Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

9 articles on this Page

Advertising

DREFACH, FELINDREF, A'R CYLCH.

CALL MERCHED FOD YN RHY ANHUNANOL.…

ATTEB YR ARLYWYDD WILSON.

NODION.

News
Cite
Share

NODION. SIBRYDION ARWrYDDOCAOL. I Pan fo llongar suddo gwna'r Hygod bob ymdrech i'w ga-dael. Ceir arwjddion o ryw- beth tebyg yn Germani y dyddiau hyn— hyny yw, os yw'r adroddiadau i ddibynu ar- nynt. Mewn cylchoedd diplomvddol credir yn y possiblnvydd y bydd i'r Caisar J'oddi i fyny ei orsedd cyn y dymchwelir ei fyddin- oedd, ac y diflana ei awdurdod milwrol d. Nid yw efe yn debyg o wneyd hvny ond gyda'r amcan o gadw'r orsedd yn meddiant ei ach, ac arbed ei groen ef ei hun. Mae ei fab hynaf-y Tywysog Colollog-yn un o ddynion mvvyaf ammhoblAggWd 0 fCTlJi u Almaen, ae os cilia ei dad, nid y Tywysog hwn, meddir, fydd eiolynydd, eithr, yn hyt- rach, un o'i blant, yr hwn sydd etto dan oed. Yn ol hysbysrwydd o Rufain, y mae cyfnewidiad cyfansoddiadol a chwyldroadol pWJsig yn debyg o ddigwydd yn yr Almaen, os bjdd i ymdrech y Canghellor Max am heddweh droi yn fethiant. Prophwvdir v bydd i'r cyfryw chwyldroad ddifodi teyrnas- iad Ilinach yr Hohenzollerns, o ba un y treiglo'r CaiMJ' William, ac v sefvdlir Gwer- iniaeth yn ei He. Eddyf rhai o bapyrau blaenaf yr Almaen fod sibrydion o'r natur yma yn cynniwair drwy'r Ymherodraeth. Adroddir hefyd fod lliaws o swyddogion gwladol a milwrol uchel sydd yn ddviedus am eu safleoedd urddisol i i. gyfundrefn lyw- odraethol bresenno! wedi vmddiswyddo, tra eraili wedi eu diswyddo. Un o'r rhai hvn yw Von Stem, y Gweinidog Rhyfel, a hefyd Stettin a Muengter. Casheid y rhai hyn a chas cyflawn gan y trigolion. PRYDERON A HELBULON Y CAISAR. Udid fawr mai CaiRar Germani yw y dyn mwyaf pryderus ei feddwl vn yr holl fyd heddyw. Dywed newyddiadur YswedaIdd, sydd yn dra chvfarwydd a cymrni-idlaclaa milwrol yr Almaen, fod plaid gref yn y sen- end, ynghyd a'r Sosialiaid, vn foddlawn ac awyddus j alw y milwyr Elimynig yn ol o Belgium a Gogledd Ffraingc. Eu cred yw y bydd i hyn, os cymmer le, gyfnerthu pen- derfymad y fyddin i amddifadu eu gwlad a chartrefi'r bobl. Nid yw y Maeslywydd Hin- denburg, a'r Cadfridog Ludendorff, ei brif gynnorthwywr, mwy na'r Caisar, yn ffafriol i hyn, ond ystryw arferof. ymddengys fod yr Ymherawdwr, am unwaith yn ei OCS, yn foddlawn i'r senedd benderfvnu'r mater. Mae'r sefyllfa bresennol yn un ilawn o bryd- er i'r Caisar a r Junkers Jingo-vddol sydd yn Ilywodraethu'r Almaen o blegid pe" dig- wvddai i'r senedd bieidleisio o blaid rhoddi i fyny y tiriogaethau goresgynedig, y tebvg yw y bydd i Hindenburg a Ludondorff-pnf benaethiaid milwrol yr Ymhcnxlraeth-ym- ddiswyddo, gan adael y Caisar mewn gwrtli- wynebiad uniongyrchol i farn v Canghellor Max, a'r mwyafrif o aelodau y Reichstag. Dywedir hefyd fod Hindenburg