Y Dinesydd Cymreig

mmmtmmmtMBtmm mm — m ■ in——mM u_- Y FORD RYDD. 1 fGan WENFFRWD). I BLWYDD-DAL YR HEN. I Fel y gwyddom erbyn hyn, y mae'r Llywodraeth o'r diwedd wedi codi blwydd", dal yr hen o bum swllt i saith a chwech. Yr ydym yn fakh o hyn, am fod y Llyw, odraeth wedi gwi-aiido ar lais Llafur ar y mater. Ond rhaid ydyw cofio un peth, sef nad ydyw 7s 6c heddyw ond gwerth rhyw 4s (je cyn i'r rhyfel dorri allan. Diameu y ceir anmv wrthwynebant y cam hwn a'u holl allu, ond awgiymwn iddynt gofio'r ffaith bwysig lion a nodwyd gen- nym. Dvwedir mai peirianwaith blwydd- da] yr hen ddefnyddir ganddynt i gario hyn ailan Awgrymwn na allant gaeJ dim fuasai'n ateb y pwrpas yn well. i Gallant gael y manylion angenrheidiol yn ilawn gan Swyddogion y Pellsiwnau. Ni ) all neb ) odd' <r.ve!! gwybodaeth na hwy, ac ti; ddylid eu diystyru ar un cyfrif, oblegid gv.naed gwaith rhagorol ganddynt yn y gorifennol, ac yn ddiddadl byddant yn parriau i v/neud gwaith da yn y dvfodoL f)ichon y bydd amheuaeth yn sicr o ddod fpvm ynglyn a rhai achosion. oblegid fod vhai o'r pensiwnwyr heddyw yn gweithio bob dydd, ac yn ennill ychydig gyflog air wahan i'w blwvdd-dal. Mewn achosion I o'r fath, apeliwn at y Llywodraeth i ffafr- io carcdigrwydd yn hytraeh na Uymder, iic; i beidio bod yn llaw-drwm ar y cyfryw bersonau. Yr'ydvm o'r farn y dylai hyn ddod i rym ar unwaith, ohervvydd y mae qormod o oediad wedi cymeryd He yn barod, ac yn hytrach nag ymladd a chaledi a cliael eu gorchfygu ganddo, mae amryw o'r hen bobl, fu ar un adeg mewn [ amgylchiadau cysurus. wedi gorfod myned i'r tloty i ddtweddu eu hoes.

I AR OL Y RHYFEL. Îi r, I I 1 cawn roa yna uraiouaetn owysig yn myned ymlaen yn y fasnach dilladau ynglyn a, pha bolisi y maent am fabwys, jiadu ar ol y rhyfol ynglyn a nwyddau j Germanaidd ddaw i fewn i Brydain Fawr. Yr awgrym ddygir ymlaen gan un ffyrni ydyw y dylaa'r boll fasnachwyr uno yn 'wirfoddoI i ()eidio mewnforio nwyddau iGermanaidd. Mae'r awgrym hwn wedi 'é wrthwynahu bron yn unfrydol ar y til y buasal rhyw ddefaid duon yn sicr o ddod i'r arnhrg iia. wnant gadw eu haddewidion Y farn grffredinol ydyw na ddylid delig 'yda'r Ymherodraethau Canolog ar y termau focfolai cyn Awst, 1914. Mae am. J ryw wedi croesawu y cynygiad y dylai'i I fasnach gyfarfod ac ystyried y cwestiwn yn fanwl, er mwyn rhoddi syniad i'l TJ.ywodraeth beth sydd eisiau cael ei wneud gyda'r mater. Fe bwyntia rhai allan yr anhawsderau o godi troth ddeliai yn foddhaol gyda'r sefyllfa, ond cytunant i gyd, os ydynt am gymeryd camrau effeithiol, fod yn rhaid i'r Llywodraeth basio doddf i ddelio a'r cveestiwn. Yr ydym yn falch o weled diwydiant mor bwysig a hwn yn dechreu symud yn y mater pwy?ig hwn, ae hyderwn y gwnaiff diwydiannau eraill ddilyn en hesiampl. Cytunwn a hwy fod yn rhaid cael deddf os am ddelio yn drwyadl gyda'r mater, gan y buasai yn angeuol i adael y mater i unigolion i ddelio ag ef.

