Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
-I DYDD MAWRTH.I MESUR Y PENSIWN.I
DYDD MAWRTH. MESUR Y PENSIWN. Cvnygiodd Mr Hayes Fisher ail ddar- lleniad y Mesur iiehod r oedd y gwaith yn fawr. gan fod ar hyn o bryd 50,000 o •weddwon a 100,000 o aniddifaid. Yr -oedd yna gyfnod rhwng yr amsor y trowyd y milwyr o'r fyddin a'r adeg pan y der- bynient bensiwn. Credai y dylid talii li, inilwyr hyd ncs y penderfynid swm y pen- jiisvn. Yr oedd yr awdurdodau Vill yn cyiueryd dynion anaddas i i1 fyddin. > dl:1i a dorent i lawr ymlic-n ychydig lis- oedd, a rliaid oedd ou troi i ffwrdd fyddin. I-i- nad oedd gan y dynion hyu unrhyw hawl ar ladwriaeth, credai y dylid rhoddi rhyw gymaint o avian iddynt hyd nes v byddcnt wedi cael adfenad Dylid darparu digon o aian ar gyfer y pensiynau, ac nid gadael i'r pwyllgorau ddibynu ar garedigrwydd y oyhoedd. Yr oedd Syr H. Craik o hl:1id cael un bwyddog i ymwneud a'r pensiynau. N id oedd llnosogi awdurdodau o fudd i neb. Credai Mr Henry Terrell y dyIai Ty'r Cyffedin benderfynn y raddfa i dalu y pensiwn. Dylai y Ty fod yn ofalus i am- ddiffyn oi iawiule.rau or nnvyn v dvnion, ac i rwystro i awdurdodau y pensiwn lynd yn (114riijaiit politicaidd. Dywedodd Sy Charles Henry fod y Llywodraeth wedi eeisio ritoddi mewn grym olygiadau nifcr fawr c'r aelodau, j ond nid oedd eu dull wedi bod yn llwydd- iannus. Bydd i enw da y wI ad ddihyml ar y mesur hwn. Ofnai Mr Percy Harris na fydd i'r mesur gynyrchu y ddelfryd o awdurdod pensiwn. Barnai Mr Forster y byddai iddynt gael dyfarniadau cyflvmach gan y Bwrdd. Nid oedd y Ty na'r wlad yn fodlon ar bethau fel yr oeddynt. Dywedodd Mr Mallalieu mai yr unig betli boddhaol yn y mesur oedd penodiad Mr Hendcison yn Weinidug y IVnsiwn. Yr oedd ynn denn]d ajiniddi? yn y wlad oherwydd y dull yr oeddynt yn ymwneud a'r pensiynau. Atebiad Mr Henderson. Atebwyd i'r drafodaeth gan Mr Hen- derson, a dywedodd fod YIla. wahanol farn- au ar y dull, ond yr oedd yna unfvvdedd arulwg gyda gohvg ar yr anican. Yr oedd- ynt yn uno o dan y mesur y Swyddfa Ryfel, Dirprwywyr Chelsea, Adran y Tal. ae i raddau y Pwyllgor Sefydlog. Yr oeddynt trwy hyn yn gobeithio gallu sicr- hau mwy o barodrwydd mewn talu a mwy o degweh. Yr oedd yn wrthwyn- ebol i drosglwyddiad 71 0 filiwnau o arian y ryhoedd i'r Pwyllgor Sefydlog, yr hwn nad oedd o dan awdurdod y Ty. Yn oi farn ef, cyn y bydd y rliyfel trosodd a'r ewestiwn hwn wodi ei csod ar y seiliau y dyJai fod, y tebygolnvydd ydyw y bydd yn rliaid cael rhwng 10 a 12 miliwn 0 bunnau at y pensiynau hyn. Gan hynnv, ffolineb oedd awgrymu fod i'r swm mnwr hwn o arian fvnd o'r tuallan i reolaeth y Senedd Pe buasai y mesiir yn eymeryd trosodd boll waith y Pwyllgor Sefydlog, credai y byddai anhawster i'w gael trw- odd Nid oedd yn eredu y byddai yr lion filwr yn wacth allan o dan y Bwrdd Pen- Siwtl nagydoeddo dan yr hen gyfundefn. Synwyd of wrth glywed cyfundrefn y "flat rate" yn cael ei chanmol. Yr oedd yn gyfundrefn ajinynol ac anheg i yni- ¡ wneud a