Y Dinesydd Cymreig

H Y DEYRNAS." YMSON UWCHBEN Y CYHOEDDIAD. ( Gan J. T. W., Pistyll). Gwelwn fod ymryd goreugwyr i gych- vvyn cylchgrawn newydd eto o dan yr enw rhagorol uchod, a rhwydd hynt a gaffo, a phob oyhoeddiad arall sydd a'i fryd i godi egwyddorion "Y Oeyrnas nad yw o'r byd hwn.' Ond hwyrach na ddigia. y eewri sydd a'u lienwau fel ysgrifenwyr penodedig i'r cylchgrawn newydd pe y dywedai gweithiwr digyfalaf a phrin ei amser ryw air bach iddynt. Tybiaf mai y bwriad yw egluro a cliymheli yr Efengyl trwy y wasg. A ohyda Haw nid wyf yn petruso dweyd fod y Wasg, yn neilltuol y newyddiadur cyffredin, yn bwlpud llawn mwy effeithiol na phwlpudau ein capelau heddyw. Cyrhaedda y papur newydd gonglau ra chyrhaedda pregethwr o'r pwlpud byth mo honynt; ac ar y. Uaw arall nid el heibio i'r sawl a. ddeuant i'r pregethau ychwaith. Wrth ystyried, gan hynny, ddylanwad mawr ein Gwasg newyddiadurol, synwn yn ami weled y pregethwyr, a' gwyr sydd a'u gwaith ymlaenaf oil i genhadu pob congl, trwy bob sianel, o fyd dynion, i bob ymddang- liosiad yn geuluso y papur newydd, tra y mae iddo y fath ddylanwad amthrol. Nid ydym yn eu beio, oherwydd barmvn nad ydynt wedi sylweddoli yr hyn a eniJl- ant na'r byn a gollant wrth wnevid noii beidio gwneud hynny. Nid wyf yn gweled fod yn rhaid i raddedigion ein pwlpudau gywilyddio dod i heolydd y werin; nac ymawyddu am brif-ffordd saf- onnol iddynt eu hunain, megis cyhoedd- iadau safonnol, pa rai nas gall y werin eu pwrcasu. Neu, yn hytrach, feallai, nad yw yn hidio am edrych am danynt, oher- wydd gwahanol esgusion neu resymau. Credwn fod llawn gormod eisys o gylch- gronau safonnol, a rhy ychydig o safonwyr yn y papur newydd. Cawn ddadleuon. weithiau, ar bynciau ollbwysig yn y "papur," ond yn ami iawn cant fynd a dod "i'w crogi" heb gymaint a gair gan un gwr o safon ffordd yn y byd. Caiff gwerin ei lIygru neu ei phuro yn ol ein j mympwyon gwywedig ni, gorgwn diddim. ) Maddened y goreugwyr i mi am tod mor gegagored a chrybwyll y byddai yn llawer gwell gennym gael erthygl bob wythnos o weledigaethau yr enwogion da hyn, dyweder yn y "Dinesydd," neu rhyw bapur wythnosol cyffredin arall. Os lefeinio cymdeithas yw'r amcan, wel ynte rhowch y "surdoes" yn ei blawd bwyta, ac nid gwneud ryw "dyniau o patent foods. Da iawn yw gennym weied barnau gwyr ardderchog ar "GJlie yr Eglwys" yn y "Dinesydd." Credaf y gallwn ddweyd yn ddibetrus fod pum cant am bob un wedi darllen y cyfryw trwy y "Dinesydd" ragor na phe baent mewn cyhoeddiad saf- onllol. "Bwrw dy fara ar wyneb y dyfr- oedd." Dyna y goreu yn siwr, a goreu po letaf y bo hwnnw, a mwyaf rhedegog, mi dybiaf. Am gyfle yr Eglwys. Nid ydym yn petruso dweyd ei bod, heddyw beth bynnag, megis dyn ar banner deffro, ac heb syiwoddoii yn iawn beth sydd o'i --vimpas--ei lygad yn rhy orlawn o gwsg i weled wj-rieb yr awrlais, ac yn methu gwybod, ihwng givi,bod ac anwybod, a ydyw hi yn amser codi ai peidio. Clyw dwnv a helynt, clyw leisiau a, llefaru, ys- grechjan ac W3 I0, bloeddiadau a gwaedd, ¡ lleisiau ac adleisiau. Yn wir, y mae yr Eglwys lic-ddyny fel pe gwelech ddyn wedi syrthio tros yr erchwyn