I I DEDDF AMDDIFFYN Y GORON. Gwyr pawb fod y Ddeddf uchod yn ilym dros ben ynglyn a rhai pethau heddyw, ac yr ydym yn falch o hynny, tieu buasai'n llawer gwaeth arnom yn ddiameu nag ydyw. Ceir rhai pethau pur Rymysglyd ynddi, yn enwedig felly gyda goleuadau. Caiff j-hai pobl eti dirwyo am ddangos a. pheidio gorchuddio goleuadau ar gerbydau, &c., eraill eu dirwyo am fod heb fath o oleuni, tra y caiff eaill fyned lieibio heb eu canfod ac arfer y goleuadau fel pe na byddai ryfel o gAvbl. Yn ddi- weddar daetli rheolau i rym ynglyn a goleuadau mewn tai. Dwy awr ar ol i'r haul fachlud ni chaniateir unthyw fath o oleuni fod yn weledig o'r tuallan i dai. Dyma'r rheol, ac hyd y gwelwn, gan fod y "Zepps" mor barod i ddod drosodd i'r wlad hon, mno'n orchymvn pur resymol. Ond, a. oes yn y wlad hon ddwy ddeddf, neu a oes rhyw ddosbarth o bobl yn cael eu hesgusodi o dan v Ddeddf hon. Daeth achosion i fy ngolwg yn ddiweddar o'r dosbarth uchaf, fel eu gelwir, yn cael llonyddwch i ddangos goleuni fel arfer o'u palasau, tra yr oedd yr heddgeidwaid yn myned at y bwthynod a thai y dofibarth c:\nol, ac yn eu gorfodii roddi y goleuad- au allan. Os gorfodi rhai, gorfodi pawb, o'r ustus heddweh i lawr i'r cardotyn.

I MEDDYGINIAETH HATIJR. V mae yna feddyginiaeth ar gyfer bob math o afiechyd yn y deyrnas lysieuol, ac nid ces un amheuaeth nad dail earn yr r ho! yw y llysieuyn ar gyfer peswch ac anhwylderau y freet. Mae Sudd Dail Cam yr Ebol mewn poteli Is 80.