phensiynau. Yr oedd y War- rant Frenhinol yn gosod i lawr safon os gallai dyn ennill 2.38 yr wythnos nad oedd I i gael pensiwn o fath yn y byd. Yngwyn- eb ei brofiad, credai y dylid dileu y war- rant hon gynted ag oedd bosibl. Yr oedd arno ef eisiau yn ei lie un mynegiant pen- dant nid ar bosiblrwydd enillol dyn yr vvyllinos ddiweddaf, ond dylid eynieryd i ystyriaeth yr hyn enillai neu ei safle gym- deithasol cyn yniuno a'r fyddin. Hyd lies cael plan o'r natur yma i weithrediad ni bydd y pensiynau ar safle foddhaol. Os bydd iddynt osod en planiau i lawr ar y llinellau hyn, ni bydd angen am bensiwn ychwanegol, ac ni bydd eisiau ond un vm- chwiliad ac un dyfarniad. Gyda, golwg ar ddynion ag yr oedd eu liiechyd wedi torn i lawr, dylai y Bwrdd Pensiwn wyn- ebu yr anhawster, gan gofio fod y dynion hyn yn ennill. eu bvwolizietli iiieivii ffoi-dd gysuinis cyn eu gahv o'r fyddin. Credai y byddent yn foddion i wella amgjdchiad- .au y milwr. Gynted ag y bydd yn bosibl ar ol pasio y mesur fe drefnir dydd i tlrafod y raddfa, &c. Pasiwyd ail-ddarlleniad y mesur.
DYDD MERCHER,I TAL I DDIBYNYDDION…
DYDD MERCHER, TAL I DDIBYNYDDION MILWYR. Gofynodd Mr Hogge i'r Prif Weinidog a allai efe wneud mynegiant pendant pa bryd yr oedd y Llyv/odraetli yn bwriadu rhoddi yehwanegiad yn nhal gwragedd a dibynyddion y milwyr, yngwyneb y codiad .-pai-ba,ol ynghostau byw ? Dywedodd y Prin Weinidog fod y mater c() dan ystyriaeth. Gofynodd Mr Hogge a ellid dod i ben- deriyniad yr wythnos nesaf, gan fod llawer o wragedd y milwyr yn pawnio eu nwyddau er imvyn cael bwyd ? Atebodd y Prif ^'einidog ei fod yu fyw j'r amgy Iehiacla u. PROFFIT PERCHENOGION GLO. Gofynodd Mr Jonathan Samuel a oedd I y Llywodraot'i wedi sici-Ilaiiswiii y proffits a wijied berchenogion y g!o trwy wcith j'ediad y Ddeddf Seneddol a benodai y prisiau ac hefyd a wnai y Prif Weinidog ystyried ad-drefniant: y prisiau er mwyn I eu lleihaa. Ni I'oddwytl atehiad. EISTEODIAD- CYFRiNACHOL I Ali- Hi)t)- I'oiim! gwestiynau gyda golwg ar iiael \'isteddiad (',d'rinaehoJ o'r Senedd Dywedodd y Prif Weinidog nad eedd yiia ,idigon o (],\stioli(,tli dymuniad am v cyfryw. Credai Syr Henry Dalziel f(,d y Prif Weinidog wedi addaw gohebu gvdag ael- odau eynrychioliadol o'r Ty. A oedd efe wedi gwnend hynnv. a betli ocdd y can- lyniad ? Gofynodd Syr Edward Carson a fwried- ul i'r drafodaeth ar y gallu dynol fod yn gylioeddiis Mr Asquith: Buasai yn well gennyf j'r drafodaeth fod yn gyhoeddus. Phoddir yr oil o'r manylion diehonadwy i'r Tv. Mr Bellairs: A yw y Prif Weinidog yn ) deall fod Prif Arglwvdd y Atoi-lvq wedi ihoddj gwvbodaeth i r Wasg na roddwyd i'r Ty? Mr Asquith: Ymddengys hynvna yn ffafrio trafodaeth agored. BEDDAU MILWYR YN GALLIPOLI, I Mewn atebiad i Mr Malcolm, dywed- odd Mr Foster nad oeddynt wedi derbyn adroddiad o'r Vatican gyda golwg ar y beddau Prydeinig yn Gallipoli, ond yr otld(i dii-Iiii)iaii ac addawodd y Vatican eu cyflenwi j'r Swyddfa Ryfel. Yr oeddynt yn gwerth- fawrogi gofal y Pab yn y mater hwn.
