Y Dinesydd Cymreig

DIWEOD GWR 0 GWMYGLO. I I Y iiiae hen Gymry y lie yn cael eu symud yn barhaus gan angau, a neb ond oenedloedd eraill yn dyfod i lanw eu lie. Dydd Ma with, Mai 30ain, bu farw John O. Hughes, Arvonia, Ar., o'r hen glefyd dinistriol, y dwfrglwyf, ynghyda'r galon. Mab y diweddar Owen Hughes (y gof) a Jane Hughes, Galltyfoel, Cwmyglo. Gan- wydi John ar y 15fed o Orffennaf, 1862. Daeth i Arvonia o'r Hen Wlad y tro cyn- taf yn haf 1883, a bu ar ymweliad a Chymru ddwy waith. Yn 1891, aeth gyda William W. Griffiths, Penlan, Va., tran gronglwyd yr hwn y bu farw. Bu r a Mrs (Jriffiths yn dyner athirion iddo tiyd y diwedd, wrth yr hon, yn y munud- au olaf y sibrydodd yr hen emyn, "Mi nesaf atat eto'n nes, Pa les i'm ddi- igaloni. Daeth ein brawd yn ol o Gymru yn 1893, ac oherwydd gwaeledd ei fam, aeth yn ol draehefn yn 1903. Arosodd yno gyda hi ira "y bu fyw, ysbaid o bum mlyn. edd, a'r l'wyddyn 1908, y tro diweddaf, dactli yn ol yma, gyda gweddl yohydig yn wahanol i'r troion o'r blaen arno. Y mae yn ddiaineu ei fed wedi yfed yn helaeth o ddiwygiad Evan Roberts. Ymunodd a'r eglwys Bresbyteraidd yma. Byddem yn y dosbarth Cymraeg yn disgwyl cael rhywbeth, os y byddai John yno. Yng nghoi-ff yr haf diweddaf daeth ei frawd, Robert, o Chicago, i edrych am dano; ond Grbyn hyn, Pa Ie y maent, y mae y ddau ,ivetl* I liiynad i ffordd yr holl ddaear y mae i alaru ar ei ol chwaer yng Nghymru, Jane "Williams, Galltyfoel, Cwmyglo. Am ci frawd, William O. Hughes, yr hwn a ddaeth i'r wlad llon. ni wyddom pa un ai byw ai manv vdyw. Dydd 'vlercher, Maj 31, hebryngwyd ei weddillion i gapel y Presbyteriaid, awd tnvy y gwasanaeth gan ei weinidog, y Parch W. Mc. O. Miller, yn hynod o dar- awiadol, a chanwyd "Jesus lover of my Soul," a "Nearer my God to Thee." Yna symudwyd y corff i'r Arvonia. Cemetery. Yr archgludwyr: Robert T. Lloyd, Grif- fith Jones, John C. Williams, Thomas Jeffrey, Owen J. Willi ams, a William T. Evans. ol i'r I.O.O.F. fyned twy eu gwasanaeth o amgylch y bedd, canwyd amryw o'r hen emynau Cvmreig, megis "Gwaed Dy Groes." "Ymddiriedaf yn dy a llu," ac yn ddiweddaf un, SfYn y dyfr- oedd mawr a'r tonau." Yr oedd John 0. Hughes yn Gymro o'r iawn l'yw. Hedd- \'('h i'w I well hyd ganiad yr udgorn.

WARW GWR 0 ARFON. CoJWM y "Drych" un o'i edmygwyr ym marwolaeth sydyn William W. Owen, 29, Broadway, N.Y. Yr oedd yn brysur gyda'i oruchwylion fel Superintendent Columbia Building, a chafodd ergyd o'r parlys, a.'i ysbryd a ehedodd ymaith, ddau fis bron i'r diwrnod y bu Mrs Owen farw vn ei ebw--g. Bu y brawd siriol W. W. Owen yn amlwg ym mywyd Cymreig New York am dros 45 o flynvddoedd. Cladd- wyd ef o dy ei ferch, Mrs J. Hammond, Scranton. ddydd Illln, 12fed o Fai. Cyn- lialiwyd gwasanaeth yn New York nos Wener, y Parch Dr Joseph Roberts a Dr David G. Downey yn gweinyddu. Brawd ydoedd yr ymadawedig i'r Parch D. O'Brien Owen, Caernarfon.

