Y Dinesydd Cymreig

TRIBUNAL GWYRFAi. I A ganlyn ydoedd dyfarniadau yn Nhri- bunal Gwyrfai ddydd -Niawrtl.i d'wLddai:- d d I- I John Evans, Garnedd, Ebenezei 4 mis. T. Pritcliard, Newton Street, Llanberis: Dim. J. J. Hughes, TanylIurdd,Ceunant: Dau tis. R. W. Williams, fyddyn Orwner, Gym Goch: Dini. T. W. Foulkes, Melynfryu, Brynrefail: Dim. R. J. Roberts, Bronydd, Rhiwlas: Rhyddhad amodol. H. Thomas, 47, Water Street, Peny- groes; Dim. J. Roberts, Tainewyddion, Llanrug: Dau fcs. M. Williajns, Pare Llanfair, Llandwrog: Rhyddhad amodol. J. R..Jones, Bryn Ffynnon, Ceunant: Dau fis. J. W. Thomas, Bwlchyffordd, Carmel Dim. J. Parry, Foel Gron, Dinorwig: Dau fis. H. Jones, Mynachdy, Clynnog: Rhydd- had amodol.. W. O. Roberts, Cae Coch, Brynrefail: Rhyddhad amodol. D. J. Davies, Llys Gwilym, Llanberis: Tri mis. J. Hughes, Tyddyn Mawr, Llanrug: Hyd Tach. 13eg. E. 11. Jones, Bryn Melyn, Rhostryfan: Dim. P, Evans, Tynygors, LIamug: Gohir- i'd am ddau fis. Cyfeiriwyd achosion E. Parry, Alltgoch, Cwmyglo, ac R. Williams, Rhos Alun, Saron, Bethel, i'r awdurdodau milwrol. PetlI anodd ydyw boddhau ein hunain, ac anhawddach boddio pobl eraill; ond y Itla-e boddlonj Duw a chydwybod yn orchest bran yn amhosibl. Arwydd ddrwg ydyw ar delerau da gvda'n hunain a phawb.

BYD LLAFUR. I (Gan BRUTUS.) I HELYNT GWAilhl DUR LLANELLI. I Yn y Seuedd yr wythnos ddiwcddaf, dat- ganodd Dr Addison fod 102 o filwyr yn gweithio yng ngwaith dur Llanelli. Nid yw y dynion hyn yn derbyn cyflog, ac y maent o dan ddisgyblaeth filwrol; ond v mae y contractor yn talu i'r Swyddfa llhyfel y swm cyfartal i gyflog y cylch. Fel y dywcAlodd Mr Wil Thorne, fe welir nad yw'r contractor yn gwneud dim proffid ar y cyflogiant; ond mai y Swyddfa Ryfel By'n derbyn y gwahaniaeth cydrhwng tal y Fyddin i'r milwyr a'r cyflog delir yn y cylch, Goiynocld Mr Hodge pam yr oedd dynion medrus a chyfarwydd yn cael eu tynu cddiwrth eu g^vaith a'u rhoi yn y Fyddin, ac yna yn rhoddi milwyr anfed- rus ac anghymwvs yn eu lie i weithio'r gwaith? Yr atebiad roddwyd gan Dr Addison ydoedd fod y cyflogwyr yn gorfod talu yr un cyflog. Ond anghofiodd ddi- bcnu ei atebiad drwy ddweyd mai y Swyddfa Ryfel oedd yn ei dderbyn. Dang- osfMld :\11' Ar.dei sor) fod yna ddealltwriaeth vn ystod y ddadl ar orfodaeth filwrol yn y h-enedd fod y milwyr pan yn cael eu def- tiyddio fel llafurwyr i gael cyflog heb fod II yn llai na'r hyn delid i'r gweithwyr. A datganodd Mr Hodge ei fod ef a llawer eraill wedi cael eu gyrru, yn ol cyfar- wyddiadau Dr Addison, i ddweyd hynny I "tli y gweitli wyr; ac ni wadodd Dr Addi- Ec i y dat/raniad ond dywedodd fod y miter yn awr yn cael ei sctlo gan reolau y Swyddfa Rhyfel.

