Y Dinesydd Cymreig

)—— — Y MAB AFRADLON. I (Gan ARFONWR.) I Heblaw dangos foci y Tad Nefol yi-i llawenhau yn nhyfiant Ei blunt, y mae y ddameg lion mor "true to nature" fel y gellir gweled agweddau eraill ynddo, y rhai na thrafferthai yr Iesu gyfeirio atynt. Gellir sylwi mai y mab ieuengaf "god- odd clani" am i'w dad ranu yr ciddo. Efe oedd y :nwyaf anaeddfed a'r un mewn mwyaf angen am cldysg a phrofiad. Fe ranodd y tad ei dda, rhwng y ddau frawd, ond nid oedd ar y mab liynaf ysfa yn y byd am grwydro. Diau iddo ddi- weddu ei oes yn gwneud flwyddyn ar 01 i bhvyddyn yn union fel y byddai ei dad ali daid yn gwneud, yn union fel hen ffariii- wr, yn yr un rhych o hil gerdd. Son am y ffanmrr, amlwg yw mai ffaim- \vr oedd tad y mab afradlon, gan mor hawdd y caed y 110 pasgedig. Y mheHach, yr oedd yn ftarmwr eyfrifol. Hhanodd i'r mab ieuengaf wasgar. Cenfigen y ymyl y ddalen "ei olud." Yr oedd y golud hwn liefyd yn un symudol. Oni- bai fod v tad wedi easglu amhosibl fuasai 'ir mab ieuengaf wasgar. Cenfigen y mab liynaf sydd yn awgrymu mai "gyda j phuteiniaid" diÙwl'd(I fywyd ('.j dad. Nid yw y ddameg ei hun yn awgrymu hyn. "Gwasgar y da a byw yn aftad- lawn" yw y cyhuddaid. Amlwg yw y gellir pechu pechocl y mab afradJon bob na meddwi na phutcinio na'r pechodau yr arferir eu condemnio gan bob! barebus, Gall pobl barchus "wasgar y dn" dnvy beidio ei roddi i'r defnyddiad goreu. Yn y ddameg lion nid yw yr Iesu ond yn dangos un agwedd, sef y llawenydd ddylai fod am adferiad unrhyw un yn ol i synnwyr, i fod yn "fyw" ar ol bod yn "farw," a "gaed" ar ol bod yn "go]]- edig." Ond mewn damegion eraill eon- demnia yr Iesu "olud." A beth yw golud ond crynhoj y "da"? Yfewn gair, ei gadw yn gloedig rhag eraill, a pbeidio ei ddefnyddio i'r pwrpas goreu. Yr oedd tad y mab afradlon yn afradJon ei bun, ond mewn dull gwrthgvferbyniol. Yr un yn union yw pechod y cybydd a'r afradlon. Crynhoi y,da sydd yn achlysur i'r gwas- gar. Y drwg yw dyma ucholgais bron bawb ohonom Sut i wneud arian, dyna boll fyfyrdcsd eiu calon. Nid ydym yn gofyn a yw y gorehwyl sydd gennym yn un wna Its i'n gwlad, ond a ddaw y peth ag arian i ui. Nid wyf yn sicr nad yw y rhaib am liel arian yn waeth yn y cyfnod hwn nag a fu niewn un oes yn hanes y byd. Ae mor wirion yw y peth. Yr ydym yn ccisio casglu gwagedd (gwynt yn ol liai yw y eyfieithiad goi-eu o "wagedd" llyfr y Pregethwr). Peth hollol artifisial yw arian, cr nad yw yn hawdd cyfleu hynny i fecldwl a rail. Yr ydym yn ael- odau o gymdeithas. Ni allwn beidio bod. Gwel pob dyn sydd yn ystyried fod y neb sydd yn byw i wneud arian, sef i gasghi y da., ato ei hun a'i gadw rhag eraill yn gwneud ei oreu i ladd y gym- deithas sydd yn hallfod i'w fywyd ef ei hun. Dy ed yr athronwyr Gennanaidd yn iawn pan yn son fod y Wlailwriaeth (scf y gymdeithas ddynol) yn fwy pwysig na'r nar.smi unigol, gan fod eymdeithas yn parhnu o oes I oes Ond dylid liefyd ddwoyd fod yn rhaid i'r Wladwriaeth (neu y gyindeitlias ddynol) fod