"DWYN ODDIAR DDUW." I I Synic'd Lleygwyr Eghvysig. 1 & Yng Nghonfaeasiwn Caergaint, yr wythnos adivreddDf. wrth gynnyg pender- fyniad yn gofidio oherwydd ffurfio Comi- siwn dan Ldeddf Eglwysig Cymru a'r gwario difudd ar arian yr oedd eu gwir angen i amcanion crefyddol. Yr oedd y Pwyllgor, meddai, yn deibyn cyflogau o tua 4,500p, a thua 500}.) o dreulion. Am-' heuai yn ddirfawr gyfreithlonder r gweithrediadau. Wrth gefnogi y pender- fyniad, disgrifiai Mr W. D. Acland y Ddeddf fel un o'r lladradau mwyaf oddiar Dduw yr oedd y genedl wedi bod yn euog ohono yn ei holl hanes. Pasiwyd y penderfyniad.

SENEDD Y PENTREF. NEU, GWEITHDY WMFFRA TOMOS, Y CRYDD. FEOAR CAR!AD GOSPI? I Wmffra: Wuddoch chi beth, rliyw bro- blom oftrulwu ydi problam poen a ph.C'hod. Fedra i yn fy muw ddeall pam I on fasa posib gneud hebddunt yn yr hen I fud yma, 11a fecli-a, Sian I fans: Waeth i ti heb a stwnsian a chyboli hefo nhw yma mae nhw, a fedar neb i symud nhw oddiyma. I Wmffra: Mae'n debig mae felna roedd hi i fod, neu mi fasa fel arall. I wllus fawr 0 su'n cael ei chario allan. Sian Ifans: la, mae'n debig, a be ydi iws i ni dreio altro petha a chwuno yn erbyn y drefn os mai fel yna y gwelodd Efe yn ora i neud hcfo, ni. Dafydd: Tybad yeh bod chi yn iawn deudweh, fedra i ddim credu peth felna am dano Fo, na fedra wir. Wil Ffo •wc: Toes dim isio i ti gvedu, J Dafydd bach, tydi'r fath beth ddim yn i wllus 0 o gwbwl. Tydi'r byd ddim wedi dysgu ei daillan hi eto, mae hi wedi ei Bgrifenu mewn iaith na fedar y byd ddim ohoni; neu, i fod yn fwy cywir, na fyn y byd mo'i dysgu hi. Sian Ifans: Pam na, fasa Fo yn i sgwenu hi mewn iaith blaen y medra y byd i darllen hi heb fethu ynta, os oedd O. yn disgwul i'r byd gadw ati hi? Wil Ffowe: 0, Sian bach, toes yna ddim anhawster gyda'r sgrifan na'r iaith, mae nliw yn oithaf eglur, y drwg ydi fod y byd wedi dysgu iaith estronol su'n fwy siwtabyl i gario ei fusnas yn y blaun yn ei ffordd ef Hyny ydi, mae'r byd wedi sgrifenu "TIllS ai,all mewn iaith arall er mwyn cael byw bywud arall. Mae pobol y byd isio bod yn fforinars mor bellad ag y mae Duw yn y cwestiwn. Dyna pam y mae'r iaith a'r sgrifan, a'r wllus yn ddiarth iddunt, weldi. Dafydd: Wei, wut ti yn deud nad ydi pcen a phecliod ddim i mewn yn yr wllus o gwbwl ? Os fellu pam y mae nliw yma yn ein trwblio ni c hyd P Wil Ffowc: Rown i'n meddwl mod i wedi deud yn blaun fod yna ddwy wllus wedi ei igwenu, un ganddo Fo, a'r llall gan y byd. Yn yr ola y sgwenwyd poen a phechod; ond beddweli a thangnefedd ydi geiria y llall. Ciis sgrifenodd un, cariad sgrifenodd