Y Dinesydd Cymreig

CAERNARFON. I Llys dwrdeisiol. Cynhahwyd y llys hwn dydd Llun gerbron y Maer ac ynadon eraill. Archwyd i John Oldfield, 11, Bank Quay, a C. E. Williams, 52, Chapel Street, dalu y costau am beidio anion eu plant i'r jsgol.—Gohiriwyd achos FHen Bathgate, 26, Well Street, am 14 diwr- nod. Cyhuddid hi o beidio cario aPan archeb presenoldeb. Cyfarfod Chwarterol.-Dydd. Sadwrn, am bump o'r gloch, cynhaliwyd Cyfarfod Cbwairterol Cyfchdaith Oternarfib, yng nghapel Itibenezer, o dan lywyddiaeth y Parch David Jones. Yr oedd cynrychio;- acth dda yn bresennol. Gwnaod sylw o r ffaith fod y Parch Ishma-el Evans eleni Nn cael ei tiwbili weinidogaethol, wedi bod lianner gan mlynedd yn y weinidogaeth. Penderfynwyd gydag unfi vreid ein bod yn cyflwyno Ancrchiad Oreiircvi'p; lddo ei- dangos ein gwerthfawrogiad dlono.; v ¡ pedwar gweinidog a'r ddau úr:lclno.ryliwr i fod yn bwyllgor i weithio allan y cyf- lwyniad ohono. Pasiwyd ein bod vn gwneud ein gorou fel cylchdai t il i die rlmii | enwau yn y ddeiseb i gadw'r tafarnau dan reolaeth fel yn aivr ar ol y riiyfel. Cyd- nabyddwyd gwasanaeth y Parch 'V. J Roberts, Penisa'rwaen, tra y bu yn y gylchdaith, a diclchwyd ."ddo gan y Mri D. Roberts, Y.H., ao R. Hughes. Groe&- If; Dymunwyd Jlwyddi'inr yn ei gylch newydd.—Pasiwyd ein bod fel cyf- arfod yn gwasgu ar y Pwyllgor Gorsafol i roddi .y Parch D. R. Rogers, M.A., ym ilflie,ni.gai-w,icii.-Pend,orfynwyd drwy fwy- afrif fod y Cyfarfod Chwartorol nesaf '/w gynnal ar brynhawn Sadwrn, yr arian i fod yn Haw y goruchwylwyr erbyn pedwar o'r gloch, a'r oyfarfod i ddechreu yn brydlon am bump.—Diolchwyd yn gynnes i Mrs Owen Williams, Caernarfon, am ei haelioni eta yn rhoddi 8p i helpu y bwrdd cliwarter yn yr adeg wasgedig yr ydym vnddo.—Er ein bod yn teimlo y wasgfa, yr oedd y cyfarfod yn cael sirioldeb vrtli weled yr achos yn gwisgo gwedd cysfcal, ac yn gallu adrodd evnn-ydd yn rhif yr aelodau. Ordeinio. Yn Sasawn Llanidloes, ymysg y rhai ordeiniwyd, yr oedd Parch 1R. Morris Roberts, B.A., mab Mrs Ro- berts, Meidre, Caernarfon. Gweinidog ydyw ar eglwysi y Tabernacl, Groes, a'r Maesgwyn, Sir Drefaldwyn. Claddedigaeth.-Prynhawn Mercher di- weddaf, claddwyd gweddillion y ddi- weddar Miss Margaret Williams, 21, Palace Street. Gwasanaethwyd yn y ty ac ar lan y bedd gan y Parch D. O'Brien Owen. Y prif alawyrwyr oedldynt y Parch R. Williams, B.A., rheithor Glan Conwy (brawd); Isgapten R. V. C. Williams (nai), Parch R. T. Williams, B.A., Llan- rug; Mri J. Morris, Trefnant; Morris Davies, Segontium Terrace; Barrow Evans, a W. Roberts, Llanrug (cefn- dryd). Yr oedd hefyd yn bresennol Mri Henry