Y Dinesydd Cymreig

DYOO MERCHER. I RWMANIA. Daw hysbysrwydd fed y Germaniaid wedi meddiaiimi Craiova, iin o di-eft Rw- mania. Enciliodd y Rwmania,id i FiUash, oddeutu 20 milltir i'r gogledd-orllewin o Craiova. Bu raid- iddynt oncilia yn NyfF- i;vn Alt FFftAINC. I Yr oedd y gynau mawr yn Jiawn bvw- iogrwydd ar y ddwy ochr. Gollyngodd I yr awyrwyr Ffrengig yn agos i gant o ( homhs o't" tu ol j'r linellau Gormanaidd. MACEDONIA. Yn ol yr adroddiadau a ddaw i law hys- bysir fod y Serbiaid wedi rhoddi cymorth sylwoddol i adenill Monastir. Gwnacth eu cyflegrau waith rhagorol. Yngogledd Suhodol enillwyd buddugoliaeth feistrol- gar y Serbiaid ar y Germaniaid. Cymer- wvd llawer o garcharorion ac ysbait. Rheola y Serbiaid y ffordd i Prilpp..

OYDO tAU. I SUDDO LLONG YSBYTOL. Suddwyd y liong ysbytol "Britannic" ) yn yr Aegean Sea. Yr oedd y llong ar ei ffonld Aiudros. Yn yehwanegol at y dwvlaw yr oedd ynddi nyrsns, dodoriaid, a clynion R.A.Jl.C.oddeutn 1,200 i gyd. Achubwyd 1,106, o'r rhai y clwyf- wyd 28. Ofnir fod tua 50 wedi colli eu byvvydau. Adrodda y Morlys fud y llong wedj ei suddo un ai gan fwnfa neu tor- pedo. Dnd daw hysbysrwydd o Athen fod clwy long tanforol Gormanaidd yn dis- gwyl am y llong. Taniodd y ddwy tor- pedo bob un at y Hong ysbytol, ond, un gyrhaeddodd y nod. Nid oedd digon o amser i ollwng yr oil o'r cychod i lawr FFRAINC I Nid oes dim neillduol i'w hysbvsu, gan I mai y gynnau mawr sydd yn gwneud eu gwaith. Llwyddodd y Germaniaid i ddifa llinell gyataf y Prydeinwyr yn Cite St. Elie, a gwnaethant ruthr. Mae 26 o'n dynion ar goll. Bu yr awyrwyr yn brysur, ac ymosod- wyd ar reilffvrdd, y ti-osgludivvyr., a thai y milwvr, RWMANIA. I Yn ol yr axliodddad Kwsiaid hysbysir fod y Hwniajnaid yn N\7ffryn Sebyll yn encilio gan frwydro tuagat Craiova. Ond dv- wed y Germaniaid eu bod wedi meddianu y dref. Hona Berlin hefvd eu bod yn trechu y Rwmaniaid yn y Hod Tower Pass i ar ddwy ochr i'r Alt. i MACEDONIA. I Rhydd y gelyn wrthwynebiad crvf i'r I Cyngreirwyr yn eu svmudiad ymlaen gogledd o Monastir tuagat Prilep. C'y- menvyd nifer o garcharorion. Tree hw yd y Germaniaid gan y Serbiaid. Ar y Struma gwnaoth y Prydeinwyr ruthr ar Keupri.