a Luden- dorff, y rhai oeddynt gynt vn eilunod y bobl, erbyn hyn yn dra ammhoblogaidd. Os pery y rhyfel lawer yn hwy, gyda gorchfyg- iad ar ol gorchfygiad i'r gelyn, v tebvg yw y bydd rhywrai heb law v Cydbieidiau vn gwaeddi am enciliad y Caisar o'r orsefid. Ond nid dyna yn unig, ni obeithiwn, y gosp sydd yn aros y gwalch gwaedlyd. ♦ AWSTRIA-HUNGARI AR Y GROESFFORDD.' Nid oe, yr animheuaeth leiaf ynghylch cv flwr adfytiti, cyfiwr adfydus Awstria-Hungari, ac yn ol adroddiad o Amsterdam, gelwir syhv at sef- yllfa beryglus yi- Ymherodraeth gan un o newyddiaduron mwyaf blaenllaw Germani— v Frankfurter Zeitung.' Dywed y panur hwn fod y ddwy wlad sydd yn ffurfio'r Ym- nerodraeih-Awstria a Hungari—ar y groes- ffordd, ac fod ei bodolaeth yn y glorian. Ac yma etto, fel yn Germani, y mae parhad y deyrnasiaeth yn yr Ymherawdwr Karl a'i dculu yn cael ei fygwth. Gwneir poblogaetii yr Ymherawdwr l fyny o liaws mawr o dy- lwvthau, neu fan genhedloedd, yn eu mysg y Czechs. Y mae'r bobl hyn, er's oenedl- aethau, yn erfyn am fwy o ryddid gwladol, ond yn ofer, a dywedir yn awr fed eu dyhe- adau a n disgwvliadau .wedi codi yn aruthr. mewn canlyniad i ddigwyddiadau diweddar o fewn yr Ymherodraeth ei hun, ac ar y cadfeusydd. Nid ydynt mwyach, meddir, yn barod i ddygymmod a rhyw fath o welliant yn eu Sawd. Y maent am ryddid gwladol cyflawn. Heb law hyn, ymddengys nad yw Awstria a Hungari ar v telerau goreu a'u gilydd. Er eu liod yn ffurfio un Ymherodr- aeth, y mae gan y naill wlad a'r llall eu prif ddinasoedd, a'u senedd hwy eu hunain, ac felly yn llywodraethu eu hawgykhiadau ('a)t,tif<?yn?dtai''?a!u) )'rJ.bH. M?? (. L' l ({.. .i.. fi ti I i- *nieddit-, ?ir fc?d daa dfyrn?od i deulu ymherodrol yr Hapsburg. i Panai?yTyrcia.i<In!?nu'r?!'yid g(Lr dis?wyl (;yfu"widiad pwysig fi ganlyniadaM yn yr Ymherodraetli. ,= ynyr?'?ihcrodrapih. ARWYDDION BUUDT'GOIJAETH. t .J I.I. r; v. J I. J J. J ;1. Mac swn buddugoliaeth dcrfynol y Cyd- Lk'tdianary?ciynynyrawy]' y dyddiau hyn. Sieryd y bobl sydd yn gwybed yr am- gytc?iadau?yda <fydd ddiy.s?g ynghvk-li hyn. Nid yr hyn sydd yn digwydd ar y ?ryntg(j!ik'?i;!?iyn unig sydd yn sad ] obeithion ffvddiog y cyfrvw bobl, ond heiyd yr hyn sydd yn digwydd, ac yn debyg o ddigwydd, yn yr Ymherodraethau Canolog. Ac fuddugolxaeth fawr a. therfynol yn ymyl, fe dyb:r. 0 leiaf, gall ein darllen- wyr edrych yn mlaen at ddadblygiada i1 pvyysig yn y mail. Soi.'ir y dyh hon, nid ar | ffeithiau pendant ac arwyddcaol yn unig, ond ar wybodaeth' gj'Hawn o'r hyn sydd ;• n cymmeryd lie y tu ol i'r lien yn Germani. mown ystyr gylaiifcoddiadol, yn gy,stal a mil- wrol. Daetli v rhyfel ar ein gwarthaf yn Rydyn, fel canlyniad y digwyddiadau cyfi'ro- us yn Ngorphenaf a de-chreu Awst, HJU, pan hcriodd y Caisar yr Ymherodraetu Brydeinig, ac y mae'r arwyddion yn ar- wyddocau y gall