Parry, Palace Cafe; Edwin Jones, D. P. Ellis, J. M. Ellis, Hugh Williams, Palace Street; J. Pritchard, Castle Ditch; ynghyda Mri Thomas Hughes, Y.H., S. Maurice Jones, A.R.C.A., Capt Evan Jones, a Mr William Jones (blaen- oriaid Moriah). Yr oedd y trefniadau yn Haw Mr Edward Parry, adeiladydd. Darluniau Byw. Yr wythnos hon y mae gan Mr Davies, Guild Hall, raglen ddiddorol, ac yn un ag y gallwn gvmer- adwyo ein darllenwyr i'w gweled'. Rhan gyntaf yr wythnos ceir "The Cross Roads of Life." Yn rhan ddiweddaf yr wyth- nos ceir "A Welsh Singer," wedi ei gyf- addasu o chwedl boblogaidd Allen Raine. Mae y darlun hwn yn un rhagorol. Gwyl Ebeneztr.-Y prcgethw-vr eleni. y Sul a'r Llun diweddaf, oeddynt y Parchn W. 0. Evans, Porthmadog, a D. R. Rogers, M.A., Manoeinion. O'r Amerig.—Daeth y newydd i ddweyd fod Mr William Owen, Scranton, Pa., U.D.A., wddi marw dydd lau, Mehefin 8ied. Tua. dau fis yn 01 bu farw ei wraig. Claddwyd y Jdau yn Lunmore Cemetery, Scranton. Yr oedd yn frawd i'r Parcli D. O'Brten Owen, Caernarfon, ac yn dad-yng-nghyfraith i'r Parch John Hammond, Scranton. Yn y Sanatorium.—Y Sul o'r blaen, ym MrYll Seiont; cafwyd gwasanaeth fuddiol dan arweiniad y Parch Hugh Lunt, Dinonvig, yn cael ei gynorthwyo gan Gor Llanbeblig. Llcngyfarch. Pasiodd mab ieuengaf Mr G. 0. Griffith, Bi-yn Llwyd, sef Mr Percy Griffith, arhcliad i fyned i'r banc, ac y mae'n dechreu yr wythnos hon yng Nghorwen. Milwrol.-Gadawodd yr Isgapten 0. M. Roberts, mab Mr R. O. Roberts, y Clero T're f o l am FfroLine. Trefol, am Ffrainc. Mac yr Isgapten William Brymer wedi ei symud i'r Royal Flying Corps.-Hysbysir fod y Rhingyll D. J. Parryf mab hynaf y diweddar Mr William Parry, 1, Newborough Street, a nai i Mr I-avid Parry, Guild Hall, wedi manv o glefyd yn Mesopotamia.

CRICCIETH. Wedi Gwelta.—Cafodd y Cynghorydldi J. T. Jones gioeso calon gan y Cyngor pan y gwnaeth ei ymddangosiad yr wythnoa ddiweddaf. Y mae wedi llwyr wella. o'i afiechyd. Aelodau Newyddion. Wedi cyhoeddi seddau y Parch J. Owen a,'r diweddar Mr Richard Humphreys yn weigion, etholodd y Cyn gor y Mri John Edwards, Penygraig, a Wm. 0. Williams, Wellington Terrace, yn eu lie.

CWMYGLO. Ein Mil wyr.—Da oedd gennym weled Preifat J. It. Hughes, Terrace; Preifat Ricihiardl Evabs, Pool Sitreet. Preifat John R. Hughes am 6 diwnod o KinmeJ, a, syndod oedd deall ei fod yn cychwyn i J^fralllC.jUZ-oJl PEJXW iVr » 4 =sm o ymarferiad yn y Gwynedd Battalion; hefyd Preifat Hugh Williams, yntau hefvd yn perthyn i'r gatrawd, ac yn ym- adael yr un amser. Dymunwn bob llwyddiant iddynt, ac i eraill o'r ardal na chawsom eu henwau, a. dychweliad diogel yn ol.