TRAGWYDDOL GOSB. (At Vlvgytid y "Dinesydd"). Syr,—Nid yw y ddau gyfaill sydd yn ateb fy iiy thyr wedi fy neall, ac y mae Mr J. T. W. yn rhoddi cam olwg ar yr hyn ysgvifenais. Maddened y ddau i mi am awgrymu fod eisiau amynedd ac yindrech i ddeall mater o satbwynfa sydd. yn ddiaii. braidd yn newydd idriynt Gadewch i ni geisio deall ein gilydd a chofio mai nid havrdd y.sgi ifennu yn fyr ac yn eglur hefyd. Ni ddywedais fel yr hona Mr J. T. W., "docs neb a wyr." ac nid wyf yn adeiladu albr i'r "Duw nid adwaenir." Yr wyf yn adwaen Duw yn union fel yr adwaenai Mr J. T. W., sef drwy gyfrwng fy syn- liwyrau, fy rheswm, a'm deall. Ni fum erioed yn siarad a Mr J. T. W., ni welais ef erioed, ac ni chlywam ei lais. Yr wyf yn ei adwaen drwy ci "air" yn y "Dines- ydd," &c. Ac and i dro bydd yn rhaid i mi ddefnyddio fy rheswm yn ei lawn nerth i ddeall ambell i frawddeg o'i eiddo. Fy nylni i, yn ddiau, yn methu deall troellau beirdd Lleyn, a chaf yr un anhawsder gyda iaith Mj-fyrfab. Y mae y cyfeillion feallai yn ysgrifennu fel beirdd yn lie fel Ilenorion. Yt wyf yn adwaen Duw drwy Ii "air," ond nid y Beibi yn unig yw Ei "air," mwy na llythyrau a barddoniaeth yn y "Din.>ydd" yw "vnjr" Mr J. T. W. Y n ae Duw yn fwy na'r Beibl. Nid amharch ysgi-ifenwyr y Beibl yw dweyd eti bod H .lll methu a deall "gair" Duw yn llwyr, gan mai dynion ffaeledig ydynt- fel pawb arall, Ni chollir dim wrth addef y gwir. Kffeithia natur yr vsgrif- enwr ar ei welediad o'r Gwirionedd. Y mae un yn ddisgybl annwyl, a'r Hall yn fab y daran. Un yw y gwirionedd; ond ni wel pob un ef yr un fath. Y mae ein cyfaill y Parch D. R. Griffith fel pe yn ymhyfrydu fod Duw yn un digllawn. Bu pregethwyr mwyn a nefolaidd yng Nghym- ru. Ni ollir gwadu nad adwaenasant hwythau "air" Duw. Oherwydd yr am- i-ywiol wallau hyn yn y llestri pridd,, ni all neb ddatguddio Duw yn berffaith, ac ni « na y Beibl hynny yehwaith., Nid yw ond llyfr, IT iddo fod yn llyfr y llyfrau. Nid yw ond geiriau dynion am "air" Duw Am hynny rhaid wrth esboniad neu ymarfer rheswm a deall. Cytuna y ddau gyfaill a minnau ar syl. faen y mater, sef fod bywyd tragwyddol wedi dod i oleuni drwy Iesu o Nazareth. Yn vr esboniad y gwahaniaetliwn. Fe wyr bai-dd a lienor bethau mor ffaeieddus yw geiriau. Y maent yn goleuo ac yn tywyllu, yn datguddio ac eto yn cyfyngu ar y gwiironedd. Fy nghwyn i yw fod yr ymdrech i vneud yr Efengyl yn syml wedi ei gwneud yn ddiystyr. Ychydig iawn yw I y bobl yn y wlad hon heddyw ydynt yn meddu syniad clir o beth yw Cristionog- aeth. Ysgrifenir popeth mewn llawfe-r, megis J. T. W., J. R., C. C., A. S., M. A. Y mae yn syml, ond yn rhy syml i neb ddeall. Nid wyf yn condemnio J. T. W. yn bersonol fel dyn yr A. 15. C., ond dweyd fod yr Efengyl wedi myned yn beth an- nealladwv wrth fod yn syml Y canlyn- j iad yw magwyd dau ddosbartli, sef pob] ffurfiol ydynt Y n gwpeud popeth fel a wna i pawb arall; dyna paham yr ysmocia ein bechgyn sigarenau, sef er mwyn bod fel pawb arall; a'r ail, pobl y-teimladau, yd- ynt yn meddwl eu bod yn Gristionogion am fod eu teimladau wedi eu cynhyrfu. I Bywyd yw crefydd yr lesu. Nid ydym yn adnabod Duw yn union fel yr adwaenwn ein gilydd, sef trwy ein livmwybyddiaeth, ac ni ellir can allan y rheswm, y deall, na'r gydwybod. Cyf- newidiad meddwl yw yr aileni, ac nid cyf- newidiad tejmlad1. Ac y mae y rheswm yn rlian o'r meddwl. Ffasiwn, a ffasiwn ivirion yw inosod ar reswin. Ni Jefarodd vr Iesu air yn erbyn rheswm am a gofiaf fl. Cond^mnir y llyfrau ddont allan o I Wasg y rhesymolwvr ac uwch-addysg Ger, I mani, &c. Lol i gyd i mi yw hyn. Ni till fod gormod o addysg a rheswm yn ein byd. Pob parch i addysg Germani a flyfrau y ll esymolwvr gvn belled ag y maent yn onest Y mae y cyfaill J. T.W yn rhoi gormod o ryddid i'w ddvehymyg. Rhaid i ni oll ddissyblu fin hunain yn envin i weled y gwir. Y mae ffansi yn swvnol, ond y gwirionedd sydd yn ilt,ii. Egluro nid difodi "dydd" barn wnes i. "Ni ellir wrth chwilio gael gafael ar Dduw." Dyna yn union ddywedais in- nau, ond gallwn Ei adwaen i raddau yn ein hymwybyddiaetli. Ni a 11wn blymio i ddyfnderoedd bodolaeth ein cyd-ddyn, ond adwaenaf ef yn ol fel yr efireithia ar fy ymwybyddiaeth. Effaith Duw ar fy ym- wybyddiaeth, dyna Ei Air, sef y Mab. Y mae yr athiwiaeth hon yn amlwg yn y Beibl Fy nghwyn i yw fod yr Efengyl fel ei pregethir yn y wlad hon wedi myned mor syml nes myned yn ddiystyr. Y mae fel rhigwm heb svnnwyr ynddo. Gall argy- hoeddi y teimlad a newid y ffasiwn gref- yddol, ond nid yw yn argyhoeddi y medd. wi; nid yw yn magu dynion a deaJltwriaeth a rheswm yn addurn iddynt. Dylem feddu rheswm a dealltwriaeth yn yr hyn a gredwn ac ydym yn fyw. Nid yw Germani ymhellach o sylweddoli Duw nag yw Ffrainc neu Brydain. Yr un aflwydd sydd yn Germani ao yn y wlad hon, sef hudoliaeth golud. Y prawf o fod Duw yn gwenu. Wrth gwrs dipyn o ffansi barddonol oedd yr yiaadrodd. Eto gwel Matth. v. 45. Vnoga yr Iesu ni i droi y rudd arall os carew ir ni, am y rheswm mai felly y gwna ein Tad Nefol l)an y tarawn ni ein Tad netot (trwy bec-hu), ar Ei rudd, y mae nid yn cosbi, ond yn troi y llall i ni gael ei daro Ef eilwaith. Ie, gwna i'w "haul godi ar y drwg a'r da." Beth yw tywyn- iad haul ond "Gwen Duw." Ond beth sydd a wnelo hyn a'r penawd uchod ? Wel hyn, yn ymwybyddiaeth dyn y mae yr uffern yn bod, ac v mae yn awr. Nid yioru neu ddoe mohoni, ond heddyw tra- gwyddol. Na foccl i ni afael mor dynn yn y llyfrau, y moddion, y peirianau, ond yn y sylweddau. Meddaf eto, bod heb yr ymwybyddiaeth o ddaioni (sef Duw), dyna dragwyddol gosb. Nid yw yn bod ond i'r dyn sydd yn dioddef, ac os yw yn dioddef y mae yn tueddu at y fendith.—Yr I eiddoch, J. R. JONES.

