Y Dinesydd Cymreig

CENADWRI'R AMSEROEDD. i Yn y Grymanfa. Gyffredinol gynhaliwyd yng Ngholwyn Bay, cafwyd tair o areith- iau grymns ar "Genadwri yr Amseroedd i'r Eglwys, gan Syr J. Herbert Roberts, ( A.S., a'r Parchn J. Lewis Jenkins ft J. Puleston, Jones, M.A. Cafwyd triawd a "ring" iach, croew, a phendant yn eu cenadwri. Y gwcrsi yn ol y cyntaf oedd- ynt: 1, -Angliofio Enwadaetb 2, Rhoddi holl fryd ?r eg?-ys, ar o! y rhyfe? i wneud. rhyfei yn amhosiM byth mwy; 3, Yril angen am apel newydd at galon y gen- hedl&eth aydd yn codi am waaana?th Criist-,j Gwersi yc &\mmdd yn ol yr ail ydoedd i 1, Bydd Wrol; 2, Bydd Filwriaethus; 3, I Dysgu Goddef Cystudd; 4, Bydd Barod. Ond rhag gwneud cam a'r olaf, ac am y credwn fod ei sylwadau yn rhai amserol ac ymarferol, dodwn rannau helaeth ohoni yma, er mwyn i'n darllenwyr gael y budd goreu allan o'i chynnwys:—"Yr oeddym yn y dyddiau hyn wedi dyfod i ddeall fod rliyw ystyr sacramentaidd mewn i bobl ddioddef tros ei gilydd-a dioddef a chyd- ddioddef oodd un o wersi mawr y rliyfel i'r eglwys. Ond y wers fawr wedi'r cwbl oedd fod i' r eglwys i ofalu na byddo dim rhyfei mwy. Dyna'r wers fwyaf i gyd. Y drwg mwyaf yr oedd y rhyfel yn ei wneud oedd ein caledu ni a diffrwytho ein teiniladau vsbrydol ni. Yr oedd rhai pobl yn ein dysgu yn awr y dylem ddiystyru marwolaeth, a pheth gwych oedd i ddyn ddiystyru marwolaeth, ond peth sal iawn oedd diystyru marw pobl eraill. Yr oedd yna lawer o ddewrder ac hunan-aberth yn y wlad; end yr oedd yna lawer o bobl hunanol a chaled hefyd. Yr oedd y Parch J. E. Da vies wedi dweyd yn ei ddarlith y I noson cynt y bu'n arfer mewn rhai gwled- i ydd, pan adeiledid ty, aberthu plentyn a'i i gladdn yn y sylfeini, ac yr oeddym ni i erbyn heddyw yn edrych ar beth felly fel ) arwydd o ffolineb yr. hen fyd. Ond yr 'I oedd ein gwareidd-dra. ninnau ar gani- sylfeini. Byddai rhywun yn dadgloddio'n hanes ni rhyw ddiwrnod ac yn dweyd, 'Dyma waith ardderchog, a dynion gwych oedd yn byw yr adeg honno; ond dynion dan eu dwylo oeddynt, canys yr oedd esgyrn bywyd goreu'r cenhedloedd dan syl- feini eu gwareidd-dra.' Y dydd o'r blaen dywedo-dd, gweinidog yr Efengyl, a golyg- ydd papur newydd, gwr a ddylasai wybod yn amgenach, 'We ar dependent in the last resort upon the army and the navy.' Pan ddeuid i ddadgloddio ein hanes ryw ddiwrnod fe chwarddent am ben peth fel yna. Yr oedd rhywbeth c'i le ar wareidd- dra a adeiladwyd or aberth fel hwn. Ond os yw'r cenhedloedd i deal i ofyn am aberth oddiar en meibion yn unig er mwyn estyn eu ttrfynau, yn unig er mwyn eilun rhyw wladgarwch gau, y mae'n rhywyr i iii ofyn a fedfwn ni ddal i wneud hynny a dal i broifesu fesii Grist ? A gawn ni lonydd gan yr hunlle yma ? Pa bryd y daw P Cyn gynted ag y dysgom ni pa beth y mae Ðuw yn Qi ddwedyd, nad yw gwareidd-dra wedi