DYDD IAU, I BWRDD PENSIYNAU.\
DYDD IAU, I BWRDD PENSIYNAU. Mewn pwyllgor ar y pendcrfyniad fod cyflog Llwydd Bwrdd Newydd y Pensivn. au i fod yn 2,000p, ac ar gyflogau y swyddogion, dywedodd Syr H. Dalziel ei fod yn (Taelu deall.paliaiii na ddylai LJyw. ydd y Bwrdd fod ar gynog cyfartal Weinidogion eraill. Dywedodd Syr C. Henry yr ystyriai y dylai fod yn .5,000p, ac y dylai y Llywydd roddi ei boll amser i'r swydd. Mr Jonathan Samuel: Y mae Llywydd y Bwrdd yn y "pool" Gweinidogaethol o gyflogau swyddogion, a bydd felly yn siei o dderbvn llawer mwy na 2,000p. 1 Mr Arthur Henderson: Nid yw f.v iechyd yn debyg o dorri i lawr wrtb wneud dyledswyddau pwysig y Paymastei Cyff redinol. Mr Scanlan: Pain na wneir i ffwrdd a't Kwydd ynte? Mr Hendeivson: Dvlai'r eyfailI ofyn i'l Prif Weinidog. Mr Scanlan: Fe wnaf Mr Henderson: Gobeithiai yr arhosai nes y pesid Mesui- y Pensiynau (clnverth in). 0 berthynas i'w safle fel Cynghor- ydd Llafurol ir Llvwodraeth, pwyntiaj allan fod yr adran yn awr wedi ei thiefnu ac yr oedd ganddo gynorthwy medrus y y sgrifenydd Seneddol, Mr George Ro. berts. Fel Paymaster Cvffrodinol yi oedd cryn fesuv o gvfrifoldeb am bensiynau yn barod yn disgyn a,-no Fel cadeii vdd Dirprwywyr Chelsea yr oedd wedi gweld y diffygion a'r anghysonderau yn y cynllun presennol, a hyderai wella y diffygion hynny o dan y mesur. Pan ddeuai y mesur yn ddeddf, a'r adran newydd wedi ei threinu, hvderai y byddai gwaith ) Llywydd wedi ei ysgafnhau. 0 berthyn- as i givestiwn y cyflog, yr oedd yn y sef- yltia hapus fod y cynnygiad sy'n y mesui yn effeithio ai- ei olynwyr yn fwv nac arao ef, oherwydd y trefniadau preifat y mae cyfeiriad wedi wneud ato. Pan wa- hoddwyd ef i vmiuio a'r Cabinet cynnyg- iodd fyned lieb unrhyw gyflog o gwbl. Credai eu bod vn bwriadu apwyntio Ys- ) grifennydd Seneddol i Fwrdd y Pensiynau Mr Scanlan: Os vw y Llywj dd yn dis. gwyl myneJ i Dy'r Arglwyddi gallai fod rheswm dros apwyntio Ysgrifennydd Sen- eddol, ond nid heb hynny. Mr Hendeison: Os mai dyna syniad y Ty, ac os dangosai y Pi-if Weinidog liynny, nid oedd amheuaeth ganddo na fyddai i'i Prif Weinidog ofvii iddo o dan v fath amgylchiadau a oedd yn barod i aros yn Weinidog y Pensiynau, neu a oedd yn barod i roddi i fyny bod yn W einidog y Pensiynau ac aros yn y gwaith o Gyfar- wyddwr Llafurol. Gallai roddi rhesym- au da paham y dylai aros mewn cyffyrdd, iad g-,Yda,'r swydd o Gynghorydd Llafurol. Barn cynhadledd ti-cfiictlig Ilifur dros y rhai y llvwyddai ydoedd y dylai aros yn y swydd mewn trefn i weled fod yr iawnder- au a roddwyd j fyny gan y gweithwyr yn ystod y i-hyfel vn eael eu hadfer. Yr oedd yn hollol barod i barhau yn y gwaith j hwnnw gyda chydsvniad y Prif Weinidog; ond os yr oedd