Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
.DAN Y GROES
DAN Y GROES HELYNTION TEULU ADWY'R CLAWDD. I PENNOD XLII. I I Symud Nyrs Jenkins. I Pan ddaeth yr amser i symud Nyrs Jenkins fe welwvd fod y gwaith yn llawer mwy anodd nag y tybiwyd; oherwydd ei bod yn ilawer eyfrwysaeh pan allan o'i phwyll na phan ynddo, heblaw ei bod yn ystyfnig a phenderfynol. Geneth van o ran cyfansoddiad naturiol ydoedd; ond, rywfodd neu gilydd, yr oedd yr anhwylder yma yn rhoddi rhy w north ofnadwy iddi, nes ei gwneud yn drech na dwy neu dair o ferclied cyffredin. Gwelodd meddyg yr ysbyty nad oedd fodd ei symud heb arfer dull anghyffredin gyda hi, ac fod yn rhaid dyfeisio rhyw gvnllun neu dric i'w chad i syrthio i mewn iddo. Aeth at y brif nyrs i ofyn a xvyddai hi am rvwbeth ellid ei arfer fel abwyd i ddenu Nyrs Jenkins i ddod gyda hwynt. Mae'n anodd iawn gwybod, ebai y Nyrs, gan ei bod gyfrwysed a'r isarff, ac yn gweled trwy bob dim. Fednvch <hi ddim meddwl am rywbeth, gofvnai y doctor. Y mae ei chadw hi yma yn gam mawr a hi ei Inman ac yn rhwys- tro i'r clwvfedigion gael y sylw dyladwy gennym ninnau. Mae hynynla'n eithaf -;gwir, atebai'r Nyrs; ond does yna neb aHai wneud dim i'r cyfeiriad yna ond yr Is-gapten Gravel, pe caech afael arno ef, fe allech ei chael i wneud rhywbeth ofynai, a'i gael vntau i fynd gyda hi. 0, ebai'r doctor, fe af i siarad gydag ef. Ac aeth vn syth i chwilio am dano. Wedi ei gael dywedodd wrtho ei helynt. 0, ebai Sadi, beth oeddych chwi yn ei awgrymu fel cvnllun, doctor. Wei toes gen i yr un cynllun iy hunan, ebai y doctor, ond credwn y gallech chi feddwl Ircstoch eich hunan am y ffordd debycaf i'w chael oddiynia gyda wor lleied o di-afferili i ni ac iddi hitliau. Tydw i cldim wedi meddwl am ddim byd ty liunan, ebai Sadi; fe wnaf unrhyw beth er mwyn hv. yluso y symudiad. Be ddyliech clii, Is-gapten Gravel, pe byddech yn cymeryd arnoch i fynd am dro gyda hi, ac yn llogi modur am y dydd. Rw"n tybio y deuai gyda chwi ar un- Vvaitli. Fe'ch cocliaf y gwnai, at ebai Sadi; ond a ydvch yn meddwl mai un fel yna ydwyf Os ydych, gadewch i mi gael dweyd wrth. ych eicli bod yn camgymeryd yn fawr. Rwy'n gwybod fod yr eneth druan wedi colli'r balans drwy roddi ei serth arnaf fi beb ofyn caniatad ond yr wyf cyn laned a'r eira oddiwrth unrhyw gymhelliad na sail tuagat hynny. Dynat fo felly, ebai'r doctor, chi ydi'r very man su arno ni ei eisiau. Raid i chi ddim ond actio'r c-armon am ryw ych- ydig o oriau na fydd y peth drosodd. Dim ffiars, doctor, ebai Sadi. y mae'n ddigon pechadurus ac annuwiol i chwareu gyda theimiadau merch pan y mae yn ei synhwyrau; ond y mae gwncud hynny gyda. nierch wedi drvsu yn waeth by th, oherwydd byddwn yn chware ar y peth fu'n foddion i'w gyrru i'r ystad y mae ynddo. Wei tyda chi ddim ond yn gwneud