Y Dinesydd Cymreig

I DYDD MAWRTH. Y ZEPPELINS A'R GLANNAA DWYREINIOL. Mae yr adroddiadau o wyth o sir- oedd yn cael eu rhoddi yn swyddogol yn clweyd fed tri o Zeppelins wedi ymosod yn hwyr nos Sul ac yn oriau man y bore Llun, ac mai tref yn Yorkshire sydd wedi dioddef drymaf, ac yno y cafwyd y colledion mwyaf. Dywedir fod 15 wedi eu lladd a 33 eu hanafu. Gwnaed yr ymosodiad vn ysto-d storm o eira. Mae un neges o Lincolnshire ,.vn datgan y credir fod un o'r Zeppelins wedi ei tharro. I — X « I ADRODDIAD SWYDDFA RYFEL. Gwnacth Ysgrifennydd y Swyddfa Ryfel y datganiad canlynol ddydd Llun :— Nifer y Zeppelins gymerodd ran yn yr vmosodyid lieithiwr fel y crcdir ydyw tri. Wedi croesi y giannau cymerodd yr awyrlongau wahanol gyrsiau, ac oddiwTth eu symudiadau y mae'n amlwg eu bod yn symud yn amhen- od'ol. Y 1 leoedd ymwelwyd a hwy, ydoedd:-Yo,rl,-sliire, Rutland, Cam- bridgeshire, Essex, Lincolnshire, Huntingdon, Norfolk, a Kent. Mor belled ag y mac'n wybyddus gollyngwyd odocutu 40 0 bombs. Y con-edion a ddcTbyniwyd i law ydynt: Wedi eu lladd, 3 <> ddynion, 4 & ferched, 5 o blant, cyfansvk-m. 12. Wedi eu hanafu, 33. Y niwed i eiddo ydoedd terrace o ,dm-wetli eu dinistrio i bob pwrpas ym- arferol, un swyddfa, un tafarndy, a rafe, ac amryw o siopaii wedi eu dinistrio yn rhanol, a bloc o elusendai wedi eu liiweidio. CYFANRIF COLLEDION DRWY'R ZEPPELINS. Er cychuyn y rhykl cyfanrif y coll- edion dr"y ynKjsodiadau y Zeppelins Wedi eu lladd 249 Wedi cii 249 WccH en hauafu 588 Cyfanrif 837 — o — AYLMER A'R TWRCI AID. Vil 01 pellebr dderbyniwyd yn Amsterdam o Caergystcnyn, dywedir fod ymladd cakd wedi bod yn mynd ymlaen cy^drhwng milwyr rhyddhaol y Cadfridov AYlmer a'r Twrciaid. inlae brwydr clnvyrn yn cymcryd lie yn agos i Nasrye. Y mae'r Prydein- iaid wedi symud i fyuy adgyfncrth- ocdd mawrion er mwvn rhyddhau v Cadfridog Towusheud yn Kut-el" Amara. — o — NEGES SWYDDOGOL. Daw lieges swyddogol gyhoeddwyd yn Caercystenyn dnvy Amsterdam ddydd Llun yn dweyd "nad oes dim newydd i'w adrodd o unrhvw adran o'r rhyfel." -:0: GYNAU AR LAWN GWAITH. Cynwysa yr adrocldiad swyddogol o Paris ddydd Llun :— Bu i'r cyflegr,au Ffrengig fombardio amryw bwyntiau yn y Cheppy Wood ac yn Avaucourt a Malancourt road. Yn v rhanbarth ogleddol o Verdun ni chacd unrhyw weithrediad gan yr infantry yn ystod y nos. Yr oedd yna ymdrech ffyrnig gyda'r cynegrau ar lan chwilh y ]\leuse a gweillrediad yspeidiol yn y rhan or- llewinol o Douaumont. Yn y Wcevre y mae'r bateries Ffrengig yn bombardio'n brysur bwyntiau cysylltiol y gelyn. Yr oedd v noson yn dawel ar y lhanau craill o'r ffrynt. YMOSODIADAU PRYDEINIG. Edrydd neges o Berlin fod yna ym- ladd mwnfaol ffyrnig i'r gogledd- ddwjTaiu o Vermelles. Mae y mil- wyr Prvdeinig wedi gwneud ymosod- iadau bychan ami, ond wedi cu hatal gan ein tan. Ar lannau- dwyreiniol y Meuse ddoe yr oedd pcthau yn gylI- redinol dawelach nag y maent wedi bod. Yn yr yrmosodiadau ddoc a'' diwrnod cynt bu i ni, fodd bynn. gymeryd 14 o swyddogion a 934 o ddynion.

