Y Dinesydd Cymreig

DYDD GWENER. I RHUTHR AWYROL Y mosododd 13 o awyrlongau llyngesol "Prydeinig ar ffwrneisiau Dillingen, tref yn Rhenish Prwsia. Gwnaed y rhutlir yn ystod y dydd, a defnydd wyd ffrwdbel- enau yn pwyso 21 cant. Bu i'r awymyr Ffrengig liefyd ymosod ar diriogaeth y gelyn, gan ddinistrio ffatrioedd, ffwrneis- Jau, a gorsafoedd rheilffyrdd. 1 FFRAINC. II J^efnyddiodd y gelyn belenau nwyol yrf jwstod y nos ar y llinellau Prydeinig ger A rras a Lens. Gwn £ v>ih y gelyn ruthr ar ein ffosvdd ger Gotelantfcourt, ond llwvddwyd i' w trechu. Daetli un adran i'r llinell Bry- deinig, olid fe'i hvmlidiwvd ymaith yn ddiatrog. Parha bywiogrwydd eyflegrol ar ran- barth Ypres ae ar Dead Man Hill 340. RWMANIA A RWSIA Adrodda Rwsia o'r ffrynt Rwmanaidd < eu bod wedi colli cyfres o uehelfeydd ger •Oitosz Pass. Lhvyddwyd i atal ymosod- (ijadau Germanaidd mewn rhan arall. Bu rraid i'r Rwsiaid encilio gei- rheilffordd i Ryiiinik, i'r de o'r Danube Dioddef- ffldd y geJyn golledion mawr yn ystod ymoso'diadau aflwvdianus Bu y cer- bydau modur Prydeinig o gymorth syl- vweddol i drechu yr vinosodiaclaii gelynol. Wn y Dobruttja, meddianwyd pentref gan :y gelyn. Hawlia Berlin fuddugoliaeth lwyr ger Rymnik, ac liefyd eu bod wedi torri trwy linellau caerfaol o eiddo y Rwsiaid. Honant eu bod wedi eymeryd 10,220 o Rwsiaid yn garcharorion GROEG. I Hysbysir o Salonica fod llywydd yr I Adran Roegaidd a roddasant eu hunain i fyny i'r Bwlgariaid yn Kavalla, wedi ei orchymyn gan Frenin Groeg i ymladd yn erbyn y CVngreirwyr ar ffi-vnt y Bal- kans,