ei adeiladu ar rym, a thrais, a rhyfel ddim yn deilwng o grefydd Icsu Grist. Yr oedd yn rhaid i'r eglwys ymladd, ymladd a chael ei difrio a'i dir- mygu nes y coelia'r byd ei bod o ddifrif. Yr oedd rhai obonom wedi bod yn ddigon ehud i gredu y buasai cysylltiadau mas- nach yn cadw rhyfel draw, ac wele'r gwled- ydd yn gadael i'w masnach fyned i'r fan a fynnai. Rhoddasom ein gobaitb hefyd ar weriniaeth, ond y mae gweriniaeth wedi ei pharlv'-iu. Yr oedd ambell i lais fel Ilef un yn llefain yn y diffaethweh, i'w glywe<l, ond lieb neb yn ddigon cryf i unioni ffordd yr Arglwydd. Yr oedd y werin vredi bod yn ceisio gwneud y gwaitli heb fod ganddi obaith am ffordd yr Arglwydd. Ond ni allai dim end cariad ei wneud mewn gwir- ionedd. Dvwedai rhai na cHid gweitli- redu ar cgwyddor felly heb i'r holl eglwys ymhob gwlad fod yn nn; ond ni allasai un gyfran o cglwys y Duw byw ddim bod o ddifrif yn credu fod cariad yn gryfaeh na thrais heb i hynny lefeinio'r cwbl. Pe na buasai ond un genedl, pe na buasai dim ond Cymru yn credu hynny, buasai'n am- liasibi iddo fod heb ei ddylanwad. Ni ellid cyfyngu ar gariad yr Efengyl, canys y mae Teyrnas Ddnw yn disgleirio fel y fellten dros yr holl ffurfafen. Fe ymled yr Efengyl yn anhygoel-cyedwn yn ei dylanwad. Yr oeddym wedi ymddiried mewn pethau rhy vvael—ymddiried mewn dyn. Yr oedd 'yr Adda cyntaf wedi methu ein cadw hefo'n gilydd, er hyned oedd yn ol gwyddonwyr diweddar. Yr oedd yn anodd gwybod beth oedd ei oed, ond yr oedd yn sicr ei fod mewn oed pen- s iwn bellaeh, ac yr oedd wedi cael ei dro a'i dreial ddigon o hyd. Onid oeddynt yn meddwl mewn difrif fod yn bryd i'r ail Adda gael cynnyg? Os oedd y cyntaf wedi methu, yr oedd yr ail yn vmdaith yn amlder ei rym. Peidied neb a meddwl inai gan y ddraig a'r bwystfil yn unig yr oedd y cyrn; yr oedd gan yr Oen hefyd saith o gyrn, ac yr oedd ei lygaid ynghanol ei ben. Yr oedd yr Adda new- ydd yn ieuanc, yn barod i wisgo'i arfau ac i ddod i'r maes, ond trwy ledneisrwydd a chyfiawnder yr oedd ef yn myncd i ennill y fnvydr. Bydded iddynt gredu ynddo. Yr oedd popeth oedd yn ceisio gwneud trefn ar y byd wedi methu; bellaeh gadawer i Iesu Grist gael ei gyn- nyg. Un c'r pethau cyntaf y gelwid ar eglwys Dduw i'w wneuthur ar ol Ilyn oedd argyhoeddi'r gwledydd fod yna rhywbeth mwy na gwlad. Yr oedd y gwledydd wedi myned i fagu rhyw wladgarwch cul, ac i gredu fod ganddynt hwy rywbeth nad oedd gan wledydd eraill. Ymfalchiai Prydain yn ei rhyddid a'r Almaen yn ci disgyblaeth; ond yr oedd Duw yn dwedyd wrth wledydd oedd yn ceisio cadw eu breintiau iddynt eu hunain: 'Ni chei di mohonvnt os na. reni di hwynt.' Pan ddygwyd y dwfr o bydew Bethlehem i Pdafyddj gwrtbododd ei yfed am mpi givei-tli gwaed oedd, a thywalltodd ef yn aberth i Dduw. Yr oedd yn rhaid i'r cen- hedloedd hefyd ddvsgu fod