yn ei drwmgwsg, a'i godwm ei hun wedi dymchwel y byrdd- II au, a thorri y llestri, a throi y dyfroedd. Ond yn y tywyllwch yn methn deall beth sy'n bod, nac ymhle y mae. Hanner effro o'i anfodd, ac yn chwenych cysgu ymhell- ach. Nid oes dim eglurach nad diffyg gwir Eglwys i Grist yn Iwrop a btir fod y gyf- lafan hon ar dro. Cam-esbonio dysgeid- iaeth Crist, ystwytho yr anhyblyg i bwr- pas yr Hunangarwyr. Ac nid oes dim mwy cabletldus na gvvrando blaenion cref- yddol yn curro drws nef am "fendith ar arfau. Prydain oberwyddlei chytiawnder hi a'i hachos." Hawdd yw gofyn "Pa help sy gan yr Eglwys fod v bvd lie mae?" Xid.oes neb fwv cyfrifol am hynny. Ac 1 y mae yr alanas ofnadwy yn fam drom arnoin. Onid yw. ac oedd, hadau posib- ilrwydd hyn yn oael eu hau yn dew hyd yr oedd rhwng magwyrydd yr eglwys ei i hun ? Onid safle P onid gwychter allanol P onid c .YllI *tl" onid rliifP onid cystadlu yd- oedd hanrodion bywyd yr Eghvys? Onid y goludogion ydoedd gwarcheid- waid ein crefyddau ? Onid addysg or mwyn safle? Onid safle er 111 wyn cyf- oeth oedd Pli-Ynt ein hegnion ? A ellir galw clymbleidiau felly yn Eglwys? Caiff yr Eglwys wir t-i chytle yn fuan, pan losger ein ffoledd a'n rhagrith hyd lawr. Ni roddir y bri wedyn ar allanolion dYll- ion, ond ar yr hyn ydynt mewn gwirion- edd, a'r hyn ddylent fod. Edrycliwn ar y rhy fel felltigedig hon Olegis rhyw hunlle ofnadwy yn diosg cy- meriadau o'u hugan ragrith; a dechreu- wn weled c meriadan yn eu gwir liw. Dechreuwn sylweddoli mai cymeriad hagr, liuuan-leisi,-)I dichellgar, cyfrwysgudd, yw y peth mwyaf atgas dan haul. Yn wir, y mae uffern ei hun megis yn ymddiosg, ac yn ymhyfhau yn ei g-ivrthuni diafo]- ddynol. C'aiff y Wir Eglwys ei chyfle i arwain y hlinderus fyd at yr Hwn a ddyry iddo orffwysdra. Caiff, caiff. Ond ofn- \vn y gv;-eh-n mai yr "annoethion" a'r gwrthodediyjon yw y rhai hynny heddyw. Ond daw cyfle iddynt yn fuan. Faint o ffydd sydd gan yr hyn elwir heddyw yn Eglwys mown gweddi ? Beth oedd barn "eglwys" v.ych y Demi am y wir Eglwys? Nid yw barn vr Eglwys olygus heddyw fawr amgen. Ac nid yw ei Ilygaidfawr, cliriach i iieled ei chyfle, nac i brisio egwyddorion y Deyrnas na'i sylfaenydd. Mae gormod o fraster o gwmpas ei chalon heddyw I'W galluogi i gymud. V/rth wrando gweddi agoriadol odfa bore Sul, Medi 17, awgrymwyd y Rinellau can- lynol Byivha ly waith, 0, Arghvydd mawr, A thro gynhvrfion pwyllt y llawr T'tb ogoTioddu'n gu i gyd. Am orffwvs atat tro y byd. Gwell i bob gwaith o fewn ein tir Yw aros byth tros oesau liir, Os aros una Dy waith, 0 Dduw, Ar ei fynd ef dibyna'n byw. i, Dy waith a gostiodd i Ti'n ddrud, Hho'ist yn(]<Io ef dy Hun i gyd; Ac yn ei lwydd y gwelir bri Ac anfeidroldeb Calfari. Dy waith yw gwneud o galon dyn Lwvs drigfa Jan i Ti dy hun, A lladd pi nwvdau cyndyn cas A'i gwir fywhau trwy ddyfroedd gras. Trwy lwyld Dy waith ynghalon sant I Vr adnabyddir Di'n dy "blant, Trwy buro'u nwyd sancteiddio'u bryd, Y purant hwythau "ddrwg y byd. Bywha gan hynny ymhob un )1 Y meddwl oedd ym Mab y dyn; SeE dwi ei "Hun" er achub byd, Dibrisio'r oil a feddai i gyd. I Pistyll, Medi 21, 1916.