gwas- anaeth iddi hi a mina wrth neud. Wela 1 ddim byd allan o le mewn twyllo ychydig os bydd yr amcan yn dda, ac os y gellir ei wneud heb w neud cam a neb. Mae'eh athraw iaeth chi yn bownd o fod o'i le, doctor, maddeuwch i mi am siarad mo'r blaen. Fedra j ddim gwdad sut y gellwch chi gyfreithloni unrhyw dwyll boed mewn direidi neu ddifrifwch. Welweh chi ebai Sadi. lilac pob twylJ yn rhwvm o wneud 11 iwed ar y sawl a dwyllir a'r hwn sydd yn twyllo. Mae twyllo o ddireidi yn hau hadau twyll ac y mae twyllo i hyd yn oed geisio ryrracdd amcanion da yn plann twyllo ym meddwl a chalon yr hwn a'i gwna. Na wir, doctor; os na fedrwn ni Wneud heb dwyllo byddai yn eithaf peth i ni beidio gwneud o gwbl. IVel sut y gallwn ni fynd a hi oddivma, ebai'r doctor, dyna sy'n bwysig ? Toes ania i ddim isio fforsio dim ami rliag ofn i weithred o'r fath ddweyd ar ei chyfan- soddiad. Nid oes raid i chwi ei fforsio o gwbl, ebai Sadi. Pam na arferwch cich ymenydd a'ch gwybodaeth feddygol a, gwyddonol at y pewaith? Fedra i ddim meddwl am ddim, ebai y doctor. illac achosion o'r natur yma tu hwnt i'm dirnadaeth i. Faswn i'n meddwl, ebai Sadi, mai y ffordd oreu fuasai i chwi l'oi dose o ryw- beth i'w gyrru hi i grsguj ac yna mi fen- trwn innau i'w chario i'r man y mynoch. Peth liawdd fyddai hynny, Mr Gravel, cs gwnaiff y tro gennych, ebai y doctor. Dyna'r peth goreu, ebai Sadi, yn siwr i chwi; oblegid ni allwn er dim syrthio i mown i'(-Ii awgrymiad chwi. O'r goreu yntau, ebai'r doctor, fe wnaf y gwaith jn awr, os ewch ehwithau î wneud y ccibyd modur yn barod. Byddaf yn barod i chwi cyn pen yr awr. Aeth Sadi yn syth at ei waith i barotoi ei hnnan a'r cerbyd modur i'r dasg. Pan aeth y doctor i mewn at Nyrs Jen- kins cafodd hi yn hynod wyllt ac anhydrin a dwy o'r rvrsus yn methu'n lan a'i dal. Hylo, ebai'r doctor, be su'n bod, ydu nliw yn eich hvmbygio yn arw Miss Jen- kins. Hen gnafon dideimlad ydi'r nyrsus yma ynte. Pan glyvvodd hyn arafodd ei chynddar. odd. a rhoddodd sgrech dros y lie. Ed- rvchodd yn myw llvgaid y doctor, a gofyn- odd,— Pwy yda chi felly ? Sut deusoch chi yma, ai drwy dwll y clo ? Nage, nage5 rvdvv i wedi dwad yma i welad na chaiff y cnafon drwg yma ddim gneud cam a chi, Miss Jenkins. 'I e l li, 'I Dowcli yma i mi gael deud wrtha chi, ebai wrtho, mac gen i lot, o secrats isio eu deud wrtlio chi; ond eheith rhai fel rheina Jdim arcs yma i wrando chvraith heliwch llhw allan da chi. Eweh oddiyma y cnafon drwg, ebai y doctor, mi of ala i y cewch chi dal iawn am be yda chi we-clic-i neud i Miss Jenkins. Rhowch nliw yn ddigon saff, cbai hitliau, mae nliw Avedi bod yn treio fy ngwenwyno i y Hadron drwg iddynt. Aeth y ddwv cddiyno ar eu bunion, a chafodd y doctor gytle iawn i wneud ei waitli, er y bu dipyn o amser cyn ei chael dan effaith ei gwsgbair. Modd