Baner ac Amserau Cymru

PENSIWN YR HEN BOBL. Yn Nhy'r Cyffredin, dydd LInn, gofyn- odd Commander Kenworthy pa, bryd y deuai'r Llywodraeth i benderfyniad ynglyn a'r hen bob! oedd yn derbyn pen- siwn ac yn dioddef o herwydd drudan- iaeth byw? Gofynodd Mr. Trevellyan Thomson a oedd y Idywodraeth yn bwriadu rhoddi grym cyfraith i argymmhellion Pwyllgor Penslyn,,iu'r Heii ar unwaitli, fel ag i ddwyn gwaredigaeth i'r rhai oedd yn di- oddef cyn y gauaf. Attebodd Mr. Bonar Law nad oedd y Llywodraeth hyd yn hyn wedi dyfod i benderfyniad ar y mater. Os gofvnid cwestiwn yn mhen yr wythnos gobeith- ia.i fedru rhoddi attebiad pendant. Gofynodd Mr. Briant, tra'r oeddis heb ddyfod i benderfyniad parthed codir pensiynau-, a. ddiogelid Byrddau Gwar- cheidwaid rhag surcharges os teiml- ent y dylid cynno'rthwyo gwr neu wraig oedd yn derbyn pensiwn yr hen trwy rodcli cynnorthwv allanol os by dda1 angen a thrueni o herwydd annigonol rwydd y pensiwn presennol? Dywedodd Syr Tudor Walter (ar ran Dr. Addison), nad oedd yn anghyfreith- lawn i Warcheidwaid roddi cynnorthwy allanol mewn achosion felly, ond 0 dan y gyfraith fel y mae nid ellid osgoi un- rhyw anghymmhwysder i dderbyn pen- siwn a. ddilynai gynnorthwy plwyfol. Mr. Briant:—A wyf i ddeall nad yw rhoddi cynnorthwy dan yr amgylchiadau hyn yn anghyfreithlawn ? "Syr T. Walter:—Nid yw yn anghyf- reithlawn i'r Gwarcheidwaid roddi cyn- northwy i hen bensiynwyr os tybienl hyny'n angenrheidiol, ond, wrth gwrs, y mae'r cynnorthwy hwnw yn eu han- ghymmhwyso i dderbyn y pensiwn.

PRIS Y LLEFRITH AM Y GAUAF. Nos Fawrth cyhoeddwyd adroddiad llawn y Pwyllgor a beniiodwyd gan Weinyddiaeth Bwyd i wneyd ymchwil- iad i brisiau llefrith am y gauaf. Y mae'r pwyllgor yn unfrydol o'r fam fod y weinyddiaeth wedi sylfaenu Archeb Prisiau Llefrith am 1919 ar dystiolaeth- au oeddynt yn holl an-ymddiriedol. Yr oeddynt yn farn personau yn meddu dyddordeb yn y busnes, yn neillduol buddiannau amaethyddol, tra yr esgeul- uswyd i raddau gormodol farn y sawl sydd yn prynu ac yn defnyddio llefrith. Mae'r pwyllgor o'r farn nas gellir cyfiawnliau uwchafradd bresennol y prisiau.

UNDEBAU LLAFUR. I AWDUP-,DODAU-lilILWIROL A'P,, I Y SGEIFEN YDDION. I Yn xshy r Cynredin, dydd Mawrth, gofynodd Mr. Thomas Griffiths (Pontypwl) a oedd yr Ysgrifenydd llhyfel yn cymmer- adwyo gwaith yr awdurdodau milwrol yn i Nghymru yn gofyn i Brif Gwnstabl Mvnwy gaol enwau a chyfeiriadau ya- grifenyddion canghenau Undebau Llafur yn ei ranbarth ? Dywedodd Mr. Churchill nad oedd wedi dadgan na, chymeradwyaeth nag anghymeradwyaeth. Nid oedd yn bwr- iadu gwneyd dim yn y mater. Gofynodd Mr. Griffiths a wyddai Mr. Churchill fod y Cynghor Sir wedi beirniadu'r Prif Gwnstabl yn drwm am yr hyn a wnaeth? Gofynodd a, ofalai'r Swyddfa Eyfel na wneid dim o'r fath I heb ei chydsyniad yn y dyfodol? Dywedodd Mr. Churchill nad oedd yn bwriadu cymmeryd unrhyw gamrau ar- benig yn y mater. Nid oedd yn credu y dylai ymyryd y naill ffordd na'r llall. Mr. W. R. Smith—' A ydyw Mr. Churchill yn deall fod gan hyn duedd i gynnyrchu anesmwythid diwydiannol?' Mr. Churchill—Os yw pobl yn I myned i anesmwytho ynghylch peth fel hyn y mae'n rhaid eu bod yn edrych yn mhellach am achosion i anesmwytho.' Chwanegodd, mewn attebiad i gwest- rynau eraill, fod yr awdurdodau milwrol lleol yn tybio y buasai'n beth da, iddynt, wybod enwau a chyfeiriadau y dynion hyn rhag y byddai arnynt eisieu dyfod i gyffyrddiad a hwynt. Nid oedd am ddyweyd eu bod wedi gwneyd peth oi le mwy nag yr oedd am ddyweyd eu bod wedi gwneyd peth oedd yn iawn.