BYDD RICHARD EVANS, MEDDYG ESGYRN (Bone Setter), ADFER LE, GAOL STREET, PWLLHELI, yn Ynuvelcd a'r lleoedd canlynol yii \Vvtllllosol:- Dydd lau.Alarl-:ct Vaults, Llan- gefni. Dydd Gwener.—Sportsman Hotel, Portmadoc. Dydd Sadwrn.-Emn Temperance, 2, Palace Street, Caernarfon (gerllaw y Farchnad) Oil at y Gewynau i Ddynion ac Anifeilmid am !s Uc a 2s 6c y Betel' 3c yn ycbwancgol drwy'r Post-

i LLYFR HWYLUS. 0 WERTH I UNDEBWYR LLAFUR. Cawsom i law jyfryn iiylaw, hwylus, wedi ei gasglu ynghyd dan nawdd Cyngor Llafur Sir Gaernarfon. gan ei ysgrjfennydd diwyd a medrus Mr David Thomas, Tal y Sam. Cynwjsa adrodd- iad manw l a llawn o Ai} Gynhadledd Fl.\r.yddol y Rhyl, 1916, yn Saesneg a Chymracg. 0 ran li y nnv, y mae ei gyn- nwys oil yn v ddwy iaitli. Hefyd ceir amcanion y Cyngor. y rhai rvdd i'r Un- | debwyr olwg glir ar y nod sydd i'w gyr- racdd ato. Peth pwysig iawn ynddo ydyw Rheolau y Cyfansoddiad, ac er nad ydynt o ran rliif ond un-ar-ddeg, y nia- 1.1 L yn cynnwys Rawer, eto nid ydynt feichus na gormesol. Ychwanegir yn fawr at werth a g\vas- anaeth y llyfr drwy roddi enwau y Cym- deithasau Liafur yng Ngogledd Cymru, ac enw y cynrychiolwyr a'r gwahanol Fyrddau a Phwyllgorau y maent yn ael- odau ohonynt. Tly(ld,q I'll rcsyn t'r un TJafurwr Un- debol fod hcbddo, oblegid caiff drwyddo wvbodaeth am lawer o bethau ddylid eu gwyhod er mwyn symud ymlaen. Llon- gyfarchwn y Cyngor ar y gwaith-hwn, ac am iddynt ei wneud yn llyfr mor gryno a hwylus fel y gellir ei gario yn y llogell, ac yn fwy 11a dim ei roddi yng nghyr- raedd pawb trwy ei worthu am geiniog. Argymhellwn ef i sylw ein cymrodyr, ac auogwn hwynt i'w ddarllen yn fanwl a'i gadw in hwylus wrth law.