DYDD SADWRN. I ADROODIAD PETROGRAD. I Cyfaddefa Petrograd yn rhwydd am hvyddiant y gelyn mewn rhai manau o'r ffrynt Rwmanaidd, fel yn Nyffryn Oitosz ac yn agos i afon Kassino, ond yn y rhan fwyaf o'r pwyntiau gyrrwyd y gelyn yn ol. Yn y sector bwysig Rymnik currwyd amryw o ymosodiadau yn ol, a threch- wyd y gelyn gan adymosodiadau. Yn tlgos i Boldu yr oedd yna ymdrech faith, ond ysgafnhaodd at yr hwyr; ac yn agos j orsaf Filipesti trechwyd yomsodiadau y I gelyn. YN FFRAINC. I Yn dilyn eu pelenu ar ffrynt y Dead II' Man-Hill 304, i'r gorllewin c'r Mpusp. ymosododd y Gennaniaid ar safleoedd y Ffrancwvr ar fFrynt o yn agos i ddwy fill- tir, a methasant gael canlyniadau ffafr- iol. Torwyd yr ymosodiad clan daniad y Ffrancwyr, ond bu i rai o'r gelynion doni rlrwodd i ffos i'r de o'r Dead Man. Hawlia'r Germaniaid fod eu milwyr mwyaf hynod wedi gweithio eu ffordd i'r ail a'r drydedd linell, gan gymeryd 222 o garcharorion, ac hefyd yrru'n ol adym osodiadau parhaus v Ffrancwyr. Ar y ffrynt Brydeinig i'r de o Ancre, ac yn agos i loles, y lilac y tanio eyflegr- ol wedi cyrraedd i bwynt eithafol o boeth a chwvrn. NODYN NEWYDD GROEG. I Dywedir fod Llywodraeth Groeg wedi anfon Nodyn newydd i'r Galluoedd Un ed- ig yn gofyn iddynt wncud i ffwrdd a'l 1 gwarchae. Yn ol neges o Athen, y mae'r Xodyn yn datgan syndod at barhad y gwarchae. Gofynir i'r Cyngreirwjr nodi I eu hawliau, ac, os yn bosibl, godi i fyny y gwarcliae. Talodd y Gweinidogion Prydeinig, Ffrengig, a Rwsiaidd ymweliad a'r Veni- zeliaid sy'n garcharorion yn Athen, ANWAREIDDIWCH GERMANI. Dywed y Morlys ynglyn a suddiad yr agerlong "Westminster" gan submarine Germanaidd a phelenu y criw oedd yn y cychod, fod graddfa y barbareiddiweh a arfera y Germaniaid ar y mor yn ym- ddangos fel pe wedi cyrraedd ei eithaf- bwynt yn y weithred lion. Suddwyd y Hong heb rybudd, a dilynwyd hyn gydag ymgais i lofruddio y rhai oeddynt yn weddill yn y cychod. Lladdwyd y cap- ten a'r prif beirianydd yn ddiofal, a chreclir fod dan swyddog a 30 o'r dynion eraill wedi boddi. CWESTIWN HEDDWCH. I Ma« Llvwodraethan Denmarc, Sweden, a Norwv wedi trafodaethau, wedi pen- derfynu i anfon i'r Llvwodraethan sy'n rhyfela Nodyn yn datgan cydymdeimlad gyda gweithrediad vr Arlywvdd Wilson. y chydig o obaith na chred arddengys sylwadau y newyddiaduron Scandinaf- iaidd y bydd unrhyw effaith i'r Nodyn hwn. Gondemnia Sosialwyr Ffrainc gynyg- ion Gormani fel dim ond trap, a dat- genir fod y Pab wedi gwrthod cael ei dynu i gefnogi unrhyw un o'r cynyg:on sydd wedi ei g^rnoud yn gyhoedd.

o ——- — o I FURS r? CORSETS FURS VALLI^ C0RSETS |III COSTUMES BLOUSES HANDKERCHIEFS UMBRELLAS THE EXCHANGE COMPARE 21 BRIDGE STREET, COMPARE CARNARVON. I  j??? RAINPROOFS HOSIERY NEF STOCK RAINPROOFS .RIBBONS LOWEST SCARVES APRONS LOWESTSCARVF^ UNDERWEAR Prices. HATS o ——— -0

DYDD LLUN. 1 DATGANIAD SWYDDOGOL FFRAINC. Edrydd datganiad swyddogol Ffrainc fod y Ffrancwyr, yn ystod 1916, drwy dorri ar ymosodiad y gelyn ar Verdun a'i yrru yn ol ar y Somme, wedi cymeryd yn garcharorion o'r Germaniaid 78,500. I Y FFRYNT BRYDEINIG. Ar y ffrynt Brydeinig y mae'r cyflegrau yn parhau'n weithgar fel arfer; y canlyn- iad diweddaf vdynv dinistrio llinell y gelyn I o bout ar draws afon a "dump" arfau rliyfel. Y FFRYNT RWMANAIDD. I Mae'r gelyn yn hawlio llwyddiant ych- wanegol, ac y mae Petrograd yn oyfaddef .:olli brvniau i'r de 01 Oitosz, yn ogystal ac ei- yr Upper Putua River, Ar y llaw arall, bu i'n Cyngreirwyr vrrn'n ol vm-I osodiadau cryfion y gelyn ar y terfynau, I yn Nyffryn Sulta, ac ar yr Upper Sushiza. lie y cymerwyd amryw o gavcharorion, vit cynnwys cwmni gwn peiriannol Yn rhanbarth Fokchani, cymerodd y Rwsiaid bentref, ac ar reilff oi-dd Buzen, ger Yanka, gyrrwyd v gelyn yn ol gyda eholledion trymion. COLLI LLONG RYFEL FFRENGIG. Torpediwyd y Hong ryfel Ffrengig Gau- lois (11,260 tunell) ym Mor y Canoldir ar y 27ain o Ragfyr. Ni chollwyd ond ped- war allan o 31 o swyddogion a dynion. Cariai y Gaulois bedwar o ynau 12 modfded yn ychwanegol at ei harfau eraill. ———— .040- ————