y llall. Mae un yn oospi, a'r liall y-n earn mae un yn colli, a'r,llall yn cadw. Dafydd: Mi rydw i yn gwelad hyny yn eitha, da; end sut na fasa Duw yn gofalu na fasa peth felna yn digwudd a fonta yn gallu gneud pob dim nc yn gwelad pob peth cin iddo ddigwudd, ao yn enwedig os ydi. o'n caru dyn mor angerddol? Mae o'n HoUalkiog, yn Holhvybodol, yn llyw- odraethu pawb a phob dim, ac yn gariad i gid. Pam na fasa. fo. yn arfar i allu, i-y(liv l'ii iii(fhu ddeall? Y Sgwl: Yr ydych Y11 gwasgu Wil I Ffowc i gornel gyfyng iawn. Mae'n gwestiwn gennyf a oes rhywun a fedr ateb yn foddhaol, oblegid y madn ddirgelweh hollol i ldyn. Peth i'w adael i ffydd ydyw, a'i gvedu heb esboniad1 arno. Wil FfoJVC: Na, na, y mae cAvestiynau | Dafydd yn eithaf priodol, a tydw i fy hunan yn cael dim anliawster i'w hes- bonio. Y ewestiwn mawr i'w setlo ydi botfi y mae hollalluognvydd, a hollwybod- aeth yn ei olygu, ac a ydi Duw yn llyw- odraethu pob dim, ac yn ddiwedda a fedar cariad gospi? Tydi hollalluogi-wydd ddim yn golygu medru gneud pob dim, ond y mae'n golygu medra gneud pob dim posibl sy'n unol a rheswm a doethineb. Fedar Duw liollallnog ddim gneud dau a dau yn bump, na du yn wyn, na chelwydd yn wirionedd. Tydi hollwybodaeth chwaith ddim yn golygu gwybod pob peth, oblegid toes yna ddim He i anffawd na damwain, os yw felly, ae ofer fyddai dis- gwyl i neb na dim geisio rhwystro nac am. ddiffyji unrhyw beth.. Fedrfa i ddim peidio credu i Dduw gael ei siomi mewn dyn, ac na ddaru iddo Fo rioed: feddwl y gwnai dyn bechu. Yn toes yna adnod yn deud hynny: "Pan welodd Efe bechu o ddyn, Efe a, edifarhaodd wneuthur ohonno ddyn." Roedd Duw am wneud dyn, ae i gael dyn rhaid oedd iddo fod yn fod moesol, ac ni ellit- cael bod iiioesol heb iddo fed yn rhyddewyllysydd, a gallu ganddo i neud da a'r drwg. Pe heb y gallu hwn a'r ewyllys yna nid dyn fyddai ond peiri int. Ewyllys Duw oedd iddo arfer y oyntaf, ond am iddo arfer yr ail y daeth poen a phechod i fewn i'r rhag- lan. Ni (^ymerodd dyn Dduw i lvwod- raothu arno. Mae Duw yn llywodraetliu pob dim na fedr neud hyny ei hunan, megis deddfa anian, &c., ac ni all dyn ei rwystro. Ond nid yw yn treisio ei !y w- odraethiad ar ddyn, er' Ei fod yn dod i Ivwodraethu arno ynta os y caiff. Cariad ydi Duw, a fedar cariad ddim cospi. Y Sgwl: R wy'n diolch i ohwi am yr es- boniad da yna ond ni allaf gredu nad yn cariad yn eospi; oblegid dyna'r paham .Y gallaf i iveled rheswm dros fod Duw yn (tymeryd y rhyfel hon i ddod a'r wlad i'w synhwyrau. Meddyliwch am dad a mam, y macnt yn earn eu plant gymaint wrth guro