Emvir y Parch. Thomas Nightingale, srweinidog ejilwys y Methodistiaid Soutliport, fel ysgrifenydd Cynghrair Cenedl- aethol yr Eghvysi Rhyddion, yn lie y Parch F. B. Meyer, yr hwn sydd ar fin ymddi- swyddo.

I NODIOK. I YR ARGYFWiNG YN EWROP. Hyd yn hyn y mae Germani wedi gwrth- od llawnodi yr hyn a elwir yn Protocol yr iieddwch, er pob ymgais o eidclo y Cydbleid- tau i gaEl ganddi wneuthur hyny. Mewn can- iyniad mae argyfwng difrifo! wedi ei grcu- ■irgynvng all esgor ar ail duechreuad i-lix-fel yn lwrop. J)diwecld yr wythnos bu Cynglior Gnol v Cydbleidiau yn ti- afod v sefyllfa yn Paris, ac yn union wedi hyny caiodd Syr Henry Watson, penaeth y Staif .Milwrol i Prvdeinig, ei alw i Ffraingc, i ymgynghori a'r Maeslywydd Foch. D-ydd Sadwrn yr oedd yr adroddiad ar led fod Foch yn barod i weith- redu ar unwaith, 0" na clivfiieni-idia Germani ei meddwl. Ymddengys fod Cynghor y Cyd- bleidiau yn ymddiried llawer i'r Maeslywydd Foch, a'i pynllun ef ydyw symmud ei fyddin- jedd yn iiilicllacli yi; mlncn i Germani, a L'hymmeryd meddiant gorfodol o Essen a Frankfort, dwy dref bwysig yn y wlad hono. I Mae byddinoedd Foch wedi eu hadgyfnerthu iyda gwyr a chyflemvadau. Mae yn amlwg od hcddwcli neu ryfel yn y glorian, a liyna y wyder mwyaf holl wlecly^ Ain- niieuir Germani o chwareu y tt'on-ddwybig— wldaw un peth a phrolfesu bod yn awyddiis 'w gano allan, tra ar yr un pryd yn cynllwyn newn dull cyfrin a maleisus i beidio gwneu- hur hyny. Priodolir hyn i dwYll a hoced laturiol yr EIlmyn he6'd, i waith yr Am- erica vn gwrthod arwyddo v C.ttundeb Hecld- \'ch, tra, ar yr un pryd, yn tybio fod sefyiifa :ymdeithaso! a threfnido] Prydain a Ffraingc -n gyfiyw nas gallant ei ?ortodi i lawnodi y Vttundeb fel y sail. f CYDBLEIDIAU YN BAROD. I Us na clieir attebiad buan a boddhaol o Lieiiin bydd 1 Gynghor y Cydbleidian adael y mater yn iiaw y Pencadlyw Foch, a golyga lynv ortodaeth filwroi, yr hyn sydd vii agosaf peth i ryfel. Wrth lawnodi y Protocol' oydd i'r Almaen ymgymmeryd i gario i weith- rediad adranau o Gyttundeb y Cadoediad sydd etto heb eu cyflawni gancldi, a rhaid ddi hefyd wneyd iawn am y llongau rhyfel ig a suddwyd gan eu dwylaw yn Scapa /low, rai misoedd yn ol. Ei gwrthodiad i ytfawm y pethau hyn ddygodd yr nrgyfwng lifritol oddi amgylch. Mae yn amlwg iod ■•r Ellmyn o'r farn nas gall' y Cydbleidiau ad- iynnull, ac -ill-ffui-lio eu nerthoedd milwrol, ieb greu cyffroadau peryglus yn mysg y bobl gartref. Hiomir hwy yn hyn, o blegid nid .)es yr ammheuaeth leiaf nad yw'r Cydbleid- au yn gwbl abl i'w gorfodi i gorio alian y yyttundeb yn ei holl lanylion. Ni chlywyd llawer o son am Brif Gynghor y Cydbleidiau /n 1 aris er's tro bellacli, and y mae yn am- wg ei fod yn brysur ymdrin a materion o'r nvysigrwydd mwyaf. Y mae wedi llwyddo i langnefeddu