BONTNEWYDD. I Priodas.—Dydd Sul, Hhag. 24, yn Eg- hvys Llanbeblig, Caernarfon, unwyd trwy briodas Mr Godfrey James Evans, 13, Beuno Terrace, a Miss Mary Alice. Abell, Bodwyn. Y forwvn ydoedd Miss Lilian Mvfanwy Thomas, a'r gwas Mr Alfred W. Evans (brawd y priodfab).

CARMEL. I Llwyddiant yn America. Yn y "Drych" am Dachwedd 30ain, ceir ysgrii faith gan ohebydd o Chicago ar "Ymad awiad dau Gymro," sef y Parch Gwilym E Jones, a Mr R. Jones Evans. Dywed fod Mr Evans wedi bod yn eu mysg yn hwy na Mr Jones, ac nad "oes yr un Cymro wedi bod yn fwy defnyddiol mewn gwahanol gylchoedd na Mr Evans." Ym- ddengys ei fod yn rym ac yn yni i bob eynnuliad o bwys, ac yn enwedig yn y cylchoedd Cymreig. Y mae'n lienor coeth ac wtxli bod yn olygydd i'r "Har- binger, a sefvdlodd amryw o bethau da i wella a hwyluso'r ffordd i fvw, un n'i- rhai hynny ydyw Cyfrinfa i Ferched Chicago, a Mrs Evans ydyw yr Uwch-lywyddes ac ar enw ei fereh bach Gymreig "Eluned' y galwyd hi'n Gyfrinfa Eluned. Yr oedd tnewn swydd gyfrifol yma ers amrvw flynyddoedd fel Controller y "Seipp Con dard Co." Ymadawa i Racine, Wis., i fod yn arolvgydd y "Kobrick M«ite(: Milk Co." Bydd yn golled i Cymn Chicago ar ei ol ef a'r teulu, end cnnill sylweddol i Racine. Deallwn mai Mr R. Jones Evans, gynt o Tyddyn Per tin Car- mel, ydriv. ac unig frawd i Ili3 FT. 0. Jones.

DINORWIG. i Capel Dinorwig.—Cynhaliwyd cyfarfod diddorol yn y capel uchod nos Nadolig, dan arweiniad Mr David W. Hughes, Tanybraich. Gwe-ithredwyd fel cyfeilvdd gan Mr John J. Roberts, Terfyn. Gwas- anaethwyd gyda'r gramophone gan Mr Wm, Ellis Jones, 7, Vaynol Terrace. Ebenezer; mewn adrodd a dadleu gan Misses Gaynor Jones, Ty Capel, Sardis; Gwladys Hughes Jones, Voel; Dora M. Griffiths, Chwarel Fawr; Dora Hughes, Bryn Hyfryd; Maggie Jones, Faohwen; Jennie Jones, Bryn Goleu. Cafwyd carol gan Miss Katie Hughes, Allt- Ddu, a Mr Thomas H. Wilhams. Ant Ddu ac j amryw donau gan y plant, dan arweiniad Mr Griffith Williams, Ty'n y Gadlas. Cafwyd diolchiadau cynes gan Mr Owen J, Roberts, Maengwyn. a Mr Thomas H. Owen, Ty Newydd. Diweddwyd trwy ganu "Peraidd ganodd set, y bore" ar y don "Rhondda," allan o Daflen Gyniania Y sgoljon Dinorwig a Llanberis. Ysgrif- ennydd y cyfarfod ydoedd Mr George Kvans, Tan y Garrett, a gwnaeth ei waith yn gampus. Cafwyd elw da a chynulliad rhagorol.