yn un nefol (yn iaith y Beibl "Toyrnas nefoedd"). Y mie yna ryv/beth y tuliwnt i ni i gyd ae a ddylai jeoli ein ]),NI- l Y(i Elieol y gelwir hi ambell <lro. Tybier fod eerbydAvyv vfrtrydoedd Llundain yn mynd yn ol eu nivmnwy eu hunain, y fath bendramwnwgj fyddai yn yr heolvdd. Gyrir v eei'bydau yn (d rheol. Y ds wg yw y mae uchelwyr ,11 01 1'h('o1. Y dnv¡J; yw y l1lae uchelwYl'l y g\vledy<!d yn dueddol i anghofio hyn. ;\1 ofynant a yw y peth yn wir, ond a yw y petli ye, gvfaddas. Nid a yw y peth o DdllW, He o Dduw yn unig y mae y gwir, ond a y w y peth o ddynion, a plia ddyn- ion, y mwyafrif ynte y lloiafrif. Dywed Heine, y bardd Iddewig, yn ei '"Gyffes- iad" yn d lireidus iddo ef ei bun wneud pates o'i fywyd, am hynny ymddiriedodd ei fywyd j Dduw. Yn hollol felly, ond i ni syhverldoli mai y Gwir yw Duw. Boed i'r Gwir d:yrnasu, dyna deyrnasiad Duw, Gwirionedil a ehyfiawnder, dyim ydyw Duw. Y rheol hen sydd goraweh pob ewyllys ae amcan personol dyna y Deyrn- as Nefoedd yr ydym i geisio am dan; yn gyntaf oil am y rheswm fod bywyd dyn fel eymdeithas yn uwch amlygiad o Dduw na'r bywvd personol. Y peth ddylem ci ofyn yw a N v y ffnnn, y siop, nen y goich- wyI yn v; ial teymas nefoedd, nid a yw yn dod a golud i ni yn bersonol. Y -¡ AYladwriaetli yw teyrnas nefoedd, ond I rhaid iddi. amlygu teyrnasiad Duw ar y ddaear, teyrnasiad gwirionedd a eliyf- iawnder ( Crefydd boliticaidd yw cref- ydd lesu o Nazareth Dyna paham y galarodd ohenvvdd diifyg undeb gwladol yr Iddewon, gan ddeisyfyd i Jerusalem gasglu ei plilant, fel y gwna yr iar ei chywion dan ei hadenydd. Nid crcfydd bersonol yw erefvdd yr Iesu. llai blynyddoedd yn ol dywcdodd un o ddramodwyr Germani mai y rhaib am arian oedd yn dymehwel cymdeithas yn y wlad hono. Dyma achosodd y genfigen a'r drwgdybiaeth wnaeth i werin Ger- Inani fod yn foddlon ufuddhau i'r militar- 11 iaid. Camddefnyddiad geiriau yw son am Orfodaeth, Ni ellir gorfodi gwlad ond o'i bodd Xicl oes air yn y ddameg fod y tad wedi ceisio pavadio y mab ieuengaf i beidio mynd i wlad bell, a eliaiff y fath groeso ar ol dychwvlyd fel mai anhawdd peidio dod i'r farn fod yn angenrheidiol iddo fyned i'r wlad bell. Ni allai ddysgu y wers adref. Ac yn adnod 7 o't, un bennod dywedir fod mwy o lawenydd yn y nef am y pechaduv a edifarhao nac am luaws o rai eyfiawn. Ac yn ol Paul rhoddir digon o raff i bechod, fel lie yr amlhaodd pechod y rhagor amlliaodd gras. Pan ddaeth y mab afrdalon adref, fe ymarllwysodd ei I dad ei holl drysorau arno, y wisg oreu, y fodrwy, yr esgidiau, a'r llo pasgedig, a'r ddawns a'r llawenydd. Fe'i boddodd bron a'i gariad Rhaid j ninnau gredu fod ein tad nefol yn gwybod y buasai y rhyfel ofnadwy hon yn digwydd, gwyddai y loes, y poen. y cur, y gruddfan, a'r hir- aeth, y newyn a ddeuai i ni yn y wlad bell yr ydym ynddi. Ond ni syflodd ei fys bach i'n gorfodi i beidio myned vno. Uboddodd cithaf rhaff rhyddid i Germani ae i iiiniiaii. Cawsoiii bob i-livddid i tvned i'r wdad bell, ac yn wir