XWESTIWN AC ATEBIAD SALVV. Gofynwyd i apelydd cydwy'bodol yn Surbiton A oedd yn deall ynr ddygiad Crist pan yn gyrru v gwerth- wyr o'r .leml? Onid oedd hynny yn arfer nerth braich ? Pryd yr atebwyd ei fod, ond nad oedd ond un amgylch- iad yn erbyn, pan yr ccdd ganddynt lawer o blaid. ———- ————.

SAFLE YR ATTESTVVYi^. 0 flaen llys apel Fronie, gofynwyd i apclydd pam yr attestiodd, pryd yr atebwyd eu bod wedi cael ar ddeall, os na byddai iddynt attestio na safent unrhyw siawiis mcwn apel. Yn awr yr ydym yn deall fod y rhai sydd 11,]) attcstio yn scfyll gwell siawns na rh ii sydd wedi attestio. Dywedodd y Cadeirydd fod yna lawer lawn o ddyn- ion wcdi attestio am reswm nodw.?d gan yr apelydd. RhoddwY9 dau fis 0 csgusodiad iddo.

BADAU TANFOROL Y I CYNGREIRWYR. I Amcangylrifiad Germanaidd. I Dywed y "Frankfurter Zeitung," un o newyddiaduroii G-crivaiii, fo-d y Cyngreirwyr wedi colli 33 o f.adau tanfcrol er dechreu y rhyfel, a gwneir hyn i fyny fel y canlyn Prydain, 19; Ffrainc, 8; yr Eidal, 4; Rwsia, 2. Fodd bynnag, cyfadd- efa yr ysgrifennydd nad oes ond tri ohonynt wedi eu dinistrio gan ryfel- longau Germani.

DAHQANFYDDIAD BRAW YCHUS. Cael Cyrff Tri Baban. I Yn ddiweddar qafwyd corff baban ym mynwent Bexhill, a'r wythnos ddiweddaf caufyddwyd cyrff tri-baban arall yn y lie, yr hyn sydd wedi achosi ctyn gynnwTf yn y ^dref. Methodd y cwest ddydd Sadwrn a cli-ael un I rhyw oleuni ar y (firgelwch. 4 Yn 01 y dystiolaeth feddygol, bu un ohonynt yn y ddaiar am flwyddyn. Yr oedd yn amhosibl dwreyd pa ryw ydynt. Bwriwyd rheithfarn agored.

BONTNEWYDD. O'r Llynges.—Dydd Sadwrn, tal- odd Mr William Williams, 5, Beth- saida Terrace, ymwcliad a'i gartref. Gwasanaetha gyda'r llyngcs" Ed- rvcha yn dda. Yn Gwella.—Da gennym fod Master Jack Jones, 2, -Brymer Terrace, yn gwella ar ol y ddamwain gafodd yn yr ysgol.—Hyn hefyrd ydYw hanes Mr David Owen, Penybonc.