bynnag hynny a orfu, ac aeth Nyrs Jenkins i dnvmgwsg, a chwyrnai'n gethin dros y He. Galwodd y doctor ar y nyrsus yno i'w gwylied tra'r aeth i chwilio am ddynion i'w chludo i gerbyd yr Is- gapten Gravel. Ychydig wedi banner dydd yr oedd Sadi a hithau, ynghyda dau o filwyr yn cych- wyn ar eu taith, a chawsant bob hwylus- dod hcb >r un anhap i gyiraedd y lie yn ddiogel; .).,id fuaned ag y rhoddasant hi ar y gwely yn y He ucwvdd dvma hi yn deffro. ac os oedd ddi vvg cynt yr oedd yn waeth yn awr. Lluchiodd y dillad a neidiodd i'r Hawr, a gAvnacth am y drws ond rhuthrodd un o'r mihvyr am dani a gafaelodd ynddi. Rhcdodd un arall i'w helpu. a chydrhwng y ddau carivvyd hi yn ol i'w gwcly. Yno yr oedd hi yn bytheirio ac yn gwaeddi am iddynt redeg ar ol y llofrudd oedd wedi lladd ei gariad a'i chladdu yn yr afon. Gwelodd Sadi yn sefyll wrth ymyl y drws, a tlechreuodd waeddi arno nerth ergyrn ei phen Dacw fo'r Hofrudd, dal-¡ iwch ef a rhowch o yngafal y plismyn. Tydi 6 ddi»n mt i gael ei gadw yn rhydd, mae o wedi lladd ei gariad. Rydw i yn i nabod 0 yn iawn, Lieutenant Gravel ydi o, a Dorothy Dafis ydi henw yr hogan mae o wedi ci chladdu yn yr afon. Daliwch y cena drwg. Daeth dau o feddygon y lie yno, ac wedi deall yr iimgylcliiadaui dywedwyd wrt.J1 I Sadi mai y plan doethaf oedd iddo fyned a'i gadael yn eu gofal hwy. Yda chi yn meddwl fod rliyw obaith iddi wella, gofvnai Sadi. Fe all, ebai un o'r doctoraiid, ond un allan o bob cant o'i bath hi sy'n cael eu ciwrio. Gwncwch eidi goreu iddi, ebai Sadi, fe I af yn wystI di-osti os oes rhaid. Gallwch fentro y gwnawn, ebai y doctor, ac fe anfonwn i'ch hysbysu sut y bydd yn dod ymlaen. Diolch i chwi, pnawn da. Ni fu Sadi crioed nior bendrist a phan j yn ei gadael y prynhawn hwn, o gofidiai yn arw drosti: yn enwedig pan ystyriai ei bod wedi ei gymeryd ef fel tramgwydd iddi. er nad oedd a fynno ef ddim byd a hi. Cyrhae^ldodd yn ddiogel i'r ysbyty; ond ni ehafo-cld hun i'w amrantau y noson honno. (J'w barliau).
-I DRESSMAKERS A R STREIC.…
I DRESSMAKERS A R STREIC. I  1 Mac drc?nakos Lprp?- I ? edi dod aUan nr streic, or mwyu cael codiad o 2s yi- I (vytimes ,»n eu cyflogau. Dywedir fod tua 500 o (lc(hod yn cyineryd rhan yn y sti-eic, ?c v macnt i gvd yn aelodau o Un- PC 7 i ?-yd yii a?--Iod iii o LTii-
CYHUDDO AMAETHWYR. í
CYHUDDO AMAETHWYR. í Cwyn Cynrychiolydd Alilwrol. Yn Nhribunal Iiunesdale, yn Hoinsbv, dydd Ian, dywedodd y cynrychiolydd mil- wrol fod sylw wedi ei alw at yr ychydig ddynion ymunai o Lunesdale., Nid oedd. ynt wedi cae I ond -1.t <> ddynion allan o 334 o apeliadau. Nid yw yr awdurdodau yn foddhaol ar hyn, ac os nad aiff y tribunal yn galetach, bydd yn lliaid apelio yn erbyn eu dyfarniadau. Syhvodd y Cadeirydd fod yr amaothwyj' yn ymddangos fel pe wedi peiiderfynu peidio cynorthwyo.