LLANRUG. I r Eurog Fyd.—Yr oedd cryn rialtwch yn Llanrug ddydd Gwener, ar achlysur priodas y 1 areli Thomas Roberts, Peny- bank, Ammanford, De Cymru, gyda Misa Mary Howells Roberts, Gweledfa, Llan- rug, merch Mr a. Mrs Thomas Roberts. Mab ydyw y priodfab i'r diweddar Mr Hugh Roberts a Mrs Roberts, Bryn Eryr. Y tad a, roddai y briodferch ymaith, a gwasanaethwyd fel gwas gan y Prrch R. Parry Roberts, Fforddlas, Glan Conwy, a Mi ss Gwladys Evans, 18, Church Streeti Caernarfon, fel morwyn. Ynghapel y Methodistiaid Calfinaidd, Llanrug, y gAveinyddwyd y seremoni gan y Parchn A. J. George, B.A., B.D., Llanberis, a T., J. Teynon, Cwmvglo. Chwareuwyd yr* "Ymdeithgan Briodasol" gan y Parch D. Williams, Maentwrog. Treulir y gwyl-i iau priodasol yng Ngholwyn Bay. Ym- adawodd y par ieuanc ynghanol dymun, iadau da 7, r ardalwyr. Mae son yn awr am uno Pob enwad yn ein gwlad, A'n gwneud yn blant un teulu Gan nad Oe6 ond un Tad; Wel, boed a fo am hynny, Cawd yma'n ddigon siwr, Yr uniad hyfryd hwnnw Drwy ffydd heb son am ddwr. Boed bendith ar yr uniad, A chariad wrth y llyw, Fel caffont neirth i weithio Yn ftyddlon dros eu Duw.

I NODION 0 FFESTINIOG. « Dyweddiad.—Ceir y "Times" yn nodi fod, dyweddiad wedi cymeryd lie cydirhwng y Cap ten T. G. Carey Evans, I.M.S., at F.R.C.S, mab hynaf Dr Evans, Ffestin- iog, a Miss Olwen Elizabeth George, merch hynaf Mr a. Mrs Lloyd George, 11, Downing Street, Llundain. Bydd yn klda, gan ewyllyswyr da y ddau glywed am yr ymrwymiad.

I PONTRHYTHALLT. Marw.NVedi cystudd maith, y Saboth olaf o Mehefin, bu fanv y cyfaill ieuanc Mr Jeffrey Owen, Tyddyn Elen, Llanrug, yn ei 46 mlwydd oed, gan adael o'i oj briod ac un mab bychan, a llu mawr iawn o berthynasau agos. Prynhawn law daeth tyrfa luosog iawn i dalu eu eymv

Itvdds I IV' Jam I y[jij JAM Every spoonful is a source of joy and pleasure. Jam to be really good must be made from Fresh Whole Fruit at the season when the fruit is at its best, and thus retain the wholesome juices and delicate flavour of the fruit. That is the reason why KYDD'S JAMS are so superior to others, they appeal to you immediately you tastil 1hem. ASK YOUR GROCER FOR KYDD'S JAMS. ODD & KYDD, FRUIT PRESERVERS, FROBSHAM, CMSH!RB! KYDD & KYDD, FRUIT PRESERVERS, FRODS" AM, CI'iESHIRE'. M CYFLE ARBENNIG MAE R. P. LLOYD, WEDI AGOR BUSNES NEWYDD YN 4, Palace St. Oaernarfon, MEWN GWERTHU A CHYFNEWID DODREFN HEN A NEWYDD, GWELY- AU, CLOCIAU, PAPURAU TAI, A FANCY DECORATIONS, &c. Gallwn gyfienwi DODREFN TAI, a chan- iatau Is 6c yn y Bunt am Arian Parod. Prisiau Neilituol o Resymol. DYMA GYFLE ARBENNIG. AR OSOD. TY AR OSOD. PENYDYFFRYN, TALYSARN. Medd. iant uniongyrchol; cyfie rhagorol.