Serbia, a chael gan y wlad hono gyttuno a'r Cyttundebau Heddwch ag Aws- ,ria a Bwlgaria. Felly, mae Serbia bellach n ioddlawii i lawnodi, yr hyn a wrthododd vneyd yn ftaenorol. Hysbysir ni gan y Cy- ighor, hefyd, fod y Cyttundeb Hungari yn oarod i gael ei arwyddo dros y wlad hono. fn y cyfamser, mae sefyllfa gyffredino] Can- (lbarth Ewrop bron yn annisgrifiadwy o ddif- ifol, ac fe bery felly nes y llawnodir y Crt- undebau Heddwch gan yr oil o'r gwiedvdd. Dyna dystiolaeth Syr William Goode, yr hwn iydd newydd ddychwel i'r wlad hon o Aws- tria. I i MWNWYR A THRETH Yli INCW116 Drwy fwyafrif bychan, o gymmhara a naint y bleidlais, y mae mwnwyr Deheudir ^yniru wedi peiiderfynu o blaid streic cy- edinol ar fater politicaidd. Er's peth amser, e1 yr hysbyswyd yn flaenorol yn y nodion iYll, dangosai y imvnwyr wrthwvnebiad UV- -ryd i dalu y dreth ar inewm llaf na 250p. y lwyddyn. Nid oeddynt, fodd bynag. yn un- rydol o blaid cario y l'rwydr hyd i cithafion ,trele. Yr wythnos ddiweddaf cymmerwyd Ljleidlais ar y cwestiwn, a ehaed mwyafrif o 31aid streic. r hyny, prin y credwn y cym- ner y cyfryw le, o blegid y mae y rhai doeth- if a mwyaf pwyllog yn mysg yr arweimvyr yn i erbyn. Yn y He cyntaf, nid yw v niwvsi- 'f yn ddigon sylweddot i gyfia.wnhau me;ur 'lthaloL fel hyn; ac yn ail. bvddai barn y cy- loedd yn sicr o fod yn gondemniad. Heb iaw lyny, nid oes ond dyn dibriod-hen langc, el y dywedir-yn gorlod talu treth ar incwm lawn o 250p. Caiff gwr priod ostyngiad yn swm ar gyfer ei wraig, a gostyngiad chwan- !gol ynglyn a phob plentyn. Hyd yn oed pe 01 derbyn 2o0p. y flwyddyn, prin y daw gwr .>;yda gwraig a thri o blant o fewn cylch treth vr inewm. Rheswm arall yn erbyn streic ar mater hwn yw y ffaith fod Dirprwyaeth yn nstedd ar hyn o bryd i ystyried gwelliantau t diwygiadau ynglyn a threth yr Incwm, tl hen- y cyfryw yn y Gyllideb nesaf. Y teb- ,-golrii-y(ld yw y bydd l ostyngiadau chwaneg- )1 gael eu gwneyd yn y dreth o berthynas i biant 163g oed ac uchod, os byddant dan lddysg. Mae'r holl ffeithiau yn myned i brofi fod streic yn gwbl afreidiol. Hjyderwn y gwel V mwnwyr hyny. CI-G-FWYD. I Mae llawer o vstwr, y dyddiau hyn, vn ughylch cig, a'r priodoldeb o dynu rheolaeth f Swyddfa Ymborth oddi arno. Deil llawer rod livvyr angen am i hyny ddigwydd; deil ilawer eraill mai trychineb l'yddai y cyfryw oeth. Rhaid i Reoiwr Ymborth (Mr. G. H. Roberts, A.S.). synimud gyda gofal yn y mat- er, ac nid yw ef yn debyg o oliwng ei afael o'r lasnach mewn cig cyn t)od yn hollol argy- hoeddedig y gall wneyd hyny gyda graddau o ddiogelwch. Rhoddir ystyriaeth ofalus i'r cwestiwn gan yr awdurdodau. Gwneir ym- ohvriliadau trwyadl, ac y mae yn WTbyddus sisoes fod y rhai sydd yn awdurdodau ar T tasnach mewn cigfwyd yn anghyttuno ar beth fydd effaith symmud y rheolaeth. Yn