I DYN Y GOBAITH.
I DYN Y GOBAITH. I (Gan ARFONWR). Fel y dywedwch'yn eich ertliygl arwein- iol daw araith Arlywydd yr America a ''gobaith i mewn i'n bywyd." Prin y gellir gorbwyso pwysigrvvydd yr-araith hon Dylai pawb sydd yn earn bywydau bech- gyn ein gwlad wneud eu goreu i'w gwneud yn effeithiol. Y mae fel y dywcdwch mor resymol. Oui ellid cael gan bob cym. deithas yng Nghymru i basio penderfyn- iad yn ei chefnogi. Cyfarfodydd cref- yddol, seiadau, cyfaifodydd dosbarth, cyf- arfodvdd misol, chwarterol, cymanfau, cymdeitliasau, undebau Ilafur, pwyllgoraii dirwestol? Os yw yr awydd am heddwch I ar dir rhesymol yn llosgi ynnom, yn godd? (t .1 eithio ein henaid, dyma gySe lhagorol i ddweyd ond gair, boed mor fyohan ag y I bo, o blaid Arlywydd mawr yr America. Yn hanes du y dyddiau llyn, fe leAvyrcha araith Dr V/ilson ar hyd y caiii-ifoedd sydd i ddod. Y mae pawb sydd ganddo barch iddo'cf ei hun yn credu yn ei osodiad cyntaf, Bef, Fed gan lawb hawl i ddewis o dan ba lywodraeth y mae i fyw, ac y mae yr ail a'r trydydd wedi ei ysprydoli gan yspryd Uhyddid. Dywed y "Daily Mail" mai yr unig newyddiadur Prydeinig o bwys gefnogodd yr araith iion oedd y "Daily News." Ac er nad yw hyn yn wir, dengys mai gelyn dyncliaetli yw y "Daily Mail" a chydnaws o ran yspryd a Rhyfel-addolwyr Germani. Ond a gadael heibio bryfaid y domen hyn, ydynt yn fawr eu swn am amser, fe wyr y neb gar ei wlad, gar deuluoedd a becligyn Prydain icanys hwy yw y "wlad") fod araith yr Arlywydd yn llinyn arianaidd cymylau dnon ein hoes ni. Fel y dvwedwch^ braidd yn dywyll, mewn lie arall yn eich papur, y mae Dr Wilson yn credu fod yr araith wnaeth yn myned i ennill miloedd o bleidleisiau iddo ef a sicrhau y caiff fod yn Arlywydd America am gyfnod eto. Dyna farn cyf- andir mawr America (yn ol Dr Wilson). Oyma heddweh yn dyfod fel yr afon. A gawn ni wneud pob ymdrech i yrru y nefol dan yn ei fiaen, er mwyn y becligyn sydd yn awr ar fynd i'r ftosydd y Fe ddylem I adnabod em cyfeillion rbYl1 Ityr), a deall I mai Duw Aur yw Duw y "Daily Mail, I a r rhai s-. <ld o r un vsbryd yn Germani. Nid yw y diafol yn sylwi ar derfynau gAvledydd fel y maeut. ar y map. Y mae ganddo gyfeillion ac y&piwyr mown Ilawer gwlad. Awgi'ymxld Dr Wilson o flaen v Gyng- i