A DYBIWYD Y SYDD. I Xatariol ydyw iod ymddygiad o'r fath w. di ci-eu uiddordeb mawr a pheth syndod yii Llanpfli a'r cylch. Ond nid yw yn bLL' i syiiu ato i'r rhai oeddynt yn darlleu av.yddion yr amserau pan oedd y Mesur Gododol yn cael ei fathodi ar lawr y Sen- ceLL Dywcdodd Mr J. H. Thomas, A.S., yi adeg honno mai i hyn viiia y deuai, er fod Mr Asquith ac eraill yn dweyd fel arall. Cenfydd pobl Llanelli yn awr, a phob gweithiwr liygadgraff di-wy'r wlad, fod y Mesur wedi ei gwneud yn bosibl i'r Llywodraeth wneud pob llafurwr yn filwr a'i drin a'i dalu fel y cyfryw, gan fwyta y mel o'i gAvcli i gyd. Daw pawenau yr arth orfodol i'r golwg yn yr ymddygiad hwn, ac nid rhyfedd gweled y miri a'i- mwstwr yn y Deheudir. Fe all y gweith- wyr ymdawelu bellach, gan en bod wedi caniatau i'r Llywodraeth yn y Mesur Gor- fodol roddi yr allwedd yn y ddor i agor i mewn i wnoud fel y mynont gyda. hwy. Yr vdvm fel llafurwyr er dechreu y rhyfel yn cymeryd ein harwain megis a mwgwd am ein llvgaid. I

UNDEB Y TROSGLUDWYR. I Dydd Mevcher diweddaf agorwyd Tm- j gyrcli gan Undeb y Trosgludwyr ar lan- au'r Ferswy. Amcan y mudiad ydyw olirio oddiar y ffordd y gwi-th-Undebwyr. Y prif siaradwvr oeddynt Mri J. Sexton a Tom Mann. Maentumiai y siaradwyr eu bod yn bwriadu cael y gwrth-Undebwyr i mewn i'r ihengau neu eu clirio oddiar y ffordd yn gyfangwbl. Gwnant hyn er mwyn ou c: mrodyr oeddynt yn y ffosydd yn ymladd am swllt yn y dydd, a theim- lant ei bod yn ddyledswydd ar i bob un fanteisiai ar eu hamddiffyniad i "gadw I tan y cartref i losgi."

£ 50,000 GROES GOCH FFRAINC. i)erbyni.)dd Arglwydd Faer Llundain 30,000p at Gymdeithas y Groes Goeh, Ffrengig, ar wahan i symiau eraill dalwyd i i bwyllgor y gronfa, uchod.

APEL ATHRAW EFRYDOL. I Dywedodd Athraw Efrydol yr hwn apel- iai am ryddhad gerbron Tribunlys Brad- ford, fod ei dad, yr hwn oedd yn 75 mlwydd oed, yn gweithio mewn melin er mwyn ei gadw ef. Gohiriwyd ei apel hyd Mawrth nesaf. I

I BWRDD RHEOLI MASNACH GWI R. I ODYDD. Yr wythnos ddiweddaf cymerodd y I Bwrdd Rheoli Masnach y Gwirodydd 15 o I hotels ac inns yn ychwaneg yn Carlisle, yn gwneud y swm o 37 wedi eu cymeryd dros- I odd, a cliiii chwech i fyny.

