Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
12 articles on this Page
-DYDD MERCHER.
DYDD MERCHER. YMOSODIADAU NEWYDD. Dangowyd bywiogrwydd 'anarferoi ar y ffrynt Prydeinig. Aeth ein patrol i mewn i Ifosydd y gelyn mewn amryw le- oedd. Yn Loos, cynorthwyid hwy gtln fwnfeydd. Yn ne-ddwyrain Ypres, atal- iwyd ymosodiad Gernianaidd ger Ypres- Menin Canal. Tynwyd pedair awyrlong. i'r gelyn i lawr. Dywed Berlin fod iiwy a chymylau o fwg wedi en hanfon tuagat eu ffosydd gan y Prydeiniaid, ond na wnaed unhyw niwed ganddynt. CYNNYDD PELLACH. Ar hyn o bryd, mae'r Gormaniaid yn cadw aniser o flaen Verdun, ac nid oes unrhyw gyfnewidiad yn y safle ger pen- tref Fleury. Gwnaed cynnydd pellach gan y Ffrancod ger Thiaumont. Ar ddwy ochr y Meuse, cymerodd tanbelen- iad aruthrol le, a bu tanbelenu hynod ffyrnig ynghymydogaeth Eix, yn y Woevre. Y MUDIAD ITALAIDD. I Mae'r j-vinudiad ymlaen Italaidd yn I parhau, OT gwaethaf ymdrechion y gelyn i'w atal. Maent wedi meddiannu rhag- or o safleoedd newydion, ac yn awr mar Arsiero yn Iiwylaw yr Italiaid. Hon ydyw'r ail o'r ddwy dref gyffiniol bwysig adawyd ganddynt. Yn ystod eu hen- cilliad, dinistriodd yr Awstriaid Asiago, Asiero, ae amryw o bentrefydd. SWYDDOGOL RWSIAJDD. I Dywed yr adroddiad swyddogol Rws- iaidd neithiwr :-Yn ol yr adroddiadau ddaeth i law oddiwrth y byddinoedd sydd o dan y Csdfridog Brussiloff, cyfanrif y earchaTorion a.'r ysbail gvmeryd gan y Rwsiaid rhwng y 4ydd a'r 23ain cyfisol ydyw 4,013 o gadfridogion,' swyddogion, a meddygon, 219 o ynnau, 644 o ynnau peir- iannol, 196 o "bomb throwers," 146 o "artillery limbers," a 38 o chwiloleuadau. Ar ffrynt y Caucasus, ynghymydogaeth Bane, yngiiyfeiriad Mosul, gyrodd y Rws- iaid y gen o'r safleoedd feddianwyd gan- ddynt. 1 COLLEDION VERDUN. Dywed adroddiad o Berne dydd Mawrth fod diplomatydd Germanaidd uchel wedi amcangyfrif eu colledion yn Verdun yn 170,000 o ddynion.
I DYDD IAU. 1
I DYDD IAU. 1 YMOSODIADAU PRYDEINIG I PELLACH. I Hysbyga y Pencadlys Prydeinig fod ein ) milwyr wedi defnvddio nwy i flaenori un o'r ymosodiadau ar ffosydd y gelyn. Can- fyddodd un parti ymosodol ffosydd y gelyn wedi dioddef oddiwrth ein nwy. Mewn ymosodiad ger ffosydd Vermelles- La Basse, cymcodd yr Highland Light Infantry <!6 o garcharorion, ynghyda dau wn peiriannol. Dinistriwyd dwy "fine- Rhaft" ganudynt hefyd. Ffrwydrwyd dwy fwnfa. yn Uwyddiannus yn neheu- barth Bothune-La Basse. CYNNYDD FFRENGIG PELLACH. I Cymerodd brwydro bywiog pellach le ) ar lan dwyreiniol y Meuse, ae yngogledd Hill 321 gwnaed cynnydd pollach gan y | Ffrancod. Yn ol Berlin, gwnaeth y Ffraneod ymosodiadau drwy dydd Mawrth gyda byddinoedd mawrion ar y Froide Terre Ridge, ae yn Fleur. Hawliant iddynt atal yr oil ohonynt yn rhwydd, ac fod y Ffrancod wedi dioddef colledion an- arferoi. GYDA'R ITALIAID. Mae'r ymosodiad Italaidd yn parhau i wneud cynllydd rhagorol, er fod y