Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
29 articles on this Page
CYMRU A'I PIIETHAU.J
CYMRU A'I PIIETHAU.J PWYLLGOR ADDYSG SIR FORGANWG A'R MERCHED. Daeth cwestiwn dyddorot dan ystyriaeth Pwy I Igor Addysg sir Forganwg y dydd o'r blaen. Mae yn ngwasanaeth y pwyllgor hwn un ar bymthég o athrawesau sydd YI1 wragedd priod. ac wedi peth tratodaeth pen- dertynodd y pwyllgor 6u diarddel. Nid oedd undeb barn ar y cwestiwn, todd by nag. Cwynal un aelod—Mr. D. D. Davies-tod y gwragedd hyn, ynghyd a'u gwyr, yn ennill swrn o arian, tra yr oedd merched dibriod yn disgwyl yn oter am swydd athrawes, er eu bod yn meddu ar y cymmhwvsderau angen- rheidioL Mewn rhai amgylchiadau yr oedd incwm y cyplau priodasol rhwng 548p. a 755p. Condemnnu Mr. Davies I15 n tel annhegwch, yn gymmaint a bod y gwragedd priod yn caehv eraill allan o'r alwedigaeth. j'r hon y galwyd hwy. Nid oedd Dr. W. E. Thomas o gvffelyb farn. Nid yw priodas, yn ei dyb ef, n anghymnihwyso dynes i fod yn athrawes, a gweil ganddo i'w blant gael eu haddvsgu gan wraig briod barchus na chan enethod anghyirilol. neu hen ferched ymgecrus. Ar ol priodi, ebai Mr. liopkin Morgan, cadeir- yud Cynghor Sirol Morganwg, dyledswydd athrawes ydyw got'alu am y cartref. A dyna lain mwvatrit y Pwyllgor Addysg. Gan hyny. diarddelir-y gwragedd priod. Y mae cwrs fel hwn wedi ei fabwysiadu, hefyd, gan Bwyllgorau Addysg eraili-sir Ddinbych, er enghraifft. Y CINEMA YN Y CAPEL A'R I EGLWYS? Mae'r Cinema yn dyfod i'r eglwys a'r capel mor sier ag y daeth yr organ a'r gerdd- orfa iddynt.' Brawddeg yw hon o nodyn gan ohebydd achlysurol yn y South Wales News.' Traetha y gohebydd hwn yn ddifyr a doniol ar gynnydd yr arferiad o ddawnsio, a dywed fod dosbarthiadau dawnsio, erbyn hyn, yn cael eu cynnal mewn vstafelloedd perthynol i eglwysi a chapelau, ic, hetyd., mewn ysgolion. Mewn araryw achlysuron, caniateir yr vstafelloedd at yr amcan ar gyn- nygion blaenoriaid Yinneillduol. Na ddych- ryned y I i i iiiilcl, o blegrici ffoledd fvddai hyny, am y rheswm fod yn rhaid iddynt ddy- gymmod, yn hwyr neu hwyrach, a'r syniad fod y ddawns i ddyfod i fwy o flair nag y bu yn y gorphenol.' Brawddeg arall o eiddo y gohebydd ervbwyljedig ydyw lioii-fod pal- i lIdy. Y darluniau hyw (cinema), wedi cyin- raeryd lie y seiat a'r cwrdd gweddi mewn llawer lie. Ofnwn fod gwir yn v gosodiad hwn, ac y ma0'r fIaith yn dangos gogwydd ddiammheuol yr oes. Yn y cyssylltiad hwn awgrvma'r ysgrifenydd mai buddiol fyddai, dwyn y cinema i mewn i'r gwasanaeth cref- yddol mewn eglwys a chapel-hyny yw, arier darluniau byw i ddysgu gwirioneddau a ffeithiau Ysgrythyrol. lae esgob Birming- ham eisoes wedi rhoddi sel ei fendith ar gyn- llun felly, ac yn un o eglwysi ei espobaeth mae dangos darluniau yn rhan o'r gwasan- aeth Sabbothol. Beth bynag am briodoldeb hyn, credwn y byddai cyfres o ddarluniau byw yn effeithiolach fel cyfrwng dvsgeidiaeth grefyddol na llawer dull a fabwysiedir yn awr. Beth a ddvwed ein darllenwyr ar fater fel hwn ? MAWNOGYDD CYMRU. Ammheuwn a oes unrhyw ran o'r deyrnas yn meddu ar fwy o fawnogydd na Chymru. Mae y rhan fwyaf o'l mynydd-dir yn cyn- nwys mawn rhagorol, a chan ei bod yn gy- focihocach o fynydd-dir na Phrydain a'r lwerddon. betli bynag am Ysgotland, y