derlynu yr un mor sydyn. Daroganir y !'ydd i ddigMyddiadau'r dydd- ian iteii,r wythnosau nesaf symmud yn gyi- lym ryfeddol, ac hyd yn oed yn iii y rhai sydd yn syhveddoli fwyaf beth yw nerth ac adnoddau amddiffynol Germani, mae'r gred yn dyfniiau focl. digwyddiadau yn ymyl sydd yn sier o gael eftaith uniongyrchol ar gwrs a pharhad y rliyfel. Mao:n amlwg fod yr Ymherodraethau Canolog mewn pair ofnad- lvv, a eliredwn y cymmer cyfnewidiad llwyr le yn nghyfansorldiad gwladol Germani ac Awstria-Hungari cyn hir. Y SEFYLLFA YNT TWRCI. Disgwylir yn ddvddiol am y newydd fod y Tyrciaid wedi rhoddi'r y.sbryd milwra i fynv. Mae cii-yiiij) Damascus a phorthladd Beirut wedi rlio d scl ar gongc-est Co g l.<i!j wcdi rhoddi'r scl ar gongewest Gogle-ad Gwlad Canaan a Syria gan y Ca-dfridog Al- leubv, a dywedir fod talaeth Anatolia a Smyrna, y dref fwynf a phwysicaf yn Asia Leiaf, eisoes wedi gofyn am heddweh ar wa- han i weddill yr Ymherodraeth Dyrcaidd. Mae byddinoedd y gelyn yn Pale.stma bron eu Hwvr ddifodi, ac m iefld Twrci y Sslht i go-di byddinoedd eraili l oymrnervd ou lie. ^n 'I wrci ei hun cynimerodd dig- wyddiadau c.vfi'rous le yn vstoc1 v dvd.di:u: diweddaf. Y man vr lion 'Weinyddiaeth yn Ngliaer Cystenvn wedi syrtluo, ac yn ben ar y Weiuyddiaetii newydd ceir Tewfik Pasha, vr hwn, meddir. sydd yn coleddu toimladau cvfeillgar at y Cydbieidiau. Dywedir ei fud ef eisoes wedi anfon cais am heddweh i'r j Cydbieidiau drwy lywodraeth ammhleidiol yr Yspaen. Enver Pasha yw y gwleid' vdd nnlwrol sydd yn gyfrifol, gan mwyaf, o ddwyn Twrci i'w iiystad adfydus bi*esenno!, ae v mae amser cethin o'i flaen ef a'i gyd- frodyr. Un yn symmud yn lied araf Hlnv y Twrc, ond y mae ganddo ddawn i ladd ei aaseion jian gyffroir ei lid. Y rheswm pa ham y mae Twrci vn ymgyndvnu a plieidio ddyn esampl Bwlgaria yw, fod ei llynges yn nwylaw yr Ellmyn, y rhai sydd yn debyg o dan-belenu Caer Cyslenyn os gwna hynv. —^ YX Y BALKANS. i mae ysgrifenyddion milwrol Germani yn oyfaddef o'r diwedd nad oes gobaitb cailu cyfnertlm Bwlgaria, a'i dwyn ètto i'r rhyfel o du ein gelynion. Y gwir YW; fod Bwlgaria allan o'r rhyfel er gwell neu waetli, ac nid oe.s gan Germani nac Awstria. filit-vr ellir eu hebgor i adfer y sefyllfa i'r hyn ydoedd cvn ymostyngiad Bwlgaria. Y mae Hiaws o fil- nyr Awstria a'r Almaen etto yn Serbia, ond gwesgir ar eu gwynt yn ddiball, gan eu gor- fodi i encilio i gyfeiriad y gogledd. Un o drefydd mwyaf a phwysicaf Serbia yw Us- kub, ac y mae hon a'i cbwmpasoedd wedi eu clirio mor lwyr or gelyn fel y mae Lly wodi- aeth Serbia yn symmud i'r dref hono o Corfu, yn Groeg. Mae byddin Serbia wedi ennill Nish, tref fawr ganolog arall, medd- iant c'r hon sydd yn goIygu rheolaeth ar y I'heilfFordd sydd yn rhedeg o Gaer Cvstenvn, prif ddinas Twrci, i Vienna, prif" ddinas Awstria. Os gall Awstria hebgor