pethau mawr yn rhy ddrud i'w mwynhau, yn J'hy ddrud i •IdKm ond i'w gosod ar allor Duw a'j rhoes. Pan fyddai Hong fawr wedi suddo, y peth cyntaf a wnai y wlad fyddai cynnal ymchwiliad i edrych beth oedd ami; ac ond odid na. chenfid fod 1 rhyw fai ar y llong, y watertight com- partments heb fod yn watertight, neu rywbeth o r' fath. Dylai yr eglwys wedi i'r rhyfei fyned heibio, gyhoeddi Royal Commission yn enw Iesu Grist i edrych pahani yr oedd Hong gwareidd-dra wedi suddo. "Vr oedd yn rhaid dangos na wna gwareidd-dra heb ddim ond rhyfei rhyng- ddo a'r evciiwvn mo'r tro." Dyna syl- wodd yr n raitli draddodwyd gan y Parch J. Puleston Jones, a chredwn ei bod yn haeddu syhv yr Eglwys yn gnffi-edinol. Ond er grymused yr anercliiad credwn fod tafiu dyddiad y Royal Commission hyd ar ol y Rhyfei yn tynnu ei seiliau i'r Hawr yn deilchion. Dywed Mr Jones yn ben- dant "na wna gwareidd-dra heb ddim ond rhyfei rliyngddo a'r erchwyn wedi y rhyfel mo'r tro," a dywedwn, felly, nad oes gan yr Eglwys heddyw hawl i'w ganiatau. Gwladwriaebli a'i system Ivwodraethol, a dull y byd hwn o feddwi a hyw py'n gyf- rifol a.m dano; ac fel y dywedodd y Parch J. Lewis Jenkins-, "ni fwriadwvd i'r cg- I lwys erioed ddyfod i gyfaddawd a'r byd." Mae Pen yr Eglwys yn gwaeddi heddyw am i'i- Royal Commission gael ei gynnal yn awr. Llwfrdra moesol a gwendid ys- brydol ydyw ei daflu hycl nes y bo'r diafol wedi ^Rgleifio eneidiau ceiniaf v j tevrnasoedd. j

192L ULO HIV N CR HAF Dewis Mawr mewn Nwyddau at y TYWYDD POETH YN SIOP JONES WILLIAMS 19, POOL STREET, 199 POOL STREET, W MILLINERY STYLES DI WEDDARAF. I Ferched a Genethod ADRAN ARBENIG DILLADAU PLANT Dewis Rhagorol am y Prisiau Rhataf DEWIS MAWR MEWN BLOUSES A COSTUMES CROESAW I BAWB ALW I'W GWELED.

CAERNARFON. I Dychwelyd Gartref.-Yi- wythnos ddi- woddaf, gadawodd amryw o'r clwyfedigion o Ysbyty Ervri am eu cartrefi. Anrhegu.—Yn Ysgol Sul Mark Lane, anrhegwyd tri o'r ysgolheigion, sef Joseph Hartington, Joseph Davies, a, Henry Pary, gyd a Thestament yr un ar eu hymadawiad i'r mor. Cvflwynodd Mr W. Gwenlyn Evans y rhodd iddynt, a chafw-yd anerchiad pwrpasol gan Mr Owen Jones, New Street. Cyngerdd Uwchraddol.— Nos Iau, dan lywyddiaeth y Maer, cynhaliwyd cyngerdd uwc'hraddol yn y Pafiliwn. Cvmerwyd rhan ynddo gan dalentau adnabyddus y evieli, y-n,c,hyda Scindorf y Royal En- gineei-s sy'n gwersyllu yn y dref: Y cyf- edlydd ydoodd Mr T. 0. Hughes. Elai'r elw at y Cottage Hospital. Llys Bwrdoisiol.—Cynhaliwyd y llys hwn dydd Hun, gerbron y Maer ac ynadon craill.-Am beidio gorchuddio goleuni ar ei ddeurodur, dirwywyd Evan H. Wil- liams, 63, Hyfi-ydle Road, Talysarn, i 4s.— Cyhuddwyd Preifat David Williams, Heaton Park Camp, Maneeinion, o fod yn absennol o'r fyddin heb ganiatad. Rhwymwyd ef drosodd i aros gosgordd.