OYDD GWENER. I LLYWODRAETH GROEG. Mae Llvwodraeth Groeg wedi gwrtliod I i-haddi i mewn j bawl v Llyngesydd du Fournet fod i nifer neilltuol o ddeunydd rhyfel nodid ganddo of gaol ei roddi dros- odd i'r Cyngreirwyr. Dywed y Llywod- raeth fod y deunydd rhyfel sy'n awr yn nwylo y Galluoedd Uncdig yn fwy pwysip; 11 it11, hyn sydd yn nwvlo -y Gerinan-Bul- gars., ae y b.yd.dai lhoddi i fyuy ddeunydd j rhyfel yn doriad ar amhleidgarwch i'r i rath raddau fel ag i beri i'r Galluoedd I ( anolog ystvried Groeg yn wrthwynebol j iddynt. Ni byddai i'r syniad cyhoeddus I ganiatau id do, Mae detachment lyngesoi Ffrengig wedi meddiannu gorsaf yn Athens, o'r Rhcil- ffordd Peloponnesus Mae y Llyngesydd du Fournet wedi rhybuddio Consuls y Galluoedd Uncdig ac aelodau o Ysgolion Hvnafiaethol y gelyn y bydd raid iddynt adael Atlion..Mac Gweinidog Ffrainc wedi hysbysu y Gweinidog Tramor na fydd i'r Cyngreirwyr axos yn liwy i ddioddef poeni parhaus air gyfeillion M. Venizelos. YN Y GORLLEWIN. I Nid oes dim ond cyflegran a gweithred- j iadau awyrol yn cymcryd He yn Ffrainc a Fflanders. Ar y ffrynt Prydeinig: y mae y gynnau wetli bod yn fywiog yn Beatl- court a Sci-t-e, yii-ityinydogactli Ypres, a'r | de o [onchy. Mae ein gynau wedi bod yn petenu llinell y gelyn ger Messines, Armenieres, a Loos. Dangosodd awyr- wyr Gormani gryn feiddgarweh drwy i grocsi Mtne'U Prydain, gyda'r canlvniad dri o'u peiriannau syrthio i'n dwylo, a | gyrwyd y Pedwernld i lawr vn ei diriog.- j t.. J&f l:r aeth ei hun. Mae brwydrc cy!iegrol wedi bod yn barhaur, a r hvd y ffrynt Ffreng?. j Acho'?vyd cryn niwod tu ol i linelbn; y U gelyn ar ffrynt Somme drwy ollwni^ Siinibs I; gan awyjlongau. I 0 MACEDONIA. ii 1 aciiau i ymdroc-hu n galcci y mae'r J Cyngreirwyr yn eu cais ar Prii^o, dan am- odau celyd i'r gogledd n Mciaastir. Mae y gelyn ".cdi ei ad¡.{yfnerthu ac yn gwrth- v,vTiebu'n feiddgar. Ar yr 20fcd cyfisol ataliodd yr Italiaid viaosodiad chwyrn o eiddo'r gelyn o Mount Muza, i'r de- orilewin o 1fonastir, Wrth wasgu'n I mlaen i'r gogledd ar ddydd Mercher, meddianosant y tryniau i'r de o Bradin-i dol, i'r gogiedd-orllewin 0 Monastir. \Yi t!i gymeryil Dobromih ar yr 21ain cyf. gan y Ffrasc-wyr, a Parolovo- gan y Serb- iaid cymeiTwryd 800 o garcharoaion. I Y RUMANIAIO. ( Hysbvsir fod y safleoedd yn Alt Valley yn cael eu dal o hyd. Mao y milwyr dynwyd yn ol yn Oltenfe- o'r Schyll yn dal eu safleoedd i'r gorllewin o. Craiova. Dy- wedir eu bod wedi symud ymlaen yn Dob- udja. Hawlia Berlin eu bod wedi cy- meryd 300 o dryciau rlioilffyrdd o Caiova, ac adrodda ieirna' fod yr Awstriaid wedi gwneud cynnycM yn Corn a, ger Orsova, i ond yn aros yn <^1 tiriogaethau eu hunain j o hyd. I

DYDD SADWRN. I QATBLYGIAD NEWYDD iK Mas; Jatolygiad newydd yn yr ymosod- aid ar Rwmania. Y mao'r geiyn yn ceisio goreffgyn tiriogaeth y Cyngreirwyr o'r ■de." DyAved adroddiad o Bucharest fod y gelyn yn ceisio glanio ger Zimiotz, ae yr oc-hr ogleddol i lanau'r Danube tua 01) milltir dwyrain o Rustohuk, a dv. f wed adroddiad Germanaidd fod y Danube v/edi cael ei chroesi mewn amryw fanau. Yn y cyf amser v niae ein Cyngreirwyr yn parhau i lwyddo yn Dobrudja, ac wedi ailfeddianu amryw bentrefi. Yn v