mae ei golud o fawn, hefyd, yn fwy na'r eiddynt hwy. Pwy fu clros fynydd Hiraethog, yn sir Ddinbych er enghraifft, nad yw wedi edmygu ei fawnogydd P Y gresyn yw fod y mawn gymmaint o gyrhaedd mwvafrif y bobl, yn enwedig yn y dyddiau hyn, pan y mae'r glo yn brin a drud. Cyhoeddwyd, rai o'r dydd- iau diweddaf, fod Tywvsog Cymru a'i frvd ar ddadblygu y gwaith o godi mawn ar ei etifeddiaeth yn Nghernyw. Os gellir eangu y math yma o ddiwydiant yno pa ham hefyd yn Nghymru. Cyn y rhyfel yr oedd yr Ell- myn yn codi mawn yn nghwmmwd Tregaron, f ir Aberteift, nid yn gwbl er mwyn y mawn ei hun fel tanwydd. ond er mwyn y sylwedd- au sydd ynddo, y rhai a ddelnyddir i amcan- ion fferyllol. Yn mawnogydd Cymru sychir y mawn gan wres yr haul a gwyut. Yr hyn sydd yn angenrheidiol i'w ddwyn ar y farch- liad yn fuan ar ol ei godi-neu ei ladd,' fel v dvwedir fynvchaf—vdyw rhvw ddvfais i'w sychn yn gvfiym. Pe dadblygid y mawnog- ydd fe gyfodru diwydiant pwvsig yn nghvm- moedd gwledig Cymru, a byddai i hyny drawsnewid wyneb yr hen wlad. Disgwyl- iwn weled cam VB v cvfeiriad hwn cvn bo hir. —
PWYSO DIM OND 21AIN PWYS PAN…
PWYSO DIM OND 21AIN PWYS PAN YN DDWY FLWYDD OED. Methu Ccrdded. Ei gwncyd yn grcf ac iach gaa Dabledi Dr. Casse!t. Mrs. Burgess, 41, Phythian Street, Ht. Helens, a ddywed:—" Ar ol bod dan weith- red llawleddygol yr oedd fy ngeneth lechan Edith bob amser yn wan ac eiddil, ac yn ym- ddangos i fyned yn deneuach bob dydd. Nid oedd yn bwyta yn dda, ond gorweddai o gwmpas ya betti fach, egwan. Nid oedd wedi cleciireu ccrdded pan yn ddwy tiw-dd oed. Yr oedd yn wastio ymaith, ac yr oedd hyny o gnawd oedd at ei hesgyrn bychain yn hollol feddal. Yr oeddwn wedi treio pobpeth allwn feddwl • am da 110 i Edie, ond heb unrhyw les, pan ddnrfu i gyfaill fy nghynghori i roddi Tabledi Dr. Cassell iddi. Gwnes hyny, ac yr oedd yn rhyfeddol sut y darfu iddynt ei helpu. Dacth i ivnv'ti a(- vii fu,-tii -i- oedd yn bwyta'n moII nag a wnaeth erioed o'r blaen. Yna dechreii'Kld ennill cnawd, ac yn awr y mae'n rhedeg o gwmpas yn hollol iach a chryf. Tabledi Dr. Cassel ydynt y feddyginiaeth gartrel'ol dtiiweddar berifeithiaf, ar gyfer Methiant Nerfol, Parlysiad y Nerf, Neuri- tis.' Dii'fyg Maeth, Wostio, Gwaed Teneu, Diffyg Cwsg, ])1ffy Treuliad, Anhwyldeb v Kidney, a Nychdod Cyn-amscrof. Cyfaddas iawn i famau yn nvrsio, a merched canol oed. Ar werth gan ffcryllwyr ac ystorfeydd yn mhob rhan o'r bycl. Prisiau, Is. 3c. a 3s. M.aintioii 3s. v(lyw yr un mwyaf darbodol. Ceir hysbysrwycid rliad ar unrhyw aclios ar gais. Dr. Cnssell's Co., Limited, Chester Road, Manchester.
[No title]
Y mac Mr. (). Isr^oed Jones. U.H., Llan- rwst., wedi addaw oOOp. at ddileu dyl^d cap- 01 M.C. Seion, Llanrwst, ar yr ammod fod yr aelodau yn casglu yr un swm yn ystod 1020.
IENGLYNION. I
I ENGLYNION. I I CAERENYDD. I Cywir iawn fu Caerenydd-i'w wlad hoff, A gwawl teg ei broydd; Dan wvrdd dwf. ei enw fydd-yn myd I lien, Ei farn, ei awen, a'i fri yn newydd. Y diweddar W. Wiilliams, Glanygors. I
I THOMAS SALUSBURY, LLANNEFYDD.-
THOMAS SALUSBURY, LLANNEFYDD. HYllOd clawel frawd diwyd—a goriest, Genad Dllw drwy'i fywyd f Gwyrdd ei foes, un garodd fyd-y dyfal, A'i wirfodd ofal am grefydd hefyd. Y diweddar W. Williams, Glanygors.