ELECTRIC PUSH lAMPS. Ii I ALL BRITISH MADE STOG ENfAWR AC AMBYWIOL j I UN FEL Y DARLUN GYDA S. BULB AM 2/ RHAI ERAILL I Is 6c Is 9c 3s Oc 2s 3c ¡i' T M S ETO. 2s 6c j I I11 2s 9c I i i1 3s Oc I FYNY i 5!- I II 4c YN ?HAGOR GYDA'R POST. BRITISH EVER READY BATTERY NEWYDD FW AIL LENWI AM 8c. Postage, 3c. Dewis Ardderchog o | JØampau a Xani-ernau, a phoi) math o ironmongery, A PHOBPETH AT WASANAETH AMAF.TIIWYR GYNAU 0 BOB MATH, j Breech-Loaders, Single and Double Barrels, Rifles, a Cartridges | I GWN SINGLE BARIL YN 32in. 0 llYD, YN LLADDWR DIGURO, AM 30s Gan fod Tymor y BICYCLES yn dirwyn i ben I y mae genym amryw i'w clirio allan YN RHAD & m om A" & E. JONES & Son, IRONMONGERS AND. CYCLE AGENTS. Y Maes a 26. Bangor Street, Carnarvon. | o Oj

MYNEDIAD RHAD. Aetii bacligon bach i'r Ysgol Sul am y <yntaf. Hhoddodd. ei fain geiniog iddo i w y hodlii yn y casgliad. Pan ddyc'liwelodd gartref' yr oedd ganddo becyn o felusion. PIp cefaist y jnelnsion, gofynai'r fam. 0 si on y gornel, mam, atebai'r bachg'en Ond gyda beth y prynaist hwy? Gyda'r geiniog roisoch i mi. Ond i'r easgiiad vn yr Ysgol Sul Y rhoddais I.oiiiio! Wel, atebsi'r bachg^n, nid oedd arnaf ei hangen hi yno. Gwelais y gwnidog \\TL!1 y dnvs. a gatiawodd i mi fynd i inewn !lc,1) dalu. "———— 40.

ENNILL Y VX. I Mihvyr Cymreig yn y Rhestr. Yr wythnos ddiweddnf eyhocddwyd rhestr o tai enillodd v V.C. am wrhvdri ar faes y gwaed. Yn y rhsetr coir deu- ddeg o enwau, ac ynddi ceir pump o'r Fyddin Gymreig. Cafodd y So,,itli Borderers ddwy. Boval Welsh Fusiliers ddwy, a'r VeJsh Bejriinent nn. Jlae hyn yn brawf fod yr hen vsbryd yn fviv ymysg ein milwyr.

0 SOUTHAMPTON I INDIA. II (Gasi y R.r.cjyi; WM. THOMAS, Ebenezer) Derbyniwyd yr ychwanegiad canlynol gan Mrs 1 nomas yr wythnos tidiweddaf: Nos Sul, yr Sted o Awst, yn yr Arabian Sea yr ysgrifemvyd hwn. Yr wyf un- vvaith eto ar y dyfroedd, a dim golwg ar dir. Cychwynasom o Bombay am saith o'r gloch bore heddyw, a chyn un-ar-ddeg yr oedd y Hong yn rowlio fel canw yn yr Indian Ocean. Yn yr Indian Ocean yr ydym o hyn, er fy mod wedi rlioddi yv Arabian Sea uwehben, mi fyddwn yn y Gulf hyd Mawrth. Heddyw ydyw'r dydd mwyaf stormllyd a gefais hyd yn hyn; ond nid wyf wedi mynd yn sal etc. Cawsom fel rhingylliaid gryn hwyl heddyw, aethum am nap ar y gwely y prynhawn; ond tra 'roedd y mwyafrif ohonom yn cysgu daeth ton fawr gan ein gwlychu drosodd oil, ni a'n gwlau Yr oeddwn i yn ffodus iawn gan fod fy ngwely ar yr ochr fewnol, a daethum allan yn Scot free. Treuliasom ddoe, sef dydd Sadwrn, yn Bombay. Mae rhai rhannau ohono yn debyg i West End, Llundain, a rhannau eraill fel Kyffin Square, Bangor, ond yn llawer gwaeth. Mae y rhannau hyn yn arogli fel S'JOW Bwystfilod, a'r merched fel