DYDD LLUN. I ATALIAD VERDUN. I Yn ol yr adroddiadau swyddogol sydd i law, nid oes amlieuaeth nad w y Gcrmaniaid wedi derbvn gwrthsafiad difrifol yn Verdun, os nad ataliad tcrfynoL Byr ydoedd adrodd- iad Berlin ddoe, ac ni hawlia unrhyw Iwyddiant ychwanegol, Cyfaddefa fod y Ffrancod wedi cymeryd yr ym- osodol mown amryw leoedd ar y ffoyiit, a'u- bod wedi tanbelenu yn ffyrnig ar gymydogaeth Verdun. Dy- wed yr adroddiad na fu y gwyr traed yn bnvydro, a dywed eu bod wedi gadael eu ffosy'dd yn Alsace er mwyn osgoi colledion diangcnrhaid. u AFLWYDDIANT Y GELYN. Dywed yr adroddiad Ffrengig ddoe fed y Germaniaid nos Sadwrn wedi eu gyrrn allan o gymydogaeth Douair mont, ond eu bod ddoe wedi gwneud ymosodiadau afhlyddhmnus i geisio adfeddiannu eu safleoedd. Cyfaddefa adroddiad Berlin ddoe fod eu safleoedd ar ffrynt Ypres yn parhau yn nwylaw y Prydeiniaid. EISIAU HEDDWCH. ),1ra.e adroddiadau i law fod Twrci ö'n cymeryd camrau tuagat hecklwcli. Nid ydyw y newyddion eto, vii ddigon swyddogol i'w dcrbyn, ond gellir tlweyd lieb amheuaeth fod y safle yng Nghaercystenyn yn gyfryw i fygwth parhad llywodraethiad y Caiser. Dy- wedir fod ymgais wedi ei wneud i lofruddio Enver Pasha, ond nid ydyw hyn wedi. ei gadarnhau. Fe gofir fod ei frawd wedi ei ladd yn yr Aifft wyth- nos yn 01. DINISTRIO FFOSYDD. Yn Belgium, yn neheufcarth Lom- haerzdeJ dinistripdd y magnelwyr Ffrcngig amryw o ffosydd y gclyn. Bu y 11lagnelwyr Ffrengig yn hynod fyvCdog hclycl rhwng y Meuse a'r Mo- 'sL- I le. Hys4 selle. Hyrsbysa y Pencadlys Prydein- ig fod brwydro gyda "hand grenades" wedi parhau ddydd Sadwrn yng iigoglcdd-ddwyrain Vermelles. Ddoe, bu magnelwyr y gelyn yn fywiog b'ddiamgylch Loos a, gogledd-ddwyrain Ypres. Distaw vdyw pethau ar ffrynt Camlas Ypres-Commins, ac y mac'r Prydeinwyr yn dal y tir feddianwyd ganddynt ar Mawrth 2. Cyfaddefir fiyn gan yr adrodd,iiad Germanaidd. -:0:- PENTYRAU 0 GYRFF. Dywedir fod y brwydro yn Verdun y mwyaf gwaedlyd mae son am dano. Er dydd Iau, er iddynt ym- osod yn fynych, nid yclyw y German- iaid wedi ennill llathen o dir. Mae'r Ffrancod yn benderfynol na chaiff y Germaniaid basio. Cymerodd brwydro ofnadwy le ym mhentref Vaux nos Iau a bore Gwener, a derbyniodd y gelyn ataliad gwaedlyd. Dywedir fod 60 y cant o'r catrodau Germanaidd (wedi eu lladd, breb hyd yn oed gyr- raedd y llinell.au Ffrengig. Mewii rhan o ffordd Douaumont sy'n myned i ntewn i Vaux, gwnaed wyth o ruthr- iadau gan y gelyn yn olynol, ond yr oedd eu colledion yn ddifrifol ymhob un ohonynt. Gwnaed yr ymosodiad terfynol ganddvnt bore Gwener. Tafl- wyd wyth o gatrodau ganddvnt yn erbyn v pentref, a phan yr enciliasant gadawsant tua 4,000 o gyrff ar ol. Dywedir fod pentyrau o gyrff yn y gy in y d oga eth. — o — LLYNGES GERMANI. Hvsbysa adroddiad o Rhuf aii-i f od tig;1 in o ryfel-longau Germani wedi myned allan o borthladd Kiel ar Mawrth 4ydd. 0": DYCHWELIAD Y "MOEWE." I Yu oi pellebr o Berlin, mae'r uMoe- We," ar ol mordakh hvyddiannus yn parhau am amryw fisoedd, wedi dych- welvd i Wilhelmshaven. Yr oedd gandefei yn garcharorion rhyfel ar ei bwrdd 4 swyddog Prydeinig, 29 o forwyr, a 166 o ddynion, sef dwylaw tlongau suddwyd ganddi, yn eu mysg 103 o Indiaid. Yr oedd ganddi hcfyd filiwn o "marks" menu barau aur. Dywedir ei hod wedi rhoddi mwn- feydd i lawr mcwn amryw leoedd ar lannau Uocg?r, ac fod yr H.M.S. Edward VII. wedi syrthio yn ysglyf- aeth i un ohonynt. Mae ei dwylaw wedi cael "Iron Cross" i gyd. — o ■— j LLWYDDIA-T RWSIA. 1 Hysbysir yn swyddogol gan Pctro- grad fod yr ymosodiad Rwsiaidd yn Bitlis wedi ei wneud yn y nos, ynghanol ystorm o eira. Cymerwyd y lie gan y magnelwyr Rwiaidd ar ol brwydro ffyriiig. Meddianwyd gan- ddynt 20 o ynnau newydd Krupp mewn cyflwr rhagorol, ynghyda chyf- lenw,ad aruthrol o arfau gwerthfawr Dioddefodd y Twrciaid gollediou trwm. Dywedir yn swyddogol fod holl gymydogaeth Van yn awr yn nwylaw y Rwsiaid. Yn Persia, mae'r Rws- iaid wedi meddiannn Bijar, 70 milltir o Hamadan, YMOSODIAD AWYROL ARALL. Hysbysa y Swyddfa Rhyfel fod y Zeppelins wedi gwncud ymosodiad arall neitbiwr. Darfu iddynt groesi y Glaimau Gogledd-ddwyreiniol, ond pan ddaetli yr.adroddiad hwn i law, nad oedd y vSwyddfa Ryfel wedi der- byn manylion llawn am eu syimudiad- au. Gollyngwyd rhai o ffrwydbelen- au ganddynt, ond disgynasant i'r mor ger y gliii nllu, ond ni wyddis eto a wnacd unrhyw ddifrod ar y tir. — o — f GYDA R ITALIAID. Yn ol adroddiad o Rhufain, bywiog- rwydd magnelyddol fLi y prif beth ar y ffrynt Italaidd ddoc. Yn Nj-ffryn Lagarina, ataliodd yr Italiaid ymosod- iad by-chaii o eiddo y gelyn gcr Mori. Yn Gorizia, bu y magnelwyr Italaidd yn hynod eSeichiol yn crbyn ffosydd y gclyn yn Podgora a Saucf ic Ychydig o ddifrod wnaed gan dan y gelyn. Hawlia yr Awstriaid, eu bod wedi cymeryd ger Durazz0^,4 0 ynau niawr a 11,400 o rifles. -:0:- RUMANIA A'R CYNGREIRWYR. Dywed adroddiad o Milan fod Ru- mania wedi gwneud ei meddwl i fyny i ymuno a'r Cyngreinvyr. Dywedir fod rhan fawr o'n byddin ger y cyfhn- iau Bwlgaraidd, ac fod Rwsia yn anfon nifer fawr o geffylau iddynt.