u——————————— NADOLIG Y PLANT.…
u ——————————— NADOLIG Y PLANT. I Ar ddydd Nadolig ceir y plant Yn canu iddo Ef, Pob un yn lion a'i felus dant, Ry' glod i Frenin Nef. Rhoed lesu iddynt hedd diloes I lawen dreulio'r wyl; A chael o ysbryd Ciist a'i Groes I anfarwoli'r hwyl. Canmoler ellw lcsu Grist 0 hyn i ben v daith, A'i blant gant fyw uwch trallod trist Am dragwyddoldeb maith. + E.LI.D.. I
MYFYRDOD YN NRWS-Y-COED.I…
MYFYRDOD YN NRWS-Y-COED. I DYN A'R CREAD. in vmyl creigia u cedyrn certh, Pa beth wyf fi i son am nerth? Mvfi yn isel iawn fy mhen, A hwythau'n gwenu yn y nen. Ust! Clyw! Pa beth a glywaf drawo Breliad y ddafad ddywed Taw, 'Rwyf fi yn fwy na'r creigiau hyn, Af ar eu brig i'r cwmwl gwyn. Hwyt ti, sydd ddyn, yn fwy na byd, A'r creaduriaid ynddo'i gN-d Mae dyn yn fwy na wel, na glyw, Ysbrydol fod. Beth P Darn o Dduw. (Parch). T. Henry Jones. I Market Drayton. I — 6
IER COF (
ER COF ( Am Mary, anwyl blentyn Mr. a Mrs. John Williams, Winllan Bach, Groes, Dinbych, yr hon a hunodd yn yr lesu Hydref, 1919, yn bedair wythnos ar ddeg oed. Daeth y gauaf vnghyd â'i oerni, It ol hin tesog hafddvdd teg, Gwywodd Mair yn oerni hydref 'N bedair wythnos llawn ar ddeg; Ni cha'dd awr o fwyniant iechyd, Blodau'r bedd fu ar ei grudd, Ac o'i cholli gwel ei rhiaint A'u rhai bach hwynt oil yn brudd. Heddyw'n bert yn nghoron lesu, Yn y nef mac Mary bach, Ni ddaw angau chwaith, na nychglwyf, Ond caiff fod 'n dragwvddol iach, Yn y wlad lie nad oes pechu, Yno nid oes neb yn drist, Ceisiwn gyrchu'r nod i'w garu Er cael myn'd at lesu Grist. Gwilym ap Trebor. I [ Bryn Du, Tanyfron. I
I LLINELLAU I
I LLINELLAU I Ddarllenwyd yn nghyfarfod ymadawoll y Cy- nghorydd Thomas J. Mathews, Ty Celyn, Bettws. Nodau lleddf yw nodau canu Ffarwel i hen gyfaill mAd Er nad yw ond newid ardal I ran arall o fy ngwlad Hyfryd yw yr huan ddisglaer Pan yn t'w'nu yn y nen, Ond pan gilia i'r gorllewin, Prudd-der daena uwch fy mhen. Tyn yw cwlwm cyfeillgarwch, A blynyddau yn ei dro, Ceidw'n anwvl lu o bethau Y gorphenol yn ein co' Hwybrau, teifhiau, Cyfarfodydd- [ Hafau a Gauafau lu- j » Petliau tawel a chynhyrfus, Cyssegredig bethau fu. Gwelaf ddiwrnod dros ysgwyddau Blwvddi lawer wrth fy 61, Pan y cwrddais gynta'm cyfaill, Thomas Mathews, ar y ddol; Newydd spon oedd ef a minau i'r naill feddwl fel y llall; Cuddiai y dyfodol rhagom, Iddo 'roeddem fel yn ddall. Ynddo yr ymguddiai hanes Gwyn Ty Celyn a'r Ffrith Bach Priod hawddgar, cartref anwvl, Teulu dedwydd, lion, ac iach; Ond rhaid gadael y Ty Celyn, Ac ymfudo, nid yn mhell Medr Duw, yn ei llagluniaeth, Wnevd y symmud fod er gwell. Symud mae y Greadigaeth, A'i hot! gynwys nos a dydd, Duw yn unig wyr gvfeiriad Pethau heddyw, pethau fydd Myn'd 'ryni ninau, er yn aros, Myn'd yn gyson ar ein taith; Pwy a wyr i b'le na hanes Y dyfodol tywyll, maith. Chwith yw colli hen gymydog, Wedi aros yma c'vd Ond os colli mae o'r Bettws, Erys eto yn y byd Yma mwy ni cheir ei gwmni Yn y capel yn y Llan Bu yn ffyddlon yn ei gylchoedd, Gwnaeth ei oreu—gwnaeth ei ran. Bu yn selog fel gwladgarwr, Dros ei oclior bu yn hyf, Ac nid ofnai ddweyd ei feddwl, Fel Rhyddfrydwr, pwy mor gryf ? Bydd ei le yn wag yn ddiau Yn y capel, yn y plwv'. Gwnaeth ei oreu mewn ffvddlondeb, Pwy allasai wneuthur mwy? Ond mae'n myn'd—dvmunwn iddo Ef a'i deulu lwyddiant mawr, Yn dymorol ac ysbrydol, Tra yn aros ar y llawr; Gwenau'r nefoedd fyddo arnynt— Duw fo'n arwain drwy y daith, Ar hyd llwybrau dyrys anial, Acli dragwyddoldeb maith. I O. Vaughan Jones. j Sion House, Dolwen Rd., Abergele.