— Am fanylion pellach ymofyner a J. T. Parry, Sgubor Fawr, Pontlyfni. A R OSOD,-SHOP GOCH, CROESOR. ?- ?- Hen fa-snachdy adnabyddus yn gwneyd busnes rhagorol mewn Grocery, Blawd, a Nwyddau Cyffredinol, yn cyn- nwys Llythyrdy. Meddiant 12fed o Dach- wedd, 1916.-Ymofyner â Kellow, Croesor, Penrhyndeudraeth.  CURLY HAIR-WAVCURL. B: Permanent Curls. One bottle sufficient, however listless your hair. One testimon- ial says: "My hair soon became a mass of wavy culs." Results certain. Price, 2s 9d. Special reduction for short time. Send Is only for large size 2s 9d bottle.— THE NEW WAVCURL CO., 67, CROM- WELL HOUSE, HOLBORN, W.C. GUILD HALL, CAERNARFON. OARLUNIAU BVW DAVIES RHAGLEN RAGOROL YR WYTHNOS HON- THE CROSS ROADS OF LIFE. <J' A WELSH SINGER. Mynediad i mewn, Is 2c; 7c; a 4o. DR. WILLIAM LEWIS' CHARITY. J THE Trustees of the above-named! -— Charity are prepared to reemve, applications as follows:- 1. Young men, who have served their apprenticeship to a Handicraft Trade, nor Grants to purchase tools. 2. Widows of Clergymen for Grants of £ 4 per annum for 4 years. 3. Exhibitions of RS per annum in pur- suance of the following condition its the Will of the Founder: That the Exhibi- tions be given to poor boys inclined to learning chiefly and principally, and before any other, that shall coine from North Wales, but that theree special regard had to such poor boys as are born in Anglesey, to be brought P,p in Trinity College, Cambridge, or in J.esus College, Oxford. if no applications from Students in either of the Colleges named are forthcoming, the Trustees will consider applications from Studen LE; in one of the other Colleges, in eithe r of the Univer- sities of Oxford or Cambridge. Forms upon which applications are to; be made can be had of the undersigned on receipt of a stamped addressed en- velope, stating which, Grant, it is intend- ed to apply for. J. ROBERTS WILLIAMS, 14, Market Street, Secretary. Carnarvon, 4th July, 1916. SIBPY DORAIG com MSTGIIE J TREET. CARNARVfBN YWR LLE GOREU AM BOB am 0 Emm Air. brisiau isaf yn bo- iibl. CYFLAWNDER 0 DD^EWIS. -i IS,GAER LEWIS & co I YNEISIAU. I ~g~\RAPERY.—Wanted! SALESWOMAN (live out). Good salary. State experience.—Apply, J. W., "Dinesydd," Carnarvon. OB Dosbarth o FORWYNION yn "Eisiau. Lleoedd da yn agored: yn 4tr ein Ilyfrau. Cooks, (nok. enara,}8, Housemaids Hotel, Pr-aila-, e "■■feyboeddus, Generals, Waitresses Ac. Vtnnfyn^r i Oofwyn Bay X.L. Ke "rants u^iairy, Carl too. Huildinaa, Jplwyn tJ..