air i Sici hau Heddweh fod y cenhedloedd i yniuno i gael heddweh. Yr ydym yn ymuno a'n gilydd i sicrliau na chaiff Cyniro ymladd a Chymro, Sais a Sais. Pe buasai yn cenbedloedd amhleidiol wedi bod yn fwy gwrrol ac yn llai liunanol ac yn llai clwI lwasent ers talm wedi diarfogi Prydain a Germani; fel y dylasid fod wedi diarfogi y d dwy blaid yn yr INverddion. Dyna fusnes livwodraeth, Gellir haeru pe buasai ciii Llywodraeth wedi bod yn llai llwfr ynglvn a'r Inerddon na buasai Ger- mani wedi meiddio ymosod arnom. Ac i ddod i gyleh llai, yr un bydolrwydd gwan- galon sydd yn achosi fod yr Ysgol Sul yn manv. Y mae yn marw am fod Cristion- ogaeth yn marw ym Mhrydain ar hyn o bryd. Pan ddaeth dydd y prawf, cafwyd nad oeddSlll yn credu digon vnddi i roddi prawf arui. Yn y flwyddyn 1905 ym- ddangcsai Cti.-stionogacth fel peth oedd am fod yn llwyddiant. Ond heddyw carcliar a gwawd yw rhan yr ychydig lfvddloniaid. Y mae bydolrwydd yn gwanhau y galon. Rhaid wrth ddynion gwrol i fod yn Grist- ionogion. Dechreuodd y llacad beth am- ser yn ol. Lhvyddodd ein gweinidogion gyda phethau y byd, ac aethant yn bobl barchus, a rhaid oedd cael y meibion i'r fyddin neu'r llynges, ao e.rbyn Wdvw y mae Ymnoilltuaeth Cymru wedi ei eefydlu yn fwy eatlam a'r AVladwriaeth nag y bu yr Eglwys Seisnig bron erioed. Wele Gvinanfa y M.C. yn ymrwymo i gefnogi y L!yv. odraetJi i gario y rhyfel ymlaen (ag eithrio tywallt eu gwaed eu hunain). Buasai gennyf fi fwy o barch iddynt pe yr dent i'r ifosydd. Ni all yr Ysgol Sul farw yn gynt pe yr elent (gydag eithriadau) i Ffrainc i drin y cledd. Nid wyf yn mtddwl yr tietli y Babaeth erioed yn was bach i lvwodraethau daearol. Yn sicr nid ymrwyrnodd a hwynt, on-d safodd fel athraw iddynt. Ond yn araith Dr Wilson dyma i ni fryde i ennill ein cred mewn Cristionog- aeth unwaith eto trwy wneud rhywbeth drosti. Dyma gyfle i ni i godi y tu hwnt i ffurlia-u a ehyrff (sef manners) at y sylweddan 1 ynny sydd yn gwneud cadernid materol yn lierth ag sydd yn gwneud cvdgydiad opiniwn gdad. Wrtli wrthod apel ar ran Iddew ieuauc, dywedodd cadeiiydd Llys Apel Llundain: "Eu'r gcnedl hoit yn hynod deg wrth eich pobl. ac y mae'n hen bryd iddynt ddechl'eu rhoddi eu gwasanaetb i ni."
- - - - . 1ARGLWYDD KITCHENER.