go-- ledd, yn Nyffvyn OJtenie mao y Rwman- iaid wedi encilio, ac y mae'r Gennaniaid yn hav/ho eu bod wedi taflu y Cyngreirwyr yn ol ar yr Alt, ac o ailgymoryd Orsova a Turiiu Severin. YN FFRAINC. Gyda. rhvflegrau 8'r 8yyrlongau v mae'r bywiogrwydd ar y ?rynt Brydeinig. f LIwyddodd dcuddeg o'n hawyrlongau i ehwalu s?wadron o ugain o eiddo'r g?yn. E Gwmwd rhntlwiadau H'osyddo! yn Grenay, I Festubert, a Bois Grenier. Adrodda I Ffrainc am fombardic bywiog yn SaiUyi Saillisel ac Abjainc-ourt, a llawer o ysgar- I mesoedd awyroi, cafwyd cymaint- a dea- gain ohonynt. I-FRYNT MACEDONIA. Ar y ifrynt Macedonaidd y mae'r Serh- iaid yn parhau i fyned ymlaen i gyfeiliad y gogledd. Wrtli gymeryd pentref Su- icodol cymerwy dcarcliajorion Germanaidd a Bwlgaraidd, a llawer o ddeunydd rhyfel. 1'1' gogledd a'r dwyrain o Monastir sy- mudodd y mihvyr Cvngreiriol ymlaen or gwaetluf y gwrthwynebiad, ac i'r gor- llewin o'r dref honno y mae yr Italiaid wedi gwtbio'n mlaen. Y RWSIAID. Edrydd Petrograd fod yna fywiogrwydd adnewyddol yn y ffrynt orllewinol. Yn j agos i Lyn Naocz llwyddodd Sgowtiaid ig^'ineryd gwu peiriannol. Trechwyd ym- -asodiad y gelyn i'r gogledd-ddwyrain o Krevo, ac achoswyd ffrwydriad mawr tu ol i'w linellau. At- y Stokhod torwvd i fyny vmosodiad y gelvn. SUBMARINE ETC. | Hysbysir fod Hong ysbytol eto o'r enw Braemar Castle, oedd yn dod gartref o Salonika i Malta gyda chlwyfedigion, wedi •■ei suddo gan "mine" neu torpedo. Ach- ubwyd yr olio edd ar ei bwrrdd. Cymerodd ;y trychineb le yn y Mvkoni Channel yn yr Aegan Sea. Mae adroddiad swyddogol Cermani yn gwadu fod y "Britannic" wedi ei-el ei suddo gan submarine Gor- manaidd.

CENHADAETH YR EGLWYS. DA,NIEG ?" i?,'?,AB AFRADLON. UAMEG Y MAB AFRADLON. Crynhodcb c Bregdh y Parch D. Jones. Aoereren. ^ieliir gaiw y ddameg lion yn Efengyl o t if-zrii .Efengyl, am ei bod yn cynnwvs yn- iidi ei' ,dun swm a sviwedd y-r holl Efengyl gycl, a gelwir in o ganlyniad gan un aiwdur yn "goron a nherl yr holl ddameg- ion- Os craifer vn ofalus ar y ddameg ie ganfyddir, mi gredaf, ei bod yn troi o ] gwmp;ts tJ'i phegwxn tra phwysig, a'r rliai iiyanv y\v—Pechod yr afradlon, ei edi- i iturwcii, ,a'i ddychweliad yn ol, a'i dder- byaiad gan y tad. J .-Pech.od yr Afradlon. I Beth oedd gwreiddyn a hanfod ei bech- H-unaii (seltisliness) oedd ei bechod; i, :aunan-ewvllys a hiuian-foddhad, dymun- Had ac ymdrpch i rwynhau ei hun ar wahan itad ae vin d i-e(-?iz -ac yn annibynol ar ei dad—pechod amlwg I .Prydain Fawr a gwludydd Ewrob heddyw 'Ofnaf mai ychydig ohonom sydd nad yw -ar ryw adeg neu gilydd wedi bod yn euog -0'1' ysbryd hunanol hwn. Gwrandawer y mab ieuengaf yn cyfarch ei dad. "Fy II nhad, dvro i mi y rlian a ddigwfdd o'r "da." Dyna i chwi wr gwarsyth, hun- I.anol, di-fanners. Nid oes ganddo y :gweddeidd-dra gymaint ag i ddweyd, ■I "Os gwelweh yn dda nhad." Fel hyn y dylasai ofyn, a hynny yn dra gostyngedig, "Drugarog did, os gw 1 di yi.' dda, dyro i ni hcddyw ein bara beun- yd Jiol." Dylai ofalu am rywun heblaw ef' ei hun, fel y dysgir yng Ngweddi yr AT! lwyJd. 