milwyr, 1x.lh fydd eu hant'on j adgyfnenhu eu brodyr yn Serbia, ond j^waiLii .mW-rT-tK! ryuu hyny wedi i Ni-sh ddisgyn i ddwylaw'r Cyd- bieidiau. Hyd yn hyn, y mae Bwlgaria yn cario allan ammodau ei hymostyngiad, a'r wlad yn agored i symmudiadau milwrol v Cydbieidiau. Y BRENIN FERDINAND. Mae r Brenin Ferdinand wedi ymddior- seddu, ae wedi gadael y frenhiniaeth i'w fab Boris, gwr ieuange 24ain oed. Yn ei lythyr ffarwel nid yw Ferdinand yn amlygu un gair o ofid o herwydd y trychineb a ddvgwvd ganddo ar y wlad a'i phobl. Am dano ei hun, a'r etifeddiaeth a gollir ganddo, y mae yn son, ac nid am Bwlgaria, a'r dinystr a ddygwyd i'w rlian gan ei uchelgais a'i dwyII ef. rn o fan dywysogion Germani ydoedd ef pan alwyd ef i'r frenhiniaeth, a chyda'r Ymherodraethau Canolog yr oedd ei gydvn; deimlad cyn ac yn ystod y rhyfel. Nid' vw yn debyg y bydd gan Bwlgaria fawer o hir- aeth o'i golli. Yn ei ddadganiad wrth es- gyn yr orsedd, isonia y Brenin Borig am I aberth ei dad, ac ar yr un gwynt y mae vn addaw Hywodraefh ddemocrataidd i'w 1)")aymn 0 un peth gellir bod yn weddol sicr, sef, y bydd Boris yn haws ei drin na'i dad malei-s- ddrwg, ac yn fwy dan reolaeth y werin. Yn y Gynnadledd Heddwch y penderfvnir beth fydd sefyllfa ddyfodol Bwlgaria, ac os vmryddha yn lhvyr oddi wrth ddvlanwad Germani, hwyrach y ca ei lie etto yn mhlith talaethau y Balkans. TRYCHINEB MOR YR IWERDDON. Mewn colotnau eraili ceir manylion am y tryehinebau alaethus i'r llong Japanaidd 'Hirano Maru,' a'r agerlong Leinster,' yn Mor y Werydd. Y mae'r bad tanforawl Ell- mynig a suddodd y IJp.sth hyn, gan ddifa wyth gant o fywydau hoUol ddiniwed— gwyr, gwragedd, a phlant—wedi gwneyd Nodyn Heddweh Germani yn sarhad i war- eiddiad. Yn ei ymgais arq heddweli myn v Canghellor Max i ni gredu ei fod yn siarad dros Germani newydd-Ahllacn wedi ymduj- osg o'i bratiau budron, a gwlad svdd yn awyddus i gymmeryd ei lie yn mvsg cenhedl- oedd heddychol a chyfeillgar y byd. Ac etto, yn y-sgil y cais hwn am heddwch wele'r tor- pedo Elimynig yn hyrddio cannotnld o ddjni- I weitiaid, nad oedd a fynont ddim a'r rhy- fd, i farwolaeth anamserol. Dvrna brawf arall, pe buasai ei angen, i ddangos mai yr un yw Germani etto, er fod ci phroffes d p- yn yn wahanol. Mynasai y Cangnclior i-w- ydd i ni gredu fod y teimlad gwerinol o r diwedd yn cael y llaw ucliaf yn Germani, end niae suddiad y Leinster yn profi mai'r arglwyddi rhyfel sydd mewn < awdurdod yno hyd yn hyn. Mae'r Maeslywvdd Foch a byddinoedd y Cydbieidiau bron wedi llethu nerth milwrol y gelyn, a dyna yn unig sydd yn cyfrif am awydd yr Ellmyn am heddweh. Dylai suddiad y Leinster,' fel y Lusitan- 'I I wroli y Cydbieidiau, a grymuso eu pen- derfyniad i beidio caniatau heddweh ond ar eu telerau hwy eu hunain.

Advertising

YMA A ACW. ! X iJL -j", U…

ADWY'R GLAWDD.

Advertising