[No title]
I Bu Tywvsog Cymru yn eyfranogi q fyrhrvd 5vela Mr. Lloyd George yn 10, Downing St' ydd Llun,
I Attob i M. W.- --.-
I Attob i M. W.- Ofnwn nad oes dim i'w wneyd ond ufudd- I hau i'r rhybudd. Gellwch wrthod ymadael, a gadael y peth i farn yr ynadon. > •
I-Attcb y Un mewn Trwbl.---
I Attcb y Un mewn Trwbl. I Os esgeulusdra y gof achosodd y golled. y mae yn agored i dalu.
I Atteb i Ymofynydd.I
I Atteb i Ymofynydd. 1. Rhaid. 2. Tail* punt y cant: 3. Ydynt. 4. Os ychydig ydyw yr eiddo, y mae yn rhatach myned i'r Probate Office.'
I Atteb i Cofynwr.I
I Atteb i Cofynwr. Os nad. ydyw yr ennillion yn fwy na. 13s. yr wythnos i'r dclau, gall y wraig ofvn am y iflwycid-dal. Os ydyw y cyfan dros 268., nis geliir cael y flwydd-dal.
I- A tte; cmo. I
A tte; cmo. 1. Rhaid i chwi adael gwerth y enwd fel gwrtaith ar y fferm, yr hyn a elwir consum- ing value.' Oni wnewch hyn. bydd gan y perchenog liawl i ad-daliad. 2. Os gwnaethoch gam-ddefnydd o'r ty yr ydych yn agored i hawliad.
Atteb i ' Pryderus,'
Atteb i Pryderus,' Y mae gormod o amser wedi pasip i godi dim arian o'i hystad fel dyled. Os gellwch brofi ei bod wedi addaw gadael arian i chwi yn ei hewyllys, fef cydnabyddiaeth am i chwi ei chadw, gellwch wneyd hawliad am sivin rhe- symol. Anhawdd fydd i chwi allu profi hyn I foddlonrwydd, ac nid ydym yn eich ey- nghori i geisio gwnevd.
ILLANCERNYW.
LLANCERNYW. I DIOLCHG A RW CH. Nos bavvrth, yn boar (B.), nos i'ercher yn Ainon (B.), a'r Coda (B.), dydd lau, caed pregcthau arbenig fel gwasanaeth dioleh am y cynhauaf. Dydd Gwener cvnnaliodd Cefn Coch (M.C.), yr wyl ddiolch, drwy gadvr cy- farfodydd gweddio. EGLWYS1G. Tua diwedd y mis hwn cymmenr llais egl- wysi taith Gwytherin a Phandy Tudur (M.C.), g}da golwg ar y priodoldeb o sicrhau bugail rhyngddynt. Os y pesir i hyny, fel y mac arwyddion presennol y gwncir, bydd hyn yn bennod newydd yn hanes y ddwy eglwys hyn. Ceir yma faes rhagorol i weithio, er mor wasgarog yw y cyleli.-Gol)eb.
Family Notices
PRIODAS. Foreu Gwener, yn nghapel M.C. Lirtngern- yw. ullwyd mewn priodas Mr. Cadwitiadr Morris, Dugoed, Penmachno, A Miss Eliza- beth Grace W/illiams, Dola, Llangernyw. (iweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parch. ft. J. Jones, B.A., gweinidog, yn mhresen- noldeb y cofrestrvdd.
ILLANSANNAN.
I LLANSANNAN. I MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH MRS. JANE EVAN8, PENRHVVYLFA. Boreu Sadwrn, Tachwedd 29&ln, bit farw y chwaer uchod, ar ol Diin o gystudd po«nu», yr hwn a ddiotldefodd yn dawel a airwgnach. Yr oedd yn aelod o eglwyt y Bedyddwyr er yn dra iouangc, a dygai fawr 881 a tfyddlon- deb dros yr achos yn y lie. Bu yn ngefynau cystudd am ysbeidiau o'r blaen, ond profodd yr olaf hwn yn ormod iddi, a daeth ei gyrfa ddaearol i'r pen a. hi etto yn gymmharol ieu- angc—o6ain mlwydd od. Daeth tyrfa lios- og o bell lie agos i dalu'r gymmwyniai olaf iddi. Cluddwyd ei gweddijlion prydnawn dydd Mawrth, Rhagfyr 2il, yn myiweit J1.C. Llansannan. GwasaiiietliA-i-d wrth y ty ac ar lan y bedd gan y Parchn. R. H. Tho- mas, a Pierce Roberts (B.), Llaanefydd. Gedy yr ymadawedig liaws o berthynaaau mewn dwfn alar a hiraeth ar ei hol, o ba rai yr agosaf ydynt Jdhn Brans (mab), Maggie Williams (merch fabwysiedig), tri brawd, sef, D. Williams, Bontewydd- E. Williams, Pan- f dy William Williams, I<ach, ac un chwaer, Mrs. Janet Williams, Cefn Castell, LIan- ddewi. Heddwch fyddo i'w llwch.