I I CELL Y LLYTHYRAU. TRIBUNLYSOEDD A MAN- DYDDYNWYR. (At Clygydd y "Dinesydd.") Syr,—Yn y misoedd diwetldaf hyn gwelir llawer o'r dosbarth uchod, ar hyd a lied y wlad yn sefyll eu prawf o flaen y Tribunlys. Amrywiant yn fawr; mae'r mwyafrif yn denantiaid, eraill yn berchenogion, a'r gweddill yn feibion gwragedd gweddwon, ac yn gartrefi i'r mwyafrif ere pum mlyn- edd ar hugain, ie, ac vchwaneg na hynnv hefyd, ac olion llafur eu tadau a'u teidiau I. ynddynt. Fel rheol gweithia mwyafrif ar dir, ac eraill. mewn chwarel yn ymyl rehvdig ddyddiau yr wythnos er mwyn cadw pethau i fyned yn weddol hwylus. Dyfarniad y llysoedd ydyw yehydig fis- oedd, ac yn y mwyafrif "Disallowed." Beth wna y weddw dlawd ac unig, wedi myned a'i hunig fab oddiarni, a dynion leuainc heb neb ganddynt i edrych ar ol y fferm. Bydd y weddw unig yn gwynebu'r tloty, a'r dynion yn chwalu eu caitrefi, ac yn gadael tir da wedi ei amaethu yn drwyadl fyned yn ddiwerth. Paham y dangosir y fath galedi at y iiiin dycidynwyi-, pan y sonir cymaint yn y Senedd am fan dyddynod i'r milwyr. Pa I ham y rhaid i'r tyddynwr bychan, ac unig I fab y weddw fyned, tra y gadewir i ddau a thri mab mewn ffermydd i aros gartref i 'J gasglu cyfoeth, tra, y dinistrir y lleill yn 1 gyfangwbl. Mae'n bryd i'r man-dyddyn- wr gael cyfarfod i waeddi am chwareu teg, ac i symud i rhyw ervfeiriad am lialn.-Vr I eiddoch, GWERINWR.

I EIN BEIRDD. PEN Y MYNYDD. Yen y mynyod—rangre ddedwydd Gorseddfainc y bugail mwyn, Yno'n dawel gyda'i "Gvmro" Dwfn dawelweh yw ei swyn Pen y mynydd-ea,rtre'r defaid, Eu cynhefin bron o hyd, Pen y mynydd-nofoødd bugail, Ar ei daith trwy anial fyd. Pen y mynydd—tarddle'r ffrydlif Sy'n dolenu tua'r pant, Bron y mynydd rydd ci sugn, Ar ci odreu try yn nant; Pen y mynydd—cartre rhamant, Castell cewri—ffau y blaidd Pen y mynydd-lwo eu bugail, Bro beryglus yw i'r praidd. Pon y niynydd—o ddeniadol Ydyw'r fan ar doriad dydd, Pan y clywir su y wenol A dwfndreiddiol fref yr hydH; Pen y mynydd—dyrr yr awel Finíog arw dry fel gwin, I'r lluddedig ar y gonvel v Dwsinel ydyw ar ei fin. Pen y mynydd-ple mwy nefol ? I Pie yn nes i gartref Duw? Mangre cwrddyd lor a'i bobol Gynt, i'w dysgu sut i fyw; Pen y mynydd—cartref cariad' Swynol hudol frodir hedd, Pan ddarfyddo fy anadliad Dan ei gysgod rhowch i'm fedd. I 1916. COEDGLAS /•

I GENETHOD AR STREIC. i »■ Yr wythnos ddiweddaf, aeth rhwng 150 a 200 o enethod yngwasanaeth Mri Arm. strong a'i Gwmni, Dublin, ar streic, oher- wydd iddynt wrthod rhoddi dau swllt yr wythnoe o fonua rhyfel iddynt.