y bachgen drwg a phan yn ei gusanu pan yn dda. Oni all cariad Duw fod yr un fath pan yn eospi? Wmffra: Debig iawn, ond toes yna aeL nod yn deud, "Y neb y mae yr Arglwydd yn ei garu y mae'n ei geryddu," a fedar Wi1 Ffowc ddim dod dros ben honyna. Wil Ffowc: Rhoswch chi am funud rwan. Mae yna wahaniaeth rhwng peeliod a phechod, nid yr un peth ydi tori deddf tcuiu, neu wlad, a thorri y ddeddf foesol; y tad neu'r fam, a'r gyfraith sy'n cospi yn y naill; ond yr act o bechu ei hun sy'n cospi yn y llall. Ceryddu wela i ynghosp y tad ar y plentyn a phoen corfforol; end rhybudd a, phoen meddyliol wela i yng'iosp pechod moesol. Tydi car- iad ddim yn y naill gosp mwy na'r llall. Ac ni allaf weld rheswm o gwbwl mewn dod a cherydd y tad i'w gymharu a'r hyn gymer le i.-(-.wn rhyfel, oblegid pa fo Wil- liam ii-edi troseddu efe a gaiff ei guro ac nid Mary a John ei frawd a'i chwaer, na'r cyniydogion o'i gwmpas. Ond mewn rhyfel y mae pawb yn dioddef am drosedd ryw ychydig, a'r i-lial diniweitiaf sy'n diodda fwtia. A ydyeh yn meddwl fod y Tad nefol yn salach tad na'r tad daiarol wrth gospi y rhai diniwad? Choelis i fawr. Y Sgwl: Ond fe all garu a cheryddu, I mae'n dehyg ? Wil Ffowc: Mae arna i ofn nad ydych yn deall cariad yn iawn. Nid rhoddi yn nnig y mae cariad, ond y mae am gael hefyd. Mac o isio response. Mae Duw yn ein cam er mwyn ein cap! yn eiddo iddo fo. Fe roidodd Crist ei fywyd er mwyn eadw bywyd eraill. Gwahanu mae poh rhyfe], casineb a chenfigen y mae'r cleddyf yn ei feithrin. Mae'r elfen fwyaf hanfodol i gariad yngholl meAvn rhyfel,—cadw bvwyd er mwyn ei gael. Gwaith dynion yn mynd yn groes i'r ewyllus fawr sydd wedi ei hysgrifenu gan gariad er nTwyn caru ydi y rhyfel hon fel poh rhyfel arall, aC y mae cysyHtu enw Duw gyda hi yn gabledd o'r fath fwua. Rwy'n deud mai trosedd sy'n dwyn cer- ydd, a phochod ei hunan sy'n cospi. Caru dyn y mae Duw, a mab ei fynwes wel ymhob creadur, ac os na chaiff bob dyn i'r fynwes ddwyfol yn ol fe gaiff golled a siomedigaeth. Y Sgwl: Yn wir, rwy'n hoffi eich syn- I iadau ond rhaid i mi gael mwy o nraser i'w hystyried. Wmffra: Mae o wedi fy nhrysu yn lan lieno, ydi ,1,ir. Twn i ddim fedra i gysgu ar ol petha mor ofnadwu. Wel, !.ii adawa. i'r < v. estiwn fel y mae o am heno, rwvlii meddwl, ae ewch adra i dreio cnoi y talpia mawr yma. Rhiw greadur rhy- fadd ofnadvu wut ti Wil, ia wir. Nos dawch, boys, brysiweh yma eto. —————