. El BROFI TU HWNT I AMMHEUAETH.
El BROFI TU HWNT I AMMHEUAETH. I PRAWF AMSER YN NINBYCH. Dim ond gwerth wna sefyll prawf amser. Am ugain mlynedd y mae pobl Dinbych yn gylioeddus wedi canmawl Doan's Backache Kidney Pills. Mae hyny ynddo ei hun yn brawf o werth, ond prawf o les parhaol fel ag a roddir yma yw y prawf goreu oil. Ar Mavvrth 28ain, 1914, dywedodd Mr. O. Roberts, 48. Park Street, Dinbych Yr Robert, g4"9-c1. itliio allan j-n mhob tywydd, a diau i hyn achosi'r ymosodiaclau o lumbago a gefais rai misoedd yn ol. Daeth y poenau arnaf yn sydyn, gan ty llusgo i'r llawr, bron. Ymddangoswn yn llawer gwaeth pan yn gor- wedd yn fy ngwely; nis gallwn bron droi drosotid. Yr oedd v teimJad fel pc byddai rhywun yn fy nhrywanu yn fy nghefn gyda "hyllell. Yr oedd y dwfr hefyd allan o drefn cynnwysai gasnach, gan achosi poen i mi wrth geisio ymwared. • Yr oeddwn oddi wrth fy ngwaith am am- itw ddyddiau. ac aethum am Doan's Back- ache Pills. Darfu i un bocs o'r feddyginiaeth fy Ihvyr wella o'r 'lumbl'lgo,' gan glirie a rheoleiddio'r dwfr. Yr wyf yn awr mewm iech- yd rhagorol. Gwnaeth Peienau Doans well- had parhaol arnaf. (Arwyddwyd), O. Ro- berts. Ar Tachwedd 5ed, 1919—dros bum' mlyn- cdd yn ddiweddarach-dywedodd Mr. Ro- berts Yr wyf yn sefyll at bob galr a ddy- wedais am Doan's Backache Kidney Pills yn 1914. Cwnaethant wellhSd rhagorol arnaf, ic yr wyf wedi dyweyd wrth ugeiniau o bobl am danynt gartref, a'u hargymmhell f lawer o'm cyd-ftlwyr pan yn y fyddin.' Cyfivvr rhiwmatic yn ngewynau neu nerf- au v cefn a'r lwynau ydyw lumbago, yn cael n achovsi gan uric acid wedi ei adael yn y •waed gan kidneys egwan. Bydd i gwrs (rwyadl o Doan's Backache Pills symmud vmaith yr uric acid gormodol, a dwyn yn ol y kidneys i iechyd. Mae'r feddyginiaeth hon yn ammhrisiadwy mewn achosion o boen yn y rliiwmatic, grafel, clropai, careg, a phob annhrefn y dwfr a'r bledren. (ian yr lioll fasnachwyr, neu 2/9 y bocs oddi wrth Foster-McClellan Co., 8, AVelis Street, Oxford Street, London, W.I. Peid- iwch golyTn am backache neu kidneys pil]S- gofynweh yn eglur ai-a Doan'6 Backach Kid- ney Pills; yr un taf-ii a grffotta Mr. Ro- berts.
- - - - - I Gwestiwn y Ðwyd.
I Gwestiwn y Ðwyd. Y mae un o ddoethion y Senedd wedi bod dart don ymenyddpl. Bydd cwestiwn y bwyd," meddai, yn un difrifol am y deng mlynedd nesaf." Gallasai thyirnn fod wedi dyweyd hyny wrtho! Y mae Cwest- iwn y bwyd bob amser yn ddifrifol—i rai pobl. Hwyrach fod cynnhyrfiadau annatur- 101 y pum mlyncdd diweddaf WQdi chwareu hafoc yda'n treuliad. Wedi'r cyfan, nid haiarn bwnr ydyw y cyfansoddiad treuliadol. Yn wir, y mae o tiodwedd egwan a dyrus, llawer rhy duedd- ol i fyned allan o dreln. Yna fe beidiwn a fhwynliaii ein bwyd yn fuan, a rhydtl boen i hi pan fwytawn ef.. Dioddefwn hwyrach oddi wrth deimlad chwyddedig, neu bilious- ftess, neu gur yn y pen, neu rwymedd. Yn awr, oS ydych yn dioddef fel yna, gell- wch ddyfod yn iach drachtffn try gymriter- yd y feddyginiaeth aydd wedi ei llwyr-brofi, Mother Seigel's Syrup. Y mae y tonic byd- enwog yniq at y cylla a'r afu yn gwetthredu yn uniongyrchol ar orgllmm y treuliad, ae yn eu cyweirio, eu cryfhnu, a'u aymbyln 1 weithrediad iachus. Y n y modd syml, naturiol, ytna, y mae Mother Seigel's Syrup yn sicrhau treuliad perffaith. Dychwela archwaeth, ond nid oes boen-diin treuliad Hawn-ar ol i ni fwyta. Dechreuwn dreulio ein bwyd yn hawdd a naturiol, ac i sicrhau o'r bwyd y maeth a gynnwysa. Treiwch ef heddyw I
ABERARTH.-I
ABERARTH. -I Dydd lau, Rhagfyr 4ydd, gosodwyd i or- wedd yn nhy ei hir gartref (marwolaeth yr hon a gofnodwyd genym yr wythnos ddiwedd- af), y chwaer anwyl Mrs. Jones, Preswylfa, o'r lie hwn. Gweinyddwyd yn y gwasanaeth yn y ty (fan ei gweinidog, y Parch, E. Myfyr Evans, ac, hefyd, yn y gladdfa, yn cael ei gynnorthwyo gan y Parch. D. L. HeeR,: B.A., Aber:wron. Cladd?yd yn mynw?nt '? Eglwys Ioliiiddewi, yn ol-y Ddeddf Newydd, pryd y daeth tyrfa liosogynghyd i dalu eu parch i'r ymadawedig. Fel y crybwyliodd Mr. Evans, yr oedd Mrg. Jones yn ffyddlawn yn holl ordinhadau y ty, ao yn yr Y'sgol Sul. Y jprif alarwyr oeddynt Mr. D. Jones (priod), Mjiss Mildred Jones (merch), Masters Jen- kin Jones, Irfon Jones, David Thomas Jones (meibion), Mrs. Jones, Greenland (mam), Mr. a Mrs. J. Jones, Llwyn derw (chwaer a brawd-vn-nghyfraith), Cadben a, Mrs. Jones, Ceinowydd (brawd a chwaer-yi-nghyfraith), Miss J. Jones, Greenland (chwaer), Mr. J. T. Thomas, Caerdydd (brawd-rn-nghyfraith), iynghyd A Hiaws mawr e berthTnasau eraill. Chwareuwya y Deid Marehyn nghapel barc h i goff- Bethel (M.C.), nos Sabbath, q bnrch i goff- adwriaeth yr ymadawedig. iva,dd y nef a fyddo dros y teulu ti-itilodtis.-Golieb,.
I WAEN, LLANELWY. 1
I WAEN, LLANELWY. I Y DIWEDDAR MR. J. PARRY, BRYN HYFRYD. Dymuna Mrs. Parry a'r tenlu gyflwyno, trwy y Faner,' en diolchgarvvch'i bawb, yn mhell ac yn agos, am y cydymdeimlad gonest a ddangoswyd a hwy n .Iwr e,i |n-of?digf.eth. Bu y llythvrau caredig a dderbynivvvd oddi wrth weinidogion, ac eraili, yn gynnorthwv mawr iddynt i ddal y cyfryw. Bu Miss Parry, y ferch hvnaf, mewn cyssylltiad a'r Red Cross yn ystod y rhyfei, ond ymddi- swyddodd i ddyfod adref i weini ar ei thad yn ei waeledd, yr hyn a wnaeth yn ganmolad- wy. Y mae hi yn awr wedi myned i Lundain, i jgrmweryd i fyny y gwaith nyrsio etto. Mae y mab ieuengaf yn bostfeistr yn Aston, Cape Colony, er's blynyddau.
ICLOCAENOC.,
I CLOCAENOC. Bu Cynghor Plwyf y lie uchod yn llwydd- iannus eleni i gael darlitliiau ar arddii-ritetli a dofednod. Trefnvvyd y darlithiau gan Mr. Isaac Jones, Rhyl, ac Jlltrmojù c'dau wr cym- mhwy iawn i wneyod y gwaith, sef Mr. W Glyn Wfilliams, ar arddwriaeth, a Miss R. A. Davies ar y dofednod. Cawsom wersi budd- iol ganddynt, a chafwyd attebion parod i gwestiynau roddwyd iddynt gan y gynnull- eidfa. Yr oedd y cynnulliadau yn dangos fod dyddordeb neillduol yn cael ei gynimer- yd yn yr hyn oedd diii sylw. Gobeithiwn y bydd yn yr ardal gyflenwad o wyau a ffrwvth- au o hyn allan; os na fydd, nid ar y dariith- wyr y bydd y bai. Gwnaethant hwy eu rhan, ac and i ninnau wneyd yr hvn allOIn i 1 oddi yr hyn fu dan sylw mewn gweithred- iad, wedi hyny gailw l ddit-gwvl ftiwvth — Un oedd yno.
I EISTEDDFOD ' HEDDWCH ' ST.I…
I EISTEDDFOD HEDDWCH ST. HELENS. O bell ac ago bu cyrchu mawr i'r eistedd- fod uchod, gynnaliwyd nawn a hw-yr y Sad- wrn diweddaf, dan nawdd eglwys ac ysgol y M.C. yn Hardshaw St. Er fod y Neuadd Drefol i gynnwys 0 fil i ddeuddeg cant o gyn". nulleidfa, gorfu i lu mawr droi rn ol o her- wyd diffyg He yn min yr hwyr. Prawf hyn fod y sel eisteddfodol yn gref yn myag Cym- ry a Saeson y rhanau hyn. Y Hywvddion a sicrhawyd oeddynt Mr. J. W,. Rowlands, Liverpool (ond yn gorfod bod yn absennol o herwydd afiechvd), a Mr. J. R. Turner, maer y dref. Arweinydd y ddau gyfarfod—Mr. H. V aughan Jones, Bootle, yn caet ei gynnorth- wyo gan y Parch. J. Peron .Jones. Beirniaid y canu -Alr. AVt. Matthews Williams, F.R.C.O., Llannnt, <1 Mr. J. E. Jones (Pen- cerdd Tegfan), Liverpool. Beirniad yr ad- roddiadau, Mr. J. H. Jones, Golygydd y Brython.' Barn y rhai a farnai'r beirniaid ydyw, eu bod wedi cyflawni eu hamryfal ddyledswyddau yn deg a champus. Beirniad gwaith y nodwydd, Mjss Elliott, ysgolfeistr- es, St. Helens. Wrth yr organ, Misses Da- vies, A.T.O.L., Suttonv a. Gwladys Jones. A.L.C.M., St. Helens. Dyma enwau y prif ennillwyr.—Adroddiad- au, Emyr a/i gi,1 Gwladys Davies, St. Hel- ens. 1 Gwers i pwsi i)i.- ,try E. Roberts, St. Helens. I leiii (Golyddan), Miss Elisabeth Pugh, Ashton-in-Makerfield. If (Kip- ling), Miss Hartley, St. Helens. Canu.Un- ltwd; Yr encth ddall,' Mabel Robertsen, Sutton. L'nawd, Y Deryn pur;' Gwladys Griffiths, Earlestown. Canu pennillioii, Ar- nold Jones, Ashton. Unaw-d ar y berdoneg, Miss Madelene Grundy, St.- ~Helen» ac un- awd ar y crwth, Master Ronnie flart, St. Helens. Ennillwyr eraill ar Y prif unawda 1. —' Clychau Hedd.' Miss Hilda Smith, Elm Vale, Liverpool. Tenor, Saf dros,dy wlad, F. L. Hart, Leigh. Baritone, 4 hb y mil- wr, J. Aneurin Roberts, Seedley, Jlanches- ter. Yr her-unawd, Mr. Griff. Bootle. Canu corawl. — Action song i blant ysgol goren. Windle Pilkington Coun- cil School Choir. Cor plant, Mountain Me- lodies,' gorcu, 'Carmel,' Ashton-iti-Mak'er- field, d;tii anveiniad Mr, Tirdor .Toiyes. CV»r cymmysg, Blodeuyn b(\ch mewii gnvdd wyf jtgói-èÙ, Prescoi, dan arwfeiniad Mr. TfiG- mas. Cor Meibion, heb. fod dan 30.6 leij(1i.ij Martyrs of the Areria jfofair,; lllgKfieM,; Runcon", dan arweiniad Mr. Twesdh'ali., Yfi. adran gwaith edau a jiod«ydd< yr <inillw\vi' eddynt :)Irs: Henry Iham,ls, a MfSv, Nel- lie CritchleV, St. Helens. Drwy gyfr6ddie $ :a .?iiyfroddion bon-' boneddwyr o Liverpoo!, a t\hyfroddion bon-" eddwyr lleol, derbyniwyd svmiau da at y costau a'r amcan, sef, i chwyddo crorifal ofTeryn yr eglwys. Diolchir iddynt. Eraill lawer a lafuriasant i sicrhau v Ilwyddiant, yn eu plith Mri. John Parry, G. J. Hughes, William Hughes, R. Thomas, R. Rowlands, yn egniol iawn, yn cael eu cynnorthwyo gan y gweinidag a'r bobl ieuaingc. Disgwylir elw sylweddol.
BETTWS, ABERGELE.
BETTWS, ABERGELE. Yn nghapel Clwyd Street, Rhyl, Rhagfyr 3.rdd, unwyd mewn glan briodas Mr. John Elias Jones, Brynffanigl (gynt), a Miss Mar- garet J. Roberts, Llythyrdy, Bettws. Y gwas ydoedd Mr. Wiillie Jones, Colwyn Bay, a'r forwyn ydoedd Miss Owen, Plas Bnckhy, Llannefydd. Rhoddwyd y briodasfeivh heib- io gan ei thad, Mr. John Roberts. Yr oedd, hefyd, yn bresennol, Mr. a Mrs. Cyffin JnnoB. a Miss Jones, Colwyn Bay. Gwasitni-etiiw.Td gan y Parch. O. Ffoulkes, Aberge'e. Mwn- hawyd y boreufwyd yn y Clxyd-,ti Restaur- ant. Rhyl, ac aeth y par ieuang.- ar ynvveliad a Liverpool.—Goheb.
,LLWYNHENDY, LLANELLI.
LLWYNHENDY, LLANELLI. Dygwyd y gvnnadledd i derfyniad gyda'r diolchiadau arferol. Dydd Sadwrn diweddaf cynnaliwyd eis- teddfod gadeiriol yn y lie uchod. Cadeirydd, Mr. David Harry, C.S., Forest; is-gadeirydd, Mr, W. D. Bonville. Prif feirniad cerddorol, Proffeswr T. J. Morgan, L.R.A.M. (Pencerdd Cynon), Cwmbach, Aberdar. Beirniaid y 1 hagbrawlion, Mr. D. West Richards, Lough- nt., a Proff. D. Vernon Daries, Llwvnhendy. Beirniad yr adroddiadau, y Parch. It. S. Ro- Jers, B.A., Abertawe. Arweinydd, Mr. W. J. Morris, Bynea. Corau plant-goreu, Llwynhendy (W. Charles Morgan), am ganu Diliau'r Dolydd (D. W. Lewis). Corau cymmysg-—^goreu, Llanelli (D. Jones). Yr eedd nifer y cystadleuwyr yn lliosog iawn yn y rhanau lleisiol ac offerynol, a'r safon yn uchel. Felly, hefyd, yr adroddiadau a'r farddoniaeth. | Gwnaeth y beirniaid cerddorol a llenyddol eu gwaith i foddlonrwydd
YMLADD AM ANADL.
YMLADD AM ANADL. Pis neillduol 0 lym yn cael ei wella gan j Veno's Lightning Cough Cure. Mrs. Peck, 96, Station Hoad, Penge, Llun- dain, S.E., a ddywed:—" Beth amser yn ot cafodd fy machgen bychan Fred y pas. Yr oedd yr ymosodiadau yn ofnadwy yr oedd yn ymladd am anadl tra yr oeddynt yn parhau. Ac, os yn bossibl, yr oeddynt yn waeth yn y 110s. Arfenai daflu gwaed i fyny, a gwaedai trwy'r ffroen hefyd. O'r diwedd cafais Veno's, ac yr wyf yn ddiolchgar am hyny, o hervvvdd, mewn diwrnod nen ddan, yr eedd yn esmwythach, a pharhaodd I wella nes bod yn holliach. Y mae Veno' hefyd wedi gwella ty ngeneth fach ar ol hyny." Veno's Lightning Cough Cure ydyw prif feddyginiaeth y byd ar gyfer Pes- wch ac Anwyd, Anhwyldeb yr Y sgyf3in.t, Asthma, Bronchitis, Catarrh y Ffroenau, Crygni, Anhawsder i Anadlu, ac Influenza. Argymmhellir of ar gyfer Pas ac Anhwylder- au eraill y Frest ar blant. t'risinit: Is. 3e. a 8s. maintioli 3s. yw yr un mwyaf darbodus. Gan yr holl fferyllwyr a gwerthwyr Meddyg- iniaethau yn mhob man. Mynweh gael Veno'i, a gwrthodwch bob ofetychia.d. Cyhoeddir Proclamasnwn gan y Branin i'r penvvl t bydd dydd Sadwrn, Rhagfyr 27ain, yn ddydd o wyl trwy Loegr, Cymru Udy 1,1 lwerddon. Bydd y bangciau yn cau ady id lau, Ionawr lar
Advertising
FREE TO LADIES. Free to Ladles. Wise women should write ipmediately for Free Sample of the Triumph Treatment and The Manual of Wisdom." All irregularities cured without Medicine by our New Method. Success Guaranteed in every case. Aots instantly where all else has failed. So why worry ? The Manageress: LE BRASSEUR SURGICAL Co. Ltd., (Dept B.K .),: 90 A82,Worcester St> Birmingham Works-Passy-Paris, France.    C'.< Ma!?ng t!? TrUct? w M.7'i I Cure yaur Sore Hiroat. .¡, u Ù'Ji£ j.J. v. \c arc -nii,iil, them as fast as possible—b it flu: irgredicnts are scarce—and the demand is a;l.in outrunning the supply. If yon arc s'lbject to Sore j Throat, In:lnen/.i. etc., get your winter supplies ol' I V.-aianiint now. (Still only 2/2 pr bottle.) OR b\LJ ft. ä1' R L\tT' j K 'rnpi1'i R r, f TIlE "R. IM..G T1IR'" TAaltT Mar.nKxctitril by GENATOSAN, LTD. ( Sr.nato i -n. Ceniv«pri i. etc.) 1 2, Ciien'es Slr^et, omion, W.C. X I ( Cliairimn V'uc >i.nle«» Rhondda)