i ddewis cydrhwrig dwy swydd, yr oedd eisys wedi dueyd wrth y Prif AYeinidog pa un o'r dJwy y buasai'n dewis ei dal. Y r oedd yn addaw wi-tli y Ty os y byddai yn canfod na allai wneud gwaithnwrdd y Pensiynau i'r fath fodd ac y dylai Gweinidog ei wneud, a'i wneud yn cffeithiol, byddai iddo wrthod gwneud dim byd a hi (clywch, clywch). Wedi trafodaeth pellach, eytunwyd a'r penderfyniad. ARAITH ARGLWYDD NORTHCLIFFE. I Ar gynnygiad i ohirio y Ty, ewvnai Mr Outhwaite na ddygwyd Arglwvdd North- cliffe i gyfrif am y datganiadau honedig o'r wybodaeth ynghyleh cyfraniad cyfar- talol gan y Cyngreirwyr i'r byddinoedd ar y maes, yr hyn y oat gan odd Ysgrifennydd Rhyfel fvddai yn anfantais i'r cyhoedd ei wybod, ac fod d'nion o safle is nag Ar- glwydrl Northcliffe wedi eu dedfrydu dan Ddeddf amddiffyniad y Goron am wneud datganiadau oeddynt yn anfantais i ym- restru. Yr oedd wedi gweled memoan- dum wedi ei darparu gan un oedd yn bre- sennol yn y cyfarfod ancrchwyd gan Ar- glwydd Northcliffe, a deallai iddo ddat- guddio nertli y Fyddin Brydeinig ar y maes, fel y rhoddwyd iddo gan Syr Douglas Haig. Pam y datguddid ffeith- iau o'r fath ac y cedwid hwy yn ol o Dy'r Cyffredinol? (cym.). Pam yr oedd Ar- glwydd Northcliffe yn cael gwneud peth fel hyn ? Mr Joseph King: Nid dyma drosedd cyntaf Arglwydd Northcliffe, a galwai sylw y Ty at gyhoeddiad ffrwydriad amunition yn Petrograd er gwaetha1r Censor. Syr H. Dalziel: Yr oeddwn yn bresen- nol yn y cyfarfod preifat anerchwvd gas Arglwydd Northcliffe. Yr oedd hanner dwsin o aelodau eraill o'r Ty yno, a heriai unrhyw un i ddweyd fod yr hyn ddvwedai Mr Outhwaite yn wir. Nid oedd unrhyw dystiolaeth o gwbl fod Arglwydd North- cliffe wedi bod yn cuog o droseddu Deddf Amddiffyniad y Goron. yi ddylai cy- huddiad mor ddifrifol gael ei wneud ar ddim ond elywed ac ar ddatganiadau en- llibwyr dienw (elwwcli, clywch). Heriai Mr Outhwaite i cnwi ei hysbysydd, a gof- ynai pam nad oedd yn ddigon dewr i fynd i Bow Street a rhoi hysbysrwydd yn erbyn Arglwydd Northcliffe. Gwadai lawer o ddatganiadau Mr Outhwaite. Mr King: A roddodd Arglwydd North- cliffe y ffigyrau ? Syr H Dalziel: Yn ol fy nghof i ni wnaetli Ni roddodd unrhyw ffigyrau penodol. Mr Outhwaite: Xid wyf eisiau erlyn j Arglwydd Nothcliffe; y ewbl sydd arnom eisiau ydyw yr un rhyddid i siarad ag a ganiatawvd iddo ef. Ateb Mr Lloyd George. I Dywedodd Mr Lloyd George na wyddni ddim am yr araith, ei- ei fod wedi clywed sibi-ydion gviran fod yl-qa araith wedi ei thraddodi mewn cyfarfod preifat o glwb. Rliaid i aelod Hanlev fod yn gwybod fod y ffign-i-au roddwyd iddo yn anghywir hollol. Aeth i Gyngor y Fyddin fel mater o ffurf i edrych a oedd y Cyngor wedi rhoddi yr hysbysrwydd, gan ei fod