PRIS UCHEL PAPUR YN YR YSBAEN. Ceir helbul gai-w yn yr Ysbaen oherwydd costau uchel y papur, ac y mae swydd- feydd y newyddiaduron yn yr Ysbaen yn ystyried y priodoldeb o godi pris eu new- yddiaduron. ————

CORNEL Y GHWAR- tLWjfK- I MR. R. SMILLIE AR BROBLEM- AU RHYFEL. Troi Gweithwyr yn Filwyr. I Yng Nghynhadledd flynyddol Undeb Cenediaethol Mwnwyr Ysgotland, ddydd lau, hawliai Mr R. Smillie, y cadeirydd, fod y mwnwyr wedi gwneud eu eyfran fel milwyr a, gweithwyr. Credai ei bod yn warth ac 3nanfrifud ein Llywodraeth yn trin yr hen gewri llafurol, teidiau a nein- iau ein hvinladdwyr a'n byddinoedd di- wydiannol, fel y maent yn awr gyda phen- eiwn i'r hen. Yr oedd hefyd yn anfri ar I v genedl oedd yn caniatau i'r hen bobl gael eu gadael i stafffo ar yr hyn roddid iddynt nad oedd yn hanner digon i'w cyn-I nal. Yr oedd atebiad v Prif Weinidog I a Changhellor y "Trysorlvs, yr hyn ddat- ganai nad oedd achos wedi ei wneud allan am ychwnegu'r pensiwn yn lioliol anheil- wng, yn gymaint felly ag ydoedd o ang- hywir. Bvddai i wybodaetli elfennol a amgylchiadau trefnidiol arghoeddi un- rhyw un fod ychwanegiad o 2s 6c yn ang- enrheidioi i'r amgylchiadau. Yr oedd y datleniatlui! diwddaraf ynglyn ag amodau cymeryd n.ilwr i weithio yn dangos heb betrusdcr y gellir edrych am ymgais i wneud gwcithwyr yn filwyr. Rhoddai i lawi- y gosodiad y dylai milwyr pan yn troi Y11 weitliwyr gymeryd i fyny holl hawliau gweithwyr, a pheidio bod tra'n gweithio yn ddaiostyngcdig i awdurdod na disgybl. aeth filwrol. Yr oedd yr ymrwymiad yna wedi cael ei roddi i'r mwnwyr fwy nac un- waith. Yn awr yr oedd gohebiaethau yn mynd ymiaen i geisio cael mwnwyr yn ol j'r rnwnfeydd i geisio cadw i fyny y cyf- lenwad conedLaetho! o lo. Disgwyliai yr I arweinwyr i'r dynion hyn gael eu hanfon yn ol yn lt»ilol''glir oddiwrth ddisgyblaeth filwrol. "Itbalcl i'n dynion gael dycli- welyd mor rhydd ag oeddynt cyn ymres- tru, neu, yr ydym yn mynd i fewn am y ffurf waethaf o orfodaeth ddiwydiannol. Ond credaf y bydd i'r Swyddfa Rhyfel gario allan eu cytundeb gyda ni. Nid oea gennvm ddymuniad am anghydwelediad. Mae ein buddiannau yr un ag eiddo y genedl. With ddibenu gwnaeth gyfeiriad at y gwaith ardderchog wnaed gan y Llywod- raeth yn trefnu y genedl ar gyfer rhyfel, a datganodd ei bod yr un mor angenrheid- t'ol fod y genedl yn cael ei threfnu ar gyfer diwydiant a heddwch wedi y rhyfel. Go- beithiai y byddai i'r Pwyllgor Ad-drefnol apwyntiwyd gan y Llywodraeth gael ei ofyn i droi ei sylw at y modd y dylai ad. noddau yma ac yn y trefedigaethau gael eu harfer creu at gynyrchu bwyd a dillad a hapusrwydd y genedl fel cyfangorfi, ac nid i'r pwrpas o dynu aur allan o lafur y bobl (cym.).