talodd am ein cludiad Nid yw cariad yn gorfodi neb i beidio pechu. Ni chred fel Mr Lloyd I George fod "atal yn well nac erlyn." Diau y buasai Mr Lloyd George a chref- yddwyr parclms eraill, yn rhoddj y mab afradlon yn y earchar rhag iddo warad- wvddo ei dad, a gwylied na chai gvfle i tyned i'r wlad bell. Ond fe ddown yn ol. Pa bryd? Pan fydd yr arian Avetli "treulio." Pan fydd i olud Germani He i elw y profiteers ddi- flanu fel mwg, fe ddown atom ein Jnnwin. Rhaid i'r byn gasglwyd gael ei wasgaru yn gyntaf. Pan dreulia yr arian fe ddaw heddweh. Nid (,N nt. Mawr y dwndwr yn erbyn y perchenogion llongau sydd wedi eynnyddu eu helw o 20 miliwn i 250 miliwn. Ond pa les? Fe chwal y pen- I twr hwn fel pob pentwr arall. Canys y I gwahaniaeth rhwng y goludog a'r tlawd yw achos pob rhyfel, a phan fydd y eyf- oethog mor dlawd a'r tlawd, pan na fydd gan un fwy o elw na'r llall, yna ni fydd golud. Yna byddwn wedi dod yn ol at ein Tad nefol a chael croeso ealon ganddo, a dywedir ivrth bob un ohonom" Fy mab, yr wvt ti yn wastadol gyda mi, a'r eiddof fi oil ydynt edido ti. Nid oes elw, nid oes na chyfoethog na tlilawd pan gydgyf- ranogwn yr oil a'n Tad nefol. Pan ddcr- fvdd yr arian, v golud, fe ddaw yr ym- laddwyr yn ol at y ffarmwr hamddenol. a'i dir sydd yn enydio yn ei amscr ac vn ol y tymhorau, ac ni ellir ymladd I mwy "——————-

RHIWMATIC-ANHWYLDEB Y KIDNEY. Y mae Uhiwmatic yn ganlyniad uric acid crystals yn y Ilywethau a'r cymalau, elraith gormod o uric acid yn y cyfansodd- iad y methodd yr elwlod (kidneys) ei symud fel y bwriadodd natur; gyda liyn y cytuna pob meddyg graddedig. A'r acid hwn yw'r aehos o boen yn y cefn, lumbago, sciatica, gout, anhwyldeb y dwr, carreg, grafel, a dropsy. Mae Uwyddiant Tabledi Estora at drin Uhiwmatic a ffurfiau eraill o anhwyldeb yr elwlod i'w briodoJi i'r ffaith eu bod yn ad- feru'r elwlod i weithredu'n naturiol, a ¡ tlii-wy hynny eymudir achos yr anhwyldeb, yr hyn o angenrheidrwydd a symuda'r effeithiau drwg a ddeillia o hono; ac mae wedi iachau acliosion dirifedi gwedi meth- iant meddyginiaethau ereill, yr hyn ey'n cyfrif am cliinjnfc yn prysur gymeryd lie'r meddyginiaethau hen ffasiwn a werthir am brisiau sydd allan o gyrraedd pawb ond y cyfoethog. Mae 1 abledi Estora yn llawn deilyngu y desgiifiad ohonvnt—meddvginiaeth onest am bris gonest-I(3 y blwch o 40 dabledi, neu chwe C'lyehaid am G 9. At- werth gan Fferyllwyr ymhobman, neu'n rhad tnvy'r post, am y prisiau hyn oddiwrth Estora Co" 132, Charing Cross Road, London, MERCHED. Dioddefa Merched yn fynych oddiwrth saldra, cur a phoen, o dan yr argraff eu bod yn ebyrth j afiechy'don ey'n gyffredin i'r ystlen deg, ond yn amlach nag i'r gwrthwyncb y mae i'w briodoli i'r elwlod (kidneys), He mewn achosion o'r fath fe fydd i flychaid neu ddau o Estora Tablets eu llwyr adferu! 0 leiaf, mae'r prawf yn worth ei wneud. gan fod dedwyddwch a Uwyddiant merch ar hyd ei hoes yn di- i bynnu yn hollol ar ei hiechyd. Agents, Boots Cash Chemists.