gelyn ,vn rhoddi gwrthsafiad cryf iddynt. Maent wedi meddiannu amryw o safleoedd yehwanegol ar wahanol adrannu o'u ffrynt y gwyr meirch Italaidd yn rhuthro ymlaen mor belled a Pedesscala. Nid: yw y He hwn ond pedair milldir o'r gafle cyffiniol lyrthiodd i ddwylaw yr Aws- 1 triaid yn ddiweddar, GWRTHPYFEL YR ARABIAID. I Dywed adroddiad an swyddogol o Cairo fod byddinoedd Grand1 Sheeref Mecca. wedi meddiannu Medina, ao wedi dinistrio 150 kilometres o'r rheilffordd. Dywedir liefyd fod y Twrciaid wedi eu torri i ffwrdd o'r mor. Hysbyswyd yn flaenorol ffwi-dd o'r n-lor. H- fod y byddinoedd hyn wedi meddiannu Mecca, Jeddah, a Taif oddiar y Twrciaid. TYNNU AWYRLONG I LAWR. I Dywed acToddiad o Rhufain ddoe fod awyrlong Awstriaidd wedi ceisio tanbel- enu Verona, ond tynodd y magnelwyr Italaidd hi i Iawr mewn fflamau cyn iddi gael gollwng unrhyw ffrwydbelenau.
Ryon GWENER I
Ryon GWENER I YMOSOIJIADAU NWY PELLACH. I Mae bywiogrwydd y milwyr Prydeinig I yn Ffraiuo a Flanders yn parhau i gyn- nyddu. Aethant i fewn i ffosydd y gelyn mewn amryw leoedd ar ffrynt o 90 mill- dir. Dioddefodd y Germaniaid golled- ion trymion. Amryw droion arosodd ein milwyr yn llinellau y gelyn am gyfnodau hirion, gan atal eu holl ad-ymosodiadau yn rhwydd. Cymerodd un frwydr le ar 01 demyddio nwy, gan ladd amryw o'r gelyn. Gwraeth ein gynnau ddifrod rnawr ar ou ffosydd, y nwy yn eu gorfodi i gau eu safleoedd nmgnelnldol. CYFADDEFIAD BERLIN. I CyfiKideia Berlin fod yr ymosodiadau Prydeinig wcdi dod yn fwy lluosog, a'u bod yn hynod ffvrnig. Dywed yr adrodd- iad hefyd fod y Ffrancod wedi ymosod arnynt yngogledd yr Aisne ac yn Cham- pagne. Ataliwyd ymosodiadau German- aidd yngorllewinbarth Hill 304, ac oohr chwith y Meuse, ac yngogledd-orllewin y Thiaumont Work, ar yr ochr dde. Meth- odd y Germaniaid a chyrraedd y llinellau Ffrengig yn unman, a dioddefasant goll- edion trymion yn ystod eu hymdreohion. BUDDUGOLIAETH NEWYDD. I Mae'r Rwsiaid wedi ennill buddugol- iaeth newfdd yn y rde, a barnu yn ol y cyfaddefiad yn yr adroddiad Awstriaidd, mao gafael y gelyn yn Kolomea wedi ei beryglu yn ddirfawr. Ar yr afon Czre- moz a :zer Kuty, gyrrodd y Rwsiaid y gelyn yn ol, a chymerasant dos 10,000 o garcharorion, ynghydag amryw o wahanol arfau. Cyt'addefii' hyn gan yr Awstriaid, a dywedant fod y Rwsiaid wedi taflu eu holl reserves i mewn i'r vmgvrch. LLWYDDIANT ITALAIDD. I Pa,rhau i symud ymlaen wna'r Italiaid ar ffrynt y Trentino, ac v maent wedi cymeryd rhagor o sa,fleoedd oddiar yr Awfetriaid, er fod eu gwrthsafiad yn gryf. Yn y Vallarsa, rhuthrodd yr Italisid ar amddiffynfa, Mattassone, ac ar hyd y Posnia, gyrrwyd y gelyn o'u ffosydd. Wrth symud ymlaen cymerodd yr Italiaid safle bwysig ar Mount Majo. Ymhellach i'r de, meddianwyd Pedescala ganddynt. Cymerodd ymosoiaau llwyddiannus Ie ar y Carson, ac fel canlyniad iddnt syrth- iodd 656 o gacharorion i ddwylaw yr Ital- iaid.