mor anghywir. Y datganiad ddywedid ei fod wedi ei wneud gan Arglwydd Northcliffe ydoedd nad oedd y milwyr oedd gan Hwsia yn y ffrynt ond banner yr eiddom ni. Ni allaj gredu fod Arglwydd Northcliffe wedi dweyd y fath betli, am nad ydoedd gywir, ddim yn gywir o gwbl (ehwerthin). Mr Pringle: A ydyw liynny yn brawt ? (ehwerthin). Mr Lloyd George Ni aliai wneud y dat- ganiad am nad oedd ganddo yr hysbys- rwydd. Os dywedwyd unrhyw betli ni- weidiol i fuddiannau v Wladwriaeth ar hyn o bryd. mor belled ag yr oedd y Uyw- odraeth yn y cwestiwn, ni wnelai wahan- iaeth prun ai Arglwydd Northcliffe ai y llafuuwr tlawd a'i gwnai. Yr oedd yn bwysig i bawb gael gwybod nad oedd yr aelod dros Hanlev wedi cyflwyno unrhyw dystiolaeth o gwbl, ac ni ellid erlyn ar y ffaith fod yr aelod anrhydeddus wedi ail- adrodd datganiad wnaed iddo gan rhywun arall. Xi welai unrhyw dir dros gvfiawn- hau y Llvwodraeth i sefydlu achos yn I erbyn Arglwydd Northcliffe na neb arall. Yr oedd yn sicrhau yr aelod dros Hanley os y byddai iddo wnead datganiad fuasai yn niweidiol j fuddianau evhoeddus y bu- asai yn sicr o gael ei gospi, a byddai i'r un peth gad ei gymwyso i Arglwydd Northcliffe (eym ). Mr Houston: Yr oeddwn yn bresennol yn y cyfarfod, a gallai ddweyd na chlyw- odd nn gair gan Arglwvdd Northcliffe na ellid ei gylioeddi ymhobman ymhob papur yn y wlad. Gan nad oedd yn yfed gwir- oJydd meddwol, credai fod ei gof yn lied gywir (ehwerthin). Gohiviwyd y Ty am 7.30 — I
Advertising
law for 1916 NOW READY o1 r'> T T'; ':1 r" "t. The The I if, Brightest Best  Aut h ors of  Authors them and all Artists" -:r:. V -7:7 > ;:L; 'O.. ':>. '0 l; ..Jl OJ "THE MATCHMAKER"- By Chas. E. Brock, R.I. A small Reproduction of one of Ihe Prese;;to" ¡ .7 Plates. 3 Superb Coloured Presentation Plates A FOUR-PAGE COLOURED SUPPLEMENT by J. Hassail, R. L in Annual i TALES in nual John Oxenham Max Pemberton Keble Howard H. De Vere Stacpoole Boyd Cable Fergus Hume MCTUR gg in Annual .I UtlL by Frank Reynoids, R.I. Charles Pears Joseph Simpson, R.B.A, Cyrus Cuneo, R.I. Stephen Spurrier, R.I. F. Leist, R.I. PLATES by J. Godward G. Sheridan Knowles, R.I. C. E. Brock, R.I. One of the Finest Collections of Christmas Art and Literature ever published Of All  ell n. g. C 1 °LAdN"r One Shilling C' r" '1 om ete
CYNILDEB. 1
CYNILDEB. 1 Penderfynodd Cyngor Sirol Llundain wneud i ffwrdd a'r contractors golchi llieiniau Disgwylir arbcd l,000p yn flynyddol trwy hyn. I
MEDDYGINIAETH NATUR. I
MEDDYGINIAETH NATUR. Y mae yna feddyginiaetb ar gyfer bob math o afieeliyd yn y deyrnas lysieuol, ac nid oes un amheuaeth nad, dail earn yr ebol yw y llysieuyn ar gyfer pesweh ac anhwylderau y freet. intae Sudd Dail Carn yr Ebol mewn poteli Is 80.