BWRDD Y LLENOR. I (Gan LEO). I Y TRAETHODYDD. I Y Parch Robert Roberts, B.A., Ph.D., Caerwys, sydd yn cael yr anrhydedd o agor rhifYll Gorffennaf o'r "Traethod- ydd," a gwna hynny yn ddeheuig ac am- serol gyJag ysgrif ar "Genadwri Haba- cuc." Da gennym weled y duedd sydd heddyw i droi gwiiioneddau y Bibl yn ffeithiau ymarferol i fywyd, oblegid felly v daw yr Ysgrythyrau yn werthfawr a doalladwy. Mae Mr Roberts yn gwneud gwaith j-ljagoi-ol ac yn mynd dros y maes ym ddiddorol. Ceir hanes cryno ganddo o'r Genedl Israelig yn y cyfnod hwnnw, drwy yr hyn y dengys allan genadwri y proffwyd. Symia i fyny ei erthygl flasus gyda'r geiriali-Dyma oedd 'cenadwri Habae.uc' i'w gydgenedl yn ei chaledi. Gair o gysur iddynt pan oedd y gelyn yn gwasgu'n diwm arnynt, a nos liir y caeth. iwed ar gau am danynt. Beth bynnag arall a ddigwydd, pwy bynnag arall a gwymp, 'Y cyfiawn a fydd byw yn ei ffyddlondeb.' Os ydyw profiad yn blino ei ffydd, hydded i'r cyfiawn barhau mewn teyrngarweh i Dduw, ac mewn ffyddlon- deb i ddyledswydd, a thrwy hynny dygir ef fwy-fwy i feddiant o'r bywyd llawn hwnnw na all yr un gelyn ei ddinistrio, na'r un trvchineb dorri ar ei heddwch. Ac y mae hon yn genadwri atom ninnau heddyw, yng nghanol y rhyferthwy ofn- adwy yr ydym ynddo. Galwad ydyw am ffydd ac amynedd, galwad i ni dynnu'n nes at Dduw, a cheisio ymddiried yn Hawn yn Ei ddoethineb a'i ddaioni, er na allwn ddeall Ei ffyrdd. A chofio'n was- tadol mai ffyddlondeb mewn dyn a chen- edl svdd in cyfansoddi elfen barhaol mewn bywyd. Yn ei ddilyn ceir ysgrif ar "Alafon" gan y Parch J. T. Job. Mae pawb yn dwevd yn dda am Alafon, a phob ysgrif- I ennydd yn ei wneud y cyfaill goreu ocdd I ganddo. Prun ai arwydd o gryfder ynte gwendid mewn dyn ydyw bod yn gyfaill uiynvv'esol i bawb? Ysgrif flasus, a llawer o'r bardd yilddi ydyw, a chrynhoir llawer i ychydig o Ie. Ceir y Parch T. M. Jones (Gwenallt) yn parhau i drin "Methodistiaeth a'Llen- yddiaeth Gymreig" yn ei ddull lenoi'ol ef ei hunan. Mae gan y Parch R. Hughes, y Valley, Mon, ysgrif gampus ar "Nodweddion yr Oes"; Clwydydd ar "Mary Slessor," Mr J. Charles, Pontypridd, ar "Edmund Prys a'r Salmau Can," y Parch Evan Williams, Llanddeusant, Sir Gaefyiddin, ar "Safle Plato ar Anfarwoldeb yr Enaid," ac Adolygiad, gan y Parch D. D. Williams, Tc-rpwl.

THE WELSH OUTLOOK. Nid yw rhifyn Gorffennaf yn ol i'w ragflaeniaid. Mae1 ei gynnwys yn dangos ei ymarferoldeb. Ceir ysgrifau ar One University or Three ? The Mind of the Miner. Educational Ideals: British and German. Robert Roberts at St. Bees College. The Serb as an Artist. The Impatience of Idealists. Labour Pro- blems before the War and After. Plato and Christianity. Argymhellwn y mis- olyn hwn i'n darllenwyr yn gyffredinol.