BARN POBL AMERICA I Am Mr Lloyd George. I I Mewn exi r,>d o Gymdeithas v Cymmrodofioii gynhaliwyd yng -N gh .d, dywedodd Arglwydd Rhondda y teimlai yn falch o'r rhan yr oedd Cymru wedi ei gymeryd a'r gwaith yr oedd Cymru yn ei wllcud yn y rhyfel. Yr oedd Cymru wedi troi allan ddau o ddynion y byddai i'w hcnwau barhau mewn hanesiaeth. tin ydoedd Mr Lloyd George, a'r lHll ocdd Syr Samuel Evans. Yn America a Chanada yr oedd enw Mr Lloyd George yn cael ei sw nio yng ngenau pawb. Siaredid am Mr Lloyd George "fel yr'unig ddyn yn Lloegr" edrVchid arno nid fel ar- cithydd tafod-arian Cymru, ond fel y dyn oedd a "mynd" ynddo, yr h wn gymerai ei wroleb yn ei ddwylo, -ac nad oedd yn ar05 am ddigwyddiadQu cyn iddo ganfod pwysigrwydd yr ymdrech breseunol. Nid oedd un- rhyw ddyn wedi cynortlnvyo mwy ddyfod a hwy drwyddo na Mr Lloyd George—dyn o benderfyniad cryf a dewrder illINN-r (cym.). Byddai i enw Syr Samuel Evans gael ei gadw mewn hanes fel cyfreithiwr ma,wr a. Llywydd Llys Gwobrwy. ———

