The Amman Valley Chronicle and East Carmarthen News

Meysydd Lien a Chan. I [Can HOMER. I Yn unol a chais Y Llenor." yn ddi- weq,dar, wete iddo 'chydig o hames Goionwy Owain mor gywir ag y medrwn ei roddi. Cawsom gryn drafferth i ddyfod o hyd i raj pethau. GORONWY OWAIN. i Cair yn son am Oronwy, LIontardd Men, Hawn fyrdd a mwy; Caf arwydd He cyfeiriwyf— Dengys tlu a ys He b'wyf. -G. Omatn. Ganwyd Goronwy Owain ar ddydd Calan, 1722, mewn ty bychan ym mhlwyf Hanfajr- mathafarn-e-ithaf, ym Mon. Profir hyn yng Nghywydd y Calan, yr hwn a gant Goronwy pan ddechreuwyd y'cyfnf newydd, yn y Hwyddyn t752. Dyma y pryd y soniwyd gyntaf yn Lioegr am Nadolig a Chalan newydd; am hynny, rhaid i M ddeall mat yr hen Galan y ganwyd Goronwy. Ar ddydd Calan y'm ganwyd, Caian, nid an-niddan wyd: Nodwyi fy oedran ydwyt,— Ugejnfed a degfed wyt. (30 oed). Cona:f, Ga!an, am danad.— Un dydd y m gwnaethost yn dad; A chatwyf air barch rd, Wy! arab fy mab a mi. Aed Cred i amcu oed Crist, SyBed pob mis o i sane, Ac aed a gwyi gydag e. Na sytL fyth yn is, wyl fawt,—' tlyn yno, Galan !onawr. Canodd Goronwy y cywydd uchod i fythoU dy gwyl ei enedigaeth," a genedigaeth el fab hynaf, Rhobert, y rhodd bert bach pan oedd boH wyl-ddyddiau y flwyddyn yn cae! eu symud o' u saneoedd. Anhawdd gwybod pa bryd y dechreuodd athrylith gyr- haeddfawr Goroawy ymddangos. Dywedm mai. eurych tiawd oedd ei dad, Owen Goronwy. Aeth i'r ysgol gyntaff, tua deg neu un ar ddeg oed. Dyma'r hanes a ddyry efe e! hum am hynny: Y tro cyntat yr euthum ir ysgol, dianc a wnaethum gyda bechgyn eraiH, heb wybod i'm tad am mam; fy nhad a fynnai fy nghuro, ac nas gadawal fy mam iddo. Derbymodd gyntefigion ei addysg ym Mangor; ate yn y flwyddyn 1741 aeth i Rydychain; a chynhaliwyd ef yn y brif-ysgo] gan haeltom ei noddwr, Lewis Morris, neu Llewelyn Ddu o Fon. Cyfeiriodd Dewi Wyn, yn ei Awdl enwog ar Elusejtgar- wch," at yr baelioni hwn o eiddo Ll. Ddu, yn yr englyn can!ynoh— Ys iawnddoeth elusenddysg ;—i'w choleg Uchelion wyr mawrddysg; A thra ynddynt athfonddysg, G ronwy Mon gatr yn eu mysg. Ychydig cyn ei ryned I Rydychain, camodd Goronwy ei Englynion i Dduw. Dyma *yT olaf o honynt:— Ni cheisiaf gan Naf o nefoedd—gyfoeth, Na gofat bienninoedd; Ond arail wyn ei diroedd, Duw a i gwnel, a digon oedd. Bu Coroowy yn y coleg be<hnr biynedd, <Akg!d cfe a ddywed yn tm o'i lythyrau: Yn y flwyddyn 1745, fe'm hmrddwyd yn Ddiacon, yr hyn a eilw ein pob! ni, Offeiriad hamner pan. Dywedir am ddysgeidiaeth eangfawr Goronwy Owain, yn y PonoranM of North Wales, page 214, fel hyn: At gyd- nabyddiacth bedhuth yn yr ieithoedd L!ad)m a Groeg, efe a chwanegodd wybodaeth o' r Hebraeg, Caldeaeg, Arabaeg, a Syrlaeg. Mawr ganmolit ei Odiau Lladin. yn gyff- redinol, oherwydd purdeb iaith a thiysna ymadrodd. Pel bardd Cymreig, saif yn uwch na phawb er dyddjau ab Gwilym. YstyTtT hyncy a argratfwyd o'i waith, fel cynlluniau perffaith o farddoniaeth Gymreig." Uniawn y dywedodd y pnf fardd R. ab C. Ddu am dano:— Ni faethodd gwlad tdpdadwy Na daear Mon awdat mwy. Dewl Wyn, hefyd, a'1 daj-JunMj yn rhyfedd ya yr englyn gombestol a ganjyn:— Canai awdlau cenhedloedd,—ac Iddo Rhoed uwyddau'r nefoedd: Angel i wneud engtyn oedd: Mawr awdur Cymru ydoedd. w Y ma<e tua 52 o gyfaneoddiadau Goronwy Owain yn argraffeclig yng Ngu?at<A Beirdd M8n: a'r rhan fwyaf ohonynt wedi eu cyfan- toddi o 1752 hyd t756. Awdlau, Cywyddau, ec Englymon ydynt bron I gyd; a dywed Owam Myfyr, a Robert Hughes o Gemt Bach, y geHtt eu hyatyned fel deddf dratgwyddo! I terndd Cymra. Er mor helaeth y cynysgaedd- Wyd Cotoawy & dontau Natur, ac er mor Samg oedd ei ddysgeidiaeth, etc bu yn hollo! aHwyddiaj!nus yn y byd hwn: bu yr Esg&bion Cymreig, er gwarth tragwyddot iddynt, yn esgeuius ohono: gorfu tddo wasanaethu curad- laethau tlodion yn Lioegr, megis CroesoswaUt, 1749; Walton, ger Llynlleifiad; Doinnington, ger Amwythig; a Northolt, yn agos i Lundam; ac yn y flwyddyn 1757, mardwyodd i America. Cafodd fordaith adfydus a thymhestlog lawn coHodd y rhan fwyaf o'i deuiu ar y mor; a dywed yn ei farwnad i Lewis Moms, Ysw., yn y flwyddyn !7<S7:y— L!wyda.:s i gan goUedion: Oer a fu'r hynt i'r fron hon. At y trychineb morawl a i cyfaifu y cyfeiria T. E. o'r N&nt, yn ei Farwnad:— Er y cafodd. ryw arwa' coKon, Ruthrau Ilidiog hir a thraUodion, Ef a dynnai fywyd urLion—mawl ipydj Wir wawl haul belydr, or helbulon. Fel hyn yr aMtudtwyd yr anwylaf o biant yr awen Gymreig i ajiialfro bellenig Gogledd- barth Amertca; ac nis gwyddas yn iawn pryd, na pM. ie, y gorffennodd ei yrfa; ond yr oedd cfe yn Berson yn LIanandreas, yn Nhalaeth Ftrgmia, 1767. Paentio'r lili fyddai canmawl barddon- iaeth Goronwy," ebe'r diweddar Dr. Lewis Edwards, y Bata; ond ni bu tybied hynny yn Thwystr i'r Dr. ei hun ganmawl ei farddoniaeth. Dywedodd Dr. Lewis Edwards )>et h au c lo d forus aw bethau clodforus iaw, am waith Goronwy; a chanmol ei waith, yn wir, a wnaethpwyd gan boll knorKm a beirdd Cymru yn ddiwahan- iaeth. Cwr prif y rhif am fydru y galwyd e( gan ei gyfoeswr. leuan Brydydd Hir; ac fel y canlyn y dywedodd Dewi Wyn o Einon am dano:— Telyn oedd yn ein ta!a.it.h—a'i mesur A i miwsig yn beTrfaith Ei gerddi giemiawg urddwaith— BIawd aur ynt, blodau yr iajith. Dywecttr na chafodd Dafydd fonawr eTKM'd ei foddhau'n fwy na chan y cwpled hwnnw:— Ganwyd lonawr mawr Meirion Yr un mis a G'rm'jwy Men. Yr oedd cyplysu ei enw a'r elddo Goronwy, hyd yn oed ar sail damwain geni, yn rri i'w chwenychu yn nhyb bardd Meirion. I'w orrfen yn y nesai. Heryd d&w g&ir am Elfyn yn ei dro.

SURGICAL,& 'RUEtBrz ? APPL!ANCE8. $UR MM tUJJTSRATED -,6-:iagc C alogJe of SargicaIt<)tbb<rApp)<Mcet, Belt: Ruhher CIeeCI. at every .!esc: ipt:"In. wit!} Free Sampte aad "The r\¡anu! of Wisdom" «intereating hook, if you write mentioning tMwMtpef. Le BfMseur Surgical Mfg. Co.Ld (Dept. V.L.), 10" 12. WOPCMt8t:e. St. B!rmtnghaM j Works: Passy-Paris. France. re!<-grtms: *SWgi;W, Birmingham' It 'Ardftiiie. ,iris. i

Y Parch. Rhys J. Huws. Mab y mynydd oedd y Parch. Rhys J. Huws. Dros ysgwydd y mynydd y gwelodd ef oleuni dydd gyntaf erioed: awyr iach y mynydd oedd ei anadliad gyntaf: ar fynwes y mynydd y magwyd ef: gosododd uchet 'drem y mynydd ddelw ei fawredd ar ei feddwl: yng n'ghymdeithas y mynydd y bu fyw a marw; ac yng nghesai! y mynydd, ym myn- went Aberhosan, y cafodd Ie bedd. Telyn a do!rwyd yn gynnar oedd efe: rhy gynnaj o lawer, medd ei briod a'i unig ferch: rhy gynnar, medd ei eglwy: baTchus ym Mryn SeMn: rhy gynmar, medd Pulpud ei wlad a IIenyddiaeth el genedt: ie, rhy gynnar, medd pawb hadweinent. Bu farw ar ganol ei wai.tih ac yn anterth ei boblogiwydd; a thueddir m i ofyn-" I ba beth y bu y golled hon? Efe oedd gannwyJi yn Uosgi ac yn goleuo." Llosgai yn angerddol: a phe wedi !!osgi liai, hwyrach y gaUasai ddal yn hwy i oleuo. Ar ol saith mlynedd o lafur caled ym Methesda, symudodd yn 1912 i ofalu am eglwys jeuamc Bryn Seion, GIanaman; ac yma y bu farw Tachwedd 21, 1917, yn 55 mlwydd oed. Efe oedd gweimidog cyntaf yr eglwys: Hwyddodd yn rhyfedd iawn mewn byr amser I osod m6d ei uchelgals aj ei chymeiiad; ac ni bu gwemidog ac eglwys erioed yn anwylach o'u gilydd. Dangosodd yr egtwys ofal mawr am dano, a bu difrioQ iawn wrtho yn ystod ei hir gystudd: ac erys ei enw mewn peraidd gof yng Ng!anaman am lawer biwyddyn i ddod. Er ei fed yn ddyn o natur ddwya amgerddot, yr oedd ynddo he{yd lawer o ddigrifwch a nwynant plentynaidd. LIawer tro ysmala a wnaeth a rhai o breswylwyr syml Aberbosan a t cytch, a Ilawer yspaid o chwerthin dHywodraeth a gafwyd wrth eu hadolygu. Parhaodd y plentyn a'r athraw yn gryf yn ei natur ar hyd ei oes. Yr oedd yn athraw yn y Puipud, a'r Seiat, a'r Dosbarth, ac yn arbenmig relly yng nghwrdd y plant. Meddai ar ddawm amghytfredm i drm plant; a theimlai ddiddordeb mawr ynddynt a chariad tuag atynt; ac yn ddiddadi gyda'i plant y cyflawnodd brir waith ei weinidogaeth. Efe oedd tad Eisteddfod y Plant; a gwnaeth hi yn UwyddMnt mawr yn y Heoedd y bu yn gweinidoBaethu. Cychwynodd lawer aT eu gyrfa, yn gerddorol, barddonol, Henyddol, a chrefyddo! hr lyd. Byddant yn bendigo ei er v ym mhen btynyddau t cHod at gyrfU yr { help aylwedd-ol a'r ysbiydtaeth fyw a Rawsant i genddo ar bcy.:hyn;ad Ptlan; a bydd ei I tlytc!1afo.i. yntau yn I!ifo ynlaen i dTwyddynt ne* toini yn donnau gwynion ai I draethe!! 3 -e--if. Pe gofymKt i mi focidi mewn byr einzH 0*1 ..0'2wd.!i" f:! pregethwr, JyweJ nl-Praffder. Gwie!dd!o!deb, N,&,ydd,. deo, ac AngerddoUeb. Yr oedd yn ddar- Memwr mawr, ac yn dwyn defnyddiau y bregeth o iawet ntaes—o faes yr athronydd, maes y diwinydd, maes y bardd, a maes y Henor; a r cwbl wedi eu cymhathu gan athrylith o'r radd Haenaf. C}udai hwynt yn IIwythi mawrion o lawer maes. Efallai mai mantais fyddai iddo ef a'r gynuHeidfa ar adegau pe byddai y Hwyt-h yn ysgafnach. Yr oedd yn godadur mawr mewn un cyfeinad. Clywsom ef yn dweyd lawer gwaåth na fedTaI yn ei fyw gono pregeth air am air; end am gofio Uyir yr oedd yn ddihaia!. Nid yn unig yr oedd yn cono ei gynnwys, ond hefyd y tudalen a'r paragrarf. GaHasat droi ato pryd y mynnal mor hawdd ag I bennod yn yr Efengylau, a hynny ym mhen htT amser ar o! iddo ei ddarllen. Pa ryredd felly ei fed yn dwyn clud mor fawr a llwythi mor drwm i'r bregeth, a hynny o lawer maes? Yr oedd yn feddyliwr cryf iawn. a ho!!ot ar ei ben ei hun, a hynny gyda ifiesni ac arucneledd. Yr oedd hefyd yn bregethwr newydd iawn. Yr oedd tlysni a chyr&eth dyfrrynoedd, ac arucheledd bryniau a maenolydd ei ardal enedigot i'w canfod yn eglur yn syniadau a diwyg. y bregeth; a'r cwbl yn !!awn btwdan- iaeth ac angerddoldeb ysbryd. Dyma un o berygton ei fywyd. TaHaj y fath angerddol- deb i bopeth—darUen, meddw!, ysgrtfennu, pregethu, darlithio, ac hyd yn oed dysgu plant, fel yr oedd yn difa mwy o north gYeuo! n&'r cynredin, a mwy nag a feddyHai er ei human; felly gostyn'gwyd ej nerth ar y rfordd. Yr oedd yn bregethwr mawr angerddo! fel yr oedd: ond pe wed! ei ddonio a I!ais somafus a thynejwch ambell un, byddai yn Hethol I unrhyw gynu!!eidfa, ac yn ofnadwy I'w wrando.—(O'r Gcninen," Cyhoeddiad y Genedl).

I PUMLUMON. 0, am lam t Bumlumon-i g&nol Y Clogwyn,i ta!!on, I weld haul yn taHu'i don I w niwioedd a i aweion. ALFA. ABERYSTWYTH. Wel, dyma'r He rhyfeddaf Fum ynddo ar fy nhaith, Tra pawb yn treM cysgu Mae'r cathod wrth eu gwaith! Bu crio mawr a. chwymu Gejilaw i'r capel bach, Fel pe bai gwlad o gathod Heb (od yn teimlo'n iach! Aeth yn ofnadwy neithiwr, Or deuddeg hyd y wawr, Nes tynnu gwraig pregethwl O'i gwa! i r heol fawi. A (fodd y cathe' n Uinjon Heb weld beth oedd yn bod; A dwedant wrth eu, gilydd- Mae'r cythraui wedj dod! Too bad I fed pregethwr Mewn gwe!y wrth ei rajd, A'i wrals ar ben yr heo! Yn he I y scree hlyd ha.id! Bydd Aberyatwyth mwyach Yn dweyd ag unot lei, Fed diafol wrth y Capel Ac ysbryd yn y Dref. GWR A'I FWRDD WRTH GAERFYRDDIN. TANT PRIODASOL I Mr. Arthur Price, 5, Oakneld Tenace, GIanaman, a Miss Annie Majy Jones. Barry Road, Lower Brynaman. Daeth Arthur o Lanaman Am dro i BaTry Road; A chadd yn arwr tedydd Serch Yn union wedi dod. Cyffyrddodd ArLlue Mary A'i galoti dyner ef; A thorrodd Cariad ar ei ben Don ei ystorom gref. Rhaid oedd i Arthur jidio I nerthoeddi cry Ron Serch; 'Does gallu yn y cread mawr Fe! cariad mab a merch. Er tod deniadau erail! I'w ga!on fawr yn bod. 'Roedd dwyrain ei obeithion ef Yn gwynnu' n Barry Road!. 'Roedd Aninie Mary yno, Ej femir fwyn a thlos, A mymnai groesi IIaweT twyn I' w gweled gyda' r nos. 'Does eislau cerdded mwyach I w gweld, a gwrando'i gaM; Cawd betiach oedfa bennaf Sejch A chlychau' r Fodrwy Aur. Boed heulwen ar eu bywyd, Ac ar eu haelwyd gan; A dat i ganu' r clychau aur 'Doed LIawer <¡'wb glan. ALFA. —————

CYFLWYNEDIC Mr. D. W. Lewis, F.T.S.C Y.H Bryo- amam p.: úù; .èo.fia J ,¡ r itIDC Yna!d< Un rodia I amhydedd—yw'n cerddor, Ac urddas deg rmwedd; Rhwyfa i glod yn rhyfedd- Onid yw yn Ynad H.xidf? Nod "m CNyn ac nid em canu—a fydd Ef<° mwy yn famu; AM i'w swydd yn y double C, Gwr addas i geryddu. Mawr ei bfM fydd Niaer y Bryn—ar y fame, Chetr ei fath yn sydyn; Hwn a ddyg y mcnyg gwyn I arda! yr &ur ddyn. BRYNFAB BRYNAMAN.

RHEINALLT. I Mae Rheina.Ht- bach yn wyth mlwydd oed, Ycrwtpenfelyntlysa 'rioed: Ycariad goreu yn y byd, A'r oiai gyw- ol.r teulu i gyd. Gwyr pob b)odeuyn bychan tlws n gwenu heddyw wrth y drws- Gwyr pob aderyn yn y coed, Fod Rhcinailt bach yn wyth mlwydd oed. Fe wyr pob a'.v&! sy'n y dai!, A sicr wyf y gwyi yr haul; A wyr pob oanig ysgafn droed, Fod jRhemaHt bach yn wyth mlwydd oed. Fe glywais gynneu'T Hwchwr laith Y n cyfarch Aman ar ei thaath,— Son oeddynt, gwn, o dan y coed, Fad RheinaHt bach yn wyth mlwydd oed. Tybed mai'r Hwn a wnaeth y byd, Sy'n siarad heddyw drwyddo'i gyd- Am ddweyd mat da yw Ef erioed. Wrth Rhemailt bach yn wyth mlwydd oed? N.

c ENGLYNION A gyfansoddwyd yng nghyfarfod ymadawol y P&rch. J. GnJSths, B.A., B.D., yn Eben- ezer. Pregethwr, gwkidyddwr diddan—yw Gtiniths, Gwr hoffir Yn wr gkw, yn Henor glan, Ddewrwych Fedyddiwr lo&n. A gwen Net mae'n gynhefm,—a'i aMu Ddiwylliodd yn ddinm; oavy ,I oes ferth daw dros ei fin Ffrwd o synnwyr cytfredin. Un cryf yn ffrwythau crefydd,-d,iysgog Ac enwog arweinydd.; Ffoniwr y ffa!s; diffynnwr ffydd, Dymunol broffwyd y Mynydd. Un,ig yw'r go'r!an heno,—heb galon Bugeitydd t'w gwyLio; Duw, fy Nhad, Ef fu'n hudo Ei fryd tuag arali fro. Er dwysi-.au tannau tyner,—er wylo, Er alaeth a phrydcr. Eto ma'n hawdd cae! nawdd Ner—i barhau Na bo un eisiau yn Ebenezer. Cwyno wnawn rhaid CMlu'n iach—i'r teulu A'r telaid gyfathrach; Heb bail mwynhaeni: bellach Awyr y North a'i rhjn iach. I Betws. B.E.J.

I LLINELLAU I Mr. johnny Vaughan. Penybanc, a Miss Maude Evans (Danferch), LIandybie, aj eu huniad mewn glan briodas. Enillodd LIanferch wobrau lu, Cadeiiiau heirdd a chtod a bri;- Yn dysteb i'w adroddawl ddawn, Mae ganddi'n wir ystafef! lawn. Ymgeisiodd Hiaws am ei Haw, 0 hyr<Mi laaciau, yma a thraw Ond Johnny Vaughan a'i fron ar dan EniHodd Maude a'i cheM'n !an. Yn fynych aeth drwy wy!! y nos I tewyrch seren Gwalia dlos, Nes torrodd gwawr eu huniad gwyn Yn goroji aT eu cam tyn. Yr haf rodd euraidd g!og i'r ddae'r Pan unwyd hwy a modrwy aur; A tiefai'r Han yn lion. ynghyd- "I Vaughan a Maude boed haf o hyd." Ni raid i Maud<e, er newid byd, I rho.i I rhwd el doniau drud Pwy wyr na ddaw adroddwyr bach I'w cario'n uwch o ach i ach? Anwylir rhain ar aelwyd !an, L]b.n fangre Hen a chartre can; Dan wenau haul eu cariad c!yd, Eu gyrfa ddel {o' n gerdd i gyd. Eidduna'm bro o ddyfndet bron Ar Dduw yn Hyw i'f ddeuddym J!on; A'u bywyd fydd. beth bynnag ddet, 0 hyn i maes yn un mis me!. BUTTS.

LLINELLAU COFFADWRIAETHOL Am fy hoS bnod, Elizabeth Jomes, Cwili Villa, Cross Handa. O! fy mhjiod, mae yn anodd Sychu'r dagrauar dyol, Mae fy hiraeth fel co lomen, Byth am nythu yn dy gol; Anodd maddeu I tithau. Angau, Am ddwyn ymaith fam fy mhlant: Mae fy nghan yn brudd wy lofus Fel awe!on yn y pant. Bu dy gysgod im' fel casteU Yn droeHau dyrys fyd, Pan oedd gwyntoedd oer, tymhestlog, Amai'n cure bron o hyd; Bron bob awel dc'suaj chwythu, Yn y dydd neu yn y nos, Rhaid oedd Iti eu gwynebu- Ffyddlawn fUJSt dan dy groes. O! dynerai gydmar bywyd, 'Rwy'n dy garu yn dy fedd; Gwag yw'r aelwyd heb dy gwmni, Oer yw' m hysbryd a dihedd; LL.v< t.'o rnae'r plant yn holi Am dy enw, dynet on Hyntny sydd fel Hym bicellion Yn fy mghaJ txn j fy nTm. l:1-ofi,J.wy fu y boreu, yn ,JchreQ ar f; ngwaith, Daeth y r'e\vydd tm* ddod adre, t fy nghakn megis saeth; Cyn y nawn oet wedl huno, O'th ondiau estya rhydd; 0! am ysbryd I weddio Am gad cwrdd yng ngwiad y uydd. Nid oedd gennyf air i roddi, Zr dy fod yn bmt Im'; Du a phruddiatdd ofdd yr oriau Pan y suJr!SL r y .¡Iyn; Ond, mae dy eiriau Ar fy nghlust fe! clychau aur, Pan eySwynaist I y ngofa.1 Chwech o blant â'th wanaidd &It. Both sy' n dal i roddt cysur, ( a Ynondiaubydielhwn? Onid byw ) r Person !esu, Ac i fwrrw arno' n pwn? I Hwn a ddaw i ganoi dyfroedd, Ac i'r tan pe byddai raid; Diogel fyddaf dan Et aden, Modd i m cadw sy' n E.i waed. Ffyddlawn fuost yn dy deulu, Mawr dy ofal am y gwan, Pan yn nychu gyda gwendid, DaIIaist fysbryd-Hesg i'j tan; Pan yn nesu at fy ngwety, Hawddgar oeddct ti bob tro; Ond hawddgarach ydwyt heddyw Yn dy wyn mewn araH fro. GwyM dy fyd di, bnod hawddgaj, Tagu mae fy awen rach; Ond mae boireu gwyn ar ddyfod, Pan gawn gwrdd yn berffaith iach; Os yw'r plant heb lam naturio!, lesu'r groes yw'r !esu byw; Da! yn gadam mae'r addewid, I r amddifad mae yn Dduw. Er dy fwyn 'rwy n addunedu Gwneud fy ngoreu dros y plant, Dwyn hwy;nt: oil i 'nabod lesu, Hyn a't gwna bob Vn- yn &ant; Dros dy ferch mi wfr ofalar, Mae dyenwarmhi, A than fy maich mi wir obeithMH Caift ht d!ysni'r Lizzie fu. I i- El PHRIOD. I

LADIE. GAUTIER'S FAMOUS PI!.LS l Arc without doubt the best ever ottered for Female Weaknesses ana Irregu- larities. Supersede P!! Cochia Pennyroy&I, Hiera, Ptcm, &c., and rT, trl\ng, Safe, Sure, and Speedy. Pnce, und-f cover, t/3 and 3/ extra strong, 5/ -jostA,,e, 3d.— R. M. BALDWIN & CC ;Lug Stores, Electric Parade, HoIIoway. L«.'Ctdoo. Ladiex own Herbal Guide on receipt of three <tMnp<. ???V??????A?J-???A'?V?V?V?'?'-V-'?V? r iM ABh: :n!. Š ? Mr. H. B. ShtCrs begs to notify the Inhabitants oi the Amman Valiey that he has disposed of his First-Class DENTAL Practice to his late Assistant, Mr. FRANK G. DAY ? (now of Gorseinon), And hopes they wIU give him the same support hitherto accorded to himself, feeling always conndent from his knowledge of Mr. DAY'S t abi!{ty that they will have the most careful and painstaking attention. AH late Clients of Mr. SHIERS who have not completed, and have < paid Deposits, will get the amounts of such Deposits considered in their < Final Bill of Settiemcnt. Note Address— 56, College Street, AMMANFORD. t Hours—DaHy: lOa.m.tH) 8 p.m. Other times by appointment. t D.S.—Siaredir Cymraeg. <

Dandovery Gossip. [By CIW BOWDDWR. Sorry. But I must begin my gossip this week with a gentle rebuke to the printer or his devil, for since the days that the Evil One was cast out from amongst the angels the? former has had much to do with the distortion of otherwise acceptable copy." Not a day passes without his making his mischievous pre- sence fe]t at some place or other where the followers of Caxton ply their craft. Now It so happened that stated -taxt week that the Town Council once upon a time, and not so long ago either," had an oppor- tunity of acquiring the Crug at a reasonable price, But what happened? The printer or his dark confederate at once proceeded to lay the blame for what I described as a regret- table lack of vision on that amiable and astute gentleman, the Town Clerk. Now, Mr. Printer, just you shove that cloven- hoofed youngster on one side and insert this explanatyion, or by the piper who played before Moses, there'll be ructions. The music of a mouth-organ! What a flood of memories it recalls. In an instant am back again amongst those chivalrous and warm-hearted comrades-in-arms with whom it was my lot to chum in the dark days of 19)4-) 5. Faces of splendid lads over whose earthly remains the cold, cold grave has closed for ever on an alien shore pass before my mental gaze in rapid succession. They were all true sports, willing to share the last farthing of the shilling a day which a parsi- monious Government at the time doled out to our fighting men amongst their more needy companions. It was the time when the ravening fanners on the Pembrokeshire coast bled us financially dry for such little luxuries as we were able to obtain from them to eke out the by no means always uiviting fare economically doled out us by the military authorities. Yes! The sound of the mouth- organ brought vividly to my min4, one datrk night last week those recollections and visions. Down there jn Pembrokeshire we had a decent mouth-organ band, and the players helped on many occasions to d'spel the depression and gloom that the situation would now and again evoke. The day came when we were booked for the Dardanelles, and there was one amongst us a good player, and one of the Ciwion, whose otgan. somehow had got lost. He searched high and low for it, but without suc- cess. He sent home for one. There was none obtainable. If there were any left, they had presumably been hidden by the fliers until such time as a much higher price could be obtained. His mother, however, even- tually secured one from a town in a neigh- bouring county, and once more poor D- was happy. Alas! he wil'l need it no more. Over yonder in the Land of the Pharaohe he sleeps his long last sleep. Peace to his soldierly ashes! There Is one interesting Item on the agenda for the meeting of the Town Council ott the 9th. It reads:—" To receive report of Com- mittee re footbridge over Bawddwr and with respect to footpaths on Tonn Estate, &c." Burgesses will watch with Interest the steps the Council will take in the event of the sinners proving obstinate. At the same meeting. Councillor R. Thomas will move: That the necessary steps be taken to buy or lease the Castle Grounds; that Mr; J. J. Vale be asked his terms for the purchase of the field where the Agricultural! Show was formerly held: that steps be taken to protect the Council's pro- perty near Waterloo Bridge; and that a gas lamp be nxed on Clarence Comer." The latter Item is sorely needed. A Rugby Football Club has been formed m the town. The committee includes several old players. Onj of them a Councillor DI. Lewis, Orchard Street, who played in the old rough and tumble d&ys, when Mr. Tom Davies, late of the Grown, was a tower of strength. Harry Watkma, the old Inter- national, is also amongst the number, and the team will doubtless benefit from his experi- enced advice and he!p. By the way, "H.V. ence d ad v i ce an d he!, has metaphorically set the ball rolling vigorously by subscribing ?5. Will other well- to-do old players please note? For the first time for several ye&rs there is a plentiful supply of mushrooms in the dis- trict. The pity is thttt they make their appearance so late m the season. They are somewhat strong and too rich for delicate stomach*. I have heard a goodjy number complaining that they have been taken sick after eating them." Another accident has happened at Namty- mwyn Lead Mines, resulting in the death of Mr. Charles Beddison, Coedweddys Cottage, Cilycwm. who leaves a widow and five chil- dren and painful injuries to Mr. Evam Thomas, Brynteg, Rhandirmwyn, another workman, who is at present under treatment at the Swansea General Hospital. These lead mines are very old, and are said to have been worked in the days of the Normans. Comparatively speaking, these works have been singularly free from fatal or serious accidents. Some years ago, a great sensation was .caused thr()u¡&llvut the 6y the au1J.o- ment that some miners had been entombed at these mines. After many hours of mental agony and anxiety to friends and relatives, they were happily rescued alive, although in a very exhausted condition. Under careful treatment they recovered, and are all alive to-day, an<f. we believe, still employed here. The entombment occurred In December. 1916, and the men were confined in the bowels of the earth for three days. The men were James Lloyd Thomas, aged 36; Thomas Lewis, aged 25; and Richard Walters, aged 19. The first to be removed was J. Lloyd Thomas.

Formation of a Rughy Club at Uandovery. At a meeting heM at the Public Institute, presided over by Mr. Edgar Evans, supported by County Councillor H. V. Watkins (the old International), Councillor Daniel Lewis, Orchard Street, and other men promment m the field of athletics. It was decided to estab- lish a Rugby team m the town. Mr. T. H. Evans, secretary of the Bit Badge men was appointed secretary; Mr. A. P. M. Roberts, N.P. Bank, treasurer; captain, Mr. Edgar Evans; vice-captam, Mr. D. J. Davies. The following were appointed a committee:— Messrs. H. V. Watkins, Danie! Lewis, Albert Davies, Edgar Evans, D. J. Davies. Arthur Stephens, WIIlie Williams (High Street). D. P. Morgan, David Thomas (The Emporium), Hew. Wlliams, Ben. Jackson (junor), Dd. Jones (Commerce Home). A committee consisting of the secretary and the captain was appointed to make arrange- ments. County CounciHor H. V. Watkims an- nounced that he would subtcnbe &5 towards the c!ub. Any teams with open dates, are asked to commmucaote with the secretary.

I Uam!i)o Bit-Badge Notes. The membership of the branch has now reached t3t, wilt others please come and enroH. The following artistes gave their services gratis at our concert held recently:—Miss May Thomas, LiandUo, Mr. R. Ciark, Llandovery, Miss Gwyneth Davies, LIandilo, Mr. George W. Jenkins. LIandilo, Mr. D. f. Rhys. LIandilo. Miss Maude WiHmms, LIandilo, Mr. David Davies, Ffamfach, and Mr. Davies, South Africa (tate of Rhosmae Llandito). The accompanist was Miss Nancy Jones. L.L.C.M., Llandilo. $I A roH of honour for the town and district of LlandUo Is n course of preparation, and members requested to inspect and be!p to complete it. Wome:- wII., &ra ,¡dpL. tpcn service ot ex-service men are eligible for membership if the women's branch. The balance of £ L), I.sule" t'otL the caTnival, etc., Is to be "0; the widov's and dependants of the fahen heroes. There v.ill be a public meeting on Saturday. September 6th, !9t9. Mess:. \.Ieurin Davies, Brynamman, and Mr. Fnd homas, Ammamfotd, have promised to adJrC!" the gatheting. It Is proposed to h "-LTJon shortly. What ate the Welcome Committee going to do.

I CERDD GOFFA I !*r diweddar Mrs. Jane Thomas, Paik Lodge, Llansadwm, yr hon a hunodd Chwefror 20, 1919, yn 68 mlwydd oed. A Mair a ddewisodd y Than, dda." Aron Mar!a.is geir yn cwynran Yn aimiddig uwch ei gro, Gyda'i murmur lleddr yn utgan Cerddi prudd-der dros y (ro. Galarnadu wna el thonnau Ar ei hymdaith tua'r mor; Ac amddifad yw el giannau Wedi r alaw fynd o'i chor. 0! mor brudd yw can yr adar Ar ganghennau preirf yr aHt; Eu hacernon Heddf sy'n trydar Y daw blewyn gwytt i'l gwaHt. Prudd chwareuat'r mwyn awe lon. hiraeth ar eu taat; Dwys gyiei]io i'w gorynion A wnai bwrlwm byw y nant. Minta! we!ais o gymdogion Yn ymtwybro'n araf syn r baradwys ger yr afon" 0 bob cwmwd, pant a bryn. Yno cefais glir esbontad Am y gwelw brudd-der dwys; Qweied cludo'r mwynaf ddeUiad Oddiyno tan y gwys. Pan oedd gwawr yr euraidd wanwyn Draw yn torri dro: y bryn, Ännwyl fam ar dalth wnai gychwyn gyremad niwl y glyn. Tawel sibrwd ar adegau Wnaeth heb arm gysgod braw, Horfwn weled pen y &iwmai, I gae! giaMO'r ochor diraw." Yn dy draUad, dlws Velmdre, Wyt, a deigryn ar dy rudd, Am i r Net i alw adre Un o rfyddion deuJu'T rfydd. Cystal oedd ei nher ddaeajot Ar oi haelwyd horf ddmam, Hawer gwe!) yw'r un ysbrydol I broriadau'n hannwyl fam. Dedwydd oes, ar !an yr aron, Dreuliodd yn ei phreswyt d!os; I Cafodd am ci bywyd cyson Fodd i ganu yn y nos. Ar ei haelwyd bu yn heulwen I gysuro'i theulu mad; El hamgylchoedd wna: yn Eden, A i chymdeithas yn fwynhad. 0! mor hyfryd yr atgonon Gennyf sydd o 'i bywyd c!aer; Llawn hoenusrwydd dibryderon Ar &i gyrfa fel oedd Mair. Hoffai daro swynol 0 tan lenni brtg yr hwyr; Melys ganddi ambeU orig Gael aIlihofio'1T byd yn JIwyr. Llawn addrwynder el chymeriad Oedd, a &ino! iawn ei phryd; G!an. ei moes a phuj ei rhodiad Hyd ei bedd a fu, o'i chryj. Ei hymddygiad wi leraru Pel ei chyngor ymhob man; Ei Hednei&rwydd wnaem edmygu Pan yn cei&Io gwneud ei rhan. Tystio.!aethu wnai y blodau Ddydd ei harwyl ar ei harch, Iddi dreulio'n !lwyr el dyddiau Mewn anwyideb pur a pharch. Mwyach ni chawn weld y wyneb, Cwyneb oedd fel heulwen ha', Un wiredda y ddihareb- Nad oes bedd i enw da." El gweddi!!Ion rowd mewn dagrau Lawr yn nhawel erw Duw; Cysegredig mwy j ninnau Fydd y Uecyn tan yr Yw. Yno'n ami a blodeuyn Awn i berarogli'r bedd; Buddio! corio, gyda'i theiyn Y bydd hi yng ngwiad yr hedd. Mawr e!w yw majwolaeth—y duwiol O't diwyd wasanaeth, A'j chwerw Ing, ein chwaer aeth I deilwng euraidd da!aedt. I CYFAILL I'R TEULU. i