n lar- farfod Undeb Ffermwyr Meirion, y dy, dt o'r blaen, hysbyswyd fod cigydd o pdolgelfau wedi talu chwaneg o 7p. am eidion nag a dderbyniodd y perchenog am dano, ac fod yt arian hyn yn myned at daIu cvRogau a threuliau swyddogion yn y gwaith" o reoli y fasnach gig. Yr hyn sydd wir am Ddolgell- au sydd yn wir, hefyd, am bob marchnad drvry'r deyrnas. Am y rheswm hwn, y mae dosbnrth o bobl yn galw am drangc cyfun- drefn y rheolaeth. Ar hyn o bryd v" mae cyflawnder o gigfwyd yn y wlt,d, ond rhaid i Reolwr Ymborth adrych yn mlaen, a sicrhau ei hun na fydd prinder cig yn y rhnn olaf o'r flwyddyn nesaf. Pe digwyddai prinder cy- ffrodinol yn Ewrop, a dim rheolaeth ar y fas- nach, elai y prisiau i iyny gymmaint nas medrai ond y dosbarth goludocaf ei brynu. Os digwydd i'r Llywodraeth benderfynu sym- mud ymaith y rheolaeth, awgrvmir tri dydd- iad i wneyd hyny-Rhag(vr 31ain, Mawrth 31ain, neu Gorphenaf 3ydd-y diwrnod ar ba un y mae y sicrwydd i'r ffermwr am y prisiau i derfynu, YR INDIA. Aeth Mesur yr India i Bwyllgor yn Nhy'r Cyffredin ganol yr wythnos ddiweddaf. Ys- tyrir hwn yn fesur pwysig ryfeddol, a chan i'r Ty basio yr nil ddarlleniad gvda gi-vn lawer o unfrydedd, mae yn amlwg fod riiyw- beth yn nghyfiwr yr iTidia sydd yn galw am y mesur. Mewn gair, mae'r mesur yn caniat- au Ymreolaetli i'r India ar raddfa helaeth. ac wrfch wneyd hyn disgwylir attal i'r dref- edigaeth enfawr a phellenig hono syrthio i gyltelyb gyfl-vr ng y mae yr lwerddon viicido yn awr. Cyfrifir fod poblogaeth yr India yn ddau gant a hanner o ifliynii-i, ac yn cynnwys llu aneirif o Iwythau gwahanol. Mae y rhai hyn yn gyfangwbl dan lywodrneth Piwdain, 14ydag ychydig mewn cymmhariaeth o frodor- lon yr India yn cynnorthwro Prydeiniaid i re.oli'r drofedigaeth. Ámr mesur ydyw sefydlu cyfundrefn lywodraetJ.oi .sydd i roddi llais helaethaoh yn y gwaith i'r India ei hun. Er cystit yr, amcan, ceir rhai gwleidyddion hen ffasiwn sydd yn propbwvdo pob math a I clrychinebau, os caiff ci basio yn ddeddl. :Mae'r mesur yn ffrvvyth ystyriaethj. a barn aeddfecl y rhai s-dd yn gwybod fwyaf am yr India a'i hamgylchiadau. Gosoclwyd ef ger bron Pwyllgor Unedig o ddau Ðy y Senedd. Gwnaeth y pwyllgor hwn vmchwiliad manwl i'w ddarpariadau, a clerbyniwvd gwelliantau a awgrvmwyd ganddo gan y Llywodraeth. Os caiff v mesur ei basio yn ei ffurf bresen- nol, bydd i adranau neu swyddogaethau gweinvddiadol yr India gael eu trosglwyddo drosodd o un i un i'r Indiaid, ac yn y dull hwn disgwylir darostwng yr anesmwythyd sydd, o bryd i bryd, yn rynnhyrfu'r boblog- aeth, ac yn peryglu Rafael Prvdain ar y dir- iogaeth. ACHOS MISS DOUGLAS-PENNANT. Caiodd adroddiad Pwyllgor Ty'r Arglwyddi ar acitos Miss Douglas Pennant ei gyhoeddi ddechreu yr wythnos hon. Ki swm a'i sylw- edd yw, nad oedd sail o