DYDO SADWRN. I
DYDO SADWRN. I LLWYDDIANT YN VERDUN. I Ddoe, bu y Ffrancod yn hynod lwydd- iannus ynghymydogaeth Verdun. Maent wedi adfeddiannu Thiaumont Work, yn nwyreinbarth y Meuse. Ca,riwyd y lie drwy ruthriad ganddynt ddeg o'r gloch y bore. Adymosodwyd arnynt gan y Ger- maniaid, a llwyddasant i gymeryd y lie yn ol hanaer aivr wcdi tri y prynhawn. Yn ystod yr ymdrech dioddefasant golled- ion trymion. Trwy ymosodiad pellaeh, hanner awr wedi pedwar cymerodd y Ffrancod Iwyr feddiant o'r lie ullwaitll f yn rhagor. YMOSODIADAU PRYDEINIG. Mae patrols Prydeinig yn parliau i yjn- o';od ar y Germaniaid, ac aethant i fewn i'w ffosydd mown amryw leoedd ar hyd yr holl ffrynt. Aeth un parti cryf ger Neuve Chappelle i mewn i linellau cyn- orthwyol :■ gelyn, a dygwyd tm magntlaa trwm i weithrediad rhwng Souche a'r Hohenzoilem Redoubt, ac hefyd yn Ortztje. Dywed adroddiad y gelyn idd- ynt atal ymosodiadau Prydeinig a Ffren- gig, ac fod ein nwy wedi bod yn afhvydd* iannus ymhobman. CYNNYOD RWSIA. I Cylchredwyd adroddiad answyddog->l ddoe fod y Rwsiaid wedi cyme rye. Kolo- mea, ond ni wna'r adroddiad R v. si a kid gi-ybwylliad am hyn, ond dywcd fod Ober tyn, 12 milldir i ogledd-ddwyrain Kolo mea, ac amryw o bentrefydd i'r de o Obertyn wedi eu eymeryd. Dv w(xl; r fod yr Awstriaid mewn braw, a'u bod yn gal- ael, wrth encilio, gyflenwadau milwn.] aruthrol sr of. Rhwng y Styr a'r Lipa, caiodd y Rwsiaid lwyddiant pellaeh, gan iddynt gymeryd pentref Covbane. Ffodd yr ainddiffynwyr o'r lie. YR YMOSODIAD ITALAIDD. I Mae'r Italiaid yn awr wedi cyrraedd I prif linell gwrthsafiad yr Awstriaid yn y T'NTOI; IMlsddianwyd gandklynt Ihetyd ami-yw o safleoedd y gelyn ar y ffrynt hwn, a dywedir eu bod yn eangu eu hym. osodiadl i adrannau eraill o linellau y gelyn. Ar y Carso, yn enwedig ynghy- mydogaeth Montfalcone, gwnaed symud. iad ymlaen mawr ganddynt, 660 o gar- charorion yn syrthio i'w dwylaw. BRWYDR YN- Y BALTIC. I Dywed adroddiad o Copenhagen fod brwydr fawr wedi eymeryd lie yn y Baltie tuallan i Lamlsort, nos Iau. 0 ddeg o'r gioch, clybuwyd saethu, a pbar haodd dtrwy'r nos. Oherwydd y tywydd niwliog, ni welwyd dim o'r glannau. Dywed dwylaw yr agerlong llaiisa, gyr haeddodd yn Stockholm, jàd."r.; welt} y frwydr. Ymosododd rihyfel-lonpau Ger- manaidd ar ddistywyddion a torpedo boats Rwsiaidd. Daeth adgvfnerthiadau i'r gelyn, a chredir i'r Rwsiaid encilio i'l' gogledd. CYFADDEFIAD AWSTRIAIDD. I A ganlyn ydyw'r adroddiad Awstriaidd j Thoeddwyd ddoe:- Y Ffrynt Rwsiaidd.-Yngogledd-ddwy- I rain Karlibaba, ataliodd ein milwyr ym osodiadau Rwsiaidd. Cymerodd brwydro caled le er Pistyn, a gorfu i ni encilio o dde-orllewin Kolomea. Yngorllewin- Sokul, ar y Styr, aflwyddiannus fu holl ymosodiadau y gelyn i adfeddiannu y safleoedd gymerwyd oddiarnynt y diwr- nod blaenorol.