I CRICCIETH. Cofeb i'r Milwyr Llecl.Yn bwyllgor i weithio allan Gofeb i'r milwyr lleol I gwympasant ar faes y gwaed penodwyd y Mri HulY H. Gruffydd, T. Burnell, P, J. Bowen, William Howell, a J, Harlech Jones. Y Safle lechydol.—Hysbyswyd yn y Cyngor mai un fu farw yn ystod y mis, a hynny ohcrwydd henaint, sef 90 mlwydd oed ni anwyd ond un yehwaith. Ni chafwyd nodiad o unrhyw afiechyd heint- us Da iawn, Cnccieth, nid gwir j linell honno, "Swn cracio U'n Criccieth,' mae'n amlwg. M ilwrol.-Deallwll fod yr Isgapten R. Rowlands, R.A.M.C., wedi cael ei godi'n gapten, -Derbyniw;yd hysbysrwydd fod y Preifat Richard Hughes, mab Mr Hugh Hughes. nvsfa Bach, wedi ei (add ar laes y gwaed. ( vn ynxuno yr oedd yn t gwasanaethu iiiewn banc yng Nholwyn I Bay Nid oedd ond 32 mlwydd oed. Dyma yr wythfed o fechgyn Criccieth i gi,vympo.Daeth y Rhingyll T. Arnold Burnell adref o'r Aifft, ac yr oedd yr Is- gapteniaid Hywel E. Jones a Gwilym Lloyd George yma yn treulio eu Nadolig.

_DYFFRYN NANTLLE. Ar Ymweliad.—Yr wythnos o'r blaen talodd v Prelfat 0. C. Evans ymweliad a'n hardal cyn myned i India Er ei fod yng ngwlad y Sais ers amser maith bell- aoh, teimla yn annwyl iawn at ei fro a'i ardal enedigol. Deallwn y byddai Mr Evans yn herwydd absenoldeb Caplaniaid yn y gwersyll milwrol yn Litherland, yn cynnal gwasanaeth crefvddol ymysg y milwyr, a bwriada wneud ar ei daith i India, yn nerth Duw. Bore Nadolig der- by niodd ei frawd, Mr J. G. Evans, County Road, y pennillion canlynol oddi- wrtho, nodweddiadol iawn o'r difrod a a ch os wyd trwy y rhyfel, a'r hyn a ddeis- yfwn weled bob un Nadolig rhyfedd ydyw I bawb o hil y llawr, Nadolig heb un olwg Yn awr am doi-iad gwawr; Nadolig oer a gwaedlyd I filoedd yn ein gwla-d, Nadolig du i'r milwr dewr Sy'n gorwedd yn ei waed. Oil! na chawn iveled eto y cleddvf yn y wain, A'r milwr fu yn aberth Yn rhydd o fysg y drain; Yr Jesu yn tevrnasu Er gwaethaf brad v byd, A dolen gi-ef Ei gaiiad Vn asio pawb vnghyd.