Y LEF LAFUROL. I Credwn fod Llafurwyr bellaoh wedi sef- ydlu hawl gyfreithlon i siarad gydag aw- durdod ar y sefyllfa fel y mae ar hyn o bryd. Beth bynnag yw'r ebyrth sydd wedi eu gwneud mewn gwahanol gylch- oedd, ni all yr un dosbarth wneud mwy .na'r dosbarth gweithiol. Gosodwyd po- peth o'r naill du ganddynt er mwyn rhoi I cyfte i'r galwadau yrnerodrol. Cyhoedd- wyd yn ymarferol gadoediad ym Myd Llafur, a bu distawrwydd anhygoel o'r bron. Cynnygiodd y mwnwyr i berchen- ogion y glofeydd y buasent yn cadw gof- ynion am ychwaneg o gyflog allan o'u rhaglen ond iddynt hwy beidio codi ymhris y glo. Rhoddodd y Gymdeithas Gud- unol o'r Peirianwyr bob rheol a, threfn o'r eiddynt o'r neilltu er mwyn i Weini- dog yr Arfau gael rhwydd hynt i wneud ei waith■; a rhoddwyd pob cymorth pos- ibT i'r wladwriaeth gan Lafurwyr yn gyff- redinol. Beth gawsant am eu gwaith? Yr ydym yn cael ein gwlad wedi ei chloi a'i gwarchae gan berehenogion llongau, marsiandwyr a chwmniau, y rhai waed- ant y wlad yn anrhugarog. iNfao)r gwarchae yn un mor ofnadwy a phe byddai llongau rhyfel Germani yn rhwystro trafnidiaeth forwrol ein gwlad. Yr ydy-m yn rbwym draed a dwylo iddynt, a gadewir y rhai hyn i'n trin fel y myn- ont fel pe byddont a hawl ganddynt i arglwyddiaethu amom. Cyfalaf bia'r Ilyw, ac yn ol ei arweiniad nhaid i'n fyw; ond y mae'I' amodau osodir arnom oher- wydd eu j haib1 anniwall hwy yn aniodd- efol, ac nid oes, reswm dros ei oddef. Dylai y Llywodraeth sydd wedi manteisio cymaint oddiar deyrngarwch aberthol gwerinwyr a llafurwyr y wlad ddod i'r adwy i'w gwareduj. Llethir y bobl gan eu beichiau, ac y mae'r prisiau afresymol godir ar nwyddau yn bechadurus o afres- ymol. Yn Chweffor, 1915, yr oedd pris- iau bwydydd wedi codi u well law yr hyn ydoedd yn Awst 1914, 23 y cant. Ym Mehefin, 1915, cododd 12 y cant ar hwnnw dracheifn, sef 25 y cant o godiad. Erbyn. hyn y nae 62 y cant yn fwy nag ydoedd cyn "y rhyfel. Hynny yw, y mae'r gweitlaiwr dderbynia bunt yn yr wythnos o gyflog saith swllt ac wyth gein- 109 yn waeth. allan bob wythnos. Ym mis llliagfvr, fe gofir, perswadiwyd yehydig o swyddogion, Undebau Llafur i alw cyfarfod ° gYnrYelliolwyr Undebau Llafur, a chaf- wyd aroi'chiau gwych yn y gynhadledd honno, <adeirydd yr hon ydoedd Mr Arthur Jaenderson,< gan Mr Asquith, a Mr McKenna. Cyfaddefodd y Prif Weini- dog fod y codiad ymhris bwydydd, &c., yn 46 y csmt yr adeg honno, ond y dylid cofio fod ,500,000 o weithwyr wedi der- byn cynnydd ar gyfartaledd yn eu cyflog- au o dri swllt a, chwecheiniog yn yr wyth- nos. Cyunerodd y Pwyllgor hwn yn gan- iataol fodi y cynrychiolwyr hyn yn golygu fed y gwothwvr yn ystyried yr amgylch- iadau yn gyfryw a'u gwnant yn foddlon byw fel yr oeddynt heb ychwa.negiad yn eu cyflogau^ coded pris byw faint a fynno. Argralf wyd hynny ar feddyliau y pedwar eYDTyehiolyidd