1 ARGLWYDD KITCHENER. I BODDI AR El FFORDD I RWSIA. I Cvhoeddodd y Morlys yr adroddiad can. lynol dydd Mawrth Gyda gofid dwys yr hysbysaf fod H.M.S. Hampshire, gydag Arghvydd Kitchener a'i staff ar ei bwrdd wedi ei suddo nos Lun tua wyth o'r gloch i ogledd yr Orkneys, gan fwnfa neu torpedo. Aeth distryw- yddion allan ar unwaith i'r lie, ac anfon- wyd parti allan ar hyd y glannau i chwilio am y cvi-ff, ond ni chafwyd ond ychydig o gyrff a cliwcli wedi troi ei bon uchaf yn isaf. Yr oedd H.M.S. Hampshire ar ei ffordd i Rwsia, a'r parti ar ei bwrdd yd oedd Arglwydd Kitchener, Cyrnol O. A. Fitzgerald, Cadfridog W. Ellershaw, I. gaptcn H. D. McPherson, Mr H. J. O'Beirne, Syr H. F. Donaldson, Mr L. S. Robertson, a Mr C. Rix, ynghjili'v Cudd-swyddog MacLoughlin, o Scotland Yard. Pan dderbyniwyd y newydd Invr., biaw. ychwyd yr holl wlad yn gyffredinol. Yr oedd yn ddyn ofnid gan lawer, ond ar y llaw arall addolid ef gan filoedd. Ail fab ydoedd i Lieut.-Colonel H. H. Kitchener, o'r 13th Ddragoons, a, ganwyd ef mewn ty bychan ger Listowel, yr Iwerddon, ar Feliefin 24ain, 1850. Yn rhyfedd iawn yr oedd swn brwydr yn enw ci -,ai-tref sef "Gunsborough." Yn ddiweddaraeh By- uiudasant i Crotta House, Ballylongford, Swydd Kerry, ac yma yr addysgwyd ac y dygwyd ein gAvron i fYllY. Derbyniodd ei addysg foreol gan athraw o'r enw Mr Allen Freeman. Ar ol hyn aeth i vsgol- ion yn yr Yswisdir, Ffrainc, a Germani. Pan yn ddeunaw oed, aeth i'r Royal Mili- tary Academy Woolwich. Yn ystod rhy- fel Ffranco Prwsiaidd 1870 gwelodd was- anaeth fel gwirfoddolwr ar ochr y Ffranc- od. Yr oedd ei dad y pryd hyn yn b: y pryd hyn yn Llydaw. Yn Ion awr, 1871, ymunodd a'r Royal Engineers. Ych- ydig o ddigwyddiadau eyffrous gymerodd )e yn ystod blynyddoedd cyntaf ei fywyd milwrol, mor belied ag yr oedd cyfle i frvvydro yn mynd, ond yn 1874 apwynt- frwvtl i-.o 3-11 iiivii d iwyd ef i gynorthwyo Major Conder i ar- oIygu Palestina. Treuliodd bedair blvn- edd yn y gwaith hwn. Ar ol hyn penod. wyd ef yn llys-genad i Erzerum. Dycli- welodd i Cyprus drachefn, ac ar ol treulio tua dwy flynedd yn arolygu yr ynys tor- odd v rhyfel gydag Arabi Paslia allan yn 1882. MANTEISIO AR GYFLE. I Pan ddaeth y LIynges Brydeinig i Alex- andria yr oedd yn yr Aifft ar "leave," a phan welodd gyfle am anrhydedd cynyg- iodd ei vasanaeth i Syr Garnet Wolsev. Am y 17 mlynedd nesaf yr Aifft a'r Sou- dan gafodd ei holl sylw a'i ymdrechion. Dyi-chafwyd ef yn gapten yn Ionawr, 1883. Yn Hydref, 1884, gwnaed ef yn uch_gap- ten, ac am ei wasanaeth yn yr ymdrech i achub Khartoum gwnaed ef yn Lieut.