— Dírwywyd E. Pepper, 30, Wesley Street; Lily Griffith, 6, Castle Ditch; ac Ann Evans, 22, Well Street, i 5s am beidio anfon eu plant i'r ysgol. Cyhuddwyd John Oldfield, 11, Bank Quay; C. E. Wil. lianis, o2, Chapel Street, ac Ellen Bath- gate, 26, Well Street, o gvffelyb drosedd. Gehiriwyd yr achosion am fis. Dywedotkl Mr G. J. Roberts, y swyddog presenoldeb, fod tref Caernarfon yn waeth na'r lID arall yn y Marw. Nos Sadwrn, Mehefin 3, bu farw Miss Margaret Ellen Pritchard, 31, Snowdon Street, ail ferch y diweddar Mr Morris Pritchard, yn 49 mlwydd oed. Cafodd gystudd maith, ond dioddefodd y cwbl yn dawel. Cymer yr angladd le bore dydd Mercher yn Llanbeblig. Y mae ein cydymdeimlad gyda'i brawd a'i dwy chwaer yn eu profedigaeth. Dariuniiu Byw,-Cofied mynychwyr y Guild Hall fod Mr Davies wedi trefn a rhaglen ragorol ar eu cyfør yr wythnos hon. Y rhan gyntaf oeir "Carmen" (opera ysblenydd), a'r rhan olnf "The Third Generation," a "The Mender" (drama). Ncwydd Trist.—Mae Mrs C. Parry I;, Henwalia, yn awr wedi derbyn hyshysiad swyddogol dyddiedig Mai 26ain, fod ei mah, Lanee-Corpl. W. Parry, 1-6 R.W.F., wed: ei ladd yn Gallipoli ar Awst 23aill, 1915, dydd ei ben.blwydd yn 22ain. Fe gofir i ni hysbysu ei fod ar goll beth amser yn ol. Yr oedd yn aelod ffyddlon o gapel Beulah, a ehyn ymuno gwasanaethai ar y L. and N. W. Railway yn Patricroft. Cy- merodd ei dad hefyd ran yn ymgyrch y Dardanelles, ac crys ar hyn o bryd yng Nghroesoswallt. Estynir ein eydymdeim, lad Ihvyraf i'w doulu. Arweinydd y G&n.—Yn lie Mr David Williams, yr hwn sydd wedi ymuno a'r fyddin, codwyd Mr R. W. Edwards, arol- ygwr y Co-Opeative Stores, yn arweinydd y canu yn Siloh Bach. Off eiriadol.-Ymkl.denur, mai y Parch" W. Morris Jones fydd olynydd y Parch Morgan Jones, yr hwn sy'n cymeryd i fyny fioeriaeth Llanddeiniolen. Y Parelt Walt-er Jones olyna y Parch Morgan Jones fel ysgrifennydd i'r St. Mark's Home. Gwasanaeth Gof fa.-Prynhawn Sul cyn- haliodd yr Fast Lanes, wasanaeth yn Eg- lwys Crist er cof am y colledion gawsant yn Gallipoli. Yr oedd y wasanaeth yn un ddwys a dylanwadol. O'r Ffrynt.-Cafodd y dref ei brawychu gyda'r newydd prudd y Sul fod Preifat Richard W illiams, Dock House, wedi cael ei ladd yn Ffrainc. Gyda'r 17th R.W.F, yr oedd, a chyn ymuno gwasanaethai fel eillydd gyda Mr John Bryan, Turf Squa-re, Cydymdeimlwn a'r t-oulu yn eu trsllo.

AT EIN GOHEBWYR. Ap Daron.—Nid ydym yn gweled yh deg rhoddi tIe i ysgrifennu yn erbyn "Myfyr- fab" o dan ffugenw, oblegid gwyr dar- llenwyr y "Dinesydd" pwy yw "Mj fyr- fab" ond ni all neb wybod am ysgrifen* nydd dienwr. Mae tegwch ac iawnder yn gofyn am enw priodol neu enw ad- nabyddus ar yr ysgrifennydd fyddo'n cymeryd safle i'w ateb. Y mae'r "n peth i'w gymhwyrso at lith "Ethnig." Rhaid cael enw priodol nen adnabyddus cyn y gellir cyhoeddi yr hyn ysgrifena.