I DROS Y DWR. (O'r "Drych"). MARW PRIOD MAIR LLECHID. Yn ei gartref, 291, E. Market Street, Wilkesbarre, Pa., Tachwedd y 3ydd, bu farw Mr Thomas D. Williams, priod Mair Lechid. Daearwyd ei weddillion yn Mt. Greenwood. Yr oedd yr angladd yn un y'r rhai mwyaf a welwyd yma. Ganwyd Thomas D. Williams ym MYll ydd Llandegai, Arfon, yn fab liynaf Daf- ydd Williams, Ffynnon Bach Yr oedd bron yn 64 oed. Bu yn gweitliio pan yn ieuanc yn Chwarel Cae Braicli y Cafn, Bethesda, ond yn amser y troi i ffwrdd, bu raid iddo yntau droi ei wvneb i'r byd, a bu am dymor yn Nelieudir Cymru, ac hefyd yn Lloegr, a mannau eraill. ond daeth yn ol i Bethesda, a sefydlodd mewn masnaeh, tebygol mai yn y fasnach gig. Oddeutu 36 o flwyddi yn ol, priododd a Mary, merch Robert a Jane Jones, a cliwaer i'r gohebydd William R. Jones, "Cousin," yr hon adnabyddid y blynyddau hynny yng nghylchoedd Bethesda, Arfon, fel cantores wrth yr enw "Mair Llechid," ag sydd y blynyddau hyn yn adnabyddus yn y wlad hon ers llawer dydd bellach fel gohebyddes o gryn nod, wrth yr un enw. Daeth y teulu annwyl hwn i'r wlad hon oddeutu 29 mlynedd yn ol; sefydlasant ar y cyntaf yn Milwaukee, a buont yno am bedair blynedd, pryd y symudasant i I d y sylnu d asant i Wilkes-Barre, ac yma maent wedi bod hyd heddyw.

MARW CYMRO IEUANC 0 ARTHOG, Fel caniyniad i wvtli lnlynedd o nychdod llethol, bu faw, nos Wener, Hydref 27ain, 1916, Mr W. D. Thomas, Middle Gran- ville. Ar ddydd Mawrth, y 31ain, daear- wyd ei gorff ym mynwent Middle Gran- ville, a chafodd angladd tywysogaidd. Ganwyd Mr Thomas yn Arthog, Meir- ionydd, yn 1876. Ymfudodd i'r America gyda i dad a'i fam, Mr a Mrs David Tho i mas, yn y flwyddyn 1882, a bu yn trig- iannu gyda hwynt dros ysbaid o amser yn Virginia, Pennsylvania, ond yn nyffryn y chwarelau y treuliodd y mesur lielaethaf o'i oes, ac yma rhwng v bryniau y ffurf- iodd d'nged ei fywyd. Mae yn aros i alaru ar ei ol yn unig, ei dad a'i fam, wedi goroesi ohonvnt wyth o'u plant. Ond er yn unig, mae iddynt i'w eysuro goffadwr- iaeth plant da. "Coffadwriactli v eyf- iawn sydd fendigedig." Pan yn naw ar hugain oed, dan rym argyhoeddiad dwfn, ysgogwyd ef i gyfeir- iad y Weiiiidogaetli. Cychwynodd ar ei yrfa bregethwrol yn aiddgar. a thraddod- odd amryw o bregethau svlweddol, nid yn unig yn Granville a'r eylchoedd, ond yn schencstady, N.Y., a rhannau eraill o'r dalaith.