0, na, gofyna. of yn haerliug a q igon ,diswta, "Dyro i M'i (nid gwaeth geauyf a an neb at-all) yrliart a ddigwydd oV da." "Ac ar ol ychydig ddyddiau y mab ieu- engjif a gasglodd y ewbl ynghyd, ac a gym erth ci (laitil i wlad bell: ac vno efe a ei (Ida, gan f.vw yn afrad- Jon. Pfe lcs, gofynaf, y anao y wlad ddiffaeth hon. ? Gwlad angof o Dduw ydyw, ac o ganifynitstd gall fqd yrf yr eglwys yma Beuo Nid a'r traed, cofier, yr ydym yn crwydro? o dy ein Tad, ond a'r galon 81'1' I BPTphiax?t. Gallwn fod yn y "wlad bell" .vn y "wlad bell" ar c?n glun?iu wrth orsedd gras: He 0 bob gwlad bell, iyjii.a't- bellit. M-wedir am v Pijariseaid rhagrithiol eu bod wedi I erwydro i'r tir pell hwnnw, "Nesau y mae r y bobl hyn ataf a'u genau, a'm anrhyd- eddu a'u gwefusau, a'u calon sydd 'bell' oddiwrthyf. Beth y iiiac"i- ifi-adloii yn wneud yn y "wlad boll" ? A iff llawer o ieuenctyd ein gAvlad heddyw i'r trefcdigaethan-Cana- da, Awstralia, a New Zealand; ant yiio i weithio jn galed i onnill on bywioliaeth a gwella eu hamgylchiadau. Am y afi-ad- Ion disynnwyr, aeth d, dnJaJl gwr, l'i- wla.d bell i ddifetha ei amgylchiadau, i dreulio bywyd ofer, segur, ac i wastraffu ei ddyddiat) gwcrthfav/r, a hynny nid i gasglu gwybodaeth, i ddiwyllio ci feddwl, nae i ennill y byd; ond i iwyta, ac yfed ac ymblesera, i afradloni y cwbl, mewn modd ynfyd arno ei hun. "Efe a was- garodd ei dda, -an fyw yn afradlon." Nid awasti-a i ei arian yn unig a wnaeth, ond "ei dda/' Golyga hynny ei amsei-. ei iechyd. ei gyfleuwlerau, ac yn enwodig ei gvmeriad, y trysor penaf a fedd dyn ar y ddaear. DTna, ci becluxl atgas. hunan—pechod Prydain hcddyw. II.-Ei Edifeirwch. Jjywyd tlawd a thruenus ddigon a gaf- odd y gwi- ieiiaiiu yn y wlad bell. Wedi gwasgar ohono "ei dda gan fyw yn afrad- lon," y mae newyn mawr yn codi yn v wlad, "ac yntau," meddai'j> banes, "a ddechtouodd fod mewn eisiau." Cofied pawb mai dyna yw diwedd byw yn afradlonj "bod mewn eisiau Mae ein gwladweinwyr ers blynyddau wedi bod yn aft-adloni ei da yn v wlad bell. Boed j i Dduw o dynor drugaredd gadw ein han- wyliaid rhag* newyn, "bod mewn eisiau." Ofnaf mai arwyddion hynny sydd heddyw, os na phlyga pawb mewn dv/hi c-difeh-wch fel yr afradlon. Dywedir fod newyn yn dofi'r llew, a gwelwn yn y ddameg hon fed yr un peth yn dyfod a'r afradlon ffol ato ei hun. "A phan ddaeth ato ei hun, efe a ddywedodd, Pa sawl gwas cvflog o'r eiddo fy nhad sydd yn cael eu gwala a'u gwcddill o fara, a mixmau yn marw o newyn." Dyna'r ynfyd gwirion o'r di- wedd yn deolireu siarad synnwjr. Y cam cyntaf, ni we!wn, yn nyehweliad y pech- adur at Dduw ydyw iddo "ddyfod ato ei hun," i ofidio. Cof gennych am yr hyn ddywedir am yr hen Job yn ei drallod dir- fawr, "Ac efe a gymerth gragen i ym- grafu a hi, ac a cisteddodd yn y lludw." Ihcw'l' afadlon yntau, yn ddi-yeh o drueni, yn eistedd yn y lludw Ilweli, mewn dwfn edifeirwch, yn methu madden iddo ei hun, oherwvdd c-i bechodau ac yn- f.vdrw*dd ei galon. Mac ynghanol "Cors Anobaith," fel y Cristion yn "Nhaith y Pererin." Yr Arglwydd ivc.