gwbl i'r ensyniadau cydnn bod mai gor-awydd i gyllawiii ei dyled- yn erbyn nifer o swyddogion uchel yn y wlad- wriaeth, ac yn y. gwasanaeth milwrol. lieb law v cvhuddiadau personol dygodd, heiyd, gyhuddiad cyffredinol ynghylch anfoesoldeb gwarthus yn y gangeh awyrawl o'r gwasan- aeth milwrol. Deil yr adroddiad yr un modd fod y rhai hyn, fel y lleill, yn hollol ddisail. Y mae y pwyllgor yn unfryd unfarn ar yr oil o'r pwyntiau. Dyma derlyn, gan hyny, ar achos poenus y foneddiges hon. Mae'n gof- us i'r achos beri cyffro mawr yn y bvd cyin- deithasol a gwleidyddol yn nghorph y chwe' mis diweddaf. Pan ddiarddelwvd Miss Douglas Pennant o'i swydd yijglyn a'r gwas- nnaeth awyrawl o'r fyddin, haerai hi fod ei diarddeiiad yn ganlvniad cynllwyn i'w her- byn yn mysg ei huwchafiaid, am y rheswm ei bod yn meddu tvstiolaethau o anghymmhwys- der yn erbyn rhai, ac ammheuaeth o anfoes- oldeb gwarthus yn erbyn eraill, Gofynodd am vmchwiliad swyddogol i'r holl fusnes, ond gwrthodwyd ei chais dro ar ot tro gan y Llyw- odraeth. Oni bae fod dylanwadau crvf y tu ol i'r foneddiges, mae'n ddiau na chlywsid dim mwy ynghylch ei helvnt. Ond cymmer- wyd y mater i fviiv gan Dy'r Arglwyddi, yr hwn a bennoclodd bwyllgor o wyr cymmhwys a dvlanwadol i chwilio i mewn i'r lioll fus- nes. Bellach. dyma adroddiad y pwyllgor ger bron y cyhoedd. YR ADRODDIAD. Yn uniongyrchol wedi i'r ymchwiliad der- fynu cyhoeddodd y pwyllgor ran o adroddiad yn ymwneyd A, phwyntiau lleillduol. Tra yr eydnabod mai goy-awydd i gyilawni ei dyled- nryddau yn ffyddlawn, ac i gael gan eraill wneyd yn gyifelyb iddi, barodd i Miss Doug- Ins Pennant weithredu fel y darlu, dadganr odd y pwyllgor fod gormod sel wedi ei har- wain i rysedd, a pheri iddi wneuthur cy- huddiadau nas gallai eu profi. Dyna, hefyd, yw swm a sylwedd yr adroddiad cyflawn a gyhoeddwyd yr wythnos hon. Yn yr adrodd- iad hwn, liefyd, y mae'r pwyllgor yn amlygu gobaith na chaiff ymchwiliad cylfelyb byth ei gynnal etto, ac yr ydym yn hollol o'r un farn. Yr oedd caniatau ymchwiliad fel hwn i un person, pa bethbynng ei saffe mewn cymdeithas, a gwrthod vmchwiliad i achos llu o bersonau eraill, yn hollol annheg. Rhoed y W'ladwriaeth i draul anferth gyda'r achos; dygwyd cyhuddiaclau mor ddifrifol yn erbyn nifer o bersonau fel y gorfodwyd liwvthau i fyned i gost drom i amddiiryn cyjnmeriad- rii. Ae yii on. Ac yn awr, wele farn unfryd y pwyllgor i'r perwyl nad oedd rith o sail i'r cvhuddiad- ftU. Drwy olifcrynoHaeth r.hai pendefigion llwyddwyd i ddarbwyllo mwvarrif Ty'r Argl- wyddi fod angen ymchwiliad. Rhoed y cy- hoeddusrwydd mwyaf oedd yn bossibl i nm- gylchiadau yr achos, a diodclefodd personau cwbl ddieuog yn nruthr yn wyneb yr ensyn- indan, y rhai a wnaed gan Miss Douglas Pen- nant gyda sel oedd yn ymylu at ben-rhyddid gwyllt. Nid