NODION 0 FFESTINIOfi -1 Oiacon.aid Newydd.—Bu eglwys Anni- bynnol Jerusalem yn dewis diaconiaid, ac ar y rhai caplynol y disgynodd v goel- bren: Mrj Hugh J. Hughes, Llys Gar- mon David Jones, Tanrallt; W. J Prit- chard, 1, Bowydd Road; ac Owen Jones Gladstone Terrace Marw --Nl'edi ychydig waeledd, bu fa-rw Mr Robert Jones, Wesley Street, a Mr S. S. Joucvs, chwegnwyddydd a dihedydd, High Street. Cofeb y Milwyr Lleol.—Penderfynwyd gan Gyngor Arbennig i gael tablet Coffa i'r milwvr lleol gwympasant ar faes y gwaed. Yr Henadur W. Owen yw'r try- sorvdd, a Mr Edward Jones, y Clerc Trefol, yn ysgrifennydd. Cafwyd y tan- ysgrifiadau canlynol yn barod :-Capten Fvan Jones R.E., 5p; Ffrind (ti-wr Mr Richard Jones), 5p; Dr Vaughan Ro- berts, Y.H., 5p; Mr David Jones, 5p. Archeb C4-uTai.-Awdurdodw-3,d archeb cau o berthynas i bedwar o dai yn Beth- esda Terraec, Benthyg Llyfrau.—Penderfynwyd yn y Cyngor fod benthyg llyfrau i gael ei gan iatau ynglyn a'r Llvfrfa Gyhoeddus o ddechreu Chwefror, ac fod ystafeil y merehed i gael ei chau ar hyn o bryd Gradd Geni I sel. —Hysbysodd Dr R. Jones yn y Cyngor fod gradd geni yn ys tod y mis yn is nag y bu er sefydliad y Cyngor. Nifer y genedigaethau ydoedd tri, tra y bu i chwech fanv. Ncwydd Da.—Tua fair wythnos yn 01 derbyniodd Mrs Jones, Denver House, Park Square, hysbysrwydd o'r Swyddfa Rhyfel fod ei mab, Preifat Willie Jones ar goll er Tachwedd 13, ac achosodd hyn gryn bryder iddi. Ond yn awr y mae ) oil drosodd, gan iddi gael cerdyn post oddiwrtho yn hysbysu ei fod yn garcharoj rhyfel ac mewn iechyd da. Milwrol. Mae Mr John Edwards. { llvthyrgludydd Trawsfynydd t,_vnt., wedi pi Preifat W. G. Jones, 2, Dovil Street, yn ddifrifol wael mewn ysbyty yn Ffrainc, ond y mae'n awr gartref ac yn gwella'n dda. Yr j oedd yr Isgapten Gwilym Evans adrei yr wythnos o'r blaen ac yn edrych yn dda,