HUNIAD MUN 0 HARLECH. Gofidus yw gorfod hysbysu am farwol- aeth y chwaer Mrs Owen D. Jones, 1213. Miller Street, Utiea, yr hon a ddaeth yma o Schenactady gyda' i phriod yn ddiwedd- ar Cymerodd yr amgylchiad le nos Wener, Tachwedd lOfed, ar ol dioddef cystudd caled am oddetitti cli-VA-eell wyth- ncs Enw morwynol Mrs Jones oedd Elen Davies, a gallwyd hi yn Harlech, Sir Feirionydd, Ionawr 23, 1864. ac ym- briododd a Mr Jones oddeutu 19 mlynedd ,vn ol. Daethant i'r wlad hon yn y flwyddyn 1897. Tra yn y ddinas hon gwnaeth ei ehartref crefyddol yn Kglwvs Gofla y C oke, a bu iddi wneud iddi oi litili gylch o gyfeillion cynnes a charedig. Yu ei goroesi y mae ej phriod, ei thad. a dwy chwaer yn Lerpwl, Lloegr.

DAEARU UN 0 FETHESDA. Fel canlyniacl 0 I- lys, bu farw Hugli lt. Hughes (Bryn (Yi-ch), Granville, N.Y., fore dydd Gwener r 3ydd o Dachwedd. Wedi'r ymosodiud ni fu fyw ond ycliydig ddyddiau, a hynny ond mewn ystad anymwybodol. CVnle; odd yr angladd le ddydd yr etholiad, ac yn gwasanaethu yr ydoedd y Parch "Wm 0. illiams, yu cael ei g;rnortinvyo gan T. J. Jones, a rhoddwyd ei weddillion i orwedd ym mynwent Granville. Er wedi treulio cyfran o amser yn nhalaith -t-eiin .x .Yia yn Granville a'r cylchoe-dd y treuliodd y mesur mwyaf o flynyddau, wedi adad ohono Bethesda. Arfon. Beth bynnag ellir ddywedyd am yr ymadawedig, gellir dywcdyd fod iddo lu o gyfeillion, a'i fod vn gymeriad gwir aduu byddus drwy' ardal. Nid bqb amser y gallesid cyfarfod a chymaint gwreiddioldeb, ac a geid yn Mr Hughes, ac lieb ond adnabyddiaeth ranol ohono, nientrwn ddweyd fod yn ei berson neillduolion eannioladwy. Nid bob amser y eerddai I\vybau'r mynydd yn unionsytli, oiul Duw yn unig wyr yr oil, ac iddo Ef y pert hyn barn. Mae vn aros i alaru ar ei ol wraig a dwy ferch. -Nlj-s Owen J. Owens, a Mrs Williaf J. Owens, y naill yn trigianu yn Granville, a'r Hall yn South Poultney. Sicr y bydd i'r weddw a'r plant sugno mesur o'u cysur o'r ymwybyddiaeth fod yn curo o'u plaid gydymdeimlad ardal gyfan.

Y SENEDD. I DYDD IAU, I Y Mesur Pensiwn. Cynnygiodd Mr S. Walsh eu bod yn gwneud i ffwrdd a'r adran sydd yn nodi fel cynghorwyr Ysgrifennydd Seneddol y Morlys, Ysgrifennydd Ariannol y Swyddfa Ryfel, ac Ysgrifennydd Seneddol Bwrdd Llywodraeth Leol. Methai a deall pa- ham yr oedd eisiau dod a hwy i mewn i'r mesur Yr oedd aniynt eisiau dyn ag v gallent ei grogi os profai yn fethiant, ac yr oedd am geisio rhwystro i'r Gweinidog gael lleehu o'r tu ol i gyfarwyddwyr sef- ydlog. Cefnogwyd gan Syr Hamar Greenwood. Deuai y Gweinidog Pensiwn yn un c'r ewyddogion pwysicaf yn y Weihyddiaeth. Dylem gael dyn cryf wrth ben y Bwrdd Pensiwn, un all sefyll at ei ddyfarniadau, ac y gall wynebu y erogbren os metha neu gynieryd ei ddyrchafu i'r bendefigaeth os llwydda. Mr