Advertising
iiimijjfi I, SALE" I NOW PROCEEDING g | JONES WILLIAMS f I 19, POOL STREET, 1 ft CAERNARFON. I CLEAN WHITE GOODS AT GENUINE § BARGAIN PRICES.
Y GWRTHWYNEBYDD CYDWYB. I…
Y GWRTHWYNEBYDD CYDWYB. I ODOL. Arwr cydwybod, oes caniatad I Yn awr y gyflafan i seinio'th fawd, I Pan moo dynoliaeth a brwnt sarhad Yn gwrthod i Gristion ei ddwyfol hawl; Sefaisfc yn hyf ar heolydd y dref Pan gerddai y byd ar ei araf rawd, lawnder a thegweh oodd grym dy lef, Llosgai dy fynwes o blaid y tlawd. Gwerin ai-weiniaist drwy frwydrau In, Dysgaist ei phlant gyda bywyd glân, Mewn llys a chyngor sefaist o'i thu, Teimlodd gormeswyr dy dafod tan; Chwalwyd dy ddelfryd a mawr fu dy Biom, Pan gafodd cyfalaf ei waedlyd fryd, Gwelaist ti droion, it clialon drom Yn darllen hanes y gwallgo' fyd. Gwnaeth y rhyferthwy i'r werin wan Anghofio oi hunan, meddwodd ar waed, Rhy lwfr ydoedd Seion i wneud ei rhan A rhoddwyd1 hawlian yr Oen dan draed; Wrth allor milwriaeth y plygodd dy wlad, Tithau a sefaist yn ddewr, fy mrawd, Tros y gwirionedd, a Duw dy dad Nerfchodd dy ysbryd- yngwyneb gwawd Ceisiwyd dy blygu a, fflangell deddf, I ymladd a chyd«ddyn oedd fi-awd i ti, Cas oedd y cleddyf i ti wrth reddf, A dirmyg mei-thyr yn harddach bri: Cyrchodd y swyddog di gyda gwys, Buost gloedig mewn gairw gell, Sefaist yn wrol gerbron y llys, Gwyddet nad oeddit o "flaen dy well" "Euog" medd dedfiyd y bonedd balch Oedd yn dy farnu yn rKinwedd ei bwrs Yngoleu deddf wyt "anufudd walch," Mae'n rhaid i "dduw rhyfel" gy- meryd ei gwrs; "Euog" o wrthod y cledd a'r diyll, "Euog" o fod yn ormod o sant, Yn gwrthod saethu yr Ellmyn hyll, Na helpu llwgu ei wraig a'i blant. Rhwng goegardd o filwyr drwy heol y dref, Cerddaist heb wido yn lIon. yn ewn; O'th gyich roedd hualau y gyfraith gref Ond rhyddid tragwyddol dy Grist o'th fewn; Yng Ngwalia, cartre'r diwygwyr gynt, Hetldyw, dros Grist, wyt yn wrthrych gwawd1, Pan sobra; dy genedl o'i gwallgof hynt Tydi fydd yr arwr—bydd wych fy mrawd. Mehefirj. 22, 1916. OELYN.
I PENNILLION I JOHN WYN.
PENNILLION I JOHN WYN. Cyntafanedig Mr a Mrs R. Jones Roberts, 56, Court Street, Tonypandy, De Cymru. I ti y canaf bennill Fy an nwy 1 nai, J'olm Wyn, 'Does vrnaf ofn ei rhoddi Ar lawr mewn du a gwyn. I'r byd y daethost Johnnie Tra ynddo yfel fawr, A thithau'n fa-ban egwan, Heb roi dy droed ar lawr. Llawenydd mawr i'th riaint Yw'th weld yn iach a lion, Yn lluchio'th wenau arnynt, Heb bryder dan dy fron. Gobeathio lhydd dy ria-int, Fy annwyl nai, John Wyn, Arweiniad clir i'r llwybr I ben Calfaria fryn. Bu'r lesu annwyl hefyd Yn blentyn fel tydi, A Herod yn ei erlid Fel Kaiser gyda ni. Er ymdrech chwilgar, fanwl, Ei gtsnfod Ef ni wnaeth, Gwarcneidiol eDgyl gwynfa. I'w viylio Ef a ddaeth. "Mlwy'n siwr fod engyl gwynion Yn tramwy Clydach Vale, A wyliant yr Wyn yma Er riwyn yr oes a ddel. Na-z4reth. JANE MARY JONES. I Nazareth.
PENSIWN AC NID ELUSEN. I
PENSIWN AC NID ELUSEN. I HAWLIAU'R MILWYR. I Mewn cyfarfod! yn Caxton Hall, Llun- dain, ddydd Ian, galwodd Mr John Hodge, y llywydd, syhv at hawliau y mil- wyr a'r morwyr analluog. Dywedai os oedd dyn yn cael ei droi i ffwrdd y dylai dderbyn ei bensiwn ymhen yr wythnos, yn lie gorfod disgwyl am wythnosau a mis- oedd am dano. Yr oedd yn warth fod dynion, er mwyn eadw'r blaidd o'u drys- au yn gorfod myned ar ofyn y plwyf. Dywedodd Syr Frederick Milner y dylai gwr priod gael punt yn yr wythnos, a'r dyn sengl ddeg swllt. Yr oedd Adran Talu y Fyddin mewn ystad gymysglyd, ac ni allai dynion gael yr arian oedd yn ddyledus iddynt. Cwynai am fod swydd- ogion syrthiant yn wael ao yn gorfod mynd i'r vsbyty dan reidrwydd i dalu 2s 6c y dydd o dreuliau, a milwyr preifat saith geiniog y dydd am le yn yr ysbyty. Yr oedd hyn yn warth. Hawliai Arglwydd Beresford na ddylai pensiwn gael ei vstyried fel elusen ond fel hawl. Oediad tal ydoedd. Dylai cyn- nyg cyflog is i ddyn ar y tir y cawsai bensiwn fod yn drosedd cosbadwy (clywch, clywch). Nid oedd gan y Llywodraeth hawl i dynnu oddiar gvflogau oddiwrth ddynion orfodid i fynd i ysbyty. Pasiwyd penderfyniad yn datgan gofid am yr oediadau hir oedd yn cymeryd lie mewn rhoddi pensiynau, ao yn galw eylw at anaddasrwydd difrifol y pensiynau. ae I yn galw am ddiwygiadau dioed.
BYD LLAFUR.
BYD LLAFUR. (Gan BRUTUS.) PRISIAU UCHEL BWYDYDD. Un o offeithiau mawr y rhyfal ydyw gwneud cwpwrdd y bobl gyffedin yn brin, a daw i ddweyd ar nerth cyhyrol y bobl. Mae prisiau bwydydd wedi gwneud gwaith cadw ty tji drybeilig o annodd i'r wraig, gan fod prisiau popeth wedi codi 50 y cant, ac yn achos y cig y mae, hyd yn oed, yn fwy na hynny. Yr ydym yn cyd- nabod fod y rhyfel yn cyfrif am lawer ohono, yn enwedig yr anhawster gyda throsgludiad a'r "freights" digydwybod sy'n gwneud marsiandwyr morwrol yn filiwnyddion megis ar amrantiad. Ond a chaniatau hynny, y mae y rhan hel- aethaf o'r codiadau yn cael eu gwneud gan gyfalafwyr tra-chwantus sy'n byw ar waedu y diniwed. Daw hyn i'r amlwg yn fwy na, dim gyda chig a llefrith. Nid oes reswm dros godi pris y llefrith mewn adeg fel hyn, pan y mae'r gwartheg yn pori a dim llawer o draul ar fwydo, ac nid yw pris cludo tyniau llefrith ond yr un fatli a chyn 1914. Mae llafurwyr yn brin mewn lleoedd gwledig, mae'n wir, ond ceir merched yn cymeryd lie y dyn- ion, a chawn y gwartheg yn cael eu godro fel o'r blaen, Nid oes reswm fod y llef- rith mor ddrud. Mae llai o reswm fyth dros godi prisiau mor ddychrynllyd am gig.. Nid ar y cigydd y ma'r bai, ond y magwyr sy'n manteisio ar y safie heb reswm na. theimlad. Yr un peth welir gyda- physgod, llysiau, tatws, siwgwr, a the. Mewn gair, y mae'r oil wedi gwneud punt y wraig druan yn un-Bwilt- ar-ddeg. Rhaid i wraig y gweithiwr gyf- lawni gwyrthiau heddyw i fedru byw yn onest a rhoddi chwareu teg i'w phJant. Nid yw'r wlad na'r cyflogwr am roi digon iddynt, rhaid cael "manna" o rywle neu hanner llwgu.
| AWGRYMIAD PWYSIG.
AWGRYMIAD PWYSIG. Yn yr "Everyman" y mae Margaret Hamilton yn rhoddi awgrymiad pwysig er ceisio lladd y giwaid rheibus. Dywed fod y feddyginiaeth yn Haw y bobl eu hunain, os dymunent arfer eu dylanipad. Pe byddai i ferehed y gwahanol ardaloedd ymuno a'u gilydd a gwneud cymdeituasan gallasent ennill petli wmbreth i'w cyltid teuluaidd. Mae hyn wedi cael ei wneud mewn rhai lleoedd eisys. Yn Ealing unodd teuluoedd gyda'u gilydd er ceisio gwasgu ar laethwyr oeddynt yn codi ehwecheinbg y chwart am lefrith, ac y maent. wedi gallu sicrhau digon o lefrith i'w teuluoedd am brisiau I'a .ver yn is nag a gawsid gan y llaethwyr. Aeth rhannau eraill o Llundain i wneud yr un peth, a llwyddiasant i dynnu pris y llefrith, pys- god, a llysiau i lawr er mantais iddynt hwy, a cholled i'r crafangwyr.
PAM Y DYLID GWNEUD?
PAM Y DYLID GWNEUD? Rhaid gwneud rhywbeth heddyw neu fel y mae y bydd eto. Unwaith y ca'r pro- ffidwyr hyn flas ar arian. druan o'r cws- meriaid wedyn. Nid yw gwaith yn brin heddyw, ac y mae'r enilHon yn lied dda drwy "overtime" a galwadau arbenni. Ond pan aiff y rhyfel drosodd, pryd y terfyna'r ffatrioedd arfau, ac y dyen- wela'r milwyr adref, a phrinder gwaith ac arian ymhobman, bydd byw yr adeg honno yn ddifrifol. Yn awr nid oes eisiau ond cydweithrediad na ellir gweithio er ennill mawr i bwrs y teulu. Pe byddiai i ddwsin neu ugain o deuluoedd uno gyda'u gilydd, gellid trefnu i un weithredu fel prynwr, a gwneud trefniadau gyda- ffyrms whole- sale i bwrcasu eu nwyddau am briis-tan rhesymol, a thrwv hynny eistedd ar y J'hai sydd yn eu gwaedu. Mae yn ein gwladi Gymdeithasan Amaethyddol trwy y rhai gellid cael pob cynnvrch y tir yn rhad a rhwydd; a hawdd fyddai delio gyda ffyrms o Grimsby am ddigon o bysgod a'u cael yn brydlon a. rheolaidd, a thi-wy hynny gallaj pob teulu ennill sylltau yn wythnoeol. Nid yw y wlad hon wedi deall nac £ tvried gwerth cydweithrediad eto, er cu bod yn cael eu gwaedu yn enbyd; ond rhaid fydd gwneud rhywbeth cyn bo hir. Dyna farn Margaret Hamil- ton, ac y mae lie i gedu fod yna resymau digonol dros ei syniadau. Un peth a wyddom yw fod yn afresymol codi y fath brisiau ar fwydydd nes gwneud punt gwraig y gweithiwr yn" ddim ond 118 ar fwrdd y farchnad. Sut yn enw rheswm y gall teulu y gweithiwr cyffredin fyw yn deilwng ar ei gyflog prin, oblegid ni all g-ael ond gwerth 22s pe cawsai ddwy bunt o gyflog? Mae'n hen bryd i'r Llywod- raeth afael yn rheoleiddiad pob dim, a chael y ffermwyr a'r cigwyr a'r siopwyr yn yr afael a hwy, neu yntau i'r bobl gael yr hawl i ddweyd beth ddylai y pris- iau fod-.
[No title]
Gall cyfoeth a thlodi bysuro dinistr dyn -y naill drwy anwybyddu ffydd a'r llall drwy golli ffydd. Mae mor anodd byw yn dduwiol pan yn dlawd, ag ydyw gyda ehyfoeth, .1