, amodau corlforol yr holl ys- golion i'w codi i safle y rhai uwchraddol, cyflogau uwch i athrawon, darparn ysgol- ion mcithrinol i blant, a gwelliannau cyff- redinol i amodau addysgol. Cynnygiodd 31 r Walkden bendorfyniad yn datgan y dylai y pwyllgor gweithiol cenedlaethol o'r blaid gynnwys 16 o ael- odau, yn cynnwys y trysorydd, ac y dylai yr oil yineillduo bob blwyddyn a'r ethol- iad i gael ei gwneud drwy balot yn y gynhadlodd flynyddol, ac na allai unrhyw gymdoithas yn y cyngrair enwi mwy nag un ymgeisydd oddioithr fod ei haelodaeth dros o00,000, ac mewn Hellos folly gellid enwi dau ymgeisydd. 0 dan y drefn bre- eennol etholir y pwyllgor gweithiol yn dair o ad ran aii gan Lndebau Llafur, Cynghor. au Llafur, a Sosialwyr, ond golygai cyn- nygiad 31r Walkden y byddai i bob adran gym cry d ei siawns o gael ei cthol yn y gyn, hadledd. Dywedodd 31r AA-alliden na ellid ei gyhuddo o goisio gwneud unrhyw beth anhog i'r Cymdeithasau Sosialaidd, oblegid yr oodd \n aelod oi hunan o'r Gymdoithas Ffabaidd. Y ffaith ydoedd fod gan y Sosialwyr un ran o bedwar o seddau y gallu a dim ond un ran c bump o blaid. Gvv-rthwynebai Mr Arthur Henderson, A.S., y penderfyniad, a dywedai, ar ran y P'i. a llgor gweithiol. na ddylai y gynhad- lodd yn y flwyddyn hon o'r rhyfel, beth bynnag, wneud gwelliannau o nodwedd eithafol yr lnvn a gynygid, Cariwyd y penderfyniad drwy 1,123,000 yncrbyn 1,107.000 o bleidleisiau. Dacth y Blaid Lafur Annibynol a phen- derfyniad ymlaen yn protestio yn erbyn camarler y gallu roddwyd mown awdur- dodau clan Ddoddf Amddiffyniad y Goron, ac yn cwyno fod y Deddfau Gwasanaeth Mdwrfd wedi caol eu gweinyddu yn ang- hyfartal, ae yn odryeh gydag ofnadwy- ao-th a, gwrthwynebiad ar gvnnvgion v Llywodraeth ynghyfoiriad gorfodaeth ddi- wydiannol. I Cytunv.-yil a'r cvnnvgiad. YN ERBYN CAETH-WASANAETH. CYllygJoùd }) I' ""in Thome IJCnderfyn- iad ^u orb^n alltudio y Belgiaid a'r Firancwyr i C-Jernmni i ymgymeryd yn or. fodol a gwaitli milwroi Eiliwyd hyn yn galonnog gan inli- Ilaiii. say 31acdonad, a chytunwyd ag ef yn un- frydol. yn galw ar y Llywodraeth i rwystro evmery^ ihagor or liaiurwyr medrns o ddiwydian- uau oeddynt yn anhebgool, ac i ddarparu at cadw niter cvfaddas o lafurwvr heb foci yn sgiigar i alluogi gwaitli y rhai Bgilgar i gael oi after yn llawn. Dsrbyniodd y cynygydd welliant i'w yciiwanegu, set protest yn erbyn yr ïn- gais i gael llafur rhad a dynioll dllon yn V wlad hon 3lr Hendorseon: Yr wyf yn methu deall y cynnwrf a'r gwaeddi mewn cynhadledd fel hon gyda'r cwestiwn a cin>ci thin). D\lai cynhadledd o gvmer- i(1(1 lioli fod yn ofalus cyn rhoddi pleidlais derfynol yn erbyn i ddyn gad ei gyflogi o clan amodau arbennig yn unig ollei-wndd liiw ei groen (gwrthwynebiad). Pasiwyd y liendorfyniad PRISIAU BWYD. I.H ni i gadw i lawr gostau bvw yr hyn a edrychid arno gydag ofnadwy- aoth a chondeniniad, eytunwyd ar gynyg. inJ yn gofyn i r Llywodraeth bwj-casu a rheuli boo deunydd bwyd ddygid j'r wlad lion gan longau wedi en llogi gan y LIyw. cdrapth. ac i drefnu gyda dosranu ac ail- werthianfc y cvflenwadau am uchafrif pris- iau gosodedig, Dywodo<ld Mr Tyson Wiison. A.S., fod cvflenwadau bwydydd ar hyn o bryd yn cael ou cadw mewn ystordai oil mwyn gallu gwneud fel y mynont a'r bobl. PWYLLGOR YMCHWILIAD. Dywedodd 3fr Arthur Henderson mai y rnai ca.iil.\nol cldowiswyd i odryeh i mewn i r cwestiwn <> alltudio gweithwyr y Clyde, Kof 31 r R. Smillie, llywydd CYJlg- rair y Mwnwyr (1,804 o bleidleisiau); 31r A. Bellamy, llywydd Undeb Ccnedldethol Crweision y Rheilffyrdd (1,566); Mr Tom Tom Shaw. ysgrifonnydd y Gwoli.Mldion (1,4(34); Mt, John Hill, vsgrifonnydd v Boilermaker/; (1,457) a Mr A. G. Walk- den, ysgrifennydd Undeb Olorccnl y Rheil- ffyrdd (936). ( Parhad ar Tudakn