- Col. ym Mehefin, 1885. Cafodd fathodyn a chlasp hefyd, ynghvda'r ';Order of Medjidieh" a Sei-en Khedive. Yn ystod rhan olaf 1885 gwasanaethai fel Dirprwy- Wr i gyfyngu tiriogaethau Swlian Zanzi- bar. Yn Awst, 1886, olynodd y Cadfrid- og Watson fel Llywodiaethwr y Red Sea Littoral, ac wedyn olynodd Cyrnol Cherm- side fel Llvwodraethwr Suakim. Am y ddwy neu dair blynedd nesaf cafodd am- ryw o helbvilon gyda'r Arabiaid o dan Osman Digna, ae yn nechreu 1888 eJwyL wyd ef yn ddifrifol mewn brwydr yn Han- doub. Ym Mai, 1888, dyehwelodd i Loegr. Ar 01 gwella aeth yn ol i'r Aifft fel, Adjutant-General i'r Fyddin Aifftaidd, a chymerodd ran yn y bnvydro at- gymniau Soudan,, o dan y Sirdar. Rhagfyr 20, daugosodd ei allu trwy arwain yr Aifftiaid ym mi-wydr Gamiazah ac yn Toski. Treuliodd y tail" blynedd nesaf yn Cairo, ac yn 1892 gwnaed ef yn Brigadie.r- General, a chafodd y gradd o K.C.M.G. Ym Medi, 1896, gwnaed ef yn Major- General, a rhoddwyd K.C.B. at ei enw. BUDDUGOLlAETH AR FUDDUGOL. IAETH. Yn 1898 cafodd fuddugoliaeth fawr yn Omduram, ac am hyn gwnaed ef yn Farwn Kitchener o Khartoum, ac yn G.C.D. Diolchwyd iddo gan y Senedd, a gwnaed i-liodcl o 30,000p iddo. Cafodd fathodyn Khedive gyda dau glasp hefyd. Manteis- iodd ar boblogi-wydd ei goncwest, a 11a-i-dd- odd/i gasglu y swm o 100,000p or mwyn adeiladu Coleg Coffa i Gordon yn Khar- toum, ac atfch yn ol i'r Aifft fel y Llvw- odraethwr Cyffredinol a Llywvdd y So-i.- danis. Yn niwedd 1899 gorchymynwyd iddo adael Soudan am Affrica. Gadawodd Khartoum am Gibraltar, lie y cyfarfydd- odd Arglwydd Kitchener ag Arglwydd Roberts ar ei ffordd i gymeryd llywydd- iaeth ein byddinoedd yn crbyn y Boeriaid. Cyrhaeddodd y ddau Cape Town ar Ion- awr 10, i900, ac arhosodd Arglwydd Kit- chener yn Ne Affrica hyd nes y cafwyd heddweh ddwy flynedd a banner yn ddi- weddaraeh. Mae'n amhosibl disgriiio yr hyn wnaeth yn ystod y cyfnod hwn.. Mor foddhaol y gwnaeth ei waith fel yr apwyntiwyd ef yn olynydd i Arglwydd Ro- 1 berts pan 111ddiswyddodd ef. Uji o beth- au mwyaf diddorol y rhyfel honno ydoedd yr ymdrech wnaed gan Kitchener i geisio cael heddwch yn nechreu 1901, ond ui ddarfu i'r Boeriaid iocldi i mewn hyd Mai 31, 1902, ac efel i raddau helaeth achosodd iddynt roddi i mewn yr adeg honno. Der- byniodd ddiolchgarwch y Senedd y tro hwn eto, lgh.da, rhodd o 50,000p, a gwnaed ef yn is-iarll. Gwnaed ef yn gad- fridog yn Mehefin, 1902. Ar ol dychwelyd o Dde Affrica apwyntiwyd ef yn llywydd ein byddinoedd yn India. Er Ebrill, 1906, efe ydoedd cyrnol y Royal Engineers. Nid oedd v edi priodi. Yr aer i'r teitl ydyw ei frawd hynaf, Cymol Henry Elliott Chevalier Kitchener, yr hwn nnwyd yn 1846. Gorffenodd Arglwydd Kitchener ei waith yn Irid'T \n 1909 y flwyddyn y gwnaed ef yn Fio!t Marshal, ac heddyw mae ei gof- golofn ar oc hr dde un Arglwydd Robert8 yn Calciut.i. Ni fu ei arosiad yn hir yn Lloegr. a dyehwelodd i'r Aifft ym Medi, 1911. El WAITH Y-N Y RHYFEL HON. DeUWll yn awr at y rhyfel ofnadwy bre- sennol. Yn gynnar yn 1914 gwnaed ef yn iarll, ac yn fuan ar ol hyn dychwelodd i