Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
Advertising
< 4* Y DINESYDD CVMREIG'* ydyw yr ORGAN SWYDDOGOL I UNDEB CHWARELWYR GQGLEW CYMRU. CYNYRCHWYD I GYDA LLAFUR IINDEBOC.
MILWYR FEL CYNHAUAFWYR. I…
MILWYR FEL CYNHAUAFWYR. I -jt.-J-. I i i Rheolau Cyflo^ant. Hysbyswyd Bwrdd. Amaetliydd- iaeth gan Gyngor v Fyddin y bwriad- ant yngwyneb pfinder posibl llafur amaethyddol, gaiatau i nfer cyfyng- edig o filwyr y bddinocdd newydd- ion a'r Tiriogaethwyr weithio yn y cynhauaf gwair yn ol fel y caniata amgylchiadau. Ni pharha'r caniatad rocidir i bob milwr, ond y nifer ang- enrneidiol o ddyddiau, heb fod dros 14 niwrnod, ag fydd yn angenrhcidiol cr (rIll y gwair. Bycid cyflogiadi inilwyr yn y cyn- hauai yn ddarostyngedg i'r rheolau a ganlyn :— (1) Os na ellir sicrhau llafur cym- wys yn y dosbarth hwnnw. (2) Fod yr amaethwyr yn ymgy- meryd a thalu i bob milwr a anfon- wyd ar gais yr axaaethA-r- (a) Ped- war swllt y dydd os y darpara'r mil- wr ei lety a'i ymborth ei hunan; (b) 2s 6c y dydd os y çyrlenwir yml>orth a llety gan yr amaethwr. (3) Fod yr amaethwyr i ddarparn cerbydau i gludo'r milwyr o'r orsaf rheilffordd agosaf. Ni chodir unrhyw gostau rheilffordd oddiar yr aniaeth- wyr. Gwncir pob ymdrech i sicrhau bydd y nlllwyr a ryddheir i weithio I yn y cynhauaf wedi derbyn profiad mewn gwaith amaethyddol, end ni roddir unrhyw sicrhad pendant o hynny. Ni chymhwvsir y rheolau uchod i'r cynhauaf yd, a gwneir rheolau newyddion ar gyfer hynny. Rhaid i amaethwyr a ddymunaut gyflogi milwyr yn y cynhauaf gwaith wneud ceisiadau mor fuan ag yn bosibl i Gyrncwidfeydd Llafur Bwrdd Masnach, o'r lie y trosglwyddir ceisiadau i'r iwdurdodal1 milwrol. Gellir cael ffurfleni pwrpasol yn Gyfnewidfa Lafur leol, cyfeiriad vi hon ellir gad mewn unrlivw lvtlivr- dy. —— I
IY WESLEAID. I
I Y WESLEAID. I GORSAFOEDD 1 GWEINIDOG- I ION AM iyi6. Talaith Gyntai y Gogledd. II Dinbych.—T. 0. Jones, Abi Wil- liams, B.A. (Llaneiwyj. Rhyl. Hugh Evans, R. Lloyd Jones (Prestatyn), Robert Hughes, Daniel Marriott, Evan Jones, Peter Jones, Uwchrifiaid. Kiiuthyn.—W. G. Williams. Corwen. A. Lloyd Hughes, J. Pugh Jones (Cerrigydruidion). Owen Hughes, Uwchrif. Liangolien.-Rhys Jones. Cefn Mawr.—John Smith, J. Lloyd Jones. Coedpoeth.—Philip Price, H. Meir- ion Davies (Brymbo), Charles Jones (Gwrecsam), J. R. Roberts (Bwlch- gwyn), J. Meirion Jones (Tanyfron), T. J. Humphreys, R. Hopwood, uwchrifiaid. Lerpwl.-oakfield Road, T. Isfryn Hughes, R. W. Jones (Bootle), J. Rogers Jones, B.A. Lerpwl.—Mynydd Scion, Edward Davies, D. Tecwyn Evans. B.A. Bir- kenhead) R. W. Davies (Seacombe), J. Evans, uwchrif. Ashton-in-Makersfield (Cenhadaeth Gymreig).—E. Wynne Owen, Hugh Curry, uwebrif. Tredynnon.-D. Darley Davies, J. Parrv Brooks, Llanasa. Llanasa. D. M. Griffiths, W. Owen (Ffynongroew). BagiUt.-D. Meurig Jones, T. Glyn Roberts (Caer) D. R. Thomas (Fflint). Wyddgrug.—W. M. Jones, B.A., G. 0. Roberts (Coedllai), R. T. Roberts (Llanarmon). Llanfyllin. D. Morris Gwlym R. Roberts (Llanfair), T. Nicholls Roberts, uwchrif. Llanrhaiadr. E. Tegla Davies, Evan Roberts (Croesoswallt) R. Vaughan Owen (Tregeiriog), J. Cad- van Davies, uwchrif. Lianfair.- (Trallwm) W. Price, A. Black well (Meifod). Hanley.-Richard Owen. Stockton on Tees. \V G. Hughes. Manceinion.—John Felix. Y Drefnewydd.—W. R. Roberts. Ail Dalaith y Gogledd. Llanrwst. Owen Evans, Daniel Williams (Penmachno), E. A. Mor- ris (I^glwysbach). Abergele.— John Kelly, E. Ifor Humphreys, B.A., B.D. (Llanddu- las). Conwy.—T. C. Roberts, D. A. Richards (Colwyn Bay), W. P. Ro- berts (Hen Golwyn), Hugh Hughes, Moses Roberts, uwchrifiaid. Llandudno.- J. Lloyd Hughes. Biwmaris.—D. Thomas, J. Maelor- Hughes (Llangefni), J. Lewis (Porthaethwy). Amlwch.-David Roberts. Caergybi.—W. Lloyd Davies, W. J. Jones, R. M. Roberts (Aberffraw). Caernarfon.-D. Jones, T. Hughes (Feliuheli) R. J. Parry, Penvgroes; W. J. Roberts (Penisa'rwaen) Ish- mael Evans, uwchrif. Bangor.-G. Maeloc Roberts, E. Beruyn Roberts, R. Garrett Ro- berts (Llanfairfechan), G. J. Owen (Pe 11 maenmawr), Hugh Jones, D.D., uwchrif. Tregarth.-R. Mon Hughes, A. W. Davies (Bethesda), R. Einion Jones (Rhiwlas). Pwllheli. E. Mostyn Jones, J. Price (Criccieth). Porthmadog. W. O. Evans, E. W. Jones (Talsarnau). Blaenau Ffestiniog. R. J. Wil- liams, D. Egwys Jones, J. E. Ro- berts, uwchrif. Dolgellau a'r Abermaw. E. J. Parry (Abermaw), R. Conwy Prit- chard (Dolgellau), Lewis Edwards (Harlech). Towyn.—T. Gwilym Roberts, J. E. Thomas (Aberdyfi), R. Jones, uwchrif. Dinas Mawddwy.—f). J. Williams, B.A. Liundaiii.-R. Jones, B.A., J. Ellis Williams.
Advertising
THE WELSH CITIZEN" is the OFFICIAL ORGAN of the NORTH WALES QUARRYMEN'S UNION. PRODUCED BY TRADE UNION LABOUR.
Advertising
— SHOP TRYFAN STRYO Y-LLYN MAE GAN RICHARD WILLIAMS TRYFAN HOUSE STRYD-Y-LLYN, DDEWISIAD DETHOLEDIG 0 DDILLADAU R TYMOR. Mae'r Bargeinion yn eiddo pawb a bryno yn y siop hon am fod yr holl nwyddau yn cael eu rhoi am y prisiau isaf sydd yn bosibl. Gwa- hoddir pawb i I roddi prawf. Die Rhos. Caernarfon. "Y DINESYDD CYMREIG" YDYW Cyfaill Goreu y Gweithiwr. I CYFARFODYDD. EISTEDDFOD TABERNACL (A.), CWMYGLO. CYNHELIR yr uchod yng Nghapel Tabernacl, Cwmyglo, Nos Wener a Dydd Sadwrn, lonawr 7fed a'r 8fed, 1916 Miss ANNIE M. JONES, Alexandra House, Mr. WILLIE HUGHES, Tanygraig. Ysgi-ifennydidion. Cwmyglo. j I J. ELIAS AND SONS. HAIRDRESSERS, HAVANA HOUSE, PWLLHELI, Has the Largest and Best Selection of Ladies' Real Hair Tails in Stock. Inspection Invited. Wiso Agent for Metopol Razors. R. B. DAVIES. Billposter, Bellman, and Advertising Contractor, 51, HIGH STREET, BLAENAU FESTINIOG. Proprietor of all the Principal Biil- gosting Station* in tlio CCQWJL BYDD RICHARD EVANS, MEDDYG ESGYRN (Bone Setter), PWLLHELI, yn Ymweled a'r lleoedd canlynol yn wythnosol: Dydd lau.-Mark-et Vaults, Llan- gefni. Dydd Gwener.—Sportsman Hotel, Portmadoc. Dydd Sadwrn.—Emu Temperance, 2, Palace Street, Caernarfon (gerllaw y Farchnad) Oil at y Gewynau i Ddynion ac Anifeiliaid am Is lie a 2s 6c y Botel, 3c yn ychwanegol drwy'r Post CRONFA GENEDLAETHOL I'R I MILWYR CYMREIG. Dymunwn gydnabod y rhoddion can- lynol:- £ a. 11. Cynghorydd J. Prichard (Maer Caernarfon) 1 0 0 I I Mr Hugh Lewis, Segontium Road South, Caernarfon 0 5 0 Cynghorydd H. J. Angel, Caer- nurfor) 0 5 0 Mrs E. Williams, Pentreuchaf, Bontnewydd 0 1 0 Capel y Wesleaid, Rhiwlas 0 3 0 Ail rodd y Cynghorydd H. J. Angel L"u. 0 2 Q
1-CYFLOGI BACHGEN. I-
1- CYFLOGI BACHGEN. ACHOS 0 LANWNDA YN YNAD- LYS CAERNARFON. Gwrandawyd achos diddorol yn Ynadlys Sirol Caernarfon, ddydd Sad- wrn, o flaen y Airi A. W. Wynn Williams, Richard Jones, A. W. S. Williams, a G. H. Humphreys, pryd y cyhuddid David Williams, Tai Newyddion, Rhostryfan, o beidio an- fon bachgen 13 oed i'r ysgol; a John Williams, Gadlys, Llanwnda, o gyf- logi'r bachgen, yr hwn oedd dan isaf. rif yr oed o 14. Erlynai Mr Richard Roberts, ar ran yr Awdurdodau Addysg; ac am- ddiffynai Mr Evan Jones, ar ran y cyflogwr. Sylwodd Mr Roberts fod rheolau neilltuol wedi eu gosod allan, y rhai y gofynid eu cyflawni cyn y gellid gollwng plant o'r ysgol i waith am- aethvddol. Darpara'r rheolau fod yn rhaid i'r bachgen basio Safon V., beth bynnag fyddai'r oed, a'i fod rhwng 11 a 13 mlwydd oed. Rhaid iddo gael ei archwilio gan yr Arolyg- ydd a phresenoli ei hunan 250 o weithiau yn ystod y cyfnod rhwng misoedd Medi a Mai. Yna byddai ganddo hawl i fyned i wasanaetli am- aethyddol am gyfnod neilltuol, ond i wasanaeth amaethyddol yn unig. Gallai'r rhieni, os y byddai'r plentyu dros 11 mlwydd oed ac wedi pasio Safon V., anfon rhybudd i'r awdur- dod lleol os y dymunent ei anfon i gyflogiant. Fe dderbyniai hawl i ymgeisio arholiad, ynghyda thyst- ysgrif oddiwrth ei ysgolfeistr ynglyn a'i bresenoldeb, a thystysgrif llafur oddiwrth yr Arolygydd. Yn yr achos hwn bu i'r amaethwr gyflogi'r bachgen heb dystysgrif o unrhyw fath, a chafodd pob un o'r rheolau eu torri. Cafodd yr amaeth- wr rybudd yr adeg honno oddiwrth y Swyddog Prcsenoldeb na wnaed un- rhyw gais yn unol a'r rheolau i rydd- hau'r bachgen. Os y dywedid rliyw- beth yn yr amddiffyniad ynglyn a phrinder llafur, dadleuai ef mai ffwl- bri hollol oedd hynny yn y dosbarth hwn, gan fod nifer fawr o ddynion yn y dosbarth yn analluog i sicrhau gwaith. Fe werid tua bop yn wyth- nosol allan o'r Gronfa Gynorthwvol i gynorthwyo personau diwaith yn y dosbarth. Felly ni feddai yr un am- aethwr y rheswm lleiaf i gymeryd plant o'r ysgol ar yr esgus fod prin- der llafur yn y sir. Yf oedd hwn yn brawf-achos pwysig, a dymunai nodi beth olygai achosion o'r fath o goll- cdion i'r sir. Protestiodd Mr Evan Jones, gan liad oedd yn gyfreithlon myned y tu- allan i'r achos i ddadlcu ynglyn a'r sir. Y Clerc: Nid yw'r effaith i gael ei gym cry d i ystyriaeth, ond yn unig y itaitli i'r rheolau gael eu torri. Sylwodd Mr Richard Roberts y golygai'r achos hwn golled o 2p mewn grants i'r awdurdodau a'r tioiiKlaUvyr. Cyflogv yd y bachgen gan yr amaethwr, a chytunodd y bachgen a'r rhieni i hynny. Yr cedd y rheoiau v rhai rhwyddar j os- ibl, ac yr oedd yr Arolygydd yn barod unrhyw adeg i ddod i archwilio y plant. Tvstiodd Mr G. J. Roberts, y Swyddog Presenoldeb, ynglyn ag ymweliadau a dalodd a rhieni bachgen a'r cyflogwr, a dywedodd tad na foddlonai i adael v bachgen fyued i'r ysgol. Yr oedd yn 13 oed ac yn Safon VI. yn yr ysgol. Ni phresenolodd ond 66 o wcithiau allan o 137 posibl rhwng Chwefror a Mehefin y flwyddyn hon, neu 4S y cant. Ni ymddanghosodd y rhieni o flaeu rheolwyr yr ysgol pan archwyd hwy. Pan dalodd ymweliad a nerm y Gadlys, a gwelodd y bachgen yn ) cae pytatws, a cheisiodd berswadio ei fam i ddychwelyd y bachgen i'r ysgol, er osgoi codi gwys ami, ac addawodd hithau wnetid hyniiy. Aetli at y cyflogwr gan geisio ganddo beidio cyflogi'r bachgen, pryd yr atebodd nad anfonai ef y bachgen ymaith, os na ddymuuai ei fam ei anfon i'r ysgol Derbyniodd lythyr oddiwrth dad y bachgen o Birken- head ar Mai 18, yn dweyd an allai fforddio ei gadw yn yr ysgol, ac y cymerai y canlyniadau am hynny. Derbyniodd lythyr arall fore Sadwrn, Mehefin 12, fel y caiilyn.- "Dcrbyniais rybudd, a drwg gennyf ddweyd na allaf ddod i'w ateb, ac nid wyf yn foddlawn i neb fy nghynrychioli, am y rheswm fod yn rhaid fod yna rhyw waed Ger- manaidc1 yn rhedeg yn rhywle yn y Cyngor. Nid oes gennyf arian, ac nid wyf yn bwriadu cadw yr un tra hydd fy nghyd wybod yn deall fod fy mhlant yn bwyta salach bwyd na chwn a chathod Birken- head. Yr wyf vn barod i'ch cvfar- fod dnyy yr heddgcidwaid neu rhyw ffordd arall svdd gennych, ond nid wyf yn foddlon i neb fy nghynrychioli" .(chwerthin). Mewn croes-holiad, dywedodd y I Swyddog lod y bachgen yn 13 mlwydd a 9 mis oed, a byddai yn 1 rhydd o'r ysgol ymhen tn mis. Ar- ferai bresenoli yn dda yn yr ysgol, a I deriJymodd iedal am bresenoieteo da. Sylwodd Mr Evan Jones yr addefid y trosedd fod y tad wedi bod yn I ddigon ffol i esgeuluso sicrhau can- iatad yr awdurdodau, ond yr unig drosedd ydoedd peklio cydweithredu a'r man-reol yn yl achos. Yr oedd I y bachgen yn iach "a chryf t: a meddai y tad bump o blant i'w cadw, a chawsent fywyd caled. Gwrthwynebai Mr Richard Roberts ddod ag amgylchiadau'r teulu i mewn yn yr achos, gan mai amddiffyn y cyflogwr yr oedd Mr Jones, ac nid I rhieni'r bachgen. Sylwodd Mr Jones ymhellach fod bechgyn tua 18 oed yn nodedig o brin. Yr oedd yn wir fod nifer o hen chwarelwyr yn y cylch, ond ni weithiai yr un ohonvnt dan 3s 6c y dydd, a rhoddai'r amaethwr yn yr achos hwn 4s 6c yr wvthnos a'i gadwraeth i'r bachgen. Credai ef ei fod yn achos caled, ac na ddylai'r awdurdodau fod wedi dod ag ef ymlaen o gwbl. Wedi ymneilltuo archodd y Fainc i ddiruy o 7s 6c opl eu talu yn y dda nachos. Erlynai Mr Richard Roberts mewn achos arall, lie cyhuddid Margaret E. Davies, Tabernacl Street, Eben- ezer, o dorri rheolau addysg drwy hddio anfon geneth ieuanc i'r vsgol. Sylwodd Mr Roberts fod y tad yn y achos hwn, yr hwn oedd yn filwr, yr cnnill rhagor nag a fu erioed, ac y derbyniai'r fam 29S yr wvthnos o'r Llywodraeth. Ond gyntcd ag T- aeth y tad ymaith, anfonodd y ddi- ffynyddes ei geneth i wasanaethu. Ni phresenolodd yr encth ond 11 gwaith allan o 122 posibl. Yr oedd yn doriad difrifol ar reolau add. Ni ymddanghosodd y ddififynyddes, a dirwvwyd hi i 7. 6c. 4*
"ESIAMPL YN WELL NAI CHYNGOR."…
"ESIAMPL YN WELL NA CHYNGOR." Gwarcheidv/aid a Bwrdd Llywod- raeth Lleol. Darllenwyd llythyr ym Mwrdd Gwarcheidwaid Bangor a Biwmaris oddiwrth y jlwrdd Llywodraeth Lleol yn awgrymv na fo i'r Gwarcheidwaid benodi Aeb swyd,d fo mewn oedi i ymuno a'r t'Y.4din, ond penodi rhai hynach. Dywedodd y Cadeirydd fod y Llyw- odraeth yn gwneud yr hyn y cwynir yn ei erbyii eu hunain—y maent yn apwyntio ac yn cyflogi miloedd o ddynion cjmvvys i wasanaeth yn y Fyddin. Ar 'gynnygiad Mr Brierecliffe, pas- iwyd i anfon atynt i ddweyd hynny, gan fiysbysu fod "Esampl yn well na ChyTigcr."
- MARW MR DONALD ICAMERON.
MARW MR DONALD CAMERON. Prynhawn lau, yn ei annedd, Glan- ymor, Biwmaris, yn 78 mlwydd oed, bu farw Mr Donald Cameron. Brodor o Inverness ydoedd, ond daeth i Fan- gor flynyddoedd lawer yn ol, a sef- ydlodd ef gyda'i bartner, Mr Cuni- miug, fusnes fel dilladwyr, a buont yn (Ira llwyddiannus. Bu yn Facr yn 1803-4. Dair blynedd \Ti ol vni- neilltuodd o fusnes ac aeth i fyw i Biwmaris. Gedv wraig, dau fab, a phedair merch ar ei ol. Claddwyd ef ddydd Sadwrn, yn Glanadda, Ban- gor, angladd preifat.
Advertising
IP [Complete House Furnishing yr ydym yn rhoddi GWAHODDIAD I BAWBj fwriada DDODREFNU Ymweled a'n Showrooms eang, pa rai sydd orlawn ar gyfer y Season. .iljti Mae ein Stoc o FURNITURE, BEDSTEADS, BEDDING, CAR- PETS, LINOLEUMS, FLOORCLOTHS, RUGS, &c., wedi feu PRYNU am BRISIAU mor ISEL fel na all unrhyw FASNACHDY yn y DEYRNAS gyimyg gwell MANTEISION. GRIFFITH JONES IM., Complete House Furnishers, CARNARVON. ARVOHIA BUILDINGS, SHOP GRUGAN. BANGOR. PWLLHELI Si, its BARGEINION ARBENNIG. DYMUNA EVAN JONES AND SON, I IRONMONGERS & CYCLE AGENTS, Hysbysfl fod ganddynt Stock ArdMog 0 BICYCLES A PHOB PETH ANGENRHEIDIOL ATYNT. AM Y PRISIAU ISAF YN BOSIBL SYLWCH ARNYNT ISOD: Rovers, Enfields, Triumphs, Singers Swifts, Sunbeams, Raleigh, Premiers. Special Bicycle, wedi ei orphen yn y modd goreu. Machine Cryf wedi ei wnaethur yn neillduol ar gyfer ffyrdd Cymru. Wedi ei WARANTY am flwyddyn am C4 15s. OC. BICYCLES ML LAW 0 cicl 10s. Oc Outer Covers da, 3s 6c, 4s 6c, 5s 6c i fyny. Inner Tubes da, 2s 6e., 2s tic, 3s 6c i fyny. Plated Pumps, 15 x 41, rhagorol, am Is. Steel Mudguards, with extension complete, Is 3c pair. Bells, 11c. Lamps, Is 6c, Is 11c, 2s 6c, 3s i fyny. Brakes. Blocks, 3c pair. Chains 2s 6c a 3s 6c. Carriers da, 9c, Is, Is 3c, Is 6c. Black Enamel, 4c a 6c. Solutions, Ie, 2e, 3c. Saddles da, 4s 6c, 5s 6c i fyny. GWNEIR POB MATH 0 REPAIRS YN Y MODD GOREU GAN WEITHWYR PROFIADOL. 4. CASTLE SQUARE AND 26. BANGOR STREET. CARNARVON. Mae ESGIDIAU MORT ONS WEDI EU PROFI Y RHAI GOREU YN Y BYD, AM EU BOD O'R DEFNYDDIAU GOREU AC WEDI EU GWNEUD YN GADARN.. PLE CEIR HAFAL I'R Perfecta, Lotus, and Delta Boots & Shoes. COFIWCH AM ALW GYDA MORTON'S 10, EASTGATE STREET, CARNARVON.