GWRTH-UNDEBWR FEL Y GWAHAN- GLWYFUS. Dywedodd Mr Tom Mann tra nad oedd- ynt yn dymuno gorfodi unrhyw wrth- Undcbwr ou bod yn benderfynol o ddewis eu cydweithwyr eu hunain. Yr oedd y gwrth.Undebwr yn elyn i'r Undebwr. Efe ydoedd yr un chwareuai i ddwylo y meistr, a rhaid cedd cael ymwared ag ef. Ei gyngor i I ndebwyr Llafur ydoedd "boy- cottio'r" gwrth-Undebwr, gwrthod Biarad tia gweithio gydag ef, ac ymddwyn tuag ato fel un gwahanglwyfus. Nid oedd y mcistri yn gymait o elynion iddynt ag yd- oedd y gweithwyr anhrefncdig. Beth bynnag ddywedir am yspryd yr araith o du Cristionogaeth, y mae'r ffeithiau yn l'hai gwirioneddol. Ni all y rhai By'n pleidio caru'r geivn yn yr argyfwng yr ydym ynddo wadu yr egwyddor yn y cyf- eiiiad hwn. Yr un peth ydyw gwrthod siarad a gwrth-Uiidebwr a chashau y Ger- mnnwr, ilC ni all peidio gweithio gydag ef a'i droi o' i waith beidio bod o'r un ysbryd a gwarchae y Germanwr rhag cael bwyd. Lladd y gelyn ydyw y ddau mewn ysbiyd. Ond y mae yna radd o wahaniaeth hefyd, canys y h1ae'r Undebwr yn foddlon i'r gwrth-UndebwT gael y gyfran oreu mewn gwaith a thyflog ond iddo ymuno a'r Un- deb. Nid oes ddadl nad prif elyn y llaf- urwr ydyw y gweithwyr anhrefnedig, a dy- munwn rwydd hynt i'r Undeb Trosgludol. Gwaith hawdd ydvw caru cyfaill; ond llL2'n gofyn dynoliaeth gi-ef, a chariad j ])iii i gam gelyn,

CARCHAR I FILWR. Am gasglu cyfraniadau trwy dwyll i'r milwyr clwyfedig, anfonwyd Preifat W. H. Thomas, Royal Fusiliers, i chwe mis o garchariad yn Blackpool ddydd Iau.

WYTH BRAWD YN Y FYDDIN. I Dywedodd dyn gerbron Tribunal South- port, fod ganddo saith brawd, tri yn y fyddin yn barod y pedwar arall yn dis- gwyl cael eu galw i fyny. Gwrthodwyd ei apel.

DAMWAIN ANGEUOL YN RHYL. I Dydd Iau, yn Rhyl, tra'r oedd certiwr glo o'r enw Henry Conway, 50 oed, Green- field Place, yn myned gyda Hwyth o lo o'r orsaf, dychrynodd ei geffyl, ac aeth olwyn- ion y cerbyd drosto, gan ei ladd yn y fan. I

DIRWY AM ROI OED ANGHYWIR. I Yn Southport, ddydd Ian, dirwywyd un o'r enw Arthur Dawson, 37 mlwydd oed, i 5p am roddi oed anghywir. Cyfaddef- odd nad aedd wedi cofrestru hyd Chwefror T flw., ddyn hon, ac iddo roddi ei oed yn 43 er mwyn osgoi gwasanaeth filwrol.

EWYLLYS PERCHENOG GLOFA. I Gad aw odd Mr D. Pryce, Broom Raglan, Mynwy, perchenog glofa, ystad gwerth 233,419p. Rhoddodd 1,OOOp i Nyrs Beat, rice Thomas; l,000p i'w gyfaill ffyddlon Jolin Farmer; a 300p i Thomas Gladwin, I ei arddwr.

RHYDDHAU BRIDIWR COLOMENOD.1 Yn Nhribunlys Chorley, ddydd Iau, rhyddhawyd yn amodol fridiwr colomenod, yr hwn, meddir, sydd wedi anfon 500 o golomenod i Ffrainc ar orehymyn y Swyddfa- Rhyfel.

AWSTRALIA'N BAROD. I Dywedodd Mr Hughes, Prif Weinidog Awstralia, mewn araith o'i eiddo, "fod Mr Lloyd George yn gwybod beth oedd yn ei ddweyd. Nid yw yn cael ei dwyllo gan y llwyddiant diweddaraf i gredu fod y diwedd gerllaw. Y mae yr Ysgrifennydd j Rhyfel wedi gwneud datganiad cyhoeddus o'r hyn ddisgwylir oddiwrth Awstralia, ac I nid oes gen?iym ond gweled ei fod yn cael ei wneud."

GWEISION Y RHEILFFYRDD. j Oherwvdd codiadau ymhrisiau bwyd y II mae Undeb Cenedlaetliol Gweision y Rheil- ffyrdd yn hawlio codiad i bawb o 10s yn yr wvthnos. Protestiant yn erbyn Mi* Asquith yn gwrthod derbyn cynrychiolwyr y dynion i gael trafod rheolaeth bwydydd, ac yngwyneb hynny na wiw iddo ddisgwyl i'r dynion beidio apelio am eu hawliau.

BODDIAD EWYTHR A NAI. I Tra'n ymdrochi yn yr Afon Teifi, De Cymru, ddydd Iau diweddaf, bu foddi J olm Frederick Evans, bachgen naw mlwydd oed i gyireithiwr. Ceisiodd ei ewythr, Mr Guy Nell, mab meddyg adna- byddus yn Ne Cymru, ei achub, ond bu foddi y ddau. I

DAL DYN DDIANGODD 0 GARCHAR. Ar ol bod yn rhydd am dri diwrnod1 dal- iwyd dyn tkliangodd o garchar y sir yng Nghaerdydd yn Abergafenni, 30 milldir i ffwrdd. Daniel WTilkins oedd ei enw, a charcharwyd ef am ladrata, a dydd Sul wythnos i'r diweddaf diangodd droa fur y carchar. Heddwas a'i daliodd.

3,000 YN SEGUR AR OL TAN. I Dydd Iau torodd tan aHan ym mhwll glo Treharis, De Cymru, ac fe canlyniad torodd y rhaff windio a syrthiodd y "cage" i waelod y shafft. Daeth brigad dan Merthyr yn fuan i'r lie, a llwyddasant i ddiffodd y tan. Yn y cyfamser, mae rhwng clwy a thair mil o fwnwyr yn segur. Dywedir fod difrod mawr wedi ei wneud.

NEWID DEDFRYD. Newidwyd y ddedfi-yd o faiwolaeth roddwyd ar Michael Larkin am ladd Michael O'Connor, perchenog gwesty, Milltown, i benyd wasanaeth am ei oes.

RHANU Y RHODD, Yn ol ewyllys Mr Edward Wadsworth, Accrington, yr oedd l,000p at y Conval- escent Home, Hhyl; ond gan fod tri sef-I ydliad o'r fath yno, penderfynodd Llys y Sianseri eu rhanu yn gyfartal cydrhyng- ddynt.

ESGOB AC YMPRYD. Geilw Esgob Salford sylw yr offeiriaid at y ffaith fod y goddefiad rhag ymprydio ac ymwrthodiad ar ddyddiau neilltuol o'r I wythnos wnaed yn y Synod ddiweddaf yn dal yn ei rym yn ystod pairhad y rhyfel. I

AGOR YSBYTY NEWYDD. 1 Dydd Gwener, yn Buxton, agorwyd Ys- byty Ganadaidd gan y Dduces o Devon- j shire. Yr oedd yn bresennol amryw en- wogion o Canada, yn cynnwys Major. General Syr Sam Hughes.

DARWINIAETH A'R RH¥FEL. I With bregethu yn New York, dywedodd Dr Eaton "mai athrawiaeth Darwin ar ddatblygiad sydd wedi gafel yn yr uwoh- ddynion yn Gcrmam. Y mae'n ddeddf yn y goedwig, ond ni fwriadwyd hi erioed i'r hil ddynol."

1 LLYTHYR KITCHENER-DERBY. 1 Dydd Gwener yr oedd yr amser i ben I am y cynnyg uchaf am lythyr Kitchener- Derby i Mr James Sexton. Gwerthwyd ef i foneddwr yn Lerpwl am 500p, a chyf- lwynwyd hwy i'r gangen leol o Gymdéth, as y Groes Goch. I

CAU MELIN. I Rhoddwyd rhvbuddion i fyny yn un o I felinau cotwm y Mri Hoyle Bros., Bacup, I lie y cyflogid 230 o weithwyr, yn terfynu I eu gwasanaeth ar y 19eg o Awst. Yr achos ydyw fod yr arolvgydd, sef mab un oJ o'r partneiaid, yn cael ei alw i wasanaeth milwrol. I

GWRTHDARAWIAD AR Y RHEIL- I FFORDD, Tua hanner awr wedi un-ar-ddeg bore Gwener, cymerodd gwrthdarawiad le yn Blet.chley Junction, tna 40 milldir o Lun- dain, cydrhwng tren o Euston i Lerpwl a Manceinion a cherbydau gweigion. Yn anffortunus Uaddwyd milwr oedd mewn ccrbyd ceffylau, ac anafwyd deg; ond nid yn ddifrifol, gan iddynt fynd ymlaen i ben eu taith.

AM ACHUB Y PLANT. f Yng Ngholwyn Bay, ddydd Iau, cymer- adwyodd Cyngor Sir Dinbych gynllun eang ynglyn a mamaethu ac edrych ar ol meith- riniad y plant. Sefydlir amryw o ganol_ fanau yn y sir, a chyfarwyddir y cynllun gan feddyg benywaidd ar gyflog o 350p y flwyddyn. Bydd i bwyllgorau iechyd a lleol helpu yn yr ymgyrch hwn. Y flwyddyn ddiweddaf oedd yr isaf mewn genedigaethau, tra y mae marwolaethau babanod yn cynnydd'u.

EDIFEIRWCH I GERMANI. I Wrth siarad yn y Neuadd Drefol, Ler- pwl, ddydd Gwener, dywedodd SYr G. Forster y dylid cael polisi masnachol byw ac I egniol ar ol y rliyfel i ymgorffori yr ymerodraeth Brydeinig. "Yr oedd Germani, meddai, "wedi rhoddi ei hunan tuallan i ffniau oenedlaetholdeb wareidd- iedig, ac ni ddylid caniatau iddi ddod i mewn nes iddi edifarhau mewn sachlian a lJudw. Byddai i mi roi iddi o leiaf ugain mlynedd, os nad cenedlaeth, i'r edifeir- wch hwnnw." -«t»

CAEL MAM WEDI BODDI. Cafwyd Mrs Rachel Mapin, 36 oed, 23, Milton Road, Sutton Manor, St. Helens, wedi boddi mewn llyn yn Rainhill. Moo'r lie gryn bellder o'r ffordd, a thynwyd sylw i'r amgylchiad gan ei baban yn wylo. I

YMDDISWYDDIAD MR ARTHUR I HENDERSON. Mae Mr Arthuur Hendei-son, Llywydd: Bwrdd Addysg, wedi cynnyg ei ymddi- ) swyddiad. Gyda golwg ar y beirniad- aetliau yn y ddau Dy, teimlai fod yn ddy- ledswydd arno ymddiswyddo. Daeth i'r swydd pan sefydlwyd y Llywodraeth Gyf- unol ym Mai y Uynedd. Bu'n gadeirydd y Blaid Lafur Seneddol o 1908 i 1910.

TERFYNU Y RHYFEL. I Pasiodd C\ ngor Lafur Glasgow a Govan benderfyniadau o blaid diweddu y rhyfel drwy drafodaeth buan, tra y mae'r Cyng- hOTwyr a'r ynadon llafurol wedi arwyddo y Dysteb Trafod Heddwch. 0 un ffynonell yn unig yn Glasgow y mae 5,000 wedi ar- wyddo y dysteb, ac y mae miloedd mwv i 1 ddilyn,