Loegr, ac ni adawodd yma hyd nes y gwnaed cf vn Ysgrifennydd Rhyfel fel olynydd i Mr Asquith. Er declireu y rhy- fel sylwrd lolodd yn llwyr y dasg oedd o flaen Y c:i;.dl, ac yn ei anerchiad cyntaf yn Arglwyddi dywedodd: "Y gwnaethai y rhyfel hon achosi y bobl wneud aberthau mawrion." Cred .i y 1 uasai y rhyfel hon yn parhau am dair ueu bedair blynedd, ond ar y cychwyn k:,1 oedd llawer yn ei gredu, Fibyn hyn canfyddasant na wnaeth lawer o gamgYlllèriad. Gwyddai ef fod y gelyn yn gneuen wydn i'w thorri. Fel Ysgrif- ennydd Rhyfel gv;naeth wrhydri, ac addefir hyn heddyw gan ei feirniaid. Pan aeth gyntaf i'r Swyddfa Ryfel canfyddodd Pry- dain gyda byddin o tua 800,000 o ddynion, heb eu ljvfyoi-ddi ond yn rhanol am ryfel. Dechreuodd weithio ar unwaith i gyn- nyddu y rhif hwn. Cafodd ddylanwad ar. nthrol ar ymrestriant gwirfoddol. Efe yn unig bia'r clod am ragweled natur yr ym- gyich hwn. Cynyddodd y fyddin filiwn ar 01 miliwn, a gellid teimlo ei law anveiniol ar hyd aIled yr Ymerodraeth. Fel pob dyn cyhoeddus, yr oedd ganddo ei edmyg- wyr a'i feirniaid. Yr wythnos ddiweddaf vmosodwyd arno yn Nhy'r Cffredin, a rliynygiwyd tynnu lOOp i lawr yn ei gyflog. Yn ystod y drafodaetli gwelwyd fod gan- ddo edmvgwyr, y Prif Weinidog y pennaf ohonynt. Ganlyniad y drafodaetli fu i'r drafodaetli gael ei thynnu yn ol, a gwa- hoddodd Kitchener ei feirniaid ato. Cy- merodd y cyfarfyddiad le y dydd Sadwrn dilviiol yn Nhy'r Cyffredin. Mae bron pob cenedl yn y byd wedi talu teyrnged uthel i wasanaeth rhagorol Ar- glwydd Kitchener i Brydain. Derbyniodd y Brenin Sior a'r Llywodraeth lythyrau cydymdeimlad aneirif o'n Trefedigaothau, ac oddiwrth y givledydd cyngreiriol. Cyn- helir y gwasauaeth ooffa yn St. Paul's heddyw (dydd Mawrth), a bydd y Brenin a'r Frenhincs yn bresennol ynddo. Cyn- haliwyd gwasanaeth coffa iddo yn Lerpwl dydd Mercher.
———— O'R FFOSYDD.
———— O'R FFOSYDD. Proffwydoliaeth Aelod Seneddol. Yn ddiweddar talodd Mr W. Watson Rutherford, A.S. dros West Derby, Ler- pwl, ymweliad a'r ffrynt gorllewinol. Yr wytlmos d<liweddaf anerchodd gyfarfod o'i etholwyr. Ci-edai cyn bo hir y cymer tro lo yn ffafriol i'r Cyngreirwyr. Er ei bod yn dywyll, mae rhan helaeth o'r nos wedi myned heibio, ac y mae'r wawr ar dorri. Hcb amhauaptb. mac'r fyddiu Germanaidd yn prysur orffen. Pan na bydd neb yu disgwyl5 bydd y Cyngreirwyr yn torn trwy eu llinellau mewn amryw leoedd, a bydd yn ofynol i'r gelyn amddiffyn eu tiriog- aethau eu hunain. Hyderwn ei fod yn dweyd y :;wir.
Advertising
Edmondson's Ideal Toffee. Its not sticky, but you can't get away from it. Get the bit between your teeth Don't waver—show your grit Keep-on or off your native heath Between your teeth the bit. Bit of Edmondson's Ideal Toffee (.f course. Refuse substitutes. To stop smoking eat Edmondson's Ideal Toffee, To stop Ideal" PIE: