Y Dinesydd Cymreig

LLYTHYR CALONNOGOL RACI" GEN 0 CWMYGLO. Derbynicdd Airs Lizzie Jones, Coed I Anna Terrace, Rhostryfat:, y llythyr canlynol oddiwrth ei bawd Preiiat RnbL-i t R. Owen, MCWT ft, igli Horse, Cwmyglo, yr hwn sydd yn gwasan- aethu gyda'r i-6th R.W.F., "rhywle yn y ffrynt," dyddiedig Chwefror 24ain Dyma fi yn cymeryd y. pleser o anfon yr ychydig linellau hyn atoch, gain fawr obeithio eich bod yn iach, fel ag yr wyf finnau ar hyn o bryd. Daeth eich Ilythyr i law yn ddiogel heddyw. Y mae'n d'drwg gennyf eich hysbysu fy mod yn gorfod myned yn ol i ymladd eto, ond na hidiwch, nid wyf yn ddigalon. Mae rhai o'r bechgyn yn hynod lwcus i gael dod gartref, ond yr wyf yn lyderu y caf finnau ddocl adref yn fuan. Os yd- ych am anfon rhywbeth i mi, anfon- wch sigarenau, ac hefyd y "Dines- ydd." Yr wyf yn falch i ddeall fod Ellis Jones wedi dod trosodd i Loegr. DywcdWch wrtho pan y gwelwch ef fy mod yn gofyn am dano. Y tro diweddaf y gwclais cf ydoeddf yn y ffosydd ar Tachwedd 28aiii. Bum yn Malta pi awr ers 14 wythnos, a chefais ddigonedd o fwyd, a seibiant. Mae dros naw mis ers pan y bum allan yn brwydro, a dros flwyddyn er pan y buom adref. Disgwyliaf y bydd y rhyfel drosodd yn fuan, er mwyn i mi gael dod gartref Pan y derbyniweh y llythyr hwn byddaf yn ol gyda fy mataliwn, ond peidiweh a poeni yn fy nghylch. Yr wyf am wneud fy rhan fel y gwncs o'r blaen, ac os y syrthiaf, syrthiaf dros fy Mrenan a'm gfwlad. Cefais lythyr heddyw Odkti- wrth William Thomas, mab ItrS Kate Thomas. Cafodd ef ei glwyfo yn Ffrainc. Ysgtrifenwcli yn fuan. —Oddnvtth eich brawd, ROBERT. I

PROFIAD CYMRO MEWN ESTRON WLA-D. Derbyniodd Mrs William Williams, 82, Pool Street, Caernarfon, y llythyr canlynol oddiwrth ei nai, Lance-Coipl W. J. Evans, yr hwn sy'n gwasan- acthu gyda'r 15th R.W.F., "rhywle yn Ffrainc" :— Derbyniais cich llythyr yn ddiogel, ac hefyd y pwys ymenyn, a diolch yn fawr i cliwi am dano. Fe fydd yn dra derbyniol, ac yn adgyfnerthiad i mi mewn lie fel hyn, sef g\vlad es- tronol lie mae cyfeillion yn brin, ond y gelynion yn lliosog. Y r wyf yn falch o ddweyd wrtliycli fy mod yn iach a dianaf hyd )-"11 hyn, er fy mod wedi bod mcwn peryglon niawr a pharhaus. Yr ydym yn awr wedi cad 8 diwrnod o orffwysdra o blith yr \Ttiladdwyr yn y ffosydd. Cawsom amryw o golledion y tro hwn eto. Cafodd mab i Mr Hirds, A.S., Llun- dain, ei ladd, ac amiyvv eraill gydag cf. Buom yn y linell dan gyntaf am 4 diwrnod heb symud, a gellwch fedd- wl y sefyllfa yr oeddym ynddo, sef mwd, dwr, magnelau, gynnau, a'r gynnau peiriannol yn cael eu hyrddiio atom yn barhaus, ac yr oedd yn rliaid i ni fo<l a'n pennau yn isel tu ol i'n parapets. Gallaf ddweyd fod ein magnelau ni yn well o lawcr nag eiddo'r gelyn, a'n niagnelwyr 111 yn saethu yn llawer mwy cywir. Yr ydym yn gyml 6 o "shells" am bob un o "shells" y Germaniaid. Yr ydym oil drosodd yma yn awyddus am i derfyn buan fod ar y rhyfd ofnadwy a dinistriol hon. Annwyl fodryb, y mac gennyf lawer o brofiadau cymysg ynglyn a'r rhyfd yn Ffrainc, ond gad- awaf hwy heb eu gwneud. yn liysbys hyd amser mwy cyfaddas. Terfynaf yn awr gan gofio atoch oil, gan ddis- gwyl y caf lythyr mor ami ag sy'n bosibl oddiwrthych. WILLIAM JOHN. I

NEUADDAU GWAG. -1 Mae perchenogion 550 (t neuaddau cyhoeddus yn Berlin, am 00, rai y byd'dai gofyn mawr y tymor hwn o'r flwyddyn, yn ymarferol yn fethdal- wyr, medtl y "Berliner Tageblatt," ar gyfrif y rhyfel. Ond ychydig ohon- yin; sydd yn abl i dalu eu ffordd.

DYBLU TRETHI GERMANI. Alae safle ariannol trefi Germani yn achosi pryder mawr. ]\lae y cyfran- iadau hynod uchel y mae y trcfi wcdi gorfod eu rhoi er cynorthwyo tculu- oedd milwyr a'r clwyfedigion er pan ddechreuodd y rhyfel, wedi peri cyn- nyddu y trcthl1 i radd uchel. Ni chesglir trethi trcfol yn Germani ar ardrcthoedd tai, fel yn y wlad hon, ond ar safon treth yr inewm. Yn 1914 codwyd y trethi ar gyfartalcd o 105 y cant o drcth' yr incwm i 189 y cant, yn 1895 yr oedd y dreth yn 199, ac eleni mae'r cyfartal yn 216 y cant. Er engraifft, mevvn achos lie bo dyn yn talu 5op o drcth yr incw m, cyn Y rhyfel talai drethi o 52p lOSe Yn awr fe dal drethi o io8p. f

DAN Y GROES HELYNTION TEULU ADWY'R ClAWDD. I PENNOD XXX. I Mr Jabez Daft. yn dod i'r Adwy. Cafodd Sadi ei drin yn chwyrn gan ei dad oherwydd ei ymddygiad; ond yr oedd Dr Gravel yn gorfod teimlo mai ei fab gawsai y gorcu arno bob tro pan yn ymdidadleu a'u gilydd, er hynny, ni fynai y Dr roddi i mewn rhag i'r wlad cdrych arno fel dyn ang- liyson ac anwladgarol. Modd bynnag, cafodd Sadi gefnog- yldd1 ajddgar ym mherson Mr Jabez Dafis, oherwydd edrychai ef ar bob rhyfel fel pcth hollol ddiangenrhaid a phechadurus. Talodid Mr Dafis yinw eliad a'r Doc- tor un noswaith, a bu y ddau yn ym- ddiddan a'u gilydd ar y mater, a threchwyd y Dr ar bob pwynt, gan fod gwT Adwy'r Clawdd yn feistr ar y gwaith o ddadleu. Pan oeddynt yn anterth eu dadleu daeth Sadi i mewni atynt, a dyma ei dad yn dechreu bwrw ei fygythion arno. ma fo, Mr Dafis, ebai. Nid yw yn foddlon gwrando ar lais ei gyd- wybod na'j dad;, ac y mae'n well gan- ddo aros gartref cr mwyn teimladau ei fam 11a mync1 i ymladd dros ei wlad. Be yda chi yn i fcddwl ohono fo mewn difn ? Chwara teg i'w galon o, ebai Mr Dafis, gWYll fyd na fasa pob dyn ifanc ymhob gwlad run fath ag o. Fasa yna run rhyfel wedyn. Be yda chi'n ddeud, ebai'r Dr, be fasan dwad o'n gwlad wedyn? Mi fasan yn cael llonudd i feddwl am fyw, yn lie gwario ein hamser a'n hathrylith, a'n harian a'n heneidiau ar ddyfcisio sut i ladd dynion. Eitha gwir, ebai Sadi. Sut ryda chi yn gneud pcth fclna allan, gofynai y Dr. Wei, dwedweh chi fod pob dyn ifanc ymhob gwlad yn d'eud na wna nhw ddim rhyfela, sut gcllid cael rhyfel wedyn? la, ia, ebai y Dr, ond' na nhw byth ddieud hynny, dyna ydi'r drwg. "Pc tasa'r Wyddfa'n gaws, mi fasan haws cael cosyn." Rwy'n duall hynny, ebai Mr Jabcz Dafis, ond mae'n hawddach cael dyn- ion i bcidio mund yn sowldiwrs na chad y Wyddfa i droi yn gaws. Ond chawii ni byth ddynion i beidio rhy- fela tra bydd pobol run fath a chi yn pwnio'r tan o hyd. Rhaid cael rhywun i ddechreu rhoi'r tan allan. Mae isio cael rhyw un i ddechreu, yna cael un ato, a dal i chwyddo y lhif, nes y daw gwlad gyfan, ac ar ol liyimy dod a gwledydd ac yna'r byd i gyd. Peth bychan ydi hedyn y gwir, ond os caiff Ie i wreiddio fe ymlcda yn beth mawr a ffrwythlon iawn. Ffwlbri hollol ydi siarad felna, ebai y Dr. Ryda ni i gymryd pethau fel y maent, a gneud y gora o'r gwaetha. Os ymladd a lladd sy'n cael ei arfer a'i gydnabod', wel ymladd a lladd am dani. Dyna'r ffordd gydllabyddir. yn gyffredinol heddyw, a toes dim ond cyfarfod yr amgylchiadau fel y maent a'i chwffio hi allan. Argiwment wan iawn ydi honyna !\Ir Gravel, ebai Mr Dafis. Fedrwch chi byth d'dwad a'r byd yma i'w le os 111,ai fel y mac yn cario ymlaen y caiff gario'n mlaen. Pwy sens su mewn deud y dylem wneud pcth am ei fod yn cael ei arfer yn gyllrcdinol ? Tydi pcchu yn heth sy'n cael ei wneud yn gyffredinol, a ydi hynny yn cyfrcith- loni peehu? Choelis i fawr. Mae isio rhoi stop ar rvfela, a toes dim posib gneud hynny heb i rYWUl ddeehrel1 troi wyneb y byd i gyfeiriad hynny. Rwan, mi rydw i yn deud pe basa bechgyn pob gwlad yn deud na fasa nhw ddim yn cwffio mi ddeuai terfyn ar dywallt g-waed ar unwaith. La, pc tasa, ebai'r Dr; ond ddo nhw i neud hynny? Ddo nhw byth os bydd dynion run fath a chi yn dal i yrru yr hogia i ryfcla. Ond fe ddon os daw bechgyn i neud o un i un fel Sadi. Dyna fel dw i yn dcud fod eich mab yn sampl uchel iawn oY gwir ferhyr. Merthyr yn wir, ebai y Dr; ofn i groen y mac o, ac 7t1 cvmryd ei fam yn esgus. Mae gen i gwilidd ohono. Nhad, ebai Sadi, rwy'n synu atoch. A ydych yn fodlon i mi abertlm fy mam er mwyn ooddhal. d} mon tra- chwantus a bydol-lvvviawdwyr. Os ydych, yr wyf yn eich cyfrif yn waeth na llwfryn, ac yn is na'r anifail. Mae'n well gennych golli mam na rhoi eich dreifar i'r Brenin. Paid a siarad felna hefo mi, ebai y Dr, rwyf yn rhy hen i ti fy nhrin fel babi, cofia di. Maddeuwch i mi, ebai Mr Dafis. Mae arnaf ofn eich bod yTi gwneud cam a ch bachgen. Yn ol a allaf ) gasglu yr ydych yn siarad yn erbyn ac yn mathru y peth mwyaf cysegr. edig mewn bod. Wyddoch chi, Dr, nad oes yna yn perthyn i ddyn ddim byd anwylach a mwy cysegredig na chariad mam a serch mab tuagati, yn cnwcdig pan y mae wedi gafael mewn bachgcn fel yn Sadi? Twt lol, fedra i ddim diod.da rhyw nonsens felna, ebai y Dr, tydi o'n ddim byd ond rhiw feddalch gwirioll. Beth am ein gwlad? Dyna gael y lie blaena yn ein liystyriaeih. Rhoswch am funud, n had, ebai Sadi. G i ofyn un cwestwn bach i chi ? Wel cei os bydd rhiwfaint o sens yno fo, ebai y Dr. Prun ynte busnas ynta gwTaig ddylai gael ytvriaeth gynta y gwr? gofynai Sadi gyda rhywr bwyslais eith- riadol. 0, ebai'r Dr, mi faswn i yn deud gwTaig yn gynta. Wel ynta, ebai Sadi, prnn ai fi ynte'r dreifar ddylia fund yn sowldiwr Pam? I beth rWTt ti'l1 gofyn cwestiwn felna, gofynai ei dad. Wel, ebai Sadi, fe wyddoch fod fy mam eisiau i mi aros gartra, a chitha eisiau'r dreifar. Pam na adewch i'r dreifar fynd a chadw eich iiiab adre'n ddreifar. Fe gawsai y dreifar a fy Imam eu dymuniad felly. Cynllun rhagorol iawn, ebai Jabez Dafis. Fedrwch chi ddim d\Wld dros ben hwnyna,. Sadi, ebai ei dad, a ydi hi wedi dwad i hyn hefo ti? Fasa ti sy'n fab i ddoctor o'm safle i, a nina yn dwadi o deulu mor urddasol, yn gneud swydd mor isel a dreifar? Never; no never, Sadi. Pam nhad, ebai Sadi, oni fuaswn yn gwasanaethu y wlad drwy ryddhau djyn da i fod yn filwr. Basat, ond beth am aurhydedd dy dad a'th fam, gofynai ci dad. Mi fasa wedi cyrracdd ei glimax, ebai Mr Dafis. Fcdra fo ddim codi fymryn yn uwch. Tyda chi ddim yn meddwl fod y dreifar yn fab i rhywun, ac y mae pawb yngolwg Duw cystal a'u gilydd, ond iddynt fod yn onest a didiwyll. Dyn a'ch helpio, Dr Gravel, tydi'r tipyn pres yma sydd genoch chi a fina ddim yn ein gneud fymryn gwell yngolwg y nefoedd. Dyn ydi dyn i Dduw, arian neu beidio. Fedra i ddim llyncu honyna, ebai'r Dr. Rw in credu mewn uwchaf- iaeth, ac fod position dyn i gael ys- tyriaeth. Nonsens i gyd, ebai Jabez Dafis. Cymeriad ydi'r dyn, ac nid position na pherthynas teulu. Be ydi dyn o an cymcriad dyna bwysa'r glorian fawr. Rydw i yn deud mai aros adre ydi dyledswydd Sadi, ac nm'i adael ydJyw eich dyledswydd chitha. Be wut ti am neud, Sadi gofynai ei dad. Aros nhad, ebai Sadi. Toes neb na dim a'm try y ffordd arall. Be yda chi am neud, Dr Gravel? gofynai Mr Dafis. Am sticio i'm dreifar debig iawn, acd Sadi i'r man y myno. Vr ccdd y gloch wedi canu, ac aeth y Dr at y cwsmer a Sadi i ddanfon Mr Dafis adref. (I'w barhau). ——— 0#0--

GWNEUD ZEPPELINS. I Un Newydd pob Tair Wythnos. I Hysbysodd Germanwr ffoedig o Waith Friedrickshafen, a fu yn gweithio yn y ffatri Zeppelins yno am chwe mis, gohebydd i'r "Daily Ex- press" o Geneva, ei bod yn cymeryd o dair i bedair wythnos i wneud Zeppelins, ac fod yr honiad fod un yn cael ei gwneud pob wythnos yn ffwlbri. Bu i'r ffrwydriad diweddaf yng Ngwaith Skeda, ger Prague, fod yn ergyd fawr i'r ffatri Zeppelins, am y gwneid yno y rhan fwyaf o'r pliscyn aluminium a moduron ar gyfer yr awyrenau. Mae ffatri newydd at y pwrpas wedi ei sefydlu yn Budapest. Mae y peirianwyr a'r gweithwyr mwyaf cyfaryydd yn Fricdrickshafen wedi eu lladd yn yr yniosodiadau a gymcrodd le ar y lie hwnnw'er pan ddechreuodd y rhyfel, a gwncir y gweithwyr i fyny yn fwyaf yn awr o fihyyr clwyfedig. "Mae tua 2,000 o w eithwyr yn y gwaith ar hyn o brvd o ba nifer y mae un ran o bedair yn hollol anaddas i wasrmaoth milwrol

YR HEN FETHODISTIAID I CALFINAIDD. j (Gan y Parch D. R. GRIFFITHS, Penmaenmawr) I Yn ein hysgrif flaenorol y dydd o'r blaen yn y "Dinesydd Cymreig," son- iasom am agwedd crefyddol y Dywys- ogaeth ar hyn o bryd—agwedd alaeth* I us ddigon, agwedd yn cynnwys def- nyddiau petrusder ac ofn i bob dyn neu ddyncs ystyriol a gwir grefyddol; yn awr, yn unol a'n haddewid, ceis- iwn osod yn deg o flacll ein darllenwyr agwedd, neu yn hytrach gymenad y rhairoffescnt grefydd, neu a broffes- ent arddelwi Mslb y Duw Byw, yng Nghymru gyda'r Hen Gorff dywedeir 12 mlynedd ar ol ymddangosiad Di- wygiad Mawr Beddgelert (1820), sef y flwyddyn 1832. Yr ydym cisoes, wedi cyfeirio at sefyllfa adfydus yr Hen Wlad mewn ystjnr materol neu wladol-tlodi dy- bryd yn dilyn rhyfel ar ol rhyfel yn Iwrop yn amer y Corsican Napoleon Buonaparte; prindbr ymborth, prin- der dillad, prinder poblogaeth, yn dilyn gorfodaeth i'r Llynges a'r Fyddin Btydeinig; a hynny yn gan- lyjiol yn tueddu i wanycliu corff a meddwl y Cymro helbulus a chydwyb- odol—ychydig heddyw hyd yn hyn, gyda'r rhyfel presennol, sydd yn gallu sylweddoli y "Nemesis," neu y can- lyniadau echrydus, sydd yn dilyn yn didieithriad ymladidi ar raddfa fawr nc eang; ond, fe wyddai y Celt yng Nglymru am yr hyn, yn ol pob tebyg, ddaw yn brofiad i ninnau cyn pen nemawr o amser, er i ni, fel y dy- munwii ac y gwedldiwn, ennill y fuddugoliaeth dcrfynol ar ein gwrth- Wynebwyr. I Beth pe buasai Cymro o Arfon, äY7- I weder, yn cael ei hun yn byw 80 mlynedd yn ol yn Llanddeiniolen; neu Gymraes o ardial yr Aberffraw ym Mon yn cael ei hun yn anadlu awyr iach Trefdraeth gcrllaw Bodorgan, yn y flwydyn 1832: beth pe buasai dyn ifanc 23 mlwydd oed o ardal Llansannan, ncu Rhuthyn, Sir Ddin- bych, yn cael ei hun yn byw yn y mannau jiia 12 mlynedd ar ol i Ddi- wygiad Beddgelert ddechreu yn 1820; neu y ferch ifanc, landeg, o Borth- aethwy neu Bentraetli yn cael ei hun yn yr addoldy oedd gan y Meliodist- iaid yn y Borth neu Bentraeth yn y flwyddyn 1832? Cwestiynau digon rhyfedd ar ryw olwg i'w gofyn mewn newyddiadur yn y flwyddyn 1916 yn y Gogledd- cwestiwai, efallai, sydd yn ymddangos yn ddibwrpas a thramor; neu, efallai, yn ffol ddigon. Wel, y mae ambell i gwestiwn, ni addefwn yn rhwydä, ar y cip cyntaf yn ymddangos yn rhy- fedd, ac arwynebol, neu yn ynfyd'— rhai felly oedd cwestiynau y Rabbi Anfcidrol mewn cnawd—chwi gofiwrch am ei ymofyniadau trymion Ef, ami i dro, i'r dorf oedd yn eithaf dywell ac ofergoelus. "Ond, pa beth y:r aeth- och allan i'w weled, ai dyn wedi ei wisgo a dillad esmwyth? Ond pa beth yr aethoch allan i'w weled, si corsen yn j'sgwyd gan wynt?" Digon ynfyd a dibwrpas oedd y ddau gwrestiwn yma yng ngolwg ft-igolion Canaan yn adeg y Pnrniawdwr Anfeicltol, ond ym- ofyniadau pwrpasol a doeth mewn gwirionedd! Felly, ni gredwn, y cwestiynau aw- grymwyd gennyni gyda golwg ar drawsosodiad personau 1916 i'r flwyddyn 1832 yng Nghymru yr oedd pwTrpas i'r gofyniadau yma; I canys ein diben, bcllach, fydd ceisio j portreadu ar raddfa fcchan yr cthol- edigion achubwyd yn Niwygiad mwyaf yr Eglwys Gristionogol er y Pentecost, sef Adfywiad 1S20 yn yr Hen Wlad. Credu yr ydym pe bac iiiodd-yr hyn sydd anfeddyladwy i Gymry heddyw fod yn drigianwyr Cymru Fu 80 mlynedd yn ol, na fuascnt yn ael" odau eglwysig o gwbl gydag unrhyw enwad Ymneilltuol—yr Anuibynwyr, y Trochwyr, yr Armeniaid, na'r Methodistiaid Calfinaidd,-hyiiliy yw, credu vr ydym na fuasai ond dyweder un ran o 4 (bedair) o aclodau egIwysig Cymru heddyw yn oddefadwy fel aelodau yn eglwysi Ymneilltuol y Dy- wysogaeth 80 mlynedd yn ol! Buasai ami i aelod cyfoethog ym- I ddangosiadol; ami i wraig rodresgalr a balch ami i