gwladwriaethol, y rhai, gyda llaw, sydd cydrhyngddynt yn tynu 16,000 yn flynyddol o bwrs ywlad. Dy- wedoddi Mr Asquith "nad oedd unrhyw aberth yn ormod i'w wneud." Mae'r bregeth yn dda, ond beth am y pregeth- i wyr.? Pwy yw'r aberthwyr i fod? Peidier a disgwyl gormod oddiwrth y t "bottom dog." Nid yw perchenogion Ilongau am aberthu y mae'n amlwg. Cymerer bjni, er engraifft: Yn 1914, lis y dunell ydoedd pris cludiad gyda llong- au, ond yn 1915 yr oedd yn 65s; ac erbyn 1916, y mae'n amrywio o 145s i 180s y dunell. Cyfanswm profidiau clir deg o gwmniau llong.au yn 1914 ydoedd 3,379,771p, ond yn 1916, cynnyddodd cyfanswm proffidlliau yr un deg cwmni i 6,609,428p. Fe welir yn eglur mai nid j prinder bwyd na'r anhawster i'w gael sy'n gwneud y prisiau mor ofnadwy o uchel, ond rhaib y proffidwyr anhrugarog hyn. Yr ydym yn deall fod Pwyllgor wedi ei ddewis i edrych i mewn i'r mater ac ad- rodd arno, ac fod y Mri J. R. Clynes a W. C. Anderson ymlilith yr etholedigion a ttio. Bu un tebyg kldo gyda chwes- th vn y glo a. Mr Will Crooks yn eistedd am o. Ond os na ddaw yohwaneg ohono nag a ddaeth o hwnnw, na, ddisgwylied llafu Twyr am waredigaeth oddiwrtho. Rhai. i i'r Undebau Llafur fod yn unol i fynu cael taledigaeth ymarferol am eu hebyr. V'h, ac ni chant hynny wrth ddis- gwyl, rhaid gwneud ymosodiad unol a beiddg: tr. Mae gan lafurwyr hawl foesol am wte widawiad a rhvddhad. Rhaid cael yr epil ?wancus a. didrugaredd dan draed. Wiw dis gwyl rhad rodd gan y Weinydd- iaeth, ob legid y mae'n amlwg mai gwein- yddiaeth gyfalafol sydd gennym. Medd- yliwoh axil fcrm arfau fawr y Vickers, Ltd., yr lvon sy'n rliy brysur i gyhoeddi 1 ei chyfrifon, ceir ymysg y cyfranddalwyr Lcfarydd Ty'r Cyffredin, Mr Lewis Har- court, Arglwydd Strathclyde, Dean Inge, Esgobion Caer a Newcastle, ac Arglwydd Kinnaird. Dyna Gwmni Ffrwydron Nobel, yr hwn sy'n rhoi 15 y cant o "divi- dend" yn glir o dreth yr incwm ar waith y flwyddyn, ac yn cadw 424,000p wrth law, ceir ymysg y cyfranddalwyr .F l- Ai- glwydd Glenconner (brawd-yng-nghyf- raitli y Prif Weinidog a brawd i Mr Tennant) 4 Arglwydd Curzon, Arglwydd Balfour o Burleigh. Dyna Gwmni Cam- inell, Laird, eto gawsant broffid o 301,300p ar y flwyddyn 1915, a cheir dyn- ion mor bwysig a Syr Walter Runciman a Syr J. Compton Rickett ymysg y cyfran- ddalwyr. Peidied gwerinwyr ein gwlad a rhyfeddu, bellach, wrth weled cymaint o devrngarweh a gwladgarwch arddangos- iadol. Onid yw'n talu'n dda bod yn deyrngarol mewn argyfwng mor ofn- adwy ? Fe welir mai nid curro wrth ddrws y Senedd sydd raid, ond ei agor a mynd i mewn. Mae'n rhaid cael yr awenaii yn ein dwylo ein hunain, os ydym am gael cyfiawnder. Fe all y gweithwyr ei gael ond bod yn unol, a chadw'n tbyrn- garol i'w Hundebau. Gadawer i'r Un- debau siarad yn groew a mynnu er gwaethaf pob rhwystr gael eu lie yn llyw- odraethiad y wlad.