yr anifeiliaid wedi eu cau i fawn. Mae rhai ohonynt yn lan; ond y mae y mwy- afrif fel ".inch. Y rhan Iwropeaidd yw'r glanaf, ond itmi aiogl y rhan frodorol yn cyrraedd 5 no. Lie braf i fyw ynddo fuasai tuallan yn y wlad uwchben y rhannau Iwropeaidd. Ceir digonedd 0 Coooanuts, y mae'r coed yn fawr gyda dail mawr. Tyfa'r cnau yn fwndeli tua pedwar llath o'r IlaAi-i-, yn debyg i fwnsiad o rawnwin, a thua 12 i 13 gyda'u gilydd. Yr wyf yn falch mai yng Nghymru yr ydych yn byw, ac nia yn India na'r Aifft. Trinir y merbhed fel anifeiliaid, yn cael eu eadw mewn cages, a phethau o'r fath, rhy ddychrynflyd i'w disgrifio. Mae'n awr yn ddydd Mercher, a bum yn sal fel ei drwy ddydd Llun a Mawrth. Meddyliais fod fy nyddiau wedi eu rhifo, ond da gennyf ddweyd fod peth bywyd yn arm eto. Mae'r mor dipyn yn (lawefacli hetldyw, r ydym yn y Gulf of Oman; ond y mae'n boeth iawn yma, a bydd yn waeth eto yn y Persian Gulf. Yr ydym newydd gael ein serfio gyda rhwydi Morquito i gyfrio ein gwelyau. Cyn y byddwn wedi gorffen, y mae arnaf ofn y bydd gennym Iwyth camel i'w gario gyda ni. Dyma nos Iau wedi ein dal, a chefais ddiwrnod godidog, a theimlad iached a'r gneuen. Y mae'n ddychrynllyd o boeth, J a liawer wedi eu tarro i lawr gan y gwres. Yr unig. effaith gaiff arnaf ydyw chwysu'n drybcilig, fel pe byddwn yn y pwllglo yn Neheudir Cymru, y chwys yn rhedeg fel aberoedd, ond nad oes lwch glo yn cy- mysgu ag ef; a methu cysgu yn y nos gan boetbed yr hin, er bod heb gerpln trosof. Disgwyliwn gyrraedd cyrchfau y llong hon yforu, ddydd Gwener, tua 5.30 y pry- nhawn. Yna awn gyda barges i BOliTa i fyny'r up 1 rates; a Duw yn unig wyr pIe wedyn. Yn awr dyma ni wedi cyrraedd i'r Sul. I Ddoe rla:>(asom tuag (J fewn 20 niiJItir i geg yr afon Euphrates, a throsglwydd- wyd ni o'r Oxfordshire i long ysbytol arall o'r < nw Syna, i'r pwrpas o'n cymer- yd i fyny yr afon Euphrates. Y mae y llong hon wedi ein cymeryd mor belled ag a allai, a'r prynhawn yr ydym i'n tros- glwyddo i un arall, i ble yr ydym yn mynd ni wyddom, ond credaf mai i fyny y Tigris yr awn. Afon odidog i'w morwrio yw yr Eu- phrates, gyda golygfeydd ysblenydd ar bob tu, a'r palmwydd yn harddu'r glan- nau, a digonedd o goed yn llawn o dates, pethau tebyg i ffigys. Gwelais gannoedd o dunelli ohonynt bore heddyw. Cavvsom I olwg ar yr hyn alwant yn Ardd Eden, ac yr oedd ynddi beth wmbreth o ffrwythau, I ond ni welais goeden afalau ynddi hi. Yr ydym yn awr wedi angori ger Azra, lie y mae Ysbyty Gyffredinol fawr. Nid oes gennym syniad i ble yr ydym yn myned; ond yr ydym yn sicr o gyrraedd rhywle rhyw ddydd. Denaf i arfer gyda bywyd ar long yn awr. Yr wyf wedi bod 30 niwrnod ar fwrdd Hong. Gwneir tai y brodorion yma un ai o bamboo cane neu fwd; ond