BWYD Y BOBL.
BWYD Y BOBL. CYFRIFIAD O'R PYTATWS. Rhybudd i Gromvyr Blawd. Khoddwyd archeb allan gan y Llvwod- raeth y hydd yn rliaid i bob person sydd yn eynyrehu tros 10 acer o bytatws ym Mhrydain Fawr wneud adroddiad o'u stoc heb fod vn ddiweddarach na Rhagfyr ïfed. Hwriedir anfon ffurfleni i'r rhai sydd yn cynyrchu pytatws. Dylai pawb ofalu am gael y ffurfleni. Gellir eu eael o Swyddfa Bwrdd Amaethyddiaeth Hysbysa Bwrdd Masnach y bydd yn anghyfivithlon, ar ol Ionawr 1. 1017, gwnel id defnydd o flawd nad yw yn cyd- ymffurfio a'r archeb ynglyn a bara neu ynte unrhyw nwydd bwyta arall heb gan- iatad penodol oddiwrth y Bwdd. Ni roddir y (aiiiatid Inn) ond mewn aehosion eithriadol. Ymddengys fod Bwrdd Mas- nacli wedi cael ar ddeall fod nifer o ber- sonau yn prynu symiau mawr o flawd, fel ag y gailent osgoi am fisoedd effeithiau yr archeb newydd Rhydd y rhvbudd hwn derfyn ar y croni bJawd. Da gweled y crafangwyr hyn yn cael eu rhwystro i gario allan eu hamcanion iselwael.
TOLL YR HEOLYDD.
TOLL YR HEOLYDD. Yn ol adroddiad v Swyddfa Gartrefol, i fyny i Hydref 31, lladdwyd 311, ac anaf- wyd 6,937 ar heolydd Llundain.
"Y TAP COCH."
"Y TAP COCH." Os bu erioed gyfnod yn hanes y W. I ad ag y dylid rhoddi y "tap eoch" yn y fasg- cd, dyma yr adeg.—Mr Xield, Uhoddodd Mri Baldwin, Cyf., 10,00()p j Goleg Celf Abertawe, i' amcan o waddoli Cadair Meteliaeth.
Advertising
BVDD RICHARD EVANS, MEDDYG ESGYRN (Bone Setter), ADFER LE, GAOL STREET, PWLLHELI, yn Yniweled a'r lleoedd canlynol yn wythnosol Dydd Iau.—Market Vaults, Llan- gefni. Dydd Gwener.—Sportsman Hotel, Portmadoc. Dydd Sadwrn.—Emu Temperance, 2, Palace Street, Caernarfon (gerllaw y Farchnad) Oil at y Gewynau i Ddynion Be Anifeiliaid am Is lie a 2s 6c y Botel.. 3c yn ychwaoegol drwy't P06t. 3