GWROLDEB AR FAES Y GAD. Anrhydeddu Milwyr Cymreig. Vmysg y rhaii anrhydeddwyd gyda Bathodynau Milwrol am wroldeb yn y | Irrynt, ceir y milwyr Cymreig a ganlyn:- Rhingyll W. H. Buttle, o'r Gatrawd Gymreig. Rhingyll J. C. Byrne, R.W.F, Curporal W. H. Davies, eto. Preifat T. J. Dodd, eto. Preifat F. Dunkley, eto. Rhingyll F. Garner, eto. Preifat G. Griffiths Gatrawd Gymreig. Lance-Corporal G. Glvnne, R.W.F. Preifat W. Hill, eto. Corporal D. H. Hughes, eto. Lance-Corporal J. Hughes, eto. Preifat N. James, eto. Preifat G. Jones, eto. Preifat T. C. Jones, eto. Preifat W. O. Jones, eto. Preifat H. Noble, eto. Preifat G. Noble, eto. Preifat G. Roberts, eto. Preifat W. Thomas, eto. Preifat L A. Jones, eto. Corporal W. Jones, eto. Preifat G. S. Morgan, eto. Corporal G. H. Rees, eto. Corporal G. L. Smith, eto. Preifat A. E. Vince, eto. Bandsman M. Vyse, eto.

ADRAN CAD-DDARPAR A LLAFUR. Am Gael Trafodaeth yn y Senedd. Rhoddodd Mr Anderson, aelod Rhydd- frydol dros Attercliffe, rybudd o gynnyg- iad i ostwiig cyflog Gweinidog y Cad- ddarpar, ar adroddiad y Cyflenwad, er mwyn cael codi trafodaeth ddydd Mawrth ar y mater o berthynas yr adran a llafur. Bydd i'r Prif Weinidog roddi datganiad Ilawn ar greu swydd newydd yn y Cabinet o Gynghorydd Llafurol, ac apwyntiad Mr Arthur Hendeson i'r swydd. Deallir gan Gymdeithas y Wasg fod yna adran newydd yn cael ei eofydlu, ac y bydd iddi swydd- feydd ar wahan a staff, dan gyfarwyddyd Gweinidog cyfrifol, i'r pwrpas o edrych i mewn i broblemau llafur ac i roddi cyf- arwyddiadau i adranau eraill o'r Cabinet.

Y GWRTHWYNEBWYR CYD. WYBODOL. Cyfanrif y gwrthwynebwyr cydwybodol gymerwyd i'r ddalfa i fyny i'r,adeg pre- sennol ydyw 1,794.

HAELFRYDEDD CYFLOGWYR. Dywedodd egwyddorwas 15-1 mlwydd oed, ymddangosai gerbron Tribunlys Cad- ddai-par Manceinion, ei fod yn gweithio 62 o oriau yn yr wythnos am gyflog o 8s 8c. Gresyn na fuasai yn gwneud yr oriau yn 70, er mwyn cael deg swllt yn yr wyth- nos. ———— 4).

CYMERYD MEDDIANT 0 GROP- IAU POLAND. Hysbysir fod awdurdo<lau Germani wedi meddianu holl gropiau Poland. Cy- hoeddir yn swyddogol y bydd i'r derbyn- iadau oddiwrth y oynhaeaf gael eu rhanu cydrhwng y boblogaeth a byddin Gennani.

COLLEDION PRWSIAIDD. Dywed adroddiad o Amsterdam fod y rhestrau colledion swyddogol PiTvsiaidd gyhoeddwryd ddiweddaf, yn cynnwys enwau 67,461 o laddedigion-, chvyfedigion, a rhai ar goll. Gwna hyn gyfanrif v oolledion yn 2,911,387.

CARCHARU YN GERMANI. Dywed y "Volksfreund" eu bod yn par- hau i gymeryd i'r ddalfa gan yr awdurdod- au milwrol Nn Elberfeld-Barmen Sosialwyr heb nodi unrhyw reswm. Ymysg y rhai diweddaf gymerwyd i fyny y mae aelod o'r staff olygyddol i newyddiadur Sosialaidd, ac ysgrifenydd Undeb Llafur.

J. ELIAS AND SINS. HAIRDRESSERS, HAVANA HOUSE, PWLLHELI Has the Largest and Best Selection of Lsdies' Real Hair Tails in Stock. Inspection Invited. Also Agent for Metopol Ragojft,