adeiladir tai y big nobs gyda rhyw fath o briddfeini. Yn wir y mae yma rai adeiladau gwych hefyd. Mae ar y llong hon 500 o ad- gyfnerthoedd R.A.M.O. yn myned i Feso- potamia, heblaw 112 ohonom ni, fel y gwelwch mai nid Hong fechan sy'n ein cludo. Ymysg y 500 y mae yma fach- gen o Fangor. Yn High Street, yn agos i'r Ship Hotel, y mae'n byw; ei enw ydyw Roger Jones, ac y mae'n gallu siarad Cymraeg. O'r diwedd dyma fi'n gallu dweyd fod y fordaith sir ben, wedi fcod fill a dau ,-MIIDU iiwiiim J ddiwrnod u y dwfr. Cyrhaeddasom yma tua chwech o'r gloch fore Sul. Yr ydym wedi ein cysylltu am y tro gydag yisbytv arall hyd nes y cyrhaedda ein hysbyty ni. Mae yr ysbyty hon oddeutu milltir oddi- wrth yr af on, a thua milltir a hanner o Bozra. Pan ddaw ein stwff ni, credaf yr awn tua. 100 milltir i fyny yr afon. Yr ydym wedi disgyn mewn lie da, i ddechreu. Synais weled y croeso gaw- som pan laniasom. Yn ystod amser fy ngwasanaeth yr wyf wedi bod mewn amryw Sergeants' Mess; ond ni chefais groeso mor gynnes a hwn. Y Sergeant- Major a phawb yn eeis-io gwneud eu goreu i'it gwneud yn gartrefol. GaRaf ddweyd yn onest fy mod yn teimlo gartref er yn Mesopotamia, y mae yna wahaniaeth mawr rhwng yma ac Aldershot, y mae'r mwyafrif \no yn hynod oeraidd. Yn agos i ni y mac pent ref bach yn cael ei drigianu gan Arabiaid. Yr unig beth a'n poena yma ydynt pryfaid o bob math. Ceir y "crickets" yma yn fwy Riosog na'r pryfaid tai yng Nghymru; ac mae yma amryw fathau na welais erioed o'r blaen. Bum yn cysgu y nosweithiau diweddaf gyda'm rhwyd Mosquito drosof. Yr ydym yma yn gwisgo fel plant yr ysgol erstalm, mewn clos penglin, a chan lleied ag ry modd am danom; ond ni wiw i ni feddwl am fynd allan heb ein helmet am ein penau a'r cvrtan droeti. Cysgais yn dda y nosweithiau hyn; ond bob tro y deffrown elywn yr Hyenas yn cyfarth yn y goedwig. Nid wyf wedi caei braidd ddim o lianos y rhyfel er pan adewais Aldershot, yr ydym fel pe allan o gyffyrddiad a gwar- eiddiad yn llwyr. Byddai yn dda gen- nyf gael papur newydd Cymreig bob wythnas. Nid oes arnaf eisiau dim arall, oblegid ofer yw anfon parseli yma am nad yw y bechgyn byth yn eu cael. Cofion cu a chynnes at bawb o'm cyd- nabod yng Nghymru. W. THOMAS. 1

ANESMWYTHYD SOSIALWYR HUNGARI. tiysoysir fod Sosiahvyr Hungtu-i, gyda R'.vmania, Rathenia, Croatia, a chym- rodyr eraill, newydd gynnal cynhadledd yn Budapest. Nid yw manylion y giveithrediadau wedi eu cap!, ond aw- grymir fod Sosialwyr Hunga,ri wedi blino ar yr "undeb" cencdlaethol y'n bodoli hyd yn awr.

SUDD IACHUSOL DAIL CARN YR EBOL gan GRIFFITH OWEN, CAERNARFON, rdyw ei fod yn rhyddhau y phlegm, ac yn cilio poen y frest. I'w gael n.ewn poteli 15 2c yn y Siopau. Druggist; gyda'r post, ts 6c.