oes ammheuaeth nad vw llu o filwyr, wyddogion milwrol, ac eraill yn ngwa- hanol ganglienau y gwasanaeth gwladol, yn ystod y rhyfel, wedi dioddef cam dybryd- mwy felly na dim ddaeth i ran Miss Douglas Pennant, ond ni ehodwyd eu hachos hwy i !yl'r cyhoedd. Bellach, dyma'r helynt di- flas wedi ei fwrw o'r ffordd, a thystiolaeth Miss Douglas-Pennant wedi ei brofi yn ddi- sail a diwerth. Gresyn i gymmaint ystwr cldignvydd ynghylch annhegweh dycbymygol. WEDI HANNER CAN' MLYNEDD. .1, -1 I. -I 1. i/iwrnou pwysig ac o iawr lawenyuu l Ffraingc ydoccid dvdd Llun, yr wythnos hon. Agorwyd y senedd-dymmor newydd ar ol yr etholiada'! cy[Iredinol diweddar. Y mae Maw- er 0 waed newydd wedi ei ddwyn i mewn i'r senedd-dy presennol—bernir fod mwy na hanner y 624 aelodau yn newydd i'r senedd. Y senedd-dy presennol yw y deuddegfed a etholwyd er pan anwyd y Drydedd Werm- iaeth, ac y mae yn un o'r rhai mwyaf ceid- wadol a etholwyd er cwymp yr ail Ymherodr- aeth. Erys problemau aruthrol i'w gwynebu gan y senedd newydd, a'r amcan, yn ddiau, fydd ceisio dwvn trefn ar wlad a aTirheitli- gan y rhyfel. Yr'hyn a whai yr eistedd- iacl clydd L'ltm yn cldyddorol, ac yn destyn liawenydd neillduol, ydoedd y itaith y croes- awitl pedwar ar hugain o gynnrychiolwyr o'r firiogaethau hyny a ysgarwyd oddi wrth Ffraingc hanner can' mlynedd yn ol—Al- sace a Lorraine. Trefnwvd i'r seneddwyr hyn ddyfod i mewn gycla'tl gilvdd, a rnawr oedd y croesaw a gawsant. Yr oedd yr olyg- fa yn portreadu mam yn derbyn yn ol i'w rnymves blant a ysbeiliwyd oddi arni genhedl- aeth yn ol. Uywyddwyd y gweithrediadau ar y pryd gan Jr. Siegfried, y seneddwr hyn- af, a chaed gnnddo araeth neillduol o briod- ol i'r amgylchiad, Ysgydwvd llaw a. phob un o'r cynnrychiolwyr o Alsace a Lorrame gan M, Clemenceau, y Prifweinidog, ac yr oedd ei araeth yn tallu cipdrem yn 01 i'r gorphenol. i Gwelais chwi,' meddai, yn cael eich rhwygo o'n breichiau er dilyn mewn cadwyn- au fuddugoliaeth barbareiddiwch.' Pleser di- gymmysg iddo ef oedd gweled y rhwygiad yn caeI ei gyfanu, ac appeliai atynt i gymmeryd eu rhan yn y gwaith o adnewyddu'r genedl. I YR UNDEBAU. LLAFUR, I- I  I ? I uu x-wyngor oeneuaol yr Undebau Llaiur gyda'r Prifweinidog nos Lun, o berthynas i bo!isi'r Llywodraeth ynglyn a. Gwasanaeth Milwrol, diffyg gwaith, galw yn ol y byddin- oedd Prydeinig (J Rwssia, ac ad osod yn ol yn eu gwaith yr heddgeidwaid aethaiit ar streic. Dywedai y Prifweinidog fod y Llyw- odi-aetli gyda'r undebau o berthynas i Ilws- sia. Ac am wasanaoth milwrol gorfodol, os arwyddid y Telerau Heddwch, tel y credai y Llywodraeth y gwneid, ni byddai yna gym- maint ag un milwr trwv orfod (conscript), yn y lyddin Brydeini«ji erbyn Chwefror. Nis gell- id parliau y tal i'r diwaith. nac ail gymmer- yd i mewn y streicwyr heddgeidwadol.