DROS Y DWR. I (O'r "Drych.") I HUNIAD GWR 0 WAENFAWR. I Nos Saboth, Mai 7fed, bu farw y cyfaill ieuanc John Edwards, yn 17 mlwydd oed. Mab ydoeid j Richard a Jane Edwards, a ddaethant i'r gymvdogaeth hon saith ndynedd In ol o'r Waenfawr, Arfon. Ganwyd John yn anedd-dv Croesywaen, a magwyd ef yn awelon iachus y Waen hyd nes y daeth y teulu drosodd gan ymsef- ydlu yn yr ardal hon, pan nad oedd efe ond 10 mhvydd oed. Yn fuan dechreu- odd afiechyd roi arwvddion ar ei wedd, gan wanychu ei nerth, ac er i ofal rhieni, ynghyda medrusrwyTdd profiadol Dr Wil- liams wneud pob ymdrech i atal ei afael- ion, amlwg ydoedd nad oedd un moddion tymorol allai roi adferiad. Dioddefodd am flvnyddau gydag amynodd yn dawel heb gwyno. Bachgen tawel, mwynaidd ei ysJjjyd oedd wrth natur; ni chafodd mieri a C'hwyn atgas gyfle i vmddangos. 'Roedd uioddefaint a chystudd, os yn gwanhau y cyfansoddiad, yn cryfhau a phydferthu y cymeriad, gan ei gymwyso a'i addfedu i'r wlad nad oo, ond rhin- wedd a phrvdferthwch o fewn ei gororau. Dydd Mawrth, Mai 9fed, daeth tyrfa liosog yngnyd i dalu y gymwynas olaf i'w ran farwol, ac i ddangos oydymdeimlad a'r teulu yn eu trallod. Gweinyddwyd yn y ty a'r fynwcnt gan y gweinidog, y Parch W. E. Evans, a diau i galonnau briwiedig y teulu ddebyn esmwythad yn yr ymadroddion cysurlawn a gafwyd, ynghyda'r darpariadau a wnaed gan frodyl, a chwiorydd crefyddol mewn can- iadaeth bwrpasol, a rhoddion o flodau persawrus.

CROP GWAIR A GWELLT 1916. 1 Prisiau Sefydlog Cyngor y Fyddin I Dros Loegr a Chymru. prisiau canlynol wedi eu Refydlu gan Gyngor y Fyddin am wair, gwellt, yd, a cheirch o grop 1916, yn Lloegr a Chymrn Gwair, Cp; gwellt, ceirch, 3p 10s; a gwellt gwenith, 3p y dunell, ar yr omod fod "bale" neu "truss" Adran y Bwydydd a'r gwertlnvr yn ei gludo i rai porthlndd- oedd neu ganolfanau milwrol. Galluoga hyn y gwerthwr sydd a'j gynnyreh yn ages i'r porthladd neu'r canolfan milwrol i gael y fantais o'r Igwerth agosrwydd. Os bydd y gwerthwr yn anfon ei gynnyrch gyda'r rhoiiffordd, ni chodir mwy na 10s y dunell arno. Os bydd cludiad y rheil- ffordd yn 10s y dunell neu fwy, y prisiau dderbynir gan y gwerthwr fydd 5p 10s y dunell am wair, 3p y dunell am wellt ceirch, a 2p 10s y dunell am wellt gwenith, ar yr a mod1 ei fod yn cludo ei gynnyrch i orsaf y rlieilffordd. Pryd na chodir y "forage" hyd ar ol Rhagfyr .r<1ain. 1916, gwneir y taliadau 1 ychwanegol canlynol ar wahan i ddyddid y pryniant:- Codwvd yn ystod lonawr, 1917, 2-J y cant o'r pris pryniant. Codwvd yn ystod Ohwefror, 1917 5 v cant. Codwyd yn vstod Mawrth, 1917, 71 y I cant. Codwyd yn ystod Ebrill, 1917, ac ar ol I hynny, 10 y cant Os yn awvddus, gollii- cael blaen-dal o 50 y cant o'r pris pryniant o fewn 14 diwrnod o'r pryniant. Telir Hog yn 01 5 y eant y flwyddyn o Hydref 31am, 1916, i'r dyddiad yr an- fonir y bil terfynol i'w anvyddo ar yr t holl svmiau yn dd-ladwy ar y pryniant. Rhaid i'r gwerthwr yswirio yr holl wair11 rhhg tan.