(Ii "can i fyny ei ffodd a drain," ac wedi "gosod tywylhfch ar ei Iwybrau." Caled yn y diwedd, cofier, yw fford(I trosoddwyr, a durfing yw dysgyblaeth eariad a thosturi Duw. Dyma, mi gredaf, yw y rhyfel erchyll ydym ynddo heddyw—Duw o'i dru- garedd yn arfer y wialon i ddisgyblu cen- hedloedd ynfyd Iwrob a'u drvvn yn ol eto, fel yr afradlon, mewn dwfn edifeirwch i dy eu Tad. "Ac efe a gododd, ac a at ei dad." Sylwor arno: dacw i chwi ddrych o drueni mae yn crynu ac yn gwegian ar ei draed. Mao golwg flin, arno. Ccrdda yn araf a phenisel. Mae'r ffordd yn arw a-c yntau yn droednoeth, goes- noeth, ei wisg yn fratiog a budr, euog- nvydd yn faich trwm ar ei gydwybod, a chywilydd yn uprdoi ei "vyneb gwelw, teneu. Sut y canodd Daniel Ddu o P'.vy yw'r blin borerin now •Welaf yn ymdymi'n brudd Trwy'r anialwch tua'i gartref Yn bistvllog wlyb ei rudd P Clywch e'n Itefiiii wrthia'i liunanx "Dad nid tcilwng mwy wyf fi Fod yn fab, ond gwas a fyddaf-- Os caf fod o down Dy dy." Ill.-Derbyniad yr Afradlon gan ei Dad. Dyna'r hunan atgas i gyd wedi di- flanu. Sut yr yciiwanega yr hanes?, "A phan oedd efe eto vmhell oddiwrtho, ei dad a'i canfu of." Mae llygaid tru.. garedd Duw yn hynod o graffus ac y maent yn canfod ymhell anghyffredill« "Ai lnvnacw, tybcd," meddai'r hen wr, "yw fy machgen annwyl aeth i flwrdd flyn- yddau'a ot: Kr fod yr hen wr mewn gwth o oedran, mae ei lygaid yn gloewi, ei galoii yn ysgafnhau, a'i holl yinysgar- odd yn rhoi tro o'i fown. a dostur- iodd," gweled ei gyflwr tlawd a'i ym- ddangosiad gwelw, gresynus; "ac a red- odd." Peth rhyfedd yw gweled hen wr "vn rhedeg. Mor wahanol i ddull y mab onide. Mae y mab yn llesg ac yn ccrddod yn arnfaidd, tra y mae yr hen wr fel wedi banner gwirioni, yn rhedeg fel plentvn i'w gyfarfod. Afradloniaid, dyma galondid i chwi i ddychwelyd tuag adrc-f O! mor barod yw Duw drugarhau. Mae y tad yn di- brisio barn pob Phaisead mae yn taflu ei freiehiau am oi wddf or aflaned oedd ac yn ei gofleidio a'i gusanu. "Ac a syrth. iodd ar ci wddf ac a'i eusanodd." Am bub cam mae y pecliadur yn J'oddi tuagat Deluw, y mae Duw yn rhodd i o leiaf ddcg ato d. "Dos ymlaen bererin egwan anialwch dos ymlaen, Ei- :nor athrist yw dy olwg, Try dy alar eto'n gan; Llygaid nef sydd ar dy gamrau, 'Teithia ymlaen, beierin gwan, Ronyn eto, ffrvdiwch ddagrau, Chwi a sychir yn y man, W ele'r. tad yn dod a gwisgoedd Hardded a goleuni'r wawr Yn cusanu'r crwvdryn eiddil, At- ei wddf yn syrthio i lawr. Uwch ac uwch yn awr dvrchafa Tannau'r nef eu sain vnghyd, 0! a yw dy werth di gymaint, F'enaid bach, a wyt mor ddrudl" Beth dderbyniodd yr afradon gan ei dad íi Derbyniodd chwech o roddion: (1) Cusan tad; (2) Y wisg oreu; (3) Modrwy am ei law; (4) Cartcf cvsurus; (5) Gwledd ar y lie pasgedig (6) Ac esgidiau am ei dratMil i r;eitliio. ————

TYFU BEIRDD. Twm: Y du nhw yn tyfu beirdd, dwad P Da fydd: Twn i ddim. Be nath di feddwl Twm r Twin: Wet, yn tydi pawb yn barddoni rwan. Dafydd: Rwyt ti'n gneud mistec Twnto; Kid bn rdJoni 1I1a8 nhw ond baldorddi. Gwendid y Cymro ydi meddwl i fod o'n fardd os Pieda-i- o noud leinia yn diweddu yn debig i odl.

DROS GANT OED. Y i- v. vtlinos ddiweddaf bu fa-rw Mrs Ellen Williams, Llannor, ger Pwllheli, yr hon oedd dros gant oed. Cvflawnodd M Williams ei dvledswyddau o wraig fferm- wr nr hyd ei hoes, ae yn abl i ddarllen heb v/ydran, a gallai symud o gwmpas heb un, rhvw gymorth. Yr oedd ganddi gof da, gallai adgofio am amgylchiadau ddi. gwyddodd PO mlynedd yn ol.