OWEN OWEN L.T.D., EXCEPTIONAL VALUE IN OVERCOATS Meas Overcoat, made oflIeavy Tweed, wlater w'o ighi in Mid Giey. also Clerical, smartly e'ut « well finished with Raglan and set in sleeve. [Sizes, 36, 38, 40, 42 inch—Chest] [Price 65/-]. I Post Orders Esteemed. f OWEN 0WM, Laudoa Roid, I L I Vè!: H. p.) 0 l. ■- nmn I tnj I

?- -i I DIN BYCH. I "IEUAN GWYNEDD." Mewn cyfarfod o Gymdeithaa Dill- wvlliadol Lon Swan, nos Fawrth, caed anerchiad ragorol ar Icvian Gwynedd, gas Mr. J. T. Jones, B.A., Ysicl y Sir. Llywyddwyd gan Mr. John Ro- berts, un o'r is-lywyddion. Ymdrin* iodd Mr. Jones yn ddeheuig a'i destyn, a dangosodd allan wasanaeth Ieuan Gwynedd i Ym' oiilduaeth a Chymru vh stod ei oes. Rhoed iddo wrandawiod astud gan gynnulliad lliosog, a diolch- wyd yn gynnes iddo gan amryw a ael- odau. I DARLITH. Nos Iau, yn Ysgoldy'r Capel Mawr, bu Mr. H. Hugh Jones, B;A., cyn-a-thr- aw yn yr Ysgol Sirol, yn traddodi dar- lith dclyddorol ar Mesopotamia ac India. Eglurid y ddarlith gyda darluniau, & go- elidam yr hud-lusern gan Mr. J, Ed- ward Jones. Bu Mr. Hugh Jones yn swyddog gyda'r fyddin Brydeihig, ac ytf oedd y ddarlith yn firwyth ei sylwad- aeth ef ei hun yn y gwlcdydd pellenig. Llywyddwyd gan y Macr (y Cynghorwf Llewelyn Jones), ac yr oedd cynnulliad neillduol o liosog yn bresennol. Elai yr elw at eglwys M.C. Seion, Stryd Hen- llan, ac Ysgoldy Gwynfa. T'alwyd y diolchiadau arferol gan y Cynghorwr H. ..1 ? pryhursi Roberts, Parch. D. Priphard Jones, Mr. Hugh Jones, a M r. 'V. Pugh-Davies. Datganwyd yn ystod y d4arlith gan Mr. Ted Wood,, yr hwn ganodd ciriau rhagorol o eiddo'r bardd Job ar Mesopotamia." Cyeiliwyq gan Mr. Trevor Jones, Henllan. SEIAT UNDEBOL. Cynnaliwvd seiat undebol yn Ysgol- dy'r Capel Mawr, nos Lun, dan lywydd- .iae,t,h Y'Parch. Evan Jones. Dochreu- wyd trwy ddarllen a gweddio gan. Mr. William Owen. Mater y seiat y "Ammodau adfywiad yabrydol," yn ngoleuni Llyfr yr Açtnu, pen. i. a ii., uh a agorwyd yn briodol iawn gga y Parch. Thomas Griffiths, yn cael ei ddr- lyn "gan y Parchn. D. Prichard Jo iohn'lvelly, a brodyr ermll. )¡aeta\ ,?yn- nulliad Uiosog ynghyd, yr oedd nil ddymunol ar y cyfarfod, a threiddial teimlad dwfn o hiraeth am adfywiad crcfyddol trwy y cyfarfod. Priodol oedd '-¡;;at hon yn g, mmalnt a bod Cynghor yr Eglwysi Rhyddion (neu Efengylaidd), yn tre.fnu pythefnos o genhadacth yn y dref o nos Lun, Ionawr lOeg, hyd nos Lun, Chwefror 2il, pryd y disgwylir y Parch. William Jones, Treforris,i was- anaethu. 0 nos Iau, Ionawr 15fed, hyd nos Sul, y 18fed, bydd Miss Rosina Da. vi vn pregath • y nghapel Lon Swan. Edrychir yn mlaen at Genkadaatb Iwyddiatinug.