Booth Pendefigaeth os metha Syr H. Greenwood: Hyderaf na fydd i'r Gweinidog Pensiwn cyntaf gymeryd pen- defigaeth, er i bethau rhyfeddach ddi- gwydd. Pwyntiai Mr Montague BarloAv allan fod Mr Henderson yn newydd i'r gwaith, ond yr oedd y tri boneddwr arall wedi caeJ profiad helaeth ynglyn a phensiynau. Credai y dylai y boneddigion hyn gynorth- wyo y Gweinidog. DyAvedai Cymol Ivor Phillipps eu bod yn penodi Gweinidog i'r swydd, ac yn ei orfodi i ymgynghori a swycldogion is- raddol o adrannau eraill, yr hyn oedd yn chwerthinllyd. Dywedodd Mr H. W. Forster y byddai aAvdurdod y Gweinidog Pensiwn yn ben- dant. Bydd i'r Ty wiieud camgymeriad mawr os bydd iddynt ysgaru y tri cyn- rychiolydd adrannol hyn. Credai Mr Henderson mai amcan y gwelliant cedd gwneud i fFAvrdd a'r syniad y dylai y Gweinidog Pensiwn fod yn Pay- master-General. Yr oedd y farn yn bod na ddylai yntau ddal y sAvvdd o Gynghor- wr Llafur a Gweinidog Pensiwn. Ond os oedd eisiau i.mi roddi fy holl amser i'r nwydd hon, gAvell fuasaj gennyf aros yn y SAvydd o Gynghorwr lilafur Awgrymai ef neivid geiriad y gwelliant y gallai y GAveinidog gymeryd eyfanvyddid a chyn- oi-thivy gan y tri ysgrifennydd a nodwyd os byddai angen am hynny. Tymvyd gwelliant Mr Walsh yn ol, a derbyniwyd awgrym Mr Henderson. GAvnaed i ffwrdd a'r ddarpariaeth fod y GAA-eiuidog PenisAvn i fod o angenrheid- rwydd yn Paymaster-General. Gofynodd Syr H. Dalziel a ellid cael enAv Ysgrifennydd y Pensiwn, Atebodd Mr Henderson y byddai yn well, o dan yr amgylchiadau, aros i gael enw y GAveinidog yn gyntaf cyn cael enw yr Ysgrifennydd. -————

TOBI, CI CYMYDOG. (Gan J. T. W., Pistyll.) JIae gan gymydog imi Hen gi a'i enw Tobi Os gwel ei lun meAvn llyn o .Ivr Mae ef yn siAvr o gAvc-iu-n! A chyll cyn hir ej dymer Wrth Aveld na CIIIVAV ei bartner, Ffrynga'i ohyg. sgythra'n hvll t, el dlylI gAvaetha'i arfer. A dyma .sydd yn ddoniol, Jlac'r (',Ysguù-gi yn llOHoI Yu gwneud 'run fath a Tobi hvyd, Cwyd hyn ei Avrych anferthol. Ffyrnigo'n froch wna Tobi, I'r dwr fe naid gan waeddi, Ac ymladd yno amser hir, A Jaw i dir bron boddi!! Wei, dyna stori hynocl Am Tobi hvyd a'i gysgod! Yr hunan-chvyllwr pod Avar troed, Fu 'rioed fattibetli niewn dyndod. O, do, fy nghyfaill. cofia, Gall Prydain yr aAvr yma 1mlafllio gyda. dclw"i llun Er cadAv ei hun, hi dybia. Mae hyn yn ddAveyd go ddigri, Ond felly y gAvya Tobi, W rih Aveld ei ddehv o'i fiaen yn deg Yn agor eeg a chwaothi. Gwel eto gi "emvadaeth," 0 A'i nAvyd yn ddilywolli-aetli, A'i Avrych i fyny'r dyddiau hyn C well llyn yr iachaAvdAvriaeth Ac luvyach dy fod dithau, Yn gystal ag 'rwyf innau. Yn beio'n groch ar hwn a'r llall Sy'n llaAvn o'n pall a'n beiau Wel, coiiwn mor ddifuddiant Yw mynd i nwyd a soriant, I erlid rhai o'n delw'n hun, Nid yw ond hunan-foddiant.