wr ifanc uchelfrydig ac o ddaliadau anffyddol ncu ainheus; anil i flaenor sydd yn ymrwystro gyda Chynghorau Plwyfol neu Sirol, neu Fwrdd y Gwarcheidwaid, ac yn metliU cael hamdden i fynychu sciat yr Hen Gorff umvaith yn y mis; ami i bre- gethw r sydd yn lefeinio v pwlpud Ym- neilltol a lefain Almaennidd yr uwch fcirniadaeth, hnasai, meddwn, y rhai yma, o'r ymddangosiadol isdff hyd yr vmddnngosiadol uchaf, yn wrthod- edig gan v Dissenters, y Wesleaid, y Bedvtjdwyr, a'i Hen Gorff. ) Ystyrir fod aelodaeth gyda'r en- wad au y dyddiau yma yn bwysig yn unig er mwyn, fel y dywedir, Hcyn- nal" yr achos—ei gynnal mevvn dau ystyr, sef cadw y rhif i fyny yn wyneb symudiadau drwy farwolaeth, neu drwy fed Rh-agluiliaeth yn symud yr aelodau—nid i'r byd tragwyddol-ond i gymydogaeth faterol arall ar y blaned ddaiarol; rheswm yr ail, lieu yn hytrach yr ail ystyr i'r gair "cyir nal, ydyw sicrhau adnoddau arian- 1., H 1 nol i'r "eglwys" gael myned yn ei blaen yn hwylus heb fyned i ddyled ar ddiwedd blwyddyn; fel na chaffo r Philistiaid edliw fod yr "achos mawr" yn my-ned "dan gwinwl." Y diben, gredwn, i eglwys y Duw1 Byw ydyw—nid cynnal yr achos er mwyn cadw y rhif i fyny, nac, ych- waith, i sicrhau arian at gael gwas- anacthau cyhoeddus—ond, achos neu y rheswm, yr unig reswm sydd vn cyfreithloni i ddynion alw cynulliad yn eglwys ydyw mai corian yà,11W eglwys i fod', i ddcnu defaid duon cod" wm erchyll Edtn i fod yn awvddus i ymuno a defaid gwynion ail-anedig neu achubedig; a hefyd, ymliellaCh,— diben yr ail ydyw rhoddi cyfleusdra i'r Yspryd Glan Dwyfol santeiddio v defaidi gwynion, achubedig! I Os ydyw y golygiad yma yn gywir, pia y mae cadw rhif i fyny ncu bry- deru vnghylch y Mammon anghyf- iawn, yn bechadurus canals pwY ryfyga i roddi terfyn rhif i'r Santaidy Dduw; a ph\vy ryfyga drwy facu- tumio fod "golud anwadal" yn han- fodol er llwyddtiant neu gynhaliaeth yr achos anfeidrol ? Tlodion oedd Cristionogion yr eglwys,, oedd yn rhifo can oedd o filoedd yn ystod y pum (5) canrif cyntaf ar ol ymddang- osiad y Gwaredwr Anfeidrol joesvn cnawd; caetliion, a chymunwyr coed, a gweision, oedd toraeth aelodau eg- lwysi Groeg, Asia Leiaf, a Goglcdd AHrica- cynnwys yr Aifft! Tlodion hefyd fu aclodau egl-YS Dduw ar hyd y canrifoedd, gydag ych- ydig gymysg (sprinkling) o'r rhai elwir "boneddigion" gan Paul. Tlodion fu toraeth aelodau eglwysi yr Hen Gorff am dros 120 mlynedd-hyd dyweder 1860--a dios yw, mai y cyf- nodau yna oedd yr amseroedd nrwy^ llewyrehus a nerthol o ddigon sut y bu i'r eglwysi yma yingynnal, tybed, a thlodion yn eu gwneud i fyny braidd yn Kollol o amser Crist hyd 186o trwy'r byd? Nid, ydym eto wedi cyraedd at hanes yr Hen Fetbodistiaid Calfinaidd ynidrechwn wneud yn fuan—ond, credwn, fod y sylwadau yn yr ysgrif hon a'r flaenorol yn w- fodol, er gwneud eyfiawndet a'r rhai fu yn addurno cglwys Dduw g>TdaY Methodistiaid am ugeiniau o flyn dd- oedd yn flaenorol iY flwyddjn 1860.

l NID OES DIM SYDD MOR DÐA I A'R CONWAY COUGH CURE. Y Deyrnged Ddiweddaraf. j 1 rooSt tmice, Llanbedr, Chwefror 9fed, 1916. Annwyl Syr,—Darfu i'ch "Cougli cure': wella peswch poeniis fu arnaf am beth ajiiser. Byddwch nior garedig ag anfon i mi ar unwaith ddwsin o boteli Is He, gan fy mod wedi canfod na allaf wneud heb beth ohonno yn fy si op.—Yr eiddoch, J. OWE. I'w gael gan y Goruchwylwyr canlyncl: Mr Roger Jones, Junction; Mr W. A. Roberts, Llandudno; Mr Lloyd, Colwyn Bay; Mr Parry, Llanrwst; Mr BryDu, Penmaenmawr; Mr Robert Llanfair- fechan; Mr Owen, Bangor; neu gan yr unig Wileuthurwr: J. D. MELLING, CONWY.

I CYMRY YN LLOEGR. PROFIAD O'R BYD A'R BYWYD NEWYDD. Derb37n,iasoin y Ih-thyr canlynol gan un o weithwyr Gogledd Cyrorn sydd wedi gorfod, mynd i weithio ar un o orsafocdd rlieilffordd arbennig yn Lloegr, a gellir barnu oddiwrth ei rediad y gwahaniaeth sydd rhwng Y ddau gylcli ar fyvvyd:— t Llef o dir yr cstron, o dir yr Aifft, &cf o'r gaethglud. Yma yr ydym bellach ers tua pedwar mis, a'n tel- yiiau ar yr helyg, a'r gan wedi tewi, a'n profiadau yr un a'r lien gencdl gynt, sef pa fodd y gallwn ganu ccrddi yr Arglwydd o dan y fath am~ gylchiadau ag yr Mae SWll rhcgfcydd, a dadwrdd ms- n.ich, a'r oriau meitliion, aY gweithio caled yn bopeth i grille ein crcfydd. Yr ydym yn colli bias yn hollol ar bethau crefyddol, colli sel at y capei a moddaon gras, colli chwaeth at ddar lien a myfyrio. 4 I Hogiau Gogledd C)-ilir-ti gan fwyaji sydd yma yn gweithio ar y llwyfan yii yr orsaf. Rhai o Nefyn, Llithfaen. Trefor, Caernarfon, Gam, Penygroes, aenfawT, Llanfairfechan, Penmaea- II mawr, a Llandudno. Yn ein plitfr mae rhai Gwyddelod a Saeson. Oriau gweithio ydYllt 9.30, a'r cyf- log ydyw ip 125 8c, ar 01 dal 4c in- suvrans. Gellir ennill ychydig- YOU rhagor trwy overtime a bonus. Bn Mr Thomas, A.S., yma y Sul o'r blaen yn annerch g-Wyr y rheilffordd, pryd y dyvvedodd rmhlith pethau eraill fod eisiau i r gweithwyr wneud i ffivrd-cl, a'r bonus a'r overtime ieJ pethliu anhcg i wneud y cyflog i fyny, ac ai hwy i ofyn am ddiwrnod o wyth awr, a chyflog byw am dano. Yr ydym ni, 50 ohonom fel temporary men, ar ol prawf o bedwar mis, yu teimlo fod ip 13S yn rhy fychan fel cyflog bvw, ac nas gallwn gyfarf^ aY cynnydd parhaus sydd yng nghostau byw heb gael ychwanegiad; weda gar" fod o reidrwyeld arwyddo cais at y meistri yn gofyn am i'r cyflog fod yn 2p. A bu rhai o'r dynion o flaen yr onlchwyliacth yn rhoddi eu rhesym.au i brofi angenrheidrwydd y cyflog; a deallwn iddynt gael derbyniadi gwyncb lawen, a phob sirioldeb. ft disgwyliwn bob dydd bellach betlr fydd atebiad y directors, gan fod ein cais a'r rhesymau o dan eu hystyr- iaeth. 1)3-1 aswn fod wedi dweyd hclyd fod free pass bob bythefnos a bob mis i'n cartrefi yn y cyflog. Os nad awn yr ydym yn ei golli, pryd y dylasem ei gael mewn gwerth ariannol wrth i ni aros, os ydyw yn rhan o'r cyflog. Peth arall, pan awn gartref atelir is lodging am bob nos y byddwn i ffwrdd o'r cyflog, pryd y bydd yn rhadi i ni dalu ymlaen am ein lodging. Meddylier am golli nos Sadwrn a nos Sul, dyna 2s o goll o'r cyflog, ystyriwn hyn yn anheg. I brofi fod y cyflog yn rhy fychan fcl y mac' gwnawn hynny mewn dwy ffordd), er mwYn i'r cyhoedd weled a bamu. Can nai ip 135 ydyw y cyflog, a hod" p-iwb ohonom yn danfon ip gartrcf i'n teuluoedd, nid oes gen- ny-m ond 135 at ein rheidiau. Hawdtf iawn profi fod y ip ddanfonir gartref yn rhy fychan i gyfarfod ar' gofynion. Ac o'r rhai sydd yn cael eu bordio am 145, 155, a 16s, hawdd gweled fod 135 yn rhy fychan. A dyma dabl eto rhai sydd yn bordio eu hunain.— s. c. Register letter. o 3! Lodging a golchi 4 3 7 torth yn ol 4c 2 4 Pwys o ym-cnyn I 6 Dau bwyrs 0 siwgr o 10 pWys o de. o 7 Untynllefnth. o 7 Pum pwys o bytatws o 3i- Dau bwys o faewn 2 4 I pwys o gig 1 6 Pwys o o 10 Cyfanswm 15 4 A beth am y gwisgo allan, sef cls- gidiau a dillad, fcc. ? A beth am fan- ion, sef tybaco, halen, matches, note- paper, stamps, a beth am gostau cym- deithas a'r capel, iSrc. ? Pc buaswn yn filwr buasai y Lb'Avoelraeth yn gof- alu ein bod i gael pwys o gig bob dydd, ac nid yw yn ormod chwaith. Ond tybed a ydy^v hanner pwys yn ddigon i ni bob dydd? Chwarter pwys hWYT a bore ydyw i g3Tfarfod ng oriau meithion o galcdwaith, ac nid ocs gcunym at Ó,nio ond rhanu y pwys caws arii wythnos. Buaswn yn falch o weled rhywun yn ddigon medrus i ddangos y gallwn fyw ar y cyflog- a delir a thalu ein ffordd. Os ocs ar y Llywodracth eisiau dynion iach a chryf i fed yn filwyr, a'r cyfal- afwyr yr un modd eisiau rhai i anr ckliflyn eu buddiannau, paham na Wna y I]-ill a'r llall ofalu fod ddigon o gyflogau yn cael eu talu fel y gallo pob penteulu bwrcasu digon o ym- bortli niaethlon i fagu cyhyrau a chyrff cryf ac iach, yn lie bod penau teuluccdd yn corf ml rhannu Hangen un y naw."

GALW BECHGYN 17 OED. Mae gorchymyn milwrol wedi ei gyhoeddi yn Prwsia yn galw ar bob bachgen sydd wedi cyrraedd yr oedr ran 017 ym mis Chwefror i roi cyfr-if ohonno ei hun i'r awdurdodau mil- wrol

MEDDYGINIAETH NATUR. "I | Y mae feddyginiaetb ar gyfer bob math o afiocbyd yn y deyrnas lysieuol nid oes un aaiheuaeth nad dail earn yt ebol Y? y Ii???uyn ar gyfer peswch ?nhvyldpr?i "rcst. Ma? Sudd Ds*? Cam yr Ehol i/iewa poteli It be.