PWLLHELI. Clybiau'r Eglwysi.—Rhanwyd allan o glybiau'r eglwysi fel y canlyn:—Egl??ya St% Peter. 800p; Salem a Tarsus, 537p; Pe;1H101wt a'r Traeth, GOop: Penlan, 1. 360p: Zion, 220p. Gwahardd y Ddiod.—Mae Cyngor yr Eglwysi Riiyddion wedi pasio penderfyn- iad o blaid Gwahardd y Fasnach Fedd- wol. M ilwrol.-).1ae y Lance-Corporal Tom Owen, 3, Hermitage Place, adref, yr hwn a glwyfwyd yn Ffrainc ac a fu mewn ysbvty am amser maith; ond y mae'n gwella'n awr.—Drwg gennym nad yw y Preifat Arthur Jones, mab Mrs Jones, Moelydon, yn rhoi arwyddion' gwella gyf- lymed ag y disgwylxd.—Hysbysir fod y Preifat Tommy Jones, Glanydon, wedi ei glwyfo. Marwolaeth a Chladdedigaeth Mrs Hugh Williams, Derlwyn. Pradd yw cofnodi marwolaeth Mrs Williams. Derlwyn (gweddw Mr Hugh Williams, Shop Goch. gynt), yr hyn a gymerodd le ddydd Mawrth, Rhagfyr 26, ar ot dau fis o gys- tudd. Yr oedd yn 66 mlwydd oed. Bu yn aelod ffvddlon o eglwys Penmount am flynyddau lawer, ac yr oedd yr eglwys a llwyddiant achos Crist ynddi yn cael lie mawr yn ei chalon. Dangosodd sel mawr tuagat y genhadaeth, a chyfranodd bob amser yn deilwng tuagat yr achos, Cladd- wyd ei gweddillion ddydd Gwener ym mynwent Penrhos. Gwasanaethwyd yn y ty gan y Parch J. Puleston Jones, M.A., ac ar lan y bedd gan y Parchn D. Roberts, Abererch, a J. Henry Williams, Porth- madog. Y prif alarwyr oeddynt:—Cer- byd cyntaf: Parch Edward Williams, B.A., B.D., a Mrs Williams. Clawddnew- ydd (mab a merch-ynghyfraith); Miss J enn e Williams a. Miss Laura Williams. Derlwyn; Mrs D. M. Jones, eto (merch ed); Nuree. Ail gerbyd: Miss Jones, Ty Mawr, Llanwnda (chwaer); Parch John Jones, Pencaerau; Mri William Jones, Derlwyn; Griffith Jones, Cefn Hendre, Caernarfon; a Robert Jones, Ty Mawr, Llanfair (brodyr); a Mr W. Jones Wil- liams, Pool Street, Caernarfon, Trydydd cerbyd: Mrs Jones, Ty Mawr, Llanfair; Mr Willie Jones, eto; Parch D. Morris Jones, B.A., D.D. (caplan gyda'r fyddin); Mr Henry Williams, Porthuethwy. Ped- werydd cerbyd: Mr Jones, Conwy; Mri John Jones, Lerpwl; Edward Williams, Glasfryn; Thomas Williams, Gwalchmai; Henry 11-iliaiiis, CIwtybont; David Wil- liams, Dinorwig. Yn y ceibyd o flaen yr elorgerbyd yr oedd y Parchn J. Puleston Jones, M.A.. Penmount; D. Roberts. Abet-ei-eii; J. H. Pol-tlimadog; Mr Evan Parry, Ysguboi, Wen (yn cvn- rychioli eglwys Pennunt. a Dr O. Wynne Griffith mewn modur. Yr oedd trefniad. au yr angladd yngofaj Mr H Williams, Shop Coch. Cydymdeimlir vn ddwfn a'r plant, sef Misses Jennie a Laura Wil- liams, Mrs D. M. Jones, a'r Parch Ed- ward Williams, B.A.. B.D., Clawddnew- 3dd, ar ol mam annwyl a thyner iawn. awdd y nef a fo drostynt yn eu hawr gvfyng.

D PORTHMADOG. rnwroi. Uvdd Sadwm. Rhag 23ain, yn Eglwys y Phryf, Leek, unwyd tiwy briodas Sapper A. E. McMillan, ? P., mab Mr a Mr? C. McMiHan, ?ew T T  ?"' Dorothv M. Eddowes L?k. Ahss Edith Eddowes, chwaer briodasferch, wasanaethai fel mo "r-.vin; a'r Quartermaster Sergeant Harry Mc- Millan fel gwas. Treuliwyd y gwyliau priodasol ym Mhorthinadog. Yr Ysgol Sirol.-Yr oedd mwy nag enoed o ysgolorion yn yr vsgol hon y term diweddaf, sef 118. Mae saith o'i chyn-ysgolorion wedi eu lladd, ac un wedi ennill y Bathodyn Milwrol; ac y mae 180 gyda'r Fyddin a'r Llynges. Eisteddfod Penmorfa. Cafwyd Eis- teddfod nos Nadolig lwyddiannus ym Mhenmorfa, dan arweiniad Mr Edward Davies. Yng nghystadleuaeth Corau Plant emllodd cor Miss Maggie Rowlands gyda ckyn>eradwyaeth. ac yn y Cor Cy. mysg gan gor Mr IR, Rowlands. Mr J. Ellis Jones enillodd y lawryf gyda'r un- awd bass, a Miss Rowlands ar yr unawd i denor neu soprano. Mr J. Lloyd Hum- phreys, Porth madog, feirniadai y canu.

SUDD IACHUSOL DAIL CARN YR EBOL gan GRIFFITH OWEN, CAERNARFON, ydyw ei fod yn rhyddhau y phlegm, ac yn cilio poen y freet. l'w gael mewn poteli Is 2c yn y giopau Druggist; gyda'r post, 11 k.