Y DRYSORFA. Yr un f"Vl' egyr Drysorfa Gorffennaf ag sy'n agor "Y Traethodydd." An haws- terau lkihlaicld" sydd ganddo yn y mwn- glawdd hwn. Mor belled ag y mae 'dar- Uenwyr Y Drysorfa" yn y cwestiwn bydd ei sylwadau yn ddieithr a chwildro- adol, ond y maent yn newyddion hell" iawn i eraill. Eto, da gennym weled fod y drws wedi ei agor, ac i berson cymwys fel y Parch Robert Roberts, B.A., Ph.D., Caerwys, gymeryd y peth mewn llaw. Yr ydym wedi cael bias anarferol ar ddarllen Adfywiad Crefyddol (ii.) y Parch R. Jones (Glan Alaw) y mae ei sylwadau f. i y gwlith ynghanol y dyddiau celyd hyn. Ih liefrd ydyw "Hen Seiat Fawr Ler- pwl.gan ■> Parch 0. J. Owen, M.A., Roclc Ferry. Deil y Parch J. Puleston Jovrn. ^.f. V., i wneud gwaith campus yn ci nodiadau ar Faes Uafur Undeb yr Ysgolion Sabothol. Nicodemus, iii. 1-21, sydd ganddo y tro hwn. Mae y rhfvn yn un da drwyddo.

TRYSORFA'R PLANT. "Deuweh ataf Fi" ydyw testun yr ysgrif agoriadol gan W. J. Jones, Cheet- ham, Manceinion. Mae Llythyr Ior_ wei-th, un o ddarllenwyr y Drysorfa Fach, o Rywle- yn Ffrainc, yn un diddorol. Ton gref sydd gan Mr T. J. Morgan, F.T.S.C.. ar y geiriau "Pwy all Beiiio Canu ?" ond broil na ddwedwn wrth geisio tynu miwsig o'r cydgan, a meddwl am blant yn ceisio eu canu, mai "pwy all beidio gwoiddi?" fyddai y mwyaf cyf- addas yn y fan honno. Mae'n don ddi, ond cael Ileisiaii ystwyth a chryf i'w chanu. f eir llawer o ddifyrion adeiladol eraill vn y rhifyn, a llongyfarchwn y gol- ygydd ar ei gynnyrch da a diddorol.

FFRAINC A'U CLWYFEDIGION. Gwers i Brydain Fawr. Nid yw Frvdain Fawr eto wedi deffro i'w rhwymedigaethau i'r milwyr anallu- ogir drwy y rhyfel; ond y mae Ffrainc eisvs wedi darparu ar eu cyfer. Sefyd- lwyd ysgolion i'w dysgu mewn gwahanol weithydd yn ol eu cymhwysderau a'r tebJ ygrwydd iddynt allu eu cyflawni. Sicr- hawyd y dynion mwyaf medru& i'w dysgu, a gwnaed yr ysgolion yn sefydliadau cen- ed laethol. Fel canlyniad ceir amryw ohonynt-yn gweithio ar ffermydd, ond y mae' mwvafrif yn gweithio mewn gwa- hanol weithfaoedd. Ceir llawer oeddynt yn gweithio mewn gwaith llafurol corff- orol yn awr yn cael eu treinio yn opera- tors ar y pellebr diwifr. M. Herriot, Maer Lyons, a'u cychwynodd, ac y mae'n awr yn Llundain, ac yn awyddus i gyfar- wyddo ein Llywodraeth yn y cynllun. Nid yw y gost ond 4s 2c yn y dydd am bob dyn, ond y mae'r fantais genedl- aethol yn amhrisiadwy- Y mae M. Her. not yn Iweyd y cymer filwyr analluog Prvdain i'w dysgu yn ei ysgolion ef ar ei draul ei hi-n. Tybed na, all Prydain ddilyn yr esiampl dda hon.

0 BWYS I FERCHED. Pie i Apelio am Gyngor. Rhydd y Bwrdd Amaethyddol rybudd i ferched i beidio talu arian i neb am ehwilio am waith idynt ar y tir. Os bydd merched yn byw yn y wlad, y peth gorea iddynt i'w wneud ydyw dod i gy- ffyrddiad a'v trefniant sirol. Mae pwyll- gorau amiethvddol y merched wedi eu ffurfio mewn amryw siroedd, a diamheuol y gall clerc y Cyngor eu cyflenwi gyda'r wybodaeth angenrheidiol. Y ffordd oreu i ferched yn byw yn y trefi ydyw yra- gynghori vn y Cyfnewidfeydd Llafur,