EISIAU BOD YN AMHLEIDIOL. I Yn Peterborough, yr oedd cigydd o deulu Germanaidd yu dymuno bod yn amhleidiol. Credai y gellid ei ym- ddiried i wasanaetliu y wlad lion, end yr ocdd yn well ganddo beidio rhoi ei fusnes i fyny. Gwrthodwyd yr apel 41.. ————

Y "SHAMROCK." Mao Mr John Redmond, A.S., wedi cwblhau trefniadau i anfon "sham- rocks" 1 bob Gwyddd yn y Llynges ac i bob bataliwn Wyddelig yn y ffrynt erbyn Dydd Gwyl Patrick. Mae'r Morlys a'r Swyddfa Ryfel wedi gwnend trefiliacbu arbennig i sicrhau diogelwch y parseli anfonir.

RHIWLAS. Cyladod Adloniadol. Nos Iau, 1 Mawrth 21I, cynhaliwyd yr uchod yng nghapel Ysgokty (M.C.).. Er mor arwed yr hin, daeth cynulliad lliosog ynghyd, a chafwyd cyfarfod da!. Idyw ydd y c}ffarfod oedd Mr R. C. Williams, prifathro Ysgol y Cyngor. Cyrfeiliwyd gan Miss Williams, Tros- ywaen. Cymcnvyd. rh'an mewn canu ac adrodd gan blant y Gobeith- lu, dan arweiniad Mr Owen Jones (Asaph y Rhiw). Wele y rhaglen :— Adroddiadau gan Katie Jones, Mabel Oliver, Mamie Williams, Maggie Jones, Nellie Williams, Katie Wil- liams, Anne Pritchard, Ceinwen Wil- liams, Nancy Williams, Trevor Owen, Robyn Griffiths, Mon W illiams, Ina Williams, Emyr Williams, Nell Tho- mas, ac Idwal Jones. Dadleuon gan Anne Pricliard a Ceinwen Thomas, Annie Oliver a Nell Thomas, Olwen Owen a Mem Price, Bessie Williams, Mamie Williams, a Mabel Oliver. Caneucn gan Bessie Williams, Olwen Owen, Mamie Williams, Maggie- Hughes, Maggie Roberts, Annie Oliver. Dcuawd gan Misses Maggie a Myfi Hughes. Detholiad ar y gramophone gan Mr Hughes, Post Office. Cor dan arweiniad Mr 0. Jones (Asaph y Rhiw). Llwyddiant.—Diameu y bydd yn dda gan luaws o edmygwyr Miss M. Pretoria Hughes ddeall am ei llwydd- iant yn ennill gwobr (bathodyn) am adrodd yng nghy st ad le u ae t h Gwyl Dewi, Bethesda. Marwolaeth. Yr wythnos ddi- weddaf, bu farw un o drigolion yr ardal, Mrs Elizabeth Pritchard, Car- reg y Gath. Bu yn orweddiog yn hir yn nhy ei merch, Mrs Jones, Rhiw en, Ebenezer. Yr oedd yn aelod ffyddlon yn eglwys M.C. Rhiw- las. Rhoddwyd ei chorff i orffwys ym mynwent PentiT dydd lau di- wed da f. Gwaanaethwyd wrth' y ty gan y Parchn A. Morgan (A.), Eben- ezer, a Mr Williams (M.C.), Pentir, ac ar lan y bedd gan y Parch H. Jones, ficer. Gadawa i alaru ar ei hoi ei hunig ferch. Cvdymdeimlwn a hi yn ei phrofedigaeth. Gwaeledd. Drwg iawn gennym ddeall am waeledd Mrs Robert Prit- chard, Carreg y Gath. Dymunwn o galcn adferiad llwyr a buan iddi. I

LLYSOEDD APEL AIILWROL SIROL. I Sir Gaernarion. Hvsbysir yn y "London Gazette" fod y rhai canlynol wedi eu dewis i weithredu ar Lys Apel Sir Gaernar- fon Mri J. E. Greaves, Bron Eifion. Criccietli; R. Davies, Tuhwnti'r- bwlch, Porthmadog; Dr O. W. Grif- fiths, Pwllheli; Mri T. Griffith, Gwydr Ucha, Llanrwst; J. W. Hughes, Coed Celyn, Conwy G. A. Humphreys, Ardwv Orme, Llandud- no; R. T. Jones, Ysgrifcnnydd Undeb Chwarthvyr Gogledd Cymru; R. [uir, Deiniol Road, Bangor; J.. Owen, Ahhcy Road, Llandudno; a G. H. Roberts, Glanrhyd, Edeyrn. I Sir Fon. Mri J. R. Davies, Ceris; T. Muir, Bodfeirig, Ty Croes; R. T. Owen, Dwygir, Rhosgoch; W. S. Owen, Garreg Wen, Cacrgvbi; H. Thomas (ieu.), Biwmaris; T. A. Whewav, 20, Gilbert Street; Caergybi; a T. liams, Llanerchymedd.

— CYMDEITHAS GYDWEITH- I REDOL WOOLWICH. I Derbyniadau An forth. Am y waith gvntaf yn ei Isaues, y mae incwm Cymdeithas Gvdweit: rcclol N- Royal Arsenal- Woolw'cii, oddiwrth wcrthiant invyd.la': wedi cyrraedd y cyfanswm mewn un ftwyddyn o yn agos i filiwn a chwartcr o bunnau. ■

GALWAD I WYR PRIOI). Wyth Dosbarth wedi cael eu I Rhybuddio. Dydd Sadwrn, gwnaed yr alwad six,yicl,dogol-gynt-i-f o wyr priod, yn galw 0 dan y faner ddbsbarthiadau 25 i 32, sef -dynion rhwng yr oedran o 19 a 27. Dyddiad y rhybuddydyw Mawrth 7, a bydd yn ofynol iddyiiL ynumo a'r fyddin Ebrill 7. Hys- bysir yn answyc?dogol v bydd naw dosbarth arall yn cael eu gahv i fyny dosl)arlli ,ir'ill yli c,-icl eii ga l %N-, i

CAEL EI GAMARWAIN Tystysgriiau Anaddasvwyil3 yn Ddiddiin. Gyda thystysgrif yn arwyddo ei fod yn anaddas, dywedai dyn yng Nghaei- dydd ci fod wedi ei gamarwain i yinuno. Dywedodd y Cadeirydd fod dyTir ion yn dal tystysgrifau o'r fathwerdi myned i'r swyddfeydd ymrestrol i geisio breichled filwrol, ac yiia. yn cael cti gyrru i ail archwiliad feddygol. Yn ei farn ef, yr oedd dynion o'r fatli yn esgusodol. Dy\\ c:dodd y clerc gan ei bod yn dcbyg y bydd iddynt gael llawer o'r achosion hyn ei fod am ysgrifennu at Fwrdd Llywodraeth Lleol. Caniatawyd oediad am dri mis, cr 1 mwvn i'r cwrs hwn gael ei arfer. ———— ————

AMOD YMLADD Gwrthwynebydd Cydwybodol yn rhoi Telerau, Yn Dover gwrthwynebai un o a-Iod an y Society of Friends ymuno ag unrhyw gaiigen o'r fyddin, yn cyn- nwys y R.A.I.C., ond yr ocdd yn barcd i ysgubo y mwnfeydd os y cyn nwysai hynny ysgubo rhai Prydain yn ogystal a rhai y gelynion. Esgus odwyd ef i wasanaeth heb orfod trin arfau. ————

GWERTHU RHYDD-DDALIADATT .); I Eiddo Arglwydd Tredegar. I Hyshysir fod rhydd-ddaliadau A: • glwydd Trcdegar yn nhref Tredegar, wedi cael eu pwrcasu'n breifat gaii y dal wyr, yr hyn wnai arwerthiant yn ddiangenrhaid.

MARW PROFFESWR. I Dydd Sadwrn, yn Keswick, bu farw Proffeswr William Angus Knight, ag efe yn So mlwydd oed. Bu yn bro ffeswr athroniaeth ym Mhrifysgol St. Andrews o 1876 i 1902.

t P Y TAT W S. o LLWYTH LLONG 0 DATWS &trddercfiog I 2lp::to::0ated" o'r 4hj0erddon, ai Mad_Vct neu Ymõozrtn. Newydd Gyrhaedd Porthladd Caernarfon. -——————— o ——————— Mewn Bagian 112 Pwys yr un, 4s 8c y Bag (A'R BAG YN GYNWYSED(G). IT o- PWYSIG.—ANFONIR LOTIAU 0 DDWY DUXELL, AC UCHOD. AM Y PRIS HWN, I UNRHYW ORSAF RHEILFFORDD YN MON NEU ARFON, A THELIR Y CLUDIAD. TELERAU ARBENIG. Rhaid, Talu am y Tatws cyn eu symud. Anfoner pob Archebion i i LAKE & Co. Ltd., 18, BRIDGE STREET, CARNARVON.

CADEIRYDD AG AELOD. I Aelod yn Helpu Apelydd. Yn West Ham, o flaen Llys Apel, yr oedd gwrthwynebydd cydwybodol o'r Llythyrdy. Gofynodd y AIacr iddo A ftiasai yn erlyn y Germaniaid pe glaniasant yma, a tlirwy hynny helpu ei gydwladvvyr? A fyddtai i chwi eu gadael i gymcryd cich gwraig a'i thrill fel y mynont? Pope (aclod o'r llys) Eliaid i b 11n brotestio yn erbyn cwestivvn r fath. Xi fydd i mi ddcrbyii eicli protest, Mr Pope, atcbai y Maer. Yr Apelydd Ystyriaf fod Daw yn abl i amddiffyn fy ngwraig ¡¡'m plant, pc byddai gcnnyf rai, o dan yr am gylchiadau. Yr oedd yn barod i yn- ddiried ynddo Ef. Cjywch, ciywch, ebai Mr Pope. Caniatawyd esgusawd i wasanaeth Irwydrol. Yr ail achos ydocdd clerc, yr hwn ddisgrifiai ei hun fel aelod o Eglwys y Duw Byw. Gofynodd y ialaor iddo. A ydych yn meddwl mai Ewyllys Duw ydyw i chwi aros yn y wlad lion gan fyw ar fwyd fewnforid yn benaf drwv i cli cymrodyr golli eu gwaed ar facs y frwydr? Ni fuasent yn ei wneud air fy rhan i (må dros y genedl, ebai yr apelvdd. Oni ChtWsôllt hvv o fw/d cyn y rhyfel, gofynai Mr Pope. (Llefau a "Ciywch, ciywch," o'r tu ol). Dywedodd y Maer os byddai ych waneg o wrthwynebiadau y byddai iddo glirio yr ystafell, -.1. gofyn i Mr Pope ymddiswyddo fel adod o'r ""Tri btinal. Ond ni wnaiff hynny, ebai Mr Pope Caniatawyd esguscdiad mihvrol yn I unig. ———— ——

CYFARFOD YSGOL M.C. DOS- BARTH CAERNARFON. r Cynhaliwyd yr uchod yng Nghae- athraw, ddydd Siii,- a rhoddwyd croesaw cynnes a siriol gan y cvfeill- ion. Llywydd wyd gan Mr R. \V. Ellis, Llanrug. Cafvvyd gair o hanoCs I yr ysgol gan Air John Owen. Der- byniwvd llais yr ysgolion gyda golwg ar drcfnu ar gyfer Cymanfa v dos- barth. Mabwysiadwyd ailiry gyn- nygion er hyrwyddo y gwaith hwn. fIyshyswyd y bydd y Parch John Owen, M.A., yn holi y plant ar "Hanes Moses," a'r Parch R. T. Williams, B.A., yn holi y dosbarth hynaf yn y 14 adnod gyntaf yn Efeng; yl -loan. Dechreu wyd y cyfarfod cyhocddns gan Mr J. Wynne Parry, ac adroddwyd rliannau o'r Ysgryth- yrau gan bedwar o fechgyii, a chaf- wyd adroddiad rhagorol. Mater y drafodaeth oedd "Y perygl o foddloui ar wybodaeth anvyncbol." Wedi i'r llywydd gyflwyno y mater, darlleir wyd papur rhagorol gan Mr John Lloyd, Ceunant. Yna cafwyd an- erchiad gan y Parch R. T. Williams, B. A Yr ocdd- B.A. Yr oedd Mr Williams yn cerdded tir uehel, ac yr oedd yr air nerchiad hon yn ddiau yn un o'r peth- au goreu a glywyd yn y Cyfarfod Ysgol ers llawer dydd. ———— ————

EISIAU "LLYGAD-DYST" 1 CYMREIG. Y mae Mr 0. W. Owen, ysgrifen-. nydd Pwytig-or y Corfflu Cyn:eig, yr lvwn sydd n'wydd ddychweiyd ai' o* talu ymweliad a Ffrainc, yn argymell v dyl-i CVmro gael ei apwvnt'o l'i pwrpas o barotoi manylion llawn o weithrediadau yr adraii Gymreig yn y ffrynt, er mwyn cadw cofnodion ohonynt at ddefuydd cenedlacthql.

I AI RHAGRITH YW? j l Syniad Cadeirydd Tribunal. I Yn Llys Apel Nairn, dy'wdodd aelod wrth apelydd cydwybodol; "Dywed y Beibl wrthych am wrth wynebu y diafol, ac os nad yw Ym- arawdwr Germani yn waeth na'r diafol yr wyf fi yn Isellmyn." Yr Apelydd Nid yw o bwys gennyf a esgusodir fi neu beidio. Ni fydd i mi ufuddhau i neb ond yr Arglwydd. Y Cadeirydd Peidiwch a dechreu dim o'ch nonsens ym1 nid yw ond rhagrith eithafol. Chwi ydyw yr haid mwyaf ofnadwy. gerddodd ddaiar erioed. I feddwl y buasech yn sefyll i fyny a pheidio amddiffyn ein mcrched a'n plant rhag ysgleifiwch y Germaniaid. Ai Cristionogaeth yd- yw hvn? (iweithredu gyd?'r diafol  g,"oda Christ v,Gwrthod\d ac nid gyda Christ yw. —Gwrthodwyd  y ca i s.

DYN UN GOES. Apeliai gwas mewn siop dybaco yn Shareditch am esgusodiad, yr oedd yn dioddef oddiwrth ddarfodecligaeth, a choes o gorcyn ganddo. Goiynwyd a oedd y fyddin yn clrbyn dynion ag un goes ganddynt. Atebodd cynrych*d ydd yr awdurdodau mihvrol, "Y mae'n amlwg fod y doctoriaid yn gwneud." Rhoddwyd esgusodiad llywr iddo. I

GEN). PRIOOI. MARW. Priodi LACEY—SMITH—Mawrth i, yn cglwys Llanbeblig, Prcifat L. O. P. Lacey, o'r Royal Engineers, gyda Miss M. E. Smtih, 7, Williams I Street, Caernarfon. GRIFFITH—RICHARDS Chwef. 42, yng nghapel CI wyd Street (M.C.), Rhyl, Capten Henry 0. Griffith, Ty Capel Nazareth, gyda Miss Katie Richards, Llys Ifcr, Pen" rhyn. JONES GREEN Mawrth 6, yng yng nghapcl Ebenezer, Caernarfon, Mr Robert Owen Jones, Royal Garrison Artillery*, Winchester, a Miss Annie Vaughan Green, Llalr wnda, Caernarfon. Marw. WILLIAMS—Cliwefror 28, Mr Sam- uel Williams, 8, Corn hill, Porth- madog, yn 87 mlwydd ced. LONNIE—Mawrth 1, Mrs Lonnie, 2, Vaynol Street, Caernarfon. WILLI AMS—Mawrth 2, Mr Morris WiTliarns, Dclgarregddu, Ffesair log. EVANS—Mawrth i, Mr E. T. Evans, Belle Vue, LlanFfestiniog. GLYNNE—Maw rth i, yn dra sydyn, Mr Richard Glynllc, Greenhill, Penrhyndeudraeth, yn 61 mlwydd oed. EVANS—Mawrth 4, Mr Evan Evans, Gwydryn, Poiiirhythallt, (Sarn gynt). PARRY- Chwcfrcr 29, Mrs Ann ParITY, Tainewiyddioti, Tydweiliog, yn 83 mlwydd red.

J. FLETCHER. LTD.. MEMORIAL WORKS. J CARNARVON a BANGOR. I \rgraffwyd a chyboeddwyd gSM